Działalność patroli polega na interwencyjnym podejmowaniu przedmiotów wybuchowych i nie-bezpiecznych pochodzenia wojskowego, wykry-tych w sposób przypadkowy (tzn. przez obywate-li niezajmujących się rozminowaniem terenu lub obiektów), zgłoszonych przez uprawnione insty-tucje państwowe lub samorządowe służbom
FOT. ARCHIWUM AUTORA
Fot. 1. Przygotowanie Się członków PatroLu SaPerSkiego do rozpoznania przedmiotów niebezpiecznych
DOŚWIaDCZENIa
dyżurnym jednostek wojskowych, w których strukturze one działają.
Patrole są gotowe do wykonywania zadań sie-dem dni w tygodniu. Zasadniczą porą ich działa-nia jest dzień oraz przy pogodzie zapewdziała-niającej bezpieczne podjęcie, transport i utylizację niewy-buchu (niewypału). Za ochronę miejsca znalezio-nego niewybuchu do czasu przyjazdu patrolu rozminowania odpowiada policja. Podjęty przez patrol rozminowania niewybuch jest przewożony do miejsca niszczenia, którym zazwyczaj jest po-ligon wojskowy.
Patrole rozminowania interweniują rocznie średnio około 7–8 tys. razy (tab. 2), podejmując 300–400 tys. przedmiotów wybuchowych i nie-bezpiecznych – PWiN (w 2011 roku było ich aż 800 tys.).
Wiele ze znalezionych wybuchowych pozo-stałości wojennych to niewybuchy i niewypały dużego kalibru i niemałych rozmiarów, takie jak: amunicja artyleryjska, miny, bomby
lotni-cze, torpedy, rakiety, granaty. Ich stan technicz-ny, wynikający z oddziaływania na nie warun-ków atmosferycznych przez kilkadziesiąt lat, powoduje, że ich zachowanie jest zupełnie nie-przewidywalne. Uderzenie, poruszenie, prze-noszenie, potrząsanie lub różne czynniki (np. wysoka temperatura) mogą spowodować ich nieoczekiwaną eksplozję. Każdego roku pa-trole rozminowania likwidują kilkadziesiąt po-dobnych znalezisk.
W Siłach Zbrojnych RP obowiązują następu-jące procedury działania patroli rozminowania:
– znalazca niewybuchu lub niewypału zgłasza uprawnionym do przyjęcia zgłoszenia organom (administracji państwowej lub samorządowej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Granicznej, Siłom Zbrojnym RP, Lasom Pań-stwowym, Straży Miejskiej lub Straży Gminnej) miejsce i termin ich wykrycia lub informację o osobie, która je znalazła i może wskazać miej-sce znajdowania się tych przedmiotów;
Parametry 2004 2005 2006 2007
Liczba zrealizowanych zgłoszeń 8547 7698 7818 10051
Liczba zniszczonych PWiN [szt.] 1 453 438 1 008 314 1 299 842 604 550
Parametry 2008 2009 2010 2011
Liczba zrealizowanych zgłoszeń 8380 7264 6693 8142
Liczba zniszczonych PWiN [szt.] 538 972 346 739 345 496 713 586
tabela 2. zestawienie efektów działania patroli rozminowania w latach 2004–2011
FOT. ARCHIWUM AUTORA
Fot. 2. Samochód saperski iVeco z pojemnikiem przeciwwybuchowym
Na rzecz społeczeństwa
DOŚWIaDCZENIa Na rzecz społeczeństwa
OPRACOWANIE WŁASNE
rozmieSzczenie PatroLi rozminowania na obszarze kraju 8
9
NA OBSZARZE POLSKI POŁUDNIOWEJ WOJSKA LĄDOWE
NA OBSZARZE POLSKI PÓŁNOCNEJ
7 – 16 bsap Nisko 21 – 5 bsap Krosno Odrz.
23 – 23 pa Bolesławiec 25 – CSWIiChem Wrocław 26 – 1 psap Brzeg
27 – 25 bdow Tomaszów Maz.
28 – 6 bpd Gliwice 29 – 6 bpd Gliwice 30 – 21 bdow Rzeszów 31 – CPdMZ Kielce 32 – 16 bpd Kraków 3 – 2 bsap Stargard Szcz.
