8. Zintegrowany system wspomagania dostępu do informacji
8.5. Projekt jako szansa na udoskonalenie brokera i poligon
Opisane w tym rozdziale doświadczenia miasta Poznań w zakresie budowy rozległego systemu informacyjno-usługowego opartego na platformie interneto-wej poznan.pl oraz BIP znajdują doskonałe uzupełnienie w postaci aplikacji „Mobilne Miasto”. Przedsięwzięcie to jest dla partnerów podwójnie korzystne – z jednej strony, dzięki badaniom użytkowników końcowych miasto ma lepszy dostęp do wiedzy o profilu użytkowników informacji miejskich korzystających z urządzeń mobilnych, może lepiej kształtować swoją ofertę informacyjną i wzbogacać ją o kolejne elementy. Nie można też pominąć bardzo cennego elementu, jakim jest współpraca z partnerem, który dzięki pracom badawczo- -wdrożeniowym może pomóc w udoskonaleniu API oraz w ocenie merytorycz-nej jakości udostępnianych danych. Taka współpraca z pewnością przyczyni się do udoskonalenia metod i interfejsów stosowanych w celu udostępniania treści i danych przez miasto. W wyniku projektu powstanie ciekawa propozycja intu-icyjnego interfejsu i organizacji treści dla urządzeń mobilnych, co może stano-wić istotny wkład w realizację jednego z zadań poznańskiej Strategii 2030.
Podsumowanie
W monografii omówiono wybrane zagadnienia związane z realizacją pro-jektu pt. „Zintegrowany system wspomagania dostępu do informacji w prze-strzeni miejskiej” zgłoszonego do X Konkursu Projektów Rozwojowych. Jego dofinansowanie uzyskano na podstawie decyzji Ministra Nauki i Szkolnictwa z dnia 22.07.2010.
Monografia składa się z ośmiu rozdziałów poprzedzonych wprowadzeniem. Autorem rozdziału pierwszego pt. „Perspektywy rozwoju urządzeń mobil-nych wykorzystujących GPS” jest dr hab. inż. Andrzej Jaszkiewicz prof. nadzw., pracownik Zakładu Inteligentnych Systemów Wspomagania Decyzji w Instytu-cie Informatyki Politechniki Poznańskiej – członek zespołu projektowego. Roz-dział ten stanowi wprowadzenie do problematyki urządzeń mobilnych. Ukazano w nim kierunki i perspektywy rozwoju tych urządzeń, w szczególności smartfo-nów. Zaprezentowano dane i prognozy rynkowe oraz kierunki prac badawczych. Przeanalizowano również tendencje rozwojowe technologii GPS, a przede wszystkim jej zastosowania w urządzeniach mobilnych oraz prognozy w zakre-sie usług i aplikacji opartych na lokalizacji.
W rozdziale drugim pt. „Zaspokojenie potrzeb informacyjnych w »Zinte-growanym systemie wspomagania dostępu do informacji w przestrzeni miej-skiej« w aspekcie doskonalenia jakości życia” zaprezentowano autorskie spoj-rzenie na potrzeby informacyjne w kontekście jakości, a szczególnie jakości życia człowieka. Autor tego rozdziału, dr inż. Maciej Szafrański, pracownik Katedry Marketingu i Sterowania Ekonomicznego na Wydziale Inżynierii Za-rządzania Politechniki Poznańskiej, członek zespołu projektowego, interpretuje pojęcia jakości i potrzeb informacyjnych w odniesieniu do zadań wykonywa-nych w ramach projektu. Jego zdaniem integracja informacji o obiektach w przestrzeni miejskiej oraz poprawa jakości tej informacji będą dla użytkowni-ków istotnym wsparciem w podejmowaniu decyzji.
Założenia związane z procesem badawczym zostały przedstawione w roz-dziale trzecim pt. „Metody badania potrzeb informacyjnych”. Autor rozdziału, dr inż. Marek Goliński, pracownik Katedry Marketingu i Sterowania Ekono-micznego na Wydziale Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej, członek zespołu projektowego, opisuje metody badawcze stosowane w procesie opraco-wywania sytemu i aplikacji webowej w ramach projektu. W pierwszej kolejności zostały opisane badania potrzeb użytkowników. Następnie przedstawiono synte-tycznie wyniki badań jakościowych oraz ilościowych mających na celu identyfi-kację cech informacji o przestrzeni miejskiej poszukiwanych przez docelowych użytkowników systemu. Omówiono również wymagania dotyczące weryfikacji
wersji testowej webowej aplikacji „Mobilne Miasto” i na zakończenie rozdziału scharakteryzowano teoretyczne założenia zarządzania działaniami badawczymi.
