Nazwa zajęć
PODSTAWY TERIOLOGII
Forma zaliczenia Wykład - Zo Ćw. terenowe - Zo
Liczba punktów ECTS 2
Kierunek studiów BIOLOGIA
profil studiów poziom studiów
zajęcia obowiązkowe dla
kierunku
zajęcia do wyboru semestr/y
ogólnoakademicki SDS Nie
W zakresie specjalności:
Ekspertyzy przyrodnicze i biomonitoring
IV Dyscyplina
Nauki biologiczne Prowadzący zajęcia
Formy zajęć
Liczba godzin Liczba
punktów
Opracowanie zagadnień 8 12
Przygotowanie prezentacji multimedilanej
5 5
Analiza piśmiennictwa 7 7
Ćwiczenia terenowe 10 6 20 24 1
Przygotowanie do ćwiczeń 10 12
Opracowanie zagadnień 5 7
Analiza piśmiennictwa 5 5
Razem 20 12 40 48 2
Metody dydaktyczne
Metoda podająca - wykład informacyjny, metoda aktywizująca – dyskusja dydaktyczna, metoda praktyczna - ćwiczenia terenowe
Wymagania wstępne
Wiedza z zakresu studiów pierwszego stopnia, zoologia ogólna, zoologia systematyczna, ekologia Cele przedmiotu
Zapoznanie się z teorią i praktyką teriologii. Przegląd gatunków chronionych i łownych.
Przedstawienie najważniejszych naturalnych i antropogenicznych zagrożeń dla ssaków. Zapoznanie się metodami czynnej i biernej ochrony tej grupy ssaków. Opanowanie wiedzy z zakresu poprawy warunków bytowania ssaków oraz ich siedlisk
Treści programowe Problematyka wykładów:
Przedmiot i zakres teriologii. Anatomia i morfologia ssaków. Rozród i rozwój. Strategie rozrodcze. Rola ssaków w przyrodzie i gospodarce człowieka. Ewolucja i systematyka ssaków. Systematyka ssaków świata. Przegląd systematyczny i rozmieszczenie ssaków Polski. Elementy biologii i ekologii wybranych gatunków. Gatunki rodzime i obce. Wpływ gatunków inwazyjnych na rodzimą faunę. Status ochronny ssaków w Polsce – gatunki chronione i łowne. Prawne i etyczne aspekty odłowów ssaków. Metodyka badań teriologicznych. Metody ochrony ssaków.
Problematyka ćwiczeń laboratoryjnych:
Praktyczna ochrona ssaków. Przejścia i przepusty drogowe – typy. Metody zapobiegania kolizji drogowych z dużymi ssakami. Praktyczna nauka rozpoznawania gatunków na podstawie cech zewnętrznych, śladów i tropów.
Oznaczanie ssaków na podstawie czaszek z wykorzystaniem kluczy i publikacji. Teriofauna Polski (przegląd gatunków): owadożerne Insectivora, drapieżne Carnivora, płetwonogie Pinnipedia, walenie Cetacea,
168
parzystokopytne Artiodactyla, nieparzystokopytne Perissodactyla, zajęczaki Lagomorpha i gryzonie Rodentia.
Procedury uzyskiwania zezwoleń na prowadzenie badań teriologicznych. Metody odłowów i znakowania ssaków z wykorzystaniem sieci, pułapek żywołownych, fotopułapek, nadajników. Metoda wypluwkowa w badaniach występowania ssaków. Wycieczka – okolice obwodnicy Słupska, Park Krajobrazowy „Dolina Słupi”, fokarium na Helu. Zapoznanie się metodami czynnej i biernej ochrony ssaków.
Efekty uczenia się:
Wiedza
W_01 Posługuje się podstawową terminologią z zakresu strukturalnej i funkcjonalnej budowy ciała ssaków W_02 Wymienia podstawowe gatunki w
kontekście siedliskowym
W_03 Przedstawia podstawowe reguły, metody i techniki prowadzenia badań terenowych w środowisku przyrodniczym.
W_04 Zna naturalne i antropogeniczne zagrożenia dla ssaków
Umiejętności
U_01 Posługuje się kluczami i atlasami do oznaczania gatunków.
U_02 Operuje podstawowym sprzętem stosowanym w badaniach terenowych U_03 Opisuje i porządkuje obserwacje z prac
prowadzonych w terenie.
