Przeprowadzona w poprzednim rozdziale Programu diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej pozwala na syntetyczne wskazanie podstawowych dla Powiatu Łukowskiego atutów i potencjałów. Ale z drugiej strony umożliwia zidentyfikowanie istniejących deficytów i barier rozwoju.
Strategiczne zasoby i uwarunkowania rozwoju Powiatu Łukowskiego, na potrzeby przeprowadzenia analizy: atuty / potencjały – deficyty / bariery, zostały poddane analizie z uwagi na trzy główne sfery:
I. Gospodarka i rynek pracy
w tym następujące obszary problemowe: podmioty gospodarcze i rynek pracy, rolnictwo, turystyka.
II. Społeczeństwo i jakość życia
w tym następujące obszary problemowe: zjawiska demograficzne, kapitał ludzki i społeczny, edukacja, infrastruktura i usługi społeczne, zasoby kulturowe.
III. Przestrzeń i środowisko
w tym następujące obszary problemowe: środowisko naturalne i zagospodarowanie przestrzeni, infrastruktura techniczna.
GOSPODARKA I RYNEK PRACY
ATUTY / POTENCJAŁY DEFICYTY / BARIERY
korzystne położenie geograficzne w niedużej odległości od
Warszawy i Lublina
możliwość wykorzystania terenów ekologicznych, atrakcyjnych
turystycznie
poprawa warunków dla rozwoju przedsiębiorczości na obszarach wiejskich
bobrze rozwinięty sektor MSP i mikroprzedsiębiorstw
elastyczność działania lokalnych przedsiębiorców
dobrze rozwinięta branża transportowa
konkurencyjna siła robocza
rozwój przedsiębiorczości rolniczej
istniejące podstrefy ekonomiczne i
brak znaczącej liczby dużych i średnich zakładów pracy w powiecie
niski poziom przeciętnego wynagrodzenia w powiecie
słabo rozwinięta baza turystyczna i agroturystyczna
niewystarczające dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy
pogłębiająca się migracja ludzi młodych z terenów wiejskich
niewystarczające środki finansowe JST w odniesieniu do potrzeb
infrastrukturalnych
mała liczba strategicznych firm
brak specjalizacji na rynku usługodawców
mała ilość planów zagospodarowania przestrzennego
tereny inwestycyjne
działalność klubu BCC na terenie powiatu
działalność Przedsiębiorców Ziemi Łukowskiej
duży rynek zbytu towarów i usług
przebieg linii kolejowych o znaczeniu międzynarodowym przez Powiat Łukowski
bliskość planowanej autostrady A2
bliskość wschodniej granicy
bobrze rozwinięte rolnictwo
atrakcyjne tereny pod
budownictwo mieszkaniowe
istnienie przedsiębiorstw o statusie zakładu pracy chronionej
aktywność miejscowych rolników zainteresowanych rozwojem produkcji
pracowici i zaradni ludzie – duża dynamika powstawania nowych firm, głównie małych
najniższe bezrobocie w województwie lubelskim
funkcjonowanie na terenie powiatu wielu znanych i dobrze
brak kompleksowej informacji dotyczącej lokalnych firm
niska kreatywność i elastyczność samorządów
niewystarczająca ilość hoteli i kwater noclegowych
mała liczba dobrze płatnych miejsc pracy
rozdrobnienie produkcji
odpływ specjalistów
zły stan techniczny drogi krajowej nr 63 i 76
wysoki poziom bezrobocia ukrytego na wsi
nierównomierny rozwój gmin
pozyskiwanie środków na prowadzenie zajęć pozalekcyjnych
słaba promocja produktów lokalnych
brak atrakcyjnych terenów inwestycyjnych
brak lokalnych programów zachęt dla inwestorów
słaba komunikacja publiczna Łuków i okolice
migracja młodych wykwalifikowanych ludzi do większych miast
niewielka aktywność inwestycyjna w zakresie innowacyjności lokalnych przedsiębiorców
wysokie koszty pracy stanowiące hamulec rozwojowy lokalnych przedsiębiorstw
obserwowana tendencja zmniejszania się liczby gospodarstw rolnych
edukacja na dobrym poziomie
dobrze działające instytucje pomocy społecznej: OPS, DPS, POW, WTZ – wysoki poziom usług społecznych
niekorzystne zjawiska demograficzne, np. odpływ ludności z terenu powiatu, starzenie się społeczeństwa
konieczność wsparcia kształcenia zawodowego
niski poziom zaangażowania
mieszkańców w życiu społecznym i
duża liczba organizacji pozarządowych
aktywnie działające biblioteki na rzecz lokalnych społeczności
dużo miejsc do uprawiania sportu, wypoczynku i rozrywki (baseny letnie, zalew Zimna Woda, basen kryty, pasaż, park, boiska i stadion)
bogata oferta instytucji kultury
zapewnienie opieki i rozrywki dla seniorów w ramach licznie
działających Klubów Seniorów.
