W ła d y s ła w D o m in o
PPS w r u c h u
I.
W Polsce, podob nie ja k w w ię kszo ści p a ń stw E u ro p y, ru ch za w o d o w y p o w s ta ł i ro z w in ą ł się pod o p ie k ą p a r tii p o lity c z n y c h . S tąd w p ie rw szym etapie ro z w o jo w y m , zgodnie z ów czesnym u kła d e m s ił p o lity c z n y c h w Polsce, p o w s ta ły i r o z w ija ły się ch rze ścijańskie z w ią z k i zaw odow e, z w ią z k i pozostające pod w p ły w a m i n a ro d o w y c h k ie ru n k ó w p o lity c z n y c h i w re szcie z w ią z k i klasow e. R ozw ój ty c h osta tn ich p o stę p o w a ł, p rzyn a jm n ie j jeśli chodzi o te re n y K o n g re só w ki, dw om a n u rta m i; p ie rw s z y g ru p o w a ł z w ią z k i kla so w e pozostające pod w p ły w a m i P o l
s k ie j P a r tii S o cjalistycznej, d ru g i — z w ią z k i p o w s ta łe w o p a rciu o S ocjalną D e m o kra cję K ró le s tw a P o l
skiego i L itw y .
v P olska P a rtia S ocjalistyczna, organizując k la s o w y ru ch za w o d o w y, d ą żyła do nadan ia m u c h a ra k te ru orga n iza cji m asowych, sta ła na s ta n o w isku p rz y jm o w a n ia do z w ią z k ó w ro b o tn ik ó w bez w zględu na p rz e k o n a n ia p o lity c z n e , narodow o ść i w yznanie, p rz e c iw n a b y ła w ią z a n iu ru c h u zaw odow ego z apa
ra te m p a r tii p o lity c z n y c h . O czyw iście n ie w y rz e k a ła się ona o d d z ia ły w a n ia n a ru ch zaw odow y, ale u w ażała, iż o d d z ia ły w a n ie to ma m ieć c h a ra k te r od
d o ln y — poprzez rzeszę c z ło n k o w s k ą w szeregach z w ią z k o w y c h — a n ie odg ó rn y — poprzez ap a ra t p a rty jn y .
T a k a postaw a P o lskie j P a rtii S ocjalistycznej w o bec ru ch u zaw odow ego z d o b y ła jej dużą p o p u la r
ność w szeregach z w ią z k o w y c h i jednocześnie spo
w o d o w a ła , iż z w ią z k i zaw odow e, pozostające pod je j opieką, s ta ły się m asow ym i organizacja m i ro b o t
n ic z y m i. N ic w ię c dziw nego, że PPS n a w e t po zje dnoczen iu w la ta ch 1919 — 1920 klasow ego ruchu zaw odow e go zachow ała w n im dom inujące w p ły w y .
O d dolna w s p ó łp ra c a p a r tii i klasow ego ruchu za
w o d o w e g o d o p ro w a d z iła do w s p ó łd z ia ła n ia w p e w n y m za kre sie na o d c in k u k a d r; p a rtia dostarczała z w ią z k o m za w o d o w ym w y tra w n y c h i o fia rn y c h d z ia ła c z y z w ią z k o w y c h , z w ią z k i p rz y g o to w y w a ły k a d ry , k tó re z k o le i z a s ila ły szeregi c z ło n k ó w p a rtii.
1T0 p ro w a d z iło do ścisłego w s p ó łd z ia ła n ia kla s o w y c h z w ią z k ó w za w o d o w ych z PPS. K ażda dobrze p om yślana a kcja s tra jk o w a z w ią z k ó w kla s o w y c h zn a jd o w a ła p o p a rcie PPS i o d w ro tn ie w każdej a k c ji p o lity c z n e j PPS m ogła lic z y ć na w sp ó łd z ia ła n ie k la sowego ru ch u zaw odow ego. N a jle p ie j o ty m św ia d czą m asow e akcje ro b o tn ic z e na te re n ie K ra k o w a (w la ta c h 1923 i 1936), L w o w a , C hrzanow a i in n ych m iejscow ości.
