Wygody w obozie. Pożyteczne fortele. Ogniska obozowe. Ład i porządek.
Wielu ludzi skarży się na niewygody obozowego życia. Są to przeważnie niedorajdy i ciemięgi. Doświad czony skaut umie sobie poradzić i zna tysiączne sposo by ułatwienia życia. Jeżeli np. brak mu namiotu, nie siada na ziemi, drżąc z zimna i klnąc na czem świat stoi, ale odrazu zabiera się do budowy jakiegokolwiek schro niska czy szałasu, zaczynając od tego, że wybiera odpo wiednie miejsce, gdzie mu nie grozi zalanie w razie desz czu. Potem rozpala ognisko i robi sobie przy niem wy godne posłanie ze mchu i trawy.
Wytrawny skaut ma na wszystko sposoby, umie so bie radzić w każdej okoliczności, potrafi przezwycięż} ć każdą trudność, i zapobiedz skutecznie wszelkim bra kom i niewygodom. Posiada też mnóstwo fortelów i wy biegów, i pod tym względem może rywalizować nawet z Sienkiewiczowskim Zagłobą.
Biwak oznacza postój na otwartem polu i trwa zwykle krótko. Obóz jest miejscem dłuższego wypoczyn ku, gdzie oddział rozbija namioty lub buduje szałasy.
Istnieje dużo sposobów posłania sobie wygodnego łoża w obozie, ale najlepszem będzie zawsze wzięcie ze sobą grubej derki lub wojłoku dla rozciągnięcia na wilgotnej ziemi. Trawa, mech, słoma lub liście paproci, usłane wysoko, stanowią wyborny materjał, ale nie zawsze moż na je mieć pod ręką, i często jesteśmy zmuszeni poło żyć się na ziemi. W tym wypadku dobrze jest przede- wszystkiem wykopać małe zagłębienie w tem miejscu, gdzie mamy zamiar ulokować nasze biodra. Bardzo wy godne łoże, prawie że również wygodne jak materac sprężynowy, ścielą sobie kanadyjczycy, ścinając mnóstwo jodłowych gałęzi i zatykając je w ziemię na wzór szcze ciny w szczotce, tak, że całość tworzy bardzo miękkie, uginające się pod nami łoże.
Pamiętaj zawsze trzymać się ciepło. Sypiając w obo zie, należy mieć pod sobą tyleż derek, co i na sobie. Układając się do snu przy ognisku, wszyscy skauci po winni zwrócić swe nogi ku niemu. O ile derki nie wy starczy, trzeba narzucić na nią warstwę słomy lub liści paproci, albo też stare gazety, jeżeli je mamy pod ręką. Można też zabezpieczyć się od chłodu przez okręcenie się papierem na całem ciele pod ubraniem, co dodaje du żo ciepła i może zastąpić nawet płaszcz watowany.
Chcąc zrobić tapczan przygotuj cztery żerdzie, dwie na wysokość siedmiu stóp, a dwie na trzy. Wycio saj cztery kołki na dwie stopy długie, zaostrz je u góry, i wbij w ziemię po czterech rogach tak, aby utrzymać żerdzie w miejscu. Potem zetnij sosnę, odrąb wszyst kie gałęzie, i ułóż jedne na drugie, jak dachówki, aż utworzą grube posłanie, poczem przykryj całość derką lub wojłokiem.
Lichtarze obozowe robią się przez skręcanie w śru bę kawałka drutu, albo też używając rozszczepionego drewienka, zatkniętego w drzewo lub mur. Szklanny klosz można zrobić, wycinając dno butelki i stawiając ją dołem do góry ze świecą, zatkniętą w szyjkę.
Dno butelki można wykroić, nalewając nieco wody na dno, i stawiając ją na rozżarzonych węglach, póki się woda nie zagrzeje, i dno nie odpadnie samo. Można też sznurkiem opasać butelkę i trzeć silnie, póki się
93
szkło nie rozgrzeje, a wtedy od jednego zręcznego ude rzenia (lub też od zanurzenia w zimnej wodzie) butelka pęka równo w miejscu, gdzie ją natarł sznurek.
Widelce obozowe można zrobić ze skręconego dru tu, zaostrzonego na końcach.
Trzeba też wiedzieć, jak siadać w obozie na wilgot nej ziemi. Indyanie przysiadają na piętach, ale to jest bardzo męczące dla tego, kto nie przywykł do tego od dzieciństwa, choć można sobie ułatwić siedzenie, pod kładając pod pięty kamyk lub kawałek drzewa. Boerzy
opierają się całym ciężarem na jednej pięcie.
Ponieważ na wycieczce guziki często się obrywają, przeto trzeba umieć fabrykować je samemu ze sznuro wadeł od kamaszy albo ze sznurków. Skauci powinni też umieć robić spinki do kołnierzyków z drzewa, ko ści lub rogu.