niski poziom uprzemysłowienia terenu
wysokie walory rekreacyjne i turystyczne terenu powiatu
rozwijająca się oferta kulturalna
wzrost innowacyjności, przedsiębiorczości i aspiracji mieszkańców
rozwój nowoczesnych form kształcenia
zwiększający się popyt na usługi turystyczne i rekreacyjne
istnienie punktów nieodpłatnej pomocy prawnej
duża liczba świetlic wiejskich
rozbudowana infrastruktura
wysoki poziom tożsamość lokalna mieszkańców
wykluczenie komunikacyjne małych miejscowości
Zbyt mała liczba miejsc w przedszkolach i żłobkach
niewystarczająca liczba lokalnych liderów aktywizujących społeczność
brak podjazdów dla
niepełnosprawnych w urzędach i instytucjach kultury
mała ilość ścieżek rowerowych
niedostatecznie rozwinięta sieć dróg łączących Powiat z ważniejszymi ośrodkami aglomeracyjnymi
niski poziom obsługi w branży gastronomicznej i noclegowej
niewykorzystany potencjał świetlic wiejskich jako miejsc spotkań i integracji mieszkańców
niewystarczające kultywowanie tradycji regionu
wzrost liczby osób uzależnionych i wzrastająca liczba rodzin z problemami
niewystarczająca infrastruktura społeczna (ośrodek interwencji kryzysowej, ośrodki terapeutyczne specjalistyczne)
uzależnienia (alkoholizm, narkomania, problem dot. młodzieży i dorosłych), łatwy dostęp do ww. środków
zbyt mała ilość działań służących rozwojowi mieszkańców
brak dostatecznej świadomości mieszkańców wokół najważniejszych problemów(ekologia, zdrowie
i bezpieczeństwo, przedsiębiorczość)
brak dziennego domu opieki dla osób starszych
niskie środki finansowe na wsparcie fundacji i stowarzyszeń
względnie niska zamożność społeczeństwa
migracja ludzi młodych w celach zarobkowych
wykluczenie społeczne osób nieaktywnych zawodowo
niewystarczająca infrastruktura rekreacyjno-wypoczynkowa (ścieżki
rowerowe, kąpielisko, zaplecze gastronomiczne)
brak specjalistycznych usług medycznych w ramach NFZ
wzrost liczby osób w grupie wieku poprodukcyjnego.
PRZESTRZEŃ I ŚRODOWISKO
ATUTY / POTENCJAŁY DEFICYTY / BARIERY
atrakcyjne przyrodniczo i
krajobrazowo obszary chronione – np. rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe
wysoki stopień gazyfikacji powiatu
rozwinięta sieć wodno-kanalizacyjna
dobra jakość dróg lokalnych
powstająca sieć Internetu szerokopasmowego
duża dostępność usług
geodezyjnych i kartograficznych
dynamiczny rozwój rynku nieruchomości
zrównoważona gospodarka leśna
znaczne zasoby leśne podlegające ochronie
intensywny rozwój branży rolniczej, spożywczej i przetwórstwa mięsnego
poprawa estetyki obiektów użyteczności publicznej
znaczący węzeł kolejowy
powstające nowe obiekty rekreacyjne
bliskość większych kompleksów leśnych i turystycznych
korzystne ukształtowanie terenu do turystyki rowerowej
wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii
dobrze rozwinięta infrastruktura wodociągowa
teren powiatu jest w zasadzie w całości pokryty zasięgiem, mieszkańcy mają dostęp do Internetu
czyste środowisko, stosunkowo
deficyt terenów uzbrojonych
rozproszona zabudowa wymagająca doprowadzenia infrastruktury
niedostatecznie wykorzystany
potencjał turystyczny oraz do rozwoju przemysłu drzewnego
brak trasy szybkiego ruchu
kosztowna obsługa geodezyjna
rozdrobnienie gospodarstw rolnych
malejący rynek zbytu artykułów rolnych
brak planów zagospodarowania gmin
uboga baza gastronomiczna
zła jakość powietrza w sezonie grzewczym
niedostateczne wykorzystanie odnawialnych źródeł energii na niektórych obszarach powiatu
istnienie „dzikich wysypisk” odpadów
niedostosowanie przestrzeni
publicznej do potrzeb mieszkańców, w tym z niepełnosprawnością
niska świadomość ekologiczna
słabo rozbudowana sieć drogowa
duże, niezaspokojone potrzeby w budowie i utrzymaniu dróg i mostów powiatowych i gminnych
niewystarczająca infrastruktura techniczna, szczególnie kanalizacja
słaba jakość gleb
słabo rozwinięta infrastruktura rekreacyjno- wypoczynkowa
konieczność poniesienia dużych nakładów inwestycyjnych na
rozbudowę systemu kanalizacji wraz z oczyszczalnią ścieków.
wysoki poziom zalesienia
brak zagrożenia powodziowego
trakcyjne walory naturalne – stosunkowo czyste ekologicznie środowisko: gleby, lasy, woda
zróżnicowanie przyrodniczo-krajobrazowe
dostępność terenów pod budownictwo mieszkaniowe.