N ie b y ło to w y k o rz y s ty w a n ie m ruchu za w o d o w e go dla c e ló w p o lity c z n o -p a rty jn y c h , — to b y ło ze
spolenie w a lk i na p la tfo rm ie p o lity c z n e j i e ko n o m icznej dla jednego celu, k tó ry m jest socjalizm , to b y ł jednocześnie w y ra z znaczenia, ja k ie PPS p rz y w ią z y w a ła do w a lk i, k tó rą na p la tfo rm ie e ko n o m icz
nej z w ią z k i zaw odow e p ro w a d z iły o w y z w o le n ie k la s y ro b o tn ic z e j.
W ła ś n ie d z ię k i tem u w s p ó łd z ia ła n iu P olska P a rtia
z a w o d o w y m
S ocjalistyczna i k la s o w y ru ch za w o d o w y b y ły w stanie oprzeć się, w ie lo k ro tn ie podejm ow anym ze s tro n y ró żn o b a rw n e j re a k c ji u siło w a n io m ic h ro z bicia. T a w s p ó łp ra c a u c h ro n iła kla so w e z w ią z k i za
w o d o w e w okresie k ry z y s u w la ta ch 1929 — 1933 od ro z k ła d u . Ona to jednocześnie d o p ro w a d z iła k la sow y ru ch za w o d o w y do w yso kie g o stopnia u św ia dom ienia ideow ego i p olityczneg o, ona to w reszcie d o p ro w a d z iła do ścisłego zespolenia ideow ego k la sow ych z w ią z k ó w zaw o d o w ych z naszą p a rtią .
Znaczną część swej h is to rii P olska P a rtia S o c ja li
styczna z w ią za ła z k la s o w y m ruchem za w o d o w ym i w ie lk i w k ła d p ra c y w n io s ła na te n odcinek. T o też nie jest rzeczą p rz y p a d k u , iż przynależno ść do k la sowego z w ią z k u zaw odow ego w lic z n y c h ś ro d o w i
skach ro b o tn ic z y c h sta ła się synonim em p rz y n a le ż ności do PPS, ja k ró w n ie ż że p a rtia nasza u ch o d ziła za w y k ła d n ik p o lity c z n y klasow ego ru ch u zaw odo
wego. I jeśli w o sta tn ich la ta ch p rze d w rze śn io w ych w masach p ra c o w n ic z y c h poczęła k ie łk o w a ć św ia domość ko nieczno ści zjednoczenia ruchu z a w o d o w e / go w Polsce w ła ś n ie w o p a rciu o k la s o w y ru ch za
w o d o w y , to na k ry s ta liz o w a n ie się tej św iadom ości n ie m a ły w p ły w w y w a rła o fia rn a i ko n se kw e n tn a w a lka , ja k ą pepesow cy p ro w a d z ili w szeregach z w ią z k o w y c h w ob ro n ie p o s tu la tó w ś w ia ta p ra cy.
Z ta k ą oto tra d y c ją , z ta k im d o ro b k ie m na o d cin k u ru ch u zaw odow ego w k ro c z y ła PPS w n o w y okres p a ń stw o w o ści p o ls k ie j.
II.
S połeczny i ekon o m iczn y u k ła d sił, ja k i w Polsce z a istn ia ł, w re z u lta c ie dogłęb nych re fo rm u s tro jo w ych , p o s ta w ił ru ch za w o d o w y p rze d konieczno ścią z m o d y fik o w a n ia ty c h zadań, ja kie m ia ł do w y p e łn ie n ia w la ta c h p rze d w rze śn io w ych . S ko ro m asy lu d o w e s ta ły się g łó w n ym c z y n n ik ie m tw ó rc z y m w p o w o je n n e j rze czyw isto ści, te d y już n ie ty le hasła w a l
k i, lecz zadania k o n s tru k ty w n e j p ra c y i w s p ó łk s z ta ł
to w a n ia -rzeczyw istości zgodnie z w o lą i in te re s a m i mas p ra cu ją cych sta n ę ły przed ruchem za w o d o w ym w Polsce odrodzonej. P o stu la ty, k tó re swego czasu z w ią z k i zaw odow e w y s u w a ły w w a lce ze św ia te m k a p ita łu , dziś s ta ły się zadaniam i, k tó re m ożna i trze b a w y p e łn ia ć .