Autorem rozdziału czwartego pt. „Ergonomiczne zasady projektowania in-terfejsu systemu do mobilnego korzystania z informacji w przestrzeni miejskiej” jest dr Waldemar Prussak, pracownik Katedry Ergonomii i Inżynierii Jakości na Wydziale Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej, członek zespołu pro-jektowego. W sposób szczegółowy i z wykorzystaniem bardzo bogatej literatury przedmiotu opisał on metody i narzędzia ergonomiczne służące do kształtowania układu człowiek–komputer. W układzie tym najistotniejszym elementem jest interfejs użytkownika obejmujący urządzenia wejściowe i wyjściowe oraz infor-macje. Znaczna część rozdziału jest poświęcona przybliżeniu zasad i wytycznych ergonomicznych obowiązujących podczas projektowania interfejsów systemów udostępniania informacji w warunkach mobilnych.
Autorami piątego rozdziału pt. „Prototypowanie” są mgr inż. Magdalena Graczyk i mgr inż. Filip Kierzek, pracownicy Katedry Marketingu i Sterowania Ekonomicznego na Wydziale Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej, członkowie zespołu projektowego. Autorzy przedstawili wybrane fragmenty pro-cesu tworzenia systemu informatycznego, w których z wykorzystaniem iteracyjnej metody oceny i testowania doskonali się projektowane rozwiązanie. Zaprezento-wane w tym rozdziale przykładowe prototypy papierowe ekranów stanowią ilu-strację kolejnych kroków użytkowania aplikacji webowej „Mobilne Miasto”. Proces prototypowania został omówiony w odniesieniu do poszczególnych ekranów aplikacji oraz w odniesieniu do scenariusza testowego związanego z wyszukiwaniem potrzebnych informacji.
Rozdział szósty pt. „Opis podsystemu informatycznego w aplikacji »Mobil-ne Miasto«” stanowi techniczny opis wykona»Mobil-nej w ramach projektu aplikacji webowej. Autor rozdziału, mgr inż. Tomasz Skawiński, pracownik Katedry Marketingu i Sterowania Ekonomicznego na Wydziale Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej, członek zespołu projektowego, przedstawił budowę i zasady funkcjonowania podsystemu informatycznego, zwracając uwagę na rozwiązania sprzętowe oraz oprogramowanie webowej aplikacji mobilnej. Omówił też funkcjonalność projektowanej webowej aplikacji mobilnej, wymie-niając i opisując najistotniejsze korzyści tego rozwiązania, których celem było zwiększenie efektywności dostępu do informacji.
Tematem rozdziału siódmego pt. „Testowanie aplikacji i spełnienia wyma-gań w aplikacji »Mobilne Miasto«” autorstwa mgr inż. Magdaleny Graczyk jest sprawdzenie stopnia spełnienia kluczowych wymagań wobec narzędzia informa-tycznego. Autorka przedstawiła metodykę testowania aplikacji. Celem testowania było znalezienie błędów funkcjonalnych oraz słabych i mocnych stron aplikacji. Analizowano m.in.: ergonomię interfejsu aplikacji, zawartość informacji oraz określone funkcje i układ graficzny i na tej podstawie dokonano ogólnej oceny aplikacji. Efektem testów był opracowany przez zespół projektowy wewnętrzny
dokument „Wykaz modyfikacji”, służący do doskonalenia aplikacji webowej oraz całego systemu.
W rozdziale ósmym pt. „Zintegrowany system wspomagania dostępu do in-formacji w przestrzeni miejskiej – miejsce projektu w kontekście samorządowej wizji rozwoju systemów informacyjno-usługowych” Wojciech Pelc, kierownik Oddziału Serwisów Informacyjnych Urzędu Miasta Poznania, przedstawił moż-liwości wykorzystania projektu w działaniach administracji publicznej. Autor omówił podstawowe dokumenty europejskie regulujące dostęp do szeroko poję-tej informacji publicznej oraz przedstawił możliwości wykorzystania efektów projektu. Zdaniem autora rozwiązanie wypracowane w ramach projektu może być pomocne w udoskonaleniu obecnych systemów informacyjno-usługowych opartych na platformie internetowej, a jednocześnie stanowi „poligon doświad-czalny” dla nowych zastosowań.