Diagnoza sytuacji w Powiecie Łukowskim oraz przeprowadzona analiza: atuty/
potencjały – deficyty/ bariery, prowadzą do wskazania kilku najważniejszych wyzwań dla tego obszaru. Wynikają one zarówno z konieczności przezwyciężenia niekorzystnych cech regionu, jak i wykorzystania jego potencjałów. Program rozwoju powinien być nakierowany na przezwyciężanie najważniejszych ograniczeń rozwojowych i zrównoważone wykorzystanie istniejących zasobów o charakterze materialnym i niematerialnym, w kontekście szans i zagrożeń będących efektem uwarunkowań zewnętrznych, kształtujących sytuację w powiecie. Ideą przewodnią celów rozwojowych powinno być zapewnienie i poprawa warunków życia lokalnej społeczności powiatu, przy zachowaniu zasad rozwoju zrównoważonego:
równoważeniu celów społecznych, przyrodniczych i gospodarczych.
Jak wynika z analizy mocnymi stronami Powiatu Łukowskiego są: korzystne położenie geograficzne, dobrze rozwinięta infrastruktura logistyczno-transportowa, wysokie walory środowiska przyrodniczego i kulturowego, duży potencjał dla rozwoju turystyki i rolnictwa oraz wysoka jakość zasobów ludzkich, przy stosunkowo korzystnej strukturze demograficznej. Najistotniejszymi słabymi stronami są: relatywnie niski poziom rozwoju infrastruktury technicznej, słaby rozwój przedsiębiorczości, niewielka liczba znaczących, dużych podmiotów gospodarczych, bezrobocie na terenach wiejskich peryferyjnych powiatu, istniejące dysproporcje w rozwoju gospodarczym pomiędzy poszczególnymi częściami powiatu. W kontekście tych wniosków wynikających z analizy sytuacji w Powiecie Łukowskim należy pamiętać, że jednymi z najistotniejszych czynników, które mają podstawowe znaczenie w rozwoju lokalnym są:
baza dla rozwoju – czyli grupa czynników, która sprzyja rozwojowi – co oznacza istnienie atutów, które stanowią podstawę rozwoju, np. zasoby środowiska, rozwinięta infrastruktura, przedsiębiorczość i jakość kadr;
zalety lokalizacji – ważne jest położenie geograficzne powiatu, jego połączenia komunikacyjne, rozwój infrastruktury teleinformacyjnej - dobrze rozwinięta łączność komunikacyjna, podnosi atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną;
zasoby wiedzy – ważne są kwalifikacje i umiejętności społeczności lokalnej oraz rozwinięta baza na potrzeby edukacji;
zatrudnienie i przedsiębiorcze inicjatywy – w tym aspekcie ważne jest powstawanie nowych przedsiębiorstw lub rozwój już istniejących firm, co umożliwia tworzenie nowych miejsc pracy i wprowadzanie nowych technologii.
Należy także pamiętać, że rozwój gospodarczy powiatu zależy od działań i stanowiska władz lokalnych i współpracy z partnerami społecznymi: podmiotami publicznymi, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi, a w sytuacji powiatu przede wszystkim z samorządami na szczeblu gminnym. Powinien on spełniać następujące cele:
Wykorzystanie potencjału związanego z korzystnym położeniem komunikacyjnym i obsługą ruchu towarowego i osobowego;
Wykorzystanie potencjału związanego z obsługą kolejowego węzła towarowego oraz położenia w niedalekiej odległości od Warszawy i budowanej autostrady A2;
Wspieranie lokalnych inicjatyw gospodarczych;
Wspieranie lokalnej przedsiębiorczości: powstających i działających przedsiębiorstw;
Szersze wykorzystanie potencjału rolnictwa;
Przyciąganie nowych inwestorów;
Podnoszenie kwalifikacji miejscowych zasobów ludzkich;
Rozbudowa infrastruktury technicznej w celu poprawy warunków rozwoju gospodarczego oraz warunków życia lokalnej społeczności;
Stwarzanie warunków do kooperacji i stałych kontaktów pomiędzy sektorem publicznym, społecznym i prywatnym;
Stosowanie narzędzi marketingu terytorialnego i kreowanie pozytywnego wizerunku powiatu,
Wykorzystanie istniejących zasobów, szczególnie przyrodniczych i kulturowych, w tym promowanie marki: Powiat Łukowski – Ziemia Henryka Sienkiewicza.