Rzecz o czyw ista , z w ią z k i zaw odow e za ch o w a ły nadal fu n k c je o b ro n y in te re s ó w św ia ta p ra cy, a tr ó j- s e k to ro w y c h a ra k te r gospod arki n arodow e j s p ra w ił, iż nie p rz e s ta ły one b yć ró w n ie ż in s tru m e n te m w a lk i k la s y ro b o tn ic z e j. P ozostały n im m ia n o w ic ie na od
cin k u se kto ra gosp o d a rki p ry w a tn e j, na k tó ry m trw a ją jeszcze k a p ita lis ty c z n e stosunki.
P olska P a rtia S ocjalistyczna rozum ie, iż p a rtie r o bo tn icze w e s p ó ł z p o z o sta łym i n a w e t p a rtia m i de
m o k ra ty c z n y m i i aparatem rz ą d o w ym nie są w sta
n ie p o d o ła ć c a łk o w ic ie zadaniom , ja k ie sta w ia p rze d n im i u s tró j d e m o k ra c ji lu d o w e j, że do w y p e łn ie n ia ty c h zadań muszą b yć p o w ołan e najszersze m asy św ia ta p ra c y , że t y lk o k s z ta łto w a n ie now ego u s tro
-20
ju p rz y u dziale sze ro kich rzesz p ra c o w n ic z y c h bę
dzie p rzebiega ło p ra w id ło w o oraz będzie posiadało cechy trw a ło ś c i. Z rozum ienie tej p ra w d y wskazuje, że w ła śn ie z w ią z k i zaw odow e mogą uchodzić za naj
lepszą form ę oddolnego w łą c z a n ia najszerszych m is ś w ia ta p ra c y w proces budow y, k s z ta łto w a n ia i sta
b iliz a c ji fo rm nowego ustroju, że one zwłaszcza w ty m procesie na jle p ie j spełnią ro lę czyn n ika in i
c ja ty w y i k o n tro li społecznej, ro lę tw órczego czyn n i
k a w p o g łę b ia n iu zasad d e m o kra cji społecznej. 1 l e śli dziś jedność k la sy ro b o tn ic z e j jest jedną z w y ty cznych p ro g ra m o w y c h państw a d e m o k ra c ji ludowe), o t k u źn ią te j jedności może b yć przede w szystkim ru c h zaw odow y.
P olska P a rtia S ocjalistyczna ocenia szczególną do
n iosłość społecznych, gospodarczych i^ w y c h o w a w czych fu n k c ji ruchu zaw odowego. Zdaje sobie ona spraw ę z tego, iż fu n k c je te ruch za w o d o w y może w y p e łn ić ty lk o w ty m w yp a d ku , je ś li jego s tru li u. a i d ziałalno ść będzie o p ie ra ła się na zasadac w y p ró b o w a n ych w p ra k ty c e d zie sią te k la t ruchu związ ko w e g o poszczególnych k ra jó w , jego k ęs i zw y cięstw , na zasadach zapew nia jących m u snę i sarn- dzielność w w y k o n y w a n iu fu n k c ji -społecznyc , 1«' m ia n o w ic ie ru ch ten będzie je d n o lity i niezależny od p a r tii p o lity c z n y c h i a p aratu państw ow ego,
D ziałacze P o lskie j P a r tii S ocjalistycznej z b y t w ie le dośw iadczeń m ają jeszcze z la t p rz e o w ..em w ych , by nie w ie d z ie li, co to znaczy dla k a s y b o tn icze j ro zb icie ruchu zawodowego, a co daje je « ' n o lita jego postaw a. T a k ja k w la ta ch prze w - śn io w ych nie można b y ło skutecznie w a czyc z * skiem k a p ita łu p rz y ro z b ic iu ruchu zawodowego, ta k te ra z ty lk o je d n o lity ruch z w ią z k o w y może w z ią ć a k ty w n y u d z ia ł w budow ie zrę b ó w n u s tro ju społecznego i gospodarczego.