Zawartość treściowa ośmiu rozdziałów monografii, cechująca się zróżnico-waniem tematycznym, a jednocześnie świadcząca o spójności celów, stanowi właściwe odzwierciedlenie prac projektowych.
Bibliografia
ACM Special Interest Group on Computer-Human Interaction (SIGCHI) Curriculum De-velopment Group (1992), Technical Report, ACM Press, New York.
Adipat B., Zhang D. (2005), Interface Design for Mobile Applications, w: Proceedings of
the Eleventh Americas Conferences on Information Systems (AM-CIS 2005), Omaha,
1862-1868.
Allen S., Graupera V., Lundrigan L. (2010), Pro Smartphone Cross Platform Development, Apress, Springer Science Business Media, New York, 161-163.
Amundsen M. (2011), Building Hypermedia APIs with HTML5 and Node, O’Reilly Media, Sebastopol 2011, 138-148.
Bahl P., Padmanabhan V.N. (2000), RADAR: an in-building RF-based user location and
tracking system, INFOCOM, w: Nineteenth Annual Joint Conference of the IEEE Com-puter and Communications Societies. Proceedings, IEEE, 2, 775-784.
Barkhuus L., Dey A. (2003), Is Context-Aware Computing Taking Control away from the
User? Three Levels of Interactivity Examined, „Lecture Notes in Computer Science”,
2864, 149-156.
Baxter-Reynolds M. (2010), Multimobile Development, Apress, Springer Science Business Media, New York, 24-33.
Brzezińska A., Stolarska M., Zielińska J. (2001 ), Poczucie jakości życia w okresie
wcze-snej, średniej i późnej dorosłości, w: K. Appelt, J. Wojciechowska (red.), Zadania i role społeczne w okresie dorosłości, Wyd. Fundacji Humaniora, Poznań, 103-126.
Budiu R., Nielsen J. (2011), Usability of Mobile Websites, NN/g Nielsen Norman Group [http://www.nngroup.com/reports/mobile] (dostęp: sierpień 2012).
Buyukkokten O., Kaljuvee O., Garcia-Molina H., Paepcke A., Winograd T. (2002),
Effi-cient Web Browsing on Handheld Devices Using Page and Form Summarization,
„ACM Transactions on Information Systems”, 20 (1), 82-115.
Caldwell B., Cooper M., Guarino Reid L., Vanderheiden G. (2008), Web Content
Accessi-bility Guidelines (WCAG) 2.0 [http://www.w3.org/WAI/WCAG20/versions/guidelines/
wcag20-guidelines-20081211-a4.pdf] (dostęp: sierpień 2012).
Castledine E., Eftos M., Wheeler M. (2011), Builld mobile websites and apps for smart
de-vices, SitePoint Pty. Ltd., Collingwood, 26-28.
Chan E., Baciu G. (2012), Differential GPS and Assisted GPS, w: G. Baciu, E. Chan (red.),
Introduction to Wireless Localization: With iPhone SDK Examples, Wiley-IEEE Press,
157-184.
Chen P.-T., Hsieh H.-P. (2012), Personalized mobile advertising: Its key attributes, trends,
and social impact, „Technological Forecasting & Social Change”, 79, 3, 543-557.
Chittaro L. (2006), Visualizing Information on Mobile Devices, „IEEE Computer”, 39 (3), 40-45.
Constantine L.L. (1995), What do users want? Engineering usability into software, „Win-dows Tech. Journal”, 4, 12, 30-39.
Devlin I. (2012), Html5 Multimedia, Develop and design, Peachpit Press, Berkeley, 67-69. Dey A.K., Abowd G.D., Salber D. (2001), A Conceptual Framework and a Toolkit for
Sup-porting the Rapid Prototyping of Context-Aware Applications, „Human-Computer
In-teraction”, 16, 97-166.
Diagnoza społeczna 2011, warunki i jakość życia Polaków (2011), J. Czapiński, T. Panek
(red.), Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa.
Dix A.J., Finlay J.E., Abowd G.D., Beale R. (1998), Human-Computer Interaction, Pren-tice Hall, London.
Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Dz.U. L 108, 25.4.2007. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, Dz.U. L 345/90, 31.12.2003. Dziennik Ustaw 2011, nr 204, poz. 1195.
Fang X., Chan S., Brzezinski J., Xu S., Lam J. (2004), User-Centered Guidelines for
De-sign of Mobile Applications, w: J. Chen (red.), The Fourth International Conference on Electronic Business – Shaping Business Strategy in a Networked World, Academic
Pub-lishers–World Publishing Corporation, 853-857.