Wielka wygodę na noclegu w obozie stanowi płó cienna torba, którą można zwinąć w trąbkę, kiedy jest próżna, a w nocy torba taka, napełniona trawą lub ubra niem, stanowi doskonalą poduszkę pod głowę.
Sposób rozkładania ogniska obozowego.
Przed rozpaleniem ogniska należy wyciąć albo wy palić wszystkie paprocie, wrzosy i trawę rosnącą, dooko ła, a to dla uniknięcia zajęcia się ogniem sąsiednich łąk lub krzaków. Wiele pożarów leśnych powstało na sku tek nieumiejętnego rozpalania ognisk przez niedoświad czonych wyrostków. Podpalając trawę, należy czynić to ostrożnie, i zawsze mieć w pogotowiu pod ręką gałęzie drzew albo stare worki, aby być w stanie w razie potrzeby w każdej chwili zagasić ogień. Skauci powin ni zawsze być gotowi do stłumienia niebacznie wznie conego pożaru. Trudnej sztuki rozpalania ogniska obo zowego można nauczyć się tylko w drodze praktyki osobistej.
W książce pod tyt. „Dwa małe dzikusy*, „szary
Wilk amerykański“, t. j. Thompson Seton, podaje prze pis następujący: „Weź kawał suchej brzozowej kory, po
tem kilka zeschłych, gałązek lub miękkiego drzewa, do rzuć parę sosnowych szyszek, a otrzymasz ogień tak jas ny, że będzie ci się zdawało, iż siedzisz przy kominku u rodziców w domu.
„Możesz też ułożyć niewielką ilość bardzo drobnych kawałków połamanych gałązek i porąbanego drzewa, zu pełnie suchego i lekko natrząśniętego, a na wierzch narzucić garść słomy i szmatę starej gazety lub wogóle papieru. Podeprzyj stos małemi patykami, ułożonemi w kształcie piramidy, a dookoła ułóż rząd większych żerdzi, ustawionych pochyło. Kiedy płomień strzeli do góry, możesz dorzucać coraz grubsze gałęzie, a w końcu nawet kawałki drzewa“.
Chcąc otrzymać ogień do gotowania potraw, ważną rzeczą jest mieć w swojem rozporządzeniu duży stos ża rzących się popiołów. Ułóżmy więc na ziemi trzy po lana w kształcie gwiazdy, lub jak szprychy koła, styka jące się wpośrodku. Ognisko w ten sposób rozłożone, może byc stale podtrzymywane, bo w miarę spalania się polan od końca, można je przesuwać bliżej do środka, otrzymując tym sposobem coraz większy zapas żarzących się węgli. Taki ogień jest zupełnie odpowiedni do goto wania potraw, a przytem daje bardzo mało płomienia i dymu, któryby mógł zdradzić kryjówkę naszą przed nie przyjacielem.
Chcąc podtrzymać ognisko przez noc, trzeba je na kryć warstwą popiołu, a ogień będzie tlić się pod nim; nazajutrz zaś można z łatwością rozdmuchać płomień.
Mając zamiar palić ogień przez całą noc, aby grzać się przy nim, trzeba ułożyć spore polana w kształcie gwiazdy, jak wskazaliśmy powyżej, a jedno dłuższe mieć zawsze pod ręką tak, aby nie potrzebując podnosić się, módz od czasu do czasu poprawić ognisko i pchnąć po lana ku środkowi. Podpałkę zastąpić mogą doskonale stare buty, jakie można nieraz znaleźć na śmietniku.
Inny sposób rozpalania ognia do gotowania potraw używany jest w Ameryce Północnej przez miejscowych cow-boy’ów. Najpierw trzeba wbić nieco pochyło w zie mię dwa grube pale w odstępie czterech stóp, a ścią- wszy młode drzewo, porąbać je na polana. Ułożywszy trzy takie polana, jedno na drugiem pochyło, i oparłszy
95
je o pale, otrzymujemy podstawę naszego ogniska. Dwa krótkie polana służyć nam będą, jako podpałka, a jedno, ułożone w poprzek, utworzy rodzaj okapu. W tym impro wizowanym kominie ułożymy stos drzewa w kształcie piramidy, który nam da silny ogień. Takie ognisko po winno oczywiście stanąć przeciwko wiatrowi, który je będzie rozniecać jakgdyby miechem.
Przy obozowem ognisku potrzebne są cęgi i po grzebacz, które można zrobić z gałęzi bukowego lub in nego twardego drzewa, zestrugawszy je wpośrodku do odpowiedniej grubości, i zgiąwszy pręt tak, aby oba końce zetknęły się z sobą.
Miotłę, potrzebną do zamiatania ogniska, można zro bić z łatwością, wiążąc dookoła kija kilka gałęzi.
Suszenie ubrania.