W b lis k im z w ią z k u z zasadą je d n o lito ś c i ruchu zaw odow ego pozostaje zasada jego meza ezno*.
p a r tii p o lity c z n y c h . K a żd y chyba rozum ie, iz postu- la t je d n o lito ś c i ruchu zaw odow ego może yc z zow a n y je d yn ie p rz y zachow aniu jego bezpar yj ści. P olska P a rtia S ocjalistyczna zro zu m ia ła to j u z prze szło 40 la t temu, m ia n o w icie p rz y p o w o ły w a n iu na te re n ie K o n g re s ó w k i tzw . b e z p a rty jn y c h zw iąz- k ó w zaw odow ych . D ośw iadczenia pols le j j b o tn icze j z okresu m iędzyw ojennego az naz y . b itn ie p o tw ie rd z iły słuszność tej zasa y. 1€Z . . ność ruchu zw ią zko w e g o od p a rtu p o lity c z n y c h je s t poza ty m uzasadniona odrębnością jego fu n k c ji p
łeczn ych i gospodarczych. , , __
R ozum iejąc pow yższą zasadę ja ko odrębność ganizacyjną ruchu zaw odow ego i niezależność a p a ra tu p a rtyjn e g o , a nadto ja ko sam odzieln _ w p rz e ja w ia n iu w o li, nie m ożna oczyw iście k w e s tio n ow ać p a rtio m p o lity c z n y m p ra w a w p ły w a n ia p o przez sw oich cz ło n k ó w na oblicze ideow e i po i ycz ne ruchu zaw odow ego. Zgodnie z ty m p a rtio m po i tyczn ym , a w p ie rw szym rzędzie p a rtio m ro b o tn i czym, przyp a d a ro la nie ty le k ie ro w a n ia ruchem za
w o d o w ym , co ro la jego w y c h o w yw a n ia .
D ziś zwłaszcza, k ie d y akcja scaleniow a ruchu za
w odow eg o została d o p ie ro co zakończona, a w ra m ach jednej c e n tra li z w ią zko w e j zn a la zły się z w ią z k i o różnym w przeszłości za b a rw ie n iu p o lity c z n y m
i id e o w ym , ro la p a r tii ro b o tn ic z y c h w ty m zakresie jest n ie z m ie rn ie doniosłą. P olska P a rtia S o cja listycz
n a uw aża, iż jest to je d yn a droga g w a ra n tu ją ca p rz y ję cie przez ru ch za w o d o w y p o sta w y p o lityczn e j i id e o w e j p a r tii p o lity c z n y c h , jedyna droga p ro w a dząca do świadom ego i szczerego sojuszu p a rtii ro b o tn ic z y c h i ruchu zaw odow ego. U k s z ta łto w a n ie sto
sunku p a r tii ro b o tn ic z y c h do ruchu zaw odowego w ła ś n ie na p la tfo rm ie sojuszu a n ie p o d p o rzą d ko w a n ia stw a rza m o żliw o ści z a k ty w iz o w a n ia szerokich rzesz ś w ia ta pracy, bez w zględu na przynależność p a rty jn ą , w k ie ru n k u re a liz a c ji w y ty c z n y c h p ro g ra m o w ych państw a ludow ego.
