Podstawowe definicje

Pożary powstają przede wszystkim tam, gdzie brak jest właściwie zorga-nizowanej ochrony przeciwpożarowej i gdzie nie są przestrzegane elementar-ne zasady użytkowania obiektu i otaczającego go terenu. W celu utworzenia ochrony na dobrym poziomie, konieczne jest indywidualne dla danego obiektu określenie jego charakterystyki zagrożenia pożarowego, warunków ochrony ppoż. i zasad postępowania w razie powstania pożaru.

Aby dokonać właściwej oceny potrzebna jest wiedza pozwalająca zakla-syfikować obiekt do określonej kategorii. Poniżej przedstawiono podstawowe klasyfikacje i pojęcia, których znajomość jest konieczna dla osób zarządzają-cych ochroną przeciwpożarową obiektu.

Zostały one zaczerpnięte z trzech podstawowych aktów prawnych, które oprócz ustawy o ochronie przeciwpożarowej, normują kwestię bezpieczeństwa pożarowego obiektów. Są to:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2010 r. nr 243 poz. 1623 z późn. zm.),

2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, in-nych obiektów budowlain-nych i terenów (Dz. U. z 2010 r. nr 109 poz. 719 z późn. zm.),

3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w spra-wie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 2002 r. nr 75 poz. 690 z późn. zm.).

Ustawa prawo budowlane normuje działalność obejmującą sprawy pro-jektowania, budowy, w tym rozbudowy, nadbudowy i przebudowy oraz utrzy-mania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach.

W rozumieniu Prawa budowlanego obiekt budowlany to:

a. budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,

b. budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,

c. obiekt małej architektury.

Szczegółowa analiza trzech powyższych kategorii obiektów, przynosi ich następujące definicje:

Budynek to obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fun-damenty i dach.

Szczególnym rodzajem budynku jest budynek mieszkalny jednorodzinny.

W rozumieniu ustawy jest to budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszka-niowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30 % powierzchni całkowitej budynku.

Kolejny rodzaj obiektu budowlanego to budowla. Jest to każdy obiekt bu-dowlany nie będący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci technicz-ne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hy-drotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Obiekt liniowy to obiekt budowlany, którego charakterystycznym para-metrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenerge-tyczna, linia kablowa nadziemna i (umieszczona bezpośrednio w ziemi)

pod-ziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Tymczasowy obiekt budowlany to obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

O obiekcie małej architektury możemy mówić, gdy chodzi o niewielkie obiekty, a w szczególności:

− obiekty kultu religijnego, takie jak: kapliczki, krzyże przydrożne, fi-gury,

− posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,

− użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak:

piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, rozróżnia następujące rodzaje budynków:

1. budynek mieszkalny, przez co należy rozumieć:

a. budynek mieszkalny wielorodzinny, b. budynek mieszkalny jednorodzinny,

2. budynek zamieszkania zbiorowego - rozumie się przez to budynek prze-znaczony do okresowego pobytu ludzi, w szczególności hotel, motel, pen-sjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek za-kwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego po-bytu ludzi, w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny, 3. budynek użyteczności publicznej - rozumie się przez to budynek

prze-znaczony na potrzeby administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa wyższego, nauki, wycho-wania, opieki zdrowotnej, społecznej lub socjalnej, obsługi bankowej, handlu, gastronomii, usług, w tym usług pocztowych lub telekomunika-cyjnych, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, oraz inny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek użyteczności publicznej uznaje się także budynek biurowy lub socjalny, 4. budynek rekreacji indywidualnej - przez co należy rozumieć budynek

przeznaczony do okresowego wypoczynku,

5. budynek gospodarczy - rozumie się przez to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywa-nia materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkań-com budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia, a w zabudowie zagrodo-wej przeznaczony również do przechowywania środków produkcji rolnej i sprzętu oraz płodów rolnych,

Strefa pożarowa - budynek albo jego część oddzielona od innych budyn-ków lub innych części budynku elementami oddzielenia przeciwpożarowego (ściany, stropy i drzwi o określonych klasach nośności, szczelności i izolacyj-ności ogniowej), bądź też pasami wolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż określone przepisami dopuszczalne odległości od innych budynków.

Strefa zagrożenia wybuchem - przestrzeń, w której może występować mieszanina wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu zawartym między dolną i górną granicą wybucho-wości.

Zagrożenie wybuchem - możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych, w różnych warunkach, mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia.

Kondygnacja - pozioma, nadziemna lub podziemna część budynku, za-warta między podłogą na stropie lub warstwą wyrównawczą na gruncie a górną powierzchnią podłogi bądź warstwy osłaniającej izolację cieplną stropu znajdu-jącego się nad tą częścią, przy czym za kondygnację uważa się także poddasze z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomą część budynku stanowiącą przestrzeń na urządzenia techniczne, mającą wysokość w świetle większą niż 1,9 m, przy czym za kondygnację nie uznaje się nadbudówek ponad dachem, takich jak maszynownia dźwigu, centrala wentylacyjna, klimatyza-cyjna lub kotłownia gazowa,

Kondygnacja nadziemna - kondygnacja, której nie mniej niż połowa wy-sokości w świetle, co najmniej z jednej strony budynku, znajduje się powyżej poziomu projektowanego lub urządzonego terenu, a także każda usytuowaną nad nią kondygnacja.

Kondygnacja podziemna - kondygnacja, której więcej niż połowa wyso-kości w świetle, ze wszystkich stron budynku, znajduje się poniżej poziomu przylegającego do niego, projektowanego lub urządzonego terenu, a także każda usytuowana pod nią kondygnacja.