Firtman M. (2010), Programming the Mobile Web, O’Reilly Media, Sebastopol, 267. Fitts P. (1954), The information capacity of the human motor system in controling the
am-plitude of movement, „J. Experimental Psychology”, 47, 381-391.
Gardner L.D., Grigsby J. (2011), Head First Mobile Web, O’Reilly Media, Sebastopol, 137-144.
Gavalas D. (2011), Development Platforms for Mobile Applications: Status and Trends,
Software, IEEE, 28, 1, 77-86.
Giensburg S. (2011), Designing the iPhone User Experience, Pearson Education, Inc., Bos-ton, MA.
Gillan D.J., Breedin S.D., Cooke N.J. (1992), Network and multidimensional
representa-tions of the declarative knowledge of human-computer interface design experts, „Int.
J. Man-Machine Studies”, 36 (4), 587-615.
Goliński M. (2012), Zarządzanie nowymi produktami, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań.
Goliński M., Szafrański M., Graczyk M., Rosiński-Pusiak M., Miądowicz M. (2009),
A comparison of selected information technologies supporting the access to information in urban area, w: The ergonomics and safety in environment of human live, Publishing
House of Poznan University of Technology, Poznań.
Gong J., Tarasewich P. (2004), Guidelines for Handheld Mobile Device Interface Design,
w: J.E. Kendall (red.), Proceedings of the 35th Annual Meeting of the Decision Sciences
Institute, 3751-3576.
Gotlib D. (2011), Metodyka prezentacji kartograficznych w mobilnych systemach
Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R. (2007), GIS. Obszary zastosowań, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
Gould J.D., Lewis C. (1985), Designing for usability: key principles and what designers
think, „Communications of the ACM”, 28 (3), 300-311.
Graczyk M. (2011), Informacja oraz ich wartość w mobilnych zintegrowanych systemach
informacji, w: H. Babis, J. Buko (red.), Drogi dochodzenia do społeczeństwa informa-cyjnego. Stan obecny, perspektywy rozwoju i ograniczenia, Zeszyty Naukowe nr 650,
Ekonomiczne problemy usług nr 67, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, 2011.
Grewal M.S., Weill L.R., Andrews A.P. (2007). Global Positioning Systems, Inertial
Navi-gation, and Integration, John Wiley & Sons.
Gualtieri M. (2009), Best Practices In User Experience (UX) Design, Forrester Research, Inc.
Gutwin C., Fedak Ch. (2004), Interacting with Big Interfaces on Small Screens: a
Compar-ison of Fisheye, Zoom, and Panning Techniques, w: Proceedings of Graphics Interface 2004, Canadian Human-Computer Communications Society School of Computer
Sci-ence, University of Waterloo, Waterloo, 145-152.
Häkkilä J., Mäntyjärvi J. (2006), Developing Design Guidelines for Context-Aware Mobile
Applications, w: Mobility '06: Proceedings of the 3rd International Conference on
Mo-bile Technology, Applications & Systems, ACM, New York, 270, 25-27.
Hales W. (2012), Html5 Architecture, O’Reilly Media, Sebastopol, 3-7.
Hollnagel E. (1993), Human Reliability Analysis: Context and Control, Academic Press, Inc., New York.
Holzer A., Ondrus J. (2011). Mobile application market: A developer’s perspective, „Telematics and Informatics”, 28, 1, 22-31.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Smartfon (dostęp: sierpień 2012).
http://www.bharatbook.com/market-research-reports/devices-market-research-report/world-gps-market-forecast-to-2013.html (dostęp: sierpień 2012).
http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=1622614 (dostęp: sierpień 2012). http://www.gfk.pl/ (dostęp: sierpień 2012).
http://www.idc.com/getdoc.jsp?containerId=prUS23523812 (dostęp: sierpień 2012). http://www.mapin.pl/html/informacje/ludnosc-miasta, 2012-08-03 (dostęp: sierpień 2012). http://www.pyramidresearch.com/store/Report-Location-Based-Services.htm (dostęp:
sier-pień 2012).
http://www.usno.navy.mil/USNO/time/gps/current-gps-constellation (dostęp: sierpień 2012).
https://www.iemarketresearch.com/Members/Reports/4Q-2011-Global-GPS-Navigation- and-Location-Based-Services-Forecast-2008--2016-Global-market-for-GPS-navigation- and-location-based-mobile-services-to-rise-to-15-2-billion-in-2016-a-CAGR-of-22-7--RID2846-1.aspx (dostęp: sierpień 2012).