N iem n ie j w a ż k ie w zględy s kła n ia ją P olską P a rtię S o cja listyczn ą do p o p ie ra n ia zasady niezależności ru ch u zaw odow ego od apa ra tu państw ow ego. Prze
cież ty lk o w ram ach te j niezależności m o żliw e jest w y k o n y w a n ie przez z w ią z k i zaw odow e fu n k c ji k o n t r o li społecznej, fu n k c ji o stałe w z ra s ta ją c y m zna
czeniu w u stro ju d e m o k ra c ji lu d o w e j, ty lk o p rz y za
ch o w a n iu te j niezależności z w ią z k i m ogą p rz e ja w ia ć tw ó rc z ą in ic ja ty w ę zarów no w zakresie p o s tu la tó w św ia ta p ra c y ja k i p o trz e b g ospod arki narodow e j, w re szcie ty lk o ta niezależność stwajrza d la z w ią z k ó w za w o d o w ych m o żliw o ści p o p ro w a d ze n ia rzesz p ra co w n iczych po lin ii w s p ó ło d p o w ie d zia ln o ści za re a li
zację program u gospodarczego państw a, a w obecnej c h w ili po lin ii tw órczego, u p a rte g o i trw a łe g o w y s iłk u dla re a liz a c ji P lanu O d budo w y G ospodarczej.
N ie z w y k le doniosłe zadania stoją przed ruchem za w o d o w ym w Polsce, ale nie można jeszcze p o w ie dzieć, b y ru ch za w o d o w y b y ł w p e łn i p rz y g o to w a n y do ich w y p e łn ie n ia , b y zo sta ł już należycie p rz y g o to w a n y te re n dla ow ocnej jego działalno ści. S tw ie r
dzić trzeba, iż do te j p o ry pozycja ruchu zaw odow e
go w Polsce nie jest nale życie ugruntow ana, nie dla
tego oczyw iście, b y kw e stio n o w a n o w ogóle jego rolę, a dlatego, że is tn ie ją u nas różnice w poglądach’
na jego zadania i na fo rm y d zia ła n ia . Są różnice na
w e t w ram ach jednej p a rtii, są różnice w ram ach samego ruchu zawodowego.
N ie jest jeszcze u g ru n to w a n a pozycja ru ch u zaw o
dowego, bo nie jest w p e łn i u g runtow a na jego je d n o lito ść. P rze b rn ę liśm y d o p ie ro p ie rw s z y etap sca
le n ia ru ch u zaw odowego, etap form alnego jednocze
n ia ruchu zawodowego. E ta p drugi, w ażniejszy, etap scalenia p o d sta w y ideow ej i p o lity c z n e j ruchu zaw o
dow ego je st jeszcze przed nam i.
T a k ie jest oto stanow isko P o lskie j P a rtii S o cja li
stycznej w obec zadań i p o d sta w o w ych założeń ruchu zaw odow ego oraz w obec sytuacji, w ja k ie j się ru ch te n obecnie znajduje, sta n o w isko nie d y k to w a n e cia
sno p o ję ty m interesem p a rty jn y m , a p łyn ą ce z w y znaw anej od przeszło 50 la t pro g ra m o w e j zasady w łą c z a n ia najszerszych mas św iata p ra cy do św ia
domego u d zia łu w k o n tro li i k ie ro w n ic tw ie procesa
m i społecznym i i gospodarczym i.
m .
O dbudow a ru c h u zaw odow ego w Polsce odrodzo
nej p odjęta została w n ie d łu g im czasie po ogłoszeniu M a n ife s tu Lipcow ego.
W ie le b y ło p rz y c z y n u n ie m o ż liw ia ją c y c h P olskiej P a r tii S ocjalistycznej w zięcie a ktyw niejszeg o
udzia-łu w p ie rw s z y m etapie o rganizow a nia życia z w ią z kow ego. P a rtia nasza sta ła w ów czas przed p ro b le m em k o n s o lid a c ji w e w n ę trz n e j, p roblem em odb u d o w a n ia jedności p a rty jn e j oraz odrodzenia ideow ego.
Poza ty m szeregi naszych dzia ła czy z w ią z k o w y c h ' z o sta ły pow ażnie p rze trze b io n e w ciągu la t w o jn y.