W obozie zdarza się często skautom przemoknąć do nitki. Tylko bardzo niedoświadczony nowicyusz pozwoli bez koniecznej potrzeby wyschnąć przemoczonemu ubra niu na sobie, ale doświadczony skaut nie zrobi tego, gdyż wie, że jest to najpewniejszy sposób nabawienia się febry lub zapalenia płuc.
Kiedy więc zaskoczy nas w polu ulewa, skorzystaj my z pierwszej sposobności, aby ściągnąć z siebie prze moczone ubranie, i wysuszmy je, choćbyśmy nie mieli innego na zmianę. Zdarzało mi się to nieraz, siadywa łem wówczas w stroju Adama pod wozem, póki mój je dyny garnitur nie wysechł przy ognisku. W takich ra zach trzeba rozpalić ognisko, dające duży stos gorą cych popiołów, i zbudować nad niem w kształcie ula rodzaj kojca, utworzonego z żerdzi, połączonych we środ ku, a nad tą klatką rozwiesić przemoczone odzienie, któ re w ten sposób wysycha prędko. Niezdrowo również w dzień upalny chodzić w przepoconem ubraniu. W Afry ce nosiłem zawsze ze sobą zapasową koszulę, zawieszoną na plecach, a rękawami zawiązaną dookoła szyi. Na każ dym popasie ściągałem z siebie mokrą koszulę i nakła dałem tę, która się już wysuszyła w słońcu na moim grzbiecie. Tym sposobem uniknąłem febry, na którą cho rowali wszyscy moi towarzysze.
Porządek.
Obozowisko powinno być zawsze utrzymane w po rządku nietylko dla ustrzeżenia go od robactwa, ale dla- tego, że jeżeli zostawiamy po sobie ślady, nieprzyjaciel może z nich wyciągnąć różne wskazówki i informacye. Dlatego to skaut powinien trzymać się zawsze porząd nie czy to w obozie, czy po za nim. Kto zaniedbuje się w domu i lekceważy przepisy porządku, ten będzie z pewnością brudasem i w obozie.
Skaut powinien dbać o utrzymanie swego namiotu czy pokoju we wzorowym porządku, bo w każdej chwili musi być gotów na wezwanie do służby. Zawsze zresztą może się zdarzyć coś nieprzewidzianego, a jeżeli nie wiadomo, gdzie czego szukać, stracimy dużo czasu, zwła szcza jeżeli otrzymamy rozkaz do wymarszu nocą. To też co wieczór, kładąc się spać, trzeba się przyzwyczaić składać swoje odzienie tak, aby w każdej chwili po ciem ku wiedzieć, gdzie go szukać, sięgnąwszy po nie ręką. Skaut powinien dbać nawet o to, aby sznurowadła jego obuwia były porządnie zawiązane, a nie zaplątane byle jak.
Wskazówki dla instruktorów.
Udając się do obozu, trzeba mieć kilka rozkazów dziennych opublikowanych, — do tych zaś, można stopniowo przyłączać na stępne. Te rozkazy trzeba dokładnie wytłomaczyć przodowni kom patroli, którzy odpowiadają za ścisłe wykonanie ich przez swoich podkomendnych. Takie przepisy mogą zawierać rozkaz, aby każdy patrol obozował zosobna, co da sposobność harc mistrzowi skonstatowania porównawczo porządku, przestrzegane go w namiotach.
Każdy patrol posiada zazwyczaj swój namiot, oddalony od innych, ale rozpięty w pobliżu namiotu harcmistrza, który może mieć swój własny w odległości, ułatwiającej szybkie porozumie nie się z podkomendnymi.
Przodownik patrolu raportuje o sprawowaniu się skautów, który to raport wciągniętym zostaje w książeczkę harcmistrza, i oznaczonym odpowiednią liczbą punktów.
Odpoczynek południowy trwa półtorej godziny.
Kąpiel odbywa się pod kontrolą przodownika, aby zapo- biedz wszelkiemu niebezpieczeństwu mniej wprawnych pływa ków. Dwóch wytrawnych pływaków w kąpielowych kostiumach z narzuconym na nie płaszczem, zawsze stać będzie w pogoto
97
wiu. podczas kąpieli skautów, aby każdej chwili módz się rzu cić na ratunek tonącemu. Dopiero po ogólnej kąpieli wolno im samym wejść do wody.
Ruchome obozy.
Dobrą zmianą po długiem wystawaniu na miejscu, są codzienne marsze i rozkładania się obozem przy dro gach i t. p.
Wychodki obozowe.
Wykopać zwyczajny długi dół na szerokość jednej stopy i umieścić nad nim drąg na kozłach, a potem sło- mianemi lub płóciennemi matami, przegrodzić go co czte ry stopy. Takie same maty powinny być ustawione z bo ku dla osłonięcia wychodka. Nawet w pojedynczych razach skaut powinien wykopać mały dołek i zasypać go zaraz po użyciu.