4 – 2 BZ Złocieniec 5 – 2 BZ Złocieniec 6 – 1 bz 7BOW Lębork 8 – 16 bdow Elbląg 9 – 9 BKPanc Braniewo 10 – 15 BZ Giżycko 14 – 2 pinż Inowrocław 15 – 2 pinż Inowrocław 18, 19, 20 – 2 pinż Inowrocław/
Nowy Dwór Maz.
MARYNARKA WOJENNA 36 – 43 bsap MW Rozewie
37 – 8 bsap MW Dziwnów Grupa Nurków Minerów – 13 dTR Gdynia Grupa Nurków Minerów – 12 dTR Świnoujście
SIŁY POWIETRZNE 38 – 21 CPL Nadarzyce
39 – CPSP Ustka
DOŚWIaDCZENIa Na rzecz społeczeństwa
– uprawnione organy przekazują zgłoszenie oficerowi dyżurnemu jednostki wojskowej, w której działa właściwy terytorialnie patrol roz-minowania;
– po otrzymaniu zgłoszenia oficer dyżurny ewidencjonuje je i o tym fakcie powiadamia do-wódcę patrolu rozminowania, który realizuje zgłoszenie bezzwłocznie, zgodnie z przyjętym priorytetem (w trybie pilnym lub zwykłym).
zakończenie
Siedem dekad po II wojnie światowej proble-matyka zagrożenia niewybuchami i niewypała-mi – wybuchowyniewypała-mi pozostałościaniewypała-mi wojennyniewypała-mi
jest wciąż aktualna, a niebezpieczeństwo nie-szczęśliwych wypadków dość duże.
Z przeprowadzonych analiz działania patroli rozminowania wynika, że oczyszczanie terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych będzie zadaniem wykonywanym jeszcze przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt lat. Zatem pro-wadzenie przez SZRP profilaktyki (kampanii informacyjnej) na temat postępowania z wykry-tymi niewybuchami i niewypałami (również w postaci urządzeń wykonanych w sposób
pro-Autor jest absolwentem WSOWI (1996) i WAT.
Pełnił obowiązki dowódcy plutonu i kompanii w jednostach drogowo-mostowych oraz wykładowcy zagrożeń minowych i przeciwdziałania improwizowanym urządzeniom wybuchowym (C-IED) w Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych (CPdMZ).
Nadzorował funkcjonowanie patrolu rozminowania nr 31.
Od 2009 r. jest specjalistą w Szefostwie Inżynierii Wojskowej.
wizoryczny) może przyczynić się do ogranicze-nia nieszczęśliwych wypadków oraz zwiększe-nia świadomości społeczeństwa.
Specyfika działania patroli rozminowania wskazuje na:
– potrzebę kierowania do patroli rozminowania najlepiej wyszkolonych żołnierzy wojsk inżynie-ryjnych oraz zapewnienia konkurencyjnych wa-runków ich służby;
– konieczność pozyskania dla patroli rozmi-nowania nowoczesnego sprzętu technicznego.
To nie tylko kwestia zakupów bardzo drogiego wyposażenia, lecz przede wszystkim dostosowa-nia działadostosowa-nia patroli do obowiązującego, restryk-cyjnego prawa dotyczącego podejmowania i nisz-czenia, głównie zaś przewożenia materiałów wybuchowych i niebezpiecznych po drogach pu-blicznych;
– nieodzowność zakupu kontenerowych ma-gazynów materiałów wybuchowych. To jeden z etapów działań podejmowanych w Szefostwie Inżynierii Wojskowej w celu osiągnięcia zdol-ności do rozpoznawania, usuwania i niszczenia przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych, a zwłaszcza improwizowanych urządzeń wybu-chowych (w tym w środowisku skażonym bronią masowego rażenia).
Ponadto wdrażanie w Siłach Zbrojnych RP nowego systemu przechowywania oraz obrotu materiałami wybuchowymi przez wy-specjalizowane jednostki logistyczne (WOG) powoduje konieczność opracowania innych me-chanizmów (modelu) dostarczania patrolom rozminowania materiałów wybuchowych (a tak-że eksploatacyjnych, części zamiennych itp.) w celu uniknięcia na terenie kraju potencjalnej dezorganizacji systemu podejmowania, przewo-żenia i niszczenia wybuchowych pozostałości wojennych (lub znacznego wzrostu kosztów jego funkcjonowania). n Osobami najbardziej narażonymi na zagrożenie
oddzia-ływaniem niewybuchów i niewypałów są operatorzy inży-nieryjnych maszyn ziemnych, rolnicy podczas prac polowych oraz dzieci.