Z po zo sta łych p rz y ż y ciu w ie lu znajd o w a ło się jeszcze na ziem iach nie w y z w o lo n y c h , w ie lu w obo
zach ko n c e n tra c y jn y c h , w ięzieniach, obozach je n ie c k ic h .! na p rzym u so w ych ro b o ta ch w N iem czech.
W m iarę w y z w a la n ia te r y to r ió w P o ls k i spod o k u p a c ji w z ra s ta ła ró w n ie ż liczb a dośw iadczonych d zia ła czy z w ią zko w ych , w z ra s ta ła liczba pepesow- c ó w w szeregach z w ią zko w ych .
W y ra ź n y p rze ja w a k ty w n o ś c i pepesow skich d zia ła c z y z w ią z k o w y c h u ja w n iły pierw sze w y b o ry na o d cin ku ra d za kła d o w ych . F a k t, iż na 100% w y b ra n y c h ra d có w z a k ła d o w y c h p rz y p a d ło ok. 50% pepe
sow ców , jest nie ty lk o p rzejaw em a k ty w n o ś c i p a r tii na o d cin ku ra d za kła d o w ych , lecz jednocześnie do
w odem ogromnego w k ła d u p ra cy, ja k i p a rtia poprzez sw ych c z ło n k ó w w n io s ła w odbudow ę i zabezpiecze
nie zniszczonych z a k ła d ó w fa b ryczn ych . W szak nie ko m u innem u ja k radom z a k ła d o w y m p rz y p a d ło w udziale w y p e łn ie n ie ty c h zadań w p ie rw szych m ie siącach po zakończen iu d zia ła ń w o jennych . F a k t ten d o w o d z i ró w n ie ż w ie lk ie g o zaufania, ja k im m asy p ra co w n icze o b d a rz y ły naszą p a rtię tuż u progu odrodzonej naszej państw ow o ści.
D ru g a p o k iw a 1945 r. p rzyn o si dalszy w z ro s t a k- ty w iz m u PPS na o d cin ku ruchu zaw odow ego.
W m iarę k o n so lid a cji, ja ka n a stępo w ała w e w n ą trz p a rtii, w m ia rę krz e p n ię c ia a p a ra tu p a rtyjn e g o w y ła n ia ją się m o żliw o ści poważniejszego zain te re so w a - i n ia się p a r tii zw ią z k a m i za w o d o w ym i. N ie bez w p ły
w u na w z ro s t a k ty w n o ś c i i w k ła d u p a r tii na ty m ^o d c in k u pozostaje p o w ró t do k ra ju szeregu w y b itn y c h naszych dzia ła czy z w ią z k o w y c h , zasilenie szeregów p a r tii przez dośw iadczonych d zia ła czy z p ra c o w n i
czych z w ią z k ó w za w o d o w ych oraz w z ro s t c z ło n k ó w p a r tii w szeregach zw ią zko w ych .
P a rtia i jej c z ło n k o w ie podejm ują akcję u św iada
m iającą o ko nieczno ści scalenia ruchu zaw odow ego w , o p a rciu o je d n o lite z w ią z k i zaw odow e. N ie m a ły ró w n ie ż w y s iłe k w n o si ona bezpośrednio lu b po
przez sw ych d zia ła czy z w ią z k o w y c h dla p rze ła m a nia w ła ś c iw e j dla okresu pa ń stw a ka p ita lis ty c z n e g o a dziś już anachronicznej p o s ta w y w a lk i, na rzecz k o n s tru k ty w n e g o stosunku do pa ń stw a i jego apa
ra tu w ykonaw czeg o. R ozum iejąc p o trze b ę szybkiej p o p ra w y w a ru n k ó w m a te ria ln y c h rzesz p ra c u ją cych, a m ając jednocześnie na uwadze, iż m oże to n a stą p ić li ty lk o przez zw ię ksze n ie p ro d u k c ji, p a r
tia nasza w p ły w a poprzez sw ych dzia ła czy z w ią z k o w y c h na zrozum ienie ko nieczno ści zm iany stosunku 'do p ra c y i zw ię ksze n ie jej w yda jn o ści. D ziś — w sa
m o rz u tn ie p o d ję ty m przez z w ią z k i zaw odow e w s p ó ł
z a w o d n ic tw ie p ra cy w p ie rw szych szeregach obok to w a rz y s z y z PPR kro c z ą z w ią z k o w c y z naszej p a rtii.
S ko n so lid o w a n y ru ch za w o d o w y w Polsce lic z y obecnie przeszło 2 i p ó ł m ilio n a c z ło n k ó w o różnej p rzeszłości organizacyjnej, ideo w e j i p o lity c z n e j.
T rz e b a b y ło o lb rzym ie g o w y s iłk u , b y tę masę cz ło n k o w s k ą zjednoczyć w je d n o lity c h z w ią zka ch za w o
d o w ych i w jednej c e n tra li z w ią zko w e j, trze b a b y ło n iem ałego w y s iłk u , b y rzesze z w ią z k o w c ó w p rz e konać, iż ty lk o ję d n o łity ru ch zaw o d o w y stw a rza realne p o d sta w y dla re a liz a c ji p o s tu la tó w ś w ia ta pra cy. N ik t nie może za kw e stio n o w a ć ogrom nego w k ła d u p ra c y naszej p a r tii w ty m zakresie.
Stosunek szczerej ż y c z liw o ś c i do zadań i założeń ru ch u zw iązkow ego , tro s k a o p o p ra w ę b y tu szero
k ic h rzesz z w ią zko w ych , o fia rn a p ra ca naszych a k ty w is tó w z w ią z k o w y c h — o to c z y n n ik i, k tó re p o w o dują s ta ły w z ro s t popu la rn o ści naszej p a r tii w m a
sach z w ią zko w có w , oto p rz y c z y n y pow ażnego w z ro stu lic z b y c z ło n k ó w p a r tii w szeregach z w ią z k o w ych . Co najm niej p ó ł m ilio n a z w ią z k o w c ó w to cz ło n k o w ie PPS. N ie m niej niż p ó ł m ilio n a c z ło n k ó w z w ią z k ó w to sym p a tycy PPS. L ic z b y te n ie ty lk o św iadczą o p u p u la rn o ś c i i o p ow ażnym w k ła d z ie p a rtii i jej c z ło n k ó w w organizację życia z w ią z k o wego, w k s z ta łto w a n ie fo rm i zasad d z ia ła n ia ru ch u zaw odow ego, lecz ró w n ie ż w ska zu ją na ro lę , ja k ą p a rtia nasza o d g ryw a w dążeniu do zacieśnienia so
juszu p a r tii ro b o tn ic z y c h i ru ch u zaw odow ego w ra mach tej samej p o s ta w y p o lity c z n e j i ideow ej.
Dziś m am y już szereg zw ią z k ó w , gdzie w p ły w y naszej p a r tii są dom inujące. D o ty c h należą ta k ie z w ią z k i ja k : P ocztow ców , Prac. S półdzielczych , N a fcia rzy, S ka rb o w có w , Prac. U b e zp ie cza lń Społ.
i P o lig ra fik ó w .
W e d łu g danych liczb o w ych , d o tyczą cych s k ła d u osobowego za rządów g łó w n ych z w ią z k ó w zaw odo
w ych , w 17 zarządach w y b ra n y c h na p rze strze n i osta tn ich 12 m iesięcy na ogólną liczbę 442 c z ło n k ó w zarządów p rzyp a d a 164 pepesow ców . W zarządach' o krę g o w ych , w y b ra n y c h na p rz e strze n i bieżącego ro k u , na liczbę 1633 c z ło n k ó w zarządów 658 to c z ło n k o w ie PPS. Na liczb ę zaś w y b ra n y c h w y r o k u bieżącym 10045 c z ło n k ó w zarządów o d d z ia łó w przyp a d a 4572 pepesow ców . T e lic z b y ró w n ie ż w ska zu ją na a k tyw n o ść naszych d zia ła czy zw ią z k o - w y c h i ich popula rn ość w śró d rzesz związkowych".