Hutchins E.L., Hollan J.D., Norman D.A. (1985), Direct Manipulation Interfaces, „Hu-man–Computer Interaction”, 1 (4), 311-338.
ISO 9241-110 (2006), Ergonomics of human-system interaction. Part 110: Dialogue
prin-ciples.
ISO 9241-210 (2010) Ergonomics of human system interaction. Part 210: Human-centred
design for interactive systems.
ISO 9126-1 (2001), Software engineering. Product quality. Part 1: Quality model.
ISO 9241-11 (1998), Ergonomic requirements for office work with VDT’s. Part 11:
Guid-ance on usability.
ISO 9241-12 (1998), Ergonomic requirements for office work with VDT’s. Part 12:
Presen-tation of Information.
Jameson A. (2003), Adaptive Interfaces and Agents, w: J. Jacko, A. Sears (red.), The
Hu-man-Computer Interaction Handbook: Fundamentals, Evolving Technologies and Emerging Applications, Erlbaum, Mahwah, 305-330.
Johnson J. (2000), GUI Bloopers. Don’ts and Do’s for Software Developers and Web
De-signers (Interactive Technologies), Academic Press, London.
Johnson J.A., Nardi B.A. (1996), Creating Presentation Slides: A Study of User
Prefer-ences for Task-Specific versus Generic Application Software, „ACM Trans. on
Com-puter-Human Interaction”, 3 (1), 38-65.
Jones M., Buchanan G., Thimbleby H. (2002), Sorting out Searching on Small Screen
De-vices, w: Lecture Notes in Computer Science, Springer Verlag, London, 81-94.
Jones M., Marsden G., Mohd-Nasir N., Boone K., Buchanan G. (1999), Improving Web
In-teraction on Small Displays, „Computer Networks: The International Journal of
Com-puter and Telecommunications Networking”, 31 (11-16), 1129-1137.
Jung J., Ha J., Lee S.-W., Rojas F., Yang H. (2012), Efficient mobile AR technology using
scalable recognition and tracking based on server-client model, „Computers &
Graphics”, 36, 3, 131-139.
Juristo N., Moreno A.M., Sanchez M.I. (2004), Clarifying the Relationship between
Soft-ware Architecture and Usability, w: F. Maurer, G. Ruhe (red.), Proceedings of the Six-teenth International Conference on Software Engineering & Knowledge Engineering (SEKE 2004), 378-383.
Kamba T., Elson S.A., Harpold T., Stamper T., Sukaviriya P. (1996), Using Small Screen
Space More Efficiently, w: Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems: Common Ground, ACM, New York, 383-390.
Kärkkäinen L., Laarni J. (2002), Designing for small display screens, w: Proceedings of the
Second Nordic Conference on Human-Computer Interaction, ACM, New York, 227-
-230.
Khan W., Xiang Y., Aalsalem M., Arshad, Q. (2012), Mobile Phone Sensing Systems:
A Survey, „Communications Surveys & Tutorials”, IEEE, Vol. PP, 99, 1-26.
Klee M. (2000), Five Paper Prototyping Tips, w: User Interface Engineering, 2000, [www.uie.com/articles/prototyping_tips/] (dostęp: sierpień 2012).
Kos T., Grgic M., Sisul G. (2006), Mobile User Positioning in GSM/UMTS Cellular
Net-works, w: Multimedia Signal Processing and Communications, 48th International
Sym-posium ELMAR, 185-188.
Kotler P. (1994), Marketing, Gebethner i Ska, Warszawa.
Kovár P. (2011), Interoperable GPS, GLONASS and Galileo software receiver, „Aerospace and Electronic Systems Magazine”, IEEE, 26, 4, 24-30.
Lai J. (2004), Facilitating Mobile Communication with Multimodal Access to Email
Mes-sages on a Cell Phone, w: Proceedings of Conference on Human Factors in Computing Systems (CHI 2004) – Extended Abstracts, ACM, New York, 1259-1262.
Leonidis A., Antona M., Stephanidis C. (2012), Rapid Prototyping of Adaptable User
Inter-faces, w: „Int. J. Hum. Comput. Interaction”, 28, 4, 213-235.
Lindgaard G. (1994), Usability Testing and System Evaluation: A Guide for Designing
Use-ful Computer Systems, Chapman & Hall, London.
Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W. (2006), GIS. Teoria i praktyka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
Lukianto C. (2010), Pedestrian smartphone-based indoor navigation using ultra portable
sensory equipment, „Indoor Positioning and Indoor Navigation (IPIN), International
Conference”, 1-5.
MacKenzie I.S., Soukoreff R.W. (2002), Text Entry for Mobile Computing: Models and
Methods, Theory and Practice, „Human Computer Interaction”, 17 (2-3), 147-198.
Mandel T. (2002), User/system interface design, w: H. Bidgoli (red.), Encyclopedia of
Infor-mation Systems. Volume Four, 256-(1-15)
[http://www.theomandel.com/docs/mandel-encyclopedia.pdf] (dostęp: sierpień 2012).
Mantura W. (2010), Zarys kwalitologii, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań.
Marcus A. (1995), Principles of effective visual communication for graphical user interface
design, w: Human-Computer Interaction: Toward The Year 2000, Morgan Kaufmann
Publishers Inc., San Francisco, 425-441.
Mayer R.E., Moreno R. (2003), Nine Ways to Reduce Cognitive Load in Multimedia
Learn-ing, „Educational Psychologist”, 38 (1), 43-52.
Medero S. (2007), Paper Prototyping, „Information Architecture, Layout, User Interface Design”, 231.
Mendizabal J., Alvarado U., Guruceaga I., Solar H., García-Alonso A., Berenguer R. (2009), A dual front-end for the new GPS/GALILEO generation in a 0.35mm SiGe
pro-cess, „Integration, the VLSI Journal”, 42, 3, 321-331.
Miller G.A. (1956), The magical number seven, plus or minus two: some limits on our
ca-pacity for process information, „Psychological Review”, 63 (2), 81-97.
Moore G.E. (1965), Cramming More Components onto Integrated Circuits, „Electronics Magazine”, 38 (8).
Mugwanya, Raymond and Gary Marsden (2011), Using Paper prototyping as a Rapid
Par-ticipatory Design Technique in the Design of MLCAT – a Lecture Podcasting Tool.
w: „Proceedings International Association for the Development of the Information
So-ciety (IADIS)”, Avila, 43-51.
Narkiewicz J. (2007), GPS i inne satelitarne systemy nawigacyjne, Wyd. Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Neil T. (2012), Mobile Design Pattern Gallery, O’Reilly Media, Inc., Sebastopol.
Newman W.M., Lamming M.G. (1995), Interactive system design, Addison-Wesley, Wo-kingham.
Nielsen J. (1993), Usability Engineering, Academic Press, Boston.
Nielsen J. (1994), Heuristic Evaluation, w: J. Nielsen, R.L. Mack (red.), Usability
Inspec-tion Methods, John Wiley & Sons, New York, 25-64.
Nielsen J. (2005), Ten Usability Heuristics [http://www.useit.com/papers/heuristic/ heuris-tic_list.html] (dostęp: sierpień 2012).
Nikkanen M. (2004), One-Handed Use as a Design Driver: Enabling Efficient
Multi-channel Delivery of Mobile Applications, „Lecture Notes in Computer Science”, 2954,
416-422.
Nitsche M., Nürnberger A., Bade K. (2012), An ergonomic user interface supporting
in-formation search and organization on a mobile device, PIM Workshop 2012
[http://pimworkshop.org/2012/papers] (dostęp: sierpień 2012).
Norman D.A. (1981), Categorisation of Action Slips, „Psychological Review”, 88 (1), 1-15. Norman D.A. (1988), The Psychology of Everyday Things, Basic Books, New York. Norman D.A., Draper S.W. (red.) (1986), User-Centered System Design: New Perspectives
on Human-Computer Interaction, Lawrence Erlbaum Associates Inc., Hillsdale.
Oviatt S. (2003), Multimodal System Processing in Mobile Environments, w: Proceedings
of the 13th Annual ACM Symposium on User Interface Software and Technology (UIST
2000), ACM, New York, 21-30.
Parsons D., Ryu H., Lal R., Ford S. (2005), Paper Prototyping in a Design
Frame-work for Professional Mobile Learning, w: 6th International Working for E-Business ConferenceVictoria University of Technology, Melbourne.
Parush A., Yuviler-Gavish N. (2004), Web Navigation Structures in Cellular Phones: The
Depth/Breadth Trade-off Issue, „International Journal of Human-Computer Studies”, 60
(5-6), 753-770.
Pham B., Wong O. (2004), Handheld Devices for Applications Using Dynamic Multimedia
Data, w: Proceedings of the 2nd International Conference on Computer Graphics and
Interactive Techniques in Australasia and South East Asia (GRAPHITE ’04), ