• Nie Znaleziono Wyników

Polskie regulacje prawne są zgodne z  konstrukcją wytyczoną przez powyżej wskazane akty prawne. W pierwszym rzędzie należy wskazać na przepisy Konsty-tucji RP. Jak już wcześniej wspomniano, na gruncie tego aktu istnieją regulacje do-tyczące ochrony własności i innych praw majątkowych oraz dostępu do informacji publicznej. Natomiast samo ponowne wykorzystywanie informacji publicznej nie jest instytucją konstytucyjną. Dlatego zagadnienie relacji praw własności intelektu-alnej i ponownego wykorzystywania należy rozważać na gruncie przepisów rangi ustawowej. Dokonując interpretacji przepisów ustawowych trzeba mieć jednak na względzie to, aby wywiedzione z  ustawy normy były zgodne z  Konstytucją jako aktem wyższego rzędu.

10 Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej z dnia 22 grudnia 1994 r. (zał. do Dz. U. z 1995 r., nr 98, poz. 483).

Zasadniczo akty międzynarodowego prawa publicznego i prawa europejskiego w zakresie własności intelektualnej zostały przeniesione do polskiego ustawodaw-stwa w sposób nie budzący zastrzeżeń. Przepisy krajowe konstytuują odpowied-nie przedmioty własności intelektualnej, prawa do nich, ochronę oraz inne kwestie z tymi przedmiotami i prawami związane. Regulacja praw własności intelektualnej skupia się w następujących aktach o podstawowym charakterze: ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych11, ustawie o ochronie baz danych12 oraz ustawie Prawo własności przemysłowej13. Ustawy te wskazują, najogólniej rzecz ujmując, przedmioty, podmioty praw oraz sposób ochrony prawnej.

Regulacja instytucji ponownego wykorzystywania informacji publicznej została ustanowiona (w wyniku przeniesienia postanowień dyrektywy 2003/98) do UDIP. Polski ustawodawca zaimplementował postanowienia dyrektywy w postaci prawa podmiotowego do ponownego wykorzystywania jako generalnej zasady. Natomiast konstrukcja dyrektywy w zakresie uwzględnienia pierwszeństwa praw własności in-telektualnej (w jej rozumieniu) została ukształtowana w polskich regulacjach w po-staci przesłanki obligatoryjnej odmowy ponownego wykorzystywania informacji publicznej przez podmiot zobowiązany. Zgodnie z art. 23g ust. 8 pkt 2) UDIP, pod-miot zobowiązany odmawia ponownego wykorzystywania informacji publicznej, w przypadku gdy ponowne wykorzystywanie informacji publicznej naruszy prawa własności intelektualnej przysługujące podmiotom trzecim. Ta konstrukcja posza-nowania praw własności intelektualnej znajdzie jednak zastosowanie wyłącznie przy wnioskowym trybie uzyskiwania informacji do ponownego wykorzystywania (art. 23g ust. 2 i n.). Tymczasem zgodnie z art. 23g ust. 1 UDIP ponowne stywanie informacji publicznej może odbywać się także przez ponowne wykorzy-stywanie informacji publicznej:

1) udostępnionej na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej, 2) udostępnionej w sposób inny niż w Biuletynie Informacji Publicznej, 3) udostępnionej w centralnym repozytorium,

Należy zatem określić, w jaki sposób, w tych sytuacjach, dochodzi do poszano-wania praw własności intelektualnej osób trzecich. W powyższych przypadkach, jak się wydaje, to na podmiocie zobowiązanym ciąży obowiązek oceny informacji pod kątem praw własności intelektualnej i przekazania do ponownego wykorzystywania na w/w sposoby tylko takich, których ponowne wykorzystywanie nie naruszy praw osób trzecich. Zatem w sytuacjach, gdy jakaś informacja jest objęta prawami osób trzecich, nie powinno dojść do przekazania informacji publicznej w w/w sposób w celu ponownego wykorzystywania. Zakaz ten wynika z konstrukcji poszanowa-nia i pierwszeństwa praw własności intelektualnej na gruncie prawa europejskiego. Pewna wątpliwość interpretacyjna może pojawić się co do przedmiotów wła-sności intelektualnej innych niż objęte prawem autorskim czy prawem baz danych. Zgodnie bowiem z pkt. 22 preambuły dyrektywy 2003/98 określenie „prawa

wła-11 Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 1994, nr 24, poz. 83 ze zm.). 12 Ustawa z 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001, nr 128, poz. 1402 ze zm.).

sności intelektualnej” odnosi się tylko do praw autorskich i pokrewnych (włączając formy ochrony sui generis). Dyrektywy natomiast nie stosuje się do dokumentów objętych prawem własności przemysłowej, takich jak patenty oraz zarejestrowane wzory i znaki towarowe. Tymczasem polska ustawa nie wyklucza expressis verbis spod zakresu zastosowania przepisów o ponownym wykorzystywaniu praw wła-sności przemysłowej. Z pewnością w obiegu informacyjnym podmiotów zobowią-zanych mogą się pojawić informacje publiczne zawierające np. znaki towarowe czy inne elementy będące przedmiotem praw przemysłowej własności intelektualnej. Przesłanka odmowy ponownego wykorzystywania z art. 23g ust. 8 pkt. 2) UDIP odwołuje się do naruszenia prawa własności intelektualnej przysługujące podmio-tom trzecim. Pojawia się zatem pytanie, czy przez użyte w polskiej ustawie pojęcie „prawa własności intelektualnej” należy rozumieć „prawa własności intelektualnej” w wyżej wskazanym rozumieniu dyrektywy, czy też w szerszym rozumieniu, przy-jętym w polskiej doktrynie. Jak się wydaje, użyte w polskiej ustawie sformułowanie „prawa własności intelektualnej” należy rozumieć szerzej, dzięki czemu uzyskany zostanie wynik normatywny zgodny z regulacjami dyrektywy.

Kolejną kwestią o istotnych praktycznych konsekwencjach jest znaczenie art. 23b ust. 3 UDIP. Przepis ten stanowi, że podmiot zobowiązany określa sposób korzystania z informacji publicznych (spełniających cechy utworu w rozumieniu prawa autorskie-go lub stanowiących bazę danych), zapewniający możliwość dowolneautorskie-go wykorzysty-wania utworu lub bazy danych do celów komercyjnych i niekomercyjnych, tworzenia i rozpowszechniania kopii utworu lub bazy danych, w całości lub we fragmentach, oraz wprowadzania zmian i rozpowszechniania utworów zależnych. Jego treść usta-nawia zatem obowiązek podmiotu zobowiązanego do określenia treści warunków ponownego wykorzystywania dla osób uprawnionych w  sposób w  nim wskazany – umożliwiający szerokie ponowne wykorzystywanie. To z kolei oznacza, że dla re-alizacji tego obowiązku, podmiot zobowiązany powinien posiadać prawa własności intelektualnej we wskazanym w przepisie zakresie. Tylko wówczas będzie możliwe zrealizowanie dyspozycji przez podmiot zobowiązany, tj. jeśli administracja będzie posiadać prawa do oddawania informacji do ponownego wykorzystywania w odpo-wiednim zakresie. Zatem podmiot zobowiązany, dokonując oceny przed oddaniem informacji do ponownego wykorzystywania powinien stwierdzić:

1. posiadanie praw własności intelektualnej,

2. o zakresie umożliwiającym ponowne wykorzystywanie przez podmioty trzecie. Zagadnienie to jest bardzo istotne, ponieważ znacząco wpływa na sposób i kosz-ty funkcjonowania sfery informacyjnej podmiotów zobowiązanych. W przypadku nabywania dóbr intelektualnych bowiem, będą musiały one nabywać je w zakresie umożliwiającym realizację dyspozycji art. 23b ust. 3 UDIP, a to będzie się niejedno-krotnie wiązać z większymi kosztami pozyskania tych dóbr. Dlatego należy posta-wić pytanie, czy podmioty zobowiązane, w świetle art. 23b ust 3, muszą nabywać w każdym przypadku w tak szerokim zakresie prawa do dóbr intelektualnych, czy też przepis ten dotyczy tylko tych przypadków, w których podmioty zobowiązane

nabyły prawa w odpowiednim zakresie, bez nakładania obowiązku nabycia w ta-kim zakresie, pozostawiając to decyzji podmiotów zobowiązanych albo ogólnym instytucjom prawnym, jak np. nabycie pracownicze z art. art. 12 prawa autorskiego. Jak się prima facie wydaje, należy przyjąć tę drugą koncepcję interpretacyjną ze względów celowościowych. Przyjęcie pierwszej obciążyłoby podmioty zobowiąza-ne ogromnymi kosztami, których poniesienie mogłoby przekroczyć ich możliwo-ści albo przekroczyć rozsądnie określone potrzeby. Druga koncepcja wpisuje się w ogólną zasadę, że jeśli chodzi o informacje publiczne będące chronionymi praw-nie dobrami intelektualnymi, podmiot uprawniony będzie miał prawo ich ponow-nego wykorzystywania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim prawo takie nabędzie i przekaże mu podmiot zobowiązany. Podmiot zobowiązany natomiast sam decyduje o zakresie nabywanych praw do dóbr intelektualnych.