obowiąz-kowo następujące informacje: dane personalne, kierunek, rok studiów, numer albumu, adres korespondencyjny, numer telefonu i adres poczty elektronicznej. Ponadto we wniosku student określa, czego to pismo dotyczy, tj. zgody na powtórny wpis na ten sam semestr (rok), wskazuje adresata, a także czyni zadość innym wymogom określonym w przepisach szczególnych. Dziekanat jest zobowiązany potwierdzić wniesienie wnio-sku na żądanie studenta, stąd zaleca się jego przygotowanie w dwóch egzemplarzach: dla dziekana i dla studenta (zob. komentarz do § 52).
W uzasadnieniu wniosku o wyrażenie zgodny na powtórny wpis na ten sam se-mestr (rok) należy wskazać liczbę punktów kredytowych zdobytych przez studenta, któ-ra powinna być równa (bądź wyższa) od liczby punktów kredytowych ustalonych przez radę wydziału, i załączyć w miarę możliwości stosowne dowody. Nie trzeba wskazywać uchwały rady wydziału, gdyż jest to dokument korzystający z tzw. notoryjności, a zatem znany dziekanowi z urzędu. Nadto można podać przyczyny i rodzaj zaległości oraz je należycie uzasadnić i udowodnić za pomocą stosownych dokumentów. Przykładowymi przyczynami mogą być: choroba studenta lub osoby bliskiej, konieczność sprawowania
158
Regulamin studiów w Uniwersytecie Wrocławskim. Komentarz
opieki nad członkiem rodziny lub osobą bliską, problemy finansowe i konieczność pod-jęcia w związku z tym pracy.
Adresatem wniosku jest dziekan, który wydaje decyzję w sprawie powtórnego wpisu na ten sam semestr (rok). Decyzja ta, pod rygorem nieważności, musi być sporzą-dzona na piśmie i skutecznie doręczona. Kwestię doręczeń regulują art. 39−49 KPA w rozdziale 8 – „Doręczenia”. Dziekan, podejmując decyzję, powinien brać pod uwagę powody powstałych zaległości oraz ich rodzaj (brak pozytywnej oceny z ćwiczeń, egza-minu czy też z zajęć innego rodzaju), w czym mieści się także liczba niezaliczonych zajęć.
Dziekan, w odpowiedzi na wniosek studenta, może wydać trzy różne decyzje: uwzględnić wniosek studenta w całości, a więc rozstrzygnąć sprawę zgodnie 1)
z prośbą sformułowaną we wniosku;
przychylić się do treści wniosku jedynie częściowo. Na przykład student składa 2)
pisemne oświadczenie o rezygnacji z warunkowego wpisu na semestr (rok) wyż-szy wraz z dodatkowym wnioskiem o wyrażenie zgody na powtórny wpis na ten sam semestr (rok) z prośbą o możliwość zaliczenia wybranego przedmiotu na se-mestrze (roku) wyższym. W takim wypadku dziekan może wyrazić tylko zgodę na powtórny wpis na ten sam semestr (rok) bez prawa do kontynuacji studiów na semestrze (roku) wyższym w zakresie wybranego przedmiotu (zob. § 2 ust. 3 przywołanej uchwały nr 102/IX/2015 Rady Wydziału Prawa, Administracji i Eko-nomii Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 21 września 2015 r.);
odrzucić wniosek studenta w całości. Może się tak zdarzyć w sytuacji, gdy dzie-3)
kan stwierdzi brak postępów w nauce. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia bę-dzie decyzja o skreśleniu studenta z listy studentów. [PK, ASB]
IV. Ćwiczenia powinny być zaliczone przed rozpoczęciem sesji egzaminacyjnej (zob. komentarz do § 28 ust. 1). Obowiązek zaliczenia ćwiczeń w najbliższym z możli-wych terminów zostanie spełniony, jeśli student uzyska zaliczenie w czasie ustalonym przez prowadzącego dla danej grupy ćwiczeniowej. Możliwe jest także, choć nieobo-wiązkowe, podjęcie próby zdobycia zaliczenia w terminie wcześniejszym, po dokonaniu stosownych ustaleń z prowadzącym zajęcia ćwiczeniowe. Wystąpienie przez studenta z takim wnioskiem jest dla prowadzącego wiążące, jednak o formie i terminie decyduje ostatecznie prowadzący zajęcia, chyba że dziekan postanowi inaczej (zob. komentarz do § 28 ust. 6).
Wykłady niekończące się egzaminem zalicza się przed rozpoczęciem sesji egza-minacyjnej. Natomiast egzaminy są przeprowadzane w czasie sesji i dlatego w tym okre-sie roku akademickiego student powtarzający przedmiot powinien go zaliczyć. Możliwe jest wystąpienie do egzaminatora o wyznaczenie terminu wcześniejszego niż czas sesji.
VI. Przejście na wyższy semestr, powtarzanie zajęć lub semestru
Za dopuszczalne, choć nieprzewidziane w Regulaminie, można uznać indywidualne lub zbiorowe wystąpienie w tej sprawie grupy studentów wnioskujących o wyznaczenie wspólnego dla nich, wcześniejszego terminu egzaminu. Należy jednak stwierdzić, że wniosek taki nie jest w żaden sposób wiążący dla wykładowcy, bez względu na liczbę podpisów popierających takie wystąpienie czy inne okoliczności uzasadniające wnio-sek. Zatem wyłącznie od wykładowcy zależy, czy egzamin zostanie przeprowadzony wcześniej i w jakim to nastąpi terminie. Przedmiot powtarzany zalicza się według zasad ogólnych, unormowanych w rozdziale V Regulaminu (zob. komentarz do § 27–35). [PK, ASB]
V. Powtarzanie zajęć jest odpłatne na zasadach określonych zarządzeniem Rekto-ra. Komentowany przepis dotyka budzącego wiele emocji zagadnienia związanego z po-noszeniem opłat za studia. Przepis art. 70 ust. 2 Konstytucji RP stanowi bowiem: „Na-uka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez szkoły wyższe za odpłatnością”. Zdanie drugie przepisu konstytucyjnego sugeruje, że bezpłatność nauki w publicznych uczelniach wyższych nie ma charakteru absolutnego i nieograniczonego. Zatem w Polsce ustrojo-dawca nie gwarantuje możliwości kontynuowania bezpłatnej nauki każdej osobie speł-niającej formalne warunki do studiowania w szkole wyższej. Z tego względu „dostęp do bezpłatnych studiów w publicznych szkołach wyższych musi być więc z natury rzeczy limitowany i uwzględniać realne możliwości determinowane stanem finansów publicz-nych państwa” (wyrok TK z dnia 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK ZU 2000, nr 7, poz. 258). Proces edukacji generuje bowiem pewne koszty, które będą pokrywane przez podatników albo zainteresowanych zdobywaniem wiedzy studentów czy ich rodziców. Brak odpłatności za studia nie jest praktykowany nawet w krajach znacznie lepiej rozwi-niętych gospodarczo od Polski.
Odpłatności za naukę nie można jednak ustalać dowolnie. Jej wysokość musi mie-ścić się między kwotą, która zostałaby odczytana jako stworzenie „zapory ekonomicz-nej” dla pewnych kategorii osób gorzej sytuowanych zamierzających studiować na da-nej uczelni a kosztami ponoszonymi przez samą uczelnię związanymi z pokryciem niezbędnych wydatków na jej funkcjonowanie. Publiczna szkoła wyższa, świadcząc od-płatnie usługi dydaktyczne, nie może także przekształcić się w instytucję komercyjną, a więc w pełni podporządkowaną prawom rynku i nastawioną na zysk, ponieważ jej podstawowym celem jest rzeczywiste zaspokajanie potrzeb społecznych związanych z zapewnieniem dostępu do studiów osobom zainteresowanym.
Analiza formuły konstytucyjnej prowadzi do wniosku, że bezpłatność nauki w pu-blicznej szkole wyższej stanowi zasadę, od której dopuszczalne są jednak pewne wyjątki.
160
Regulamin studiów w Uniwersytecie Wrocławskim. Komentarz
„Wyjątkowy charakter odpłatności za niektóre usługi edukacyjne przejawiać się może w dwóch aspektach:
– po pierwsze, w aspekcie ilościowym – bezpłatne nauczanie, stanowiąc zasadę konstytucyjnie gwarantowaną, musi jako takie pozostawać w publicznej szkole wyższej podstawową (dominującą) formą kształcenia studentów (nie można wszak sensownie mówić o zasadzie, jeśli naruszone byłyby w istotnym stopniu proporcje pomiędzy stu-diującymi w formule nieodpłatnej i odpłatności, na niekorzyść tych pierwszych);
– po drugie, w aspekcie przedmiotowym – wyjątkowość odpłatności za niektóre świadczenia edukacyjne wymaga, by znajdowała ona zastosowanie jedynie w odniesie-niu do niektórych rodzajów kształcenia w szkole wyższej (określonych zajęć lub typów studiów), nie może więc polegać na wprowadzeniu odpłatności w ramach wszystkich istniejących typów studiów w szkole wyższej, choćby kwotowo zminimalizowanej i równo rozłożonej na wszystkie kategorie studentów” (wyrok TK z dnia 8 listopada 2000 r., SK 18/99, OTK ZU 2000, nr 7, poz. 258).
Ustawą, która konkretyzuje ogólne postanowienia Konstytucji, jest PSW. Zgod-nie z jej brzmieZgod-niem w art. 99 ust.1 „Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świad-czone usługi edukacyjne związane z:
kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych oraz uczestników niestacjo-1)
narnych studiów doktoranckich;
powtarzaniem określonych zajęć na studiach stacjonarnych oraz stacjonarnych 2)
studiach doktoranckich z powodu niezadowalających wyników w nauce; prowadzeniem studiów w języku obcym;
3)
prowadzeniem zajęć nieobjętych planem studiów; 4)
prowadzeniem studiów podyplomowych oraz kursów dokształcających”. [PK, 5)
ASB]
VI. Szkoły wyższe charakteryzują się pewną autonomią (zob. M. Masternak-Ku-biak, Autonomia szkół wyższych na gruncie Konstytucji RP, [w:] Nowe prawo o szkol-nictwie wyższym a podmiotowość studenta, red. A. Szadok-Bratuń, Wrocław 2007, s. 13 i n.), dzięki czemu mają możliwość m.in. samodzielnego ustalania wysokości opłat za zajęcia dydaktyczne prowadzone dla studentów. Zasady wnoszenia opłat za studia po-mieszczone są w zarządzeniu Nr 35/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 31 marca 2015 r. w sprawie opłat za studia w Uniwersytecie Wrocławskim w roku aka-demickim 2015/2016, a mówiąc jeszcze ściślej − w załącznikach do powyższego zarzą-dzenia (por. także zarządzenie Nr 83/2015 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 26 czerwca 2015 r. zmieniające zarządzenie Nr 35/2015 Rektora Uniwersytetu Wro-cławskiego z dnia 31 marca 2015 r. w sprawie opłat za studia w Uniwersytecie Wrocław-skim w roku akademickim 2015/2016).
VI. Przejście na wyższy semestr, powtarzanie zajęć lub semestru
Warto przypomnieć, że treść norm regulaminowych powinna w jak największym stopniu opierać się czynnikowi czasu, bo wzmacnia to autorytet tego aktu prawnego, a także sprzyja poznaniu i stosowaniu jego norm przez studentów. Kwestie związane z wysokością opłat nie należą jednak do materii stabilnych, dlatego regulowane są w drodze zarządzenia Rektora, co umożliwia ich częste modyfikacje. Przepis § 38 ust. 5 Regulaminu zdaje się nawet sugerować, że wysokość opłat za zajęcia dydaktyczne win-na być ustalawin-na corocznie, nie później niż do dnia 30 marca roku poprzedzającego roz-poczęcie kształcenia. Tezę tę potwierdza uchwała Nr 94/2014 Senatu Uniwersytetu Wro-cławskiego z dnia 24 września 2014 r. w sprawie zasad pobierania opłat za świadczone usługi edukacyjne oraz trybu i warunków zwalniania z tych opłat studentów i doktoran-tów Uniwersytetu Wrocławskiego. W § 2 statuuje ona zasadę ustalania wysokości opłat za usługi edukacyjne na każdy kolejny rok akademicki. [PK, ASB]
VII. Wysokość opłat za powtarzanie zajęć na studiach (stacjonarnych i