O brazują one ta kże pow ażny w k ła d p ra cy PPS na o d c in k u ru ch u zaw odow ego.
Z w ró c ić n a le ży poza ty m uwagę na lic z n y u d zia ł naszych dzia ła czy z w ią z k o w y c h w e w szelkiego ro dzaju akcja ch podejm ow a nych przez ru ch zaw odo
w y , czy to na o d c in k u społecznym , czy gospodar
czym. W y s ta rc z y w spom nieć o u d zia le naszych z w ią z k o w c ó w w a k c ji p rze p ro w a d ze n ia re fo rm y ro ln e j i ściągania D a n in y N a ro d o w e j, pracę w k o m isjach m ie szka n io w ych oraz kom isjach p o d a tk o w y c h i ce n n iko w ych . Przecież, je ś li dziś z uznaniem stw ie rd z a m y zadaw alające fu n k c jo n o w a n ie a p a ra tu skarbow ego, to jest to niem ała zasługa pepesow ców obsługujących ten aparat.
Dążenie do sharm onizow a nia słusznych in te re s ó w św ia ta p ra c y z p o trze b a m i gosp o d a rki naro d o w e j oto w y ty c z n a d zia ła ln o ści p a r tii i jej c z ło n k ó w na o d c in k u ru ch u zaw odow ego.
IV ,
P a rtio m ro b o tn ic z y m przede w s z y s tk im p rz y p a d ło k s z ta łto w a ć rze czyw isto ść p o lity c z n ą , społeczną i gospodarczą w Polsce odrodzonej. P a rtie te ró w nież w z ię ły na swe b a rk i c a ły cię ża r o d p o w ie d z ia l
22
ności za to, iż d o ko n yw a n e przeobraże nia re w o lu c y j
ne staną się re a liza cją tę s k n o t i dążeń św ia ta pra cy.
W ie m y, iż pow ażny odsetek z w ią z k o w c ó w to c z ło n k o w ie p a r tii ro b o tn iczych . W ie m y rów nież, iż pepesow cy i p e p e ro w c y w zw ią zka ch zaw o d o w ych to elem ent cem entujący je d n o lito ść ruchu zaw odo
wego. N ik t w ię c nie m oże za kw e stio n o w a ć p ra w a ty c h p a r tii do w p ły w a n ia przez sw ych c z ło n k ó w na działalność, a n a w e t na k ie ru n e k d zia ła ln o ści z w ią z k ó w zaw odow ych , N ik t nie może negow ać ic h p ra w a do zabiegania o w przę g n ię cie ruchu za w odow e
go do a k tyw n e g o u d z ia łu w bud o w ie now ego ustroju.
Na ty m tle pow staje zagadnienie w s p ó łp ra c y p a r
t ii ro b o tn ic z y c h na o d c in k u ruchu zawodowego. D o tychczasow a w s p ó łp ra c a P olskiej P a rtii S o cja listycz
nej z P olską P a rtią R o b o tn iczą p rz y n io s ła w rezul- tacie przyspieszenie procesu scalenia ruchu z a. w o dow ego oraz jego zbliżenie ideow e z p a rtia m i ro b o tn ic z y m i.
Rzecz jasna w sp ó łp ra ca p a r tii ro b o tn ic z y c h na o d c in k u za w o d o w ym k s z ta łto w a ła się w pewne) za
leżności od w s p ó łp ra c y na o d cin ku p o lityczn ym . S tąd to um ow a obu p a r tii o jedności działania , za w a rta w jesieni ubiegłego ro ku , nie pozostała oez w p ły w u na k s z ta łto w a n ie się w s p ó łp ra c y ty c h p a r 11
na te re n ie z w ią z k ó w zaw odow ych . Od te) daty,
na te re n ie z w ią z k ó w zaw odow ych . Od te) daty,