U_04 Analizuje przykłady znaczenia praktycznego wybranych gatunków zwierzęcych
U_05 Potrafi zdobywać informacje źródeł literaturowych i internetowych Kompetencje
K_01 Akceptuje potrzebę uczenia się przez całe życie
K_02 Ustala priorytety w rozwiązywaniu problemów w zakresie ochrony zwierząt
K_03 Jest ostrożny w interpretacji wyników badań
Sposób zaliczenia oraz formy i podstawowe kryteria oceny/wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia Zaliczenie z oceną
B. Sposoby weryfikacji i oceny efektów Wykład:
Zaliczenie kolokwiów (uzyskanie sumarycznie min. 60%
punktów)
1.Średnia arytmetyczna ocen z kolokwiów (student musi uzyskać zaliczenie z każdego cząstkowego kolokwium)
2.Samodzielna praca studenta na ćwiczeniach (zaangażowanie w wykonywanie zadań, wyciąganie wniosków, prezentacja wyników)
Średnia z ocen z kolokwiów x 0,70+ ocena za samodzielną pracę studenta x 0,30
Ocena końcowa z przedmiotu:
Ocenę końcową z przedmiotu stanowi średnią ważoną ze składowych form zajęć, dla których wagami są przypisane im liczby punktów ECTS.
Ocena końcowa = (ocena z wykładów x 1 + ocena z ćwiczeń x 1)/2
Obecność na wszystkich ćwiczeniach jest obowiązkowa. Do ćwiczeń studenci przystępują przygotowani. Stopień
przygotowania studenta jest sprawdzany w formie kolokwium wejściowego.
Kryteria oceniania
5,0 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne– wykazuje znajomość treści kształcenia na poziomie 93%-100%;
4,5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – wykazuje znajomość treści kształcenia na poziomie 85%-92%;
4,0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – wykazuje znajomość treści kształcenia na poziomie 77%-84%;
3,5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami – wykazuje znajomość treści kształcenia na poziomie 69%-76%;
3,0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale z licznymi błędami – wykazuje znajomość treści kształcenia na poziomie 60%-68%;
169
2,0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne – wykazuje znajomość treści kształcenia poniżej 60%.
Kompetencje społeczne (obserwacja studenta podczas pracy w grupach)
5.0 – akceptuje i przyjmuje opinie innych osób, ustosunkowuje się do nich, podejmuje dyskusję, wyciąga poprawne wnioski.
4,5 – akceptuje i przyjmuje opinie innych osób, ustosunkowuje się do nich, podejmuje próbę dyskusji, stara się wyciągnąć poprawne wnioski.
4,0 – akceptuje i przyjmuje opinie innych osób, ustosunkowuje się do nich, podejmuje próbę dyskusji, stara się wyciągnąć wnioski, choć nie są one całkowicie poprawne.
3,5 – akceptuje i przyjmuje opinie innych osób, podejmuje próbę ustosunkowania się do nich.
3.0 – akceptuje i przyjmuje opinie innych osób, lecz nie ustosunkowuje się do nich.
2.0 – nie potrafi ustosunkować się do uwag krytycznych, nie przyjmuje i nie akceptuje opinii innych osób.
Matryca efektów uczenia się dla zajęć Numer (symbol) efektu uczenia się
Odniesienie do efektów uczenia się dla kierunku
W_01 K2A_W08
W_02 K2A_W01, K2A_W02, K2A_W03, K2A_W04 K2A_W05
W_03 K2A_W13, K2A_W17
W_04 K2A_W07, K2A_W08, K2A_W17
U_01 K2A_U01, K2A_U02, K2A_U14
U_02 K2A_U20
U_03 K2A_U10, K2A_U35
U_04 K2A_U30, K2A_U19, K2A_U35
U_05 K2A_U19, K2A_U20, K2A_U38
K_01 K2A_K05, K2A_K10
K_02 K2A_K06
K_03 K2A_K02
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:
1. Jędrzejewski W., Sidarowicz W. 2010. Sztuka tropienia zwierząt. Polska Akademia Nauk, Białowieża.
2. Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R., Stachura K., Zawadzka B. Zwierzęta a drogi. Metody ograniczania negatywnego wpływu dróg na populacje dzikich zwierząt. PAN Białowieża.
3. Pucek Z., Raczyński J. (red.) 1983. Atlas rozmieszczenia ssaków w Polsce. PWN, Warszawa.
4. Short R.V., Austin C.R. Rozród ssaków. Ewolucja rozrodu. PWN, Warszawa
5.
http://www.iop.krakow.pl/ssaki/Katalog.aspxB. Literatura uzupełniająca
6. Kielan-Jaworowska Z. 1970. Pochodzenie i ewolucja ssaków PWN, Warszawa 7. Jędrzejewski W., Ławreszuk D. Ochrona łączności ekologicznej w Polsce.
8. Wąsik S. 2011. Ssaki Polski od A do Ż. Wydawnictwo Multico.