SZKOLENIE
nizmach (głównie w ciele ludzkim), będącymi na-stępstwem (nie tylko terrorystycznych) aktów kry-minalnych z użyciem BMR i TŚP;
b) biochemia forensyczna (Forensic Bioche-mistry), której przeznaczeniem jest analiza DNA w materiale dowodowym – zarówno w próbkach materiałów skażonych, jak i w kla-sycznych próbkach sądowych (ślady, mikrośla-dy itp.), pozostawionych na miejscu ataku z uży-ciem BMR i TŚP;
c) biologia forensyczna (Forensic Biology) bę-dąca częścią biochemii forensycznej, której zada-niem jest wykrywanie materiału biologicznego (głównie płynów ustrojowych, takich jak: krew, osocze, ślina, pot lub sperma), nadającego się do testów biochemicznych na obecność i rodzaj DNA, w odniesieniu do próbek materiałów zabezpieczo-nych na miejscu zdarzenia z użyciem BMR i TŚP.
Biologia forensyczna wyeliminowałaby w ten spo-sób serologię forensyczną (Forensic Serology), która była popularną dziedziną w ostatnich dzie-sięcioleciach, jednak w obliczu rozwoju technik analizy DNA odgrywa coraz mniejszą rolę i nie jest ostatnio stosowana;
d) entomologia forensyczna (Forensic Entomo-logy) zajmująca się oznaczaniem gatunków owa-dów rozwijających się w materiale dowodowym, głównie w zwłokach;
e) chemia śladów (Trace Chemistry) posługu-jąca się metodami analizy chemicznej śladów po-zostawionych w materiale dowodowym (niejed-nokrotnie niewidocznych dla oka);
f) mikroskopia forensyczna (Forensic Micro-scopy) zajmująca się analizą detali obecnych w materiale dowodowym, które są niewidoczne dla nieuzbrojonego oka (głównie włosów lub włó-kien tekstylnych znajdowanych na miejscu zda-rzenia lub na ofiarach ataku);
g) botanika forensyczna (Forensic Botany) po-sługująca się metodami mikroskopii świetlnej i elektronowej (SEM), która ma za zadanie ozna-czanie szczątków roślinnych zawartych w mate-riale dowodowym, w tym głównie pyłków kwia-towych;
h) geologia forensyczna (Forensic Geology), której przedmiotem analiz jest gleba i jej składni-ki pochodzące z miejsca ataku lub zdarzenia z użyciem BMR i TŚP;
i) chemia narkotyków (Drug Chemistry) stosu-jąca metody analizy chemicznej do jakościowego i ilościowego oznaczania nielegalnych substancji chemicznych i (lub) biologicznie aktywnych;
j) daktyloskopia (Dactyloscopy), która wobec zwiększającej się popularności analiz DNA traci obecnie na znaczeniu9;
k) traseologia (Traseology) zajmująca się bada-niem pozostawionych przez różne przedmioty śla-dów w postaci odcisków, na przykład na konstruk-cji improwizowanych urządzeń wybuchowych ela-borowanych czynnikami rażenia BMR i TŚP.
wyzwania
Wydaje się uzasadnione uznanie celowości roz-woju sposobów postępowania z próbkami mate-riałów skażonych w aspekcie przeciwdziałania i zapobiegania aktom terrorystycznym z użyciem BMR i TŚP. Wynika to z analizy możliwości ich zastosowania podczas aktów terroru na dużą ska-lę (o dużym oddźwięku medialnym), z której wynika, że pomysłowość terrorystów (krymina-listów) w stosowaniu postępu technologicznego jest niczym nieograniczona.
Tak więc praktycznie nie ma takiej dziedziny nauki, która w jakimś momencie nie mogłaby za-cząć rozwijać się w obrębie forensyki. Dlatego też i nauki forensyczne muszą się dynamicznie rozwi-jać, by kryminalne czyny wykrywać najnowocześ- niejszymi metodami. Chodzi bowiem o nadążanie za postępem w dziedzinie tych technologii, które są lub mogą być powszechnie dostępne, także dla terrorystów i (lub) kryminalistów. Bez wątpienia należy powiązać informację krymino-logiczną (Criminology) zajmującą się badaniem terroryzmu i przestępczości z użyciem BMR i TŚP jako zjawiska społecznego z kryminalistyką (Criminalistics), która zajmuje się techniczną stro-ną popełniania przestępstw.
Według mnie konieczne jest tworzenie w etapie wstępnym na poziomie narodowym, a następnie międzynarodowym zdolności do prognozowania miejsc, celów i sposobów przeprowadzania aktów terroru z użyciem BMR i TŚP. Rekomendowanym
9 Niejednokrotnie może ona jednak wskazać to miejsce na mate-riale dowodowym, z którego warto pobrać mikroskopijną próbkę na obecność DNA, ponieważ tam znajduje się ślad potu lub tka-nek naskórka z palca podejrzanego osobnika.
Procedury dowodowe
SZKOLENIE
kierunkiem rozwoju jest włączanie matematycznych i statystycznych metod prognozowania zdarzeń jako naukowej metody przewidywania sposobu, w jaki będą w przyszłości realizowane procesy lub zdarzenia w analizowanej dziedzinie. W ramach prognozowania powinny być okresowo formułowa-ne sądy na temat przyszłych stanów zjawisk i zda-rzeń oraz metody rozwoju zdolności przeciwdzia-łania i zapobiegania im oraz prowadzenia działań naprawczych.
Za szczególnie istotne należy uznać uwzględ-nienie faktu, że na kształtowanie się wspomnia-nych procesów lub zjawisk wywierają wpływ róż-ne czynniki, które można podzielić na:
1) zewnętrzne (egzogeniczne), które nie zale-żą od nas, a które należy uwzględnić w trakcie prognozowania jako pewne, zewnętrzne ograni-czenia występujące w przebiegu zjawisk i pro-cesów związanych z zagrożeniem pochodzącym od BMR i TŚP;
2) wewnętrzne (endogeniczne), które mogą być kształtowane przez decydentów.
W procesie prognozowania nie można zapo-mnieć o jednoznacznym określeniu obszaru odpowiedzialności poszczególnych organów państwa.
Nie ulega wątpliwości, że w świetle przedsta-wionych kierunków działania (pożądanych i optymalnych) należy pamiętać także o potrze-bie koordynacji i normalizacji procedur, czy wręcz ich standaryzacji. Dlatego istotne jest, by w ramach Sojuszu, z udziałem narodowych przedstawicieli delegowanych do prac w zespo-łach programowych, dążyć do wypracowania jednolitego stanowiska na temat przygotowania (i oczywiście koordynacji) proceduralnych za-sad zarządzania, monitorowania i kontroli w ramach obowiązującego systemu instytucjo-nalnego, prawnego i finansowego poszczególnych krajów. Ponadto do ich uzgodnienia z
odpowied-FOT. JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
anaLiza środków użytych w czasie ataku, np. terrorystycznego, stanowi podstawę oceny jego skutków.
Procedury dowodowe
SZKOLENIE
nimi instytucjami płatniczymi, zarządzającymi, które będą odpowiedzialne za opracowanie i prak-tyczne wdrożenie mechanizmu prowadzenia, zde-finiowanego na nowo, postępowania dowodowe-go z próbkami materiałów skażonych, a także za budowę narodowych zdolności (obejmują-cych także powstanie złożonych baz danych) w dziedzinie przeciwdziałania proliferacji oraz reagowania na skutki ataku z użyciem BMR i TŚP oraz wymiany danych10.
Wyraźnie zasygnalizowana potrzeba wypraco-wania jednolitego stanowiska na temat zasad dzia-łania oraz praktycznego wdrożenia mechanizmu wsparcia eksperckiego w obszarze identyfikacji – forensic w poszczególnych krajach to przyszłość, jednak wcale nie odległa w czasie.
PotrzeBy
Za celowe należy uznać (pamiętając o przygo-towaniach Polski i Ukrainy do Euro 2012) opra-cowanie jednolitego systemu obiegu dokumentów (informacji) dotyczących:
1) zagrożeń pochodzących od BMR i TŚP;
2) prawdopodobieństwa użycia potencjalnie do-stępnych środków organizacyjnych i technicznych do wykonania ataku terrorystycznego z użyciem BMR i TŚP;
3) zasad wymiany informacji niejawnych oraz integracji danych (baz danych) pochodzących z różnych źródeł, z zapewnieniem dostępu dla wszystkich służb odpowiedzialnych za realizację zadań z obszaru bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa, ze szczególnym uwzględ-nieniem następujących obszarów tematycznych:
a) zagrożenia i przeciwnik;
b) środowisko i warunki prowadzenia przy-szłych działań;
c) możliwości realizacji zadań w kontekście na-rodowym i ponadnana-rodowym;
d) tworzenie i utrzymywanie w gotowości po-łączonych, wysoce mobilnych i interoperacyjnych zestawów sił i środków zdolnych do natychmia-stowego przemieszczenia;
e) zasady planowania działań sił narodowych (oraz połączonych lub międzynarodowych) pod-czas wykonywania zadań w środowisku skażeń lub zagrożenia skażeniami pochodzącymi od BMR i TŚP w ramach: reagowania
kryzysowe-go; zabezpieczenia wejścia sił głównych; zabez-pieczenia przerzutu zgrupowań sił głównych do rejonów operacyjnego przeznaczenia; ochrony linii komunikacyjnych; prowadzenia operacji specjalnych i psychologicznych; demonstracji siły; zasad koordynacji działań przez tworzenie struktur dowodzenia i przyjęcie jednolitych pro-cedur operacyjnych mających na celu zapewnie-nie Sojuszowi możliwości prowadzenia działań także poza obszarem odpowiedzialności.
W kolejnym etapie istnieje potrzeba powołania na szczeblu narodowym i międzynarodowym sfor-malizowanego zespołu roboczego zajmującego się wypracowaniem mechanizmu wsparcia eks-perckiego w zdefiniowanym na nowo obszarze identyfikacji (forensic). n
10 W tym także opracowanie i przekazanie danych dotyczących możliwości zabezpieczenia logistycznego sił i środków w czasie wy-konywania zadań w rejonie zdarzenia i (lub) ataku (tzw. Real Life Support).
W wysoko rozwiniętych krajach to siły zbrojne są motorem postępu naukowo-technicznego. Stanowią one jednocześnie narodową bazę służącą budowaniu zdolności (w tym przypad-ku) do postępowania sądowego (forensycznego) z próbkami w ramach postępowania dowodowego. Wynika to z faktu, że są to siły i środki wydzielane przez państwo do zabezpiecze-nia jego interesów oraz prowadzezabezpiecze-nia przede wszystkim walki zbrojnej, jednak w obliczu zmian środowiska bezpieczeństwa istnieje potrzeba rozszerzenia zadań Sz o działania o charak-terze policyjnym ze względu na brak tego typu zdolności po stronie układu pozamilitarnego.
oczywistość
Procedury dowodowe
Autor jest absolwentem WAT (1996). Zawodową służbę wojskową rozpoczął na stanowisku dowódcy plrsk w 4 pchem. Następnie był szefem obrony przeciwchemicznej w 4 pdm. W roku 2004 rozpoczął służbę w COAS na stanowisku szefa Sekcji Analizy i Pobierania Prób Chemicznych. Od 2007 roku pełni obowiązki szefa Wydziału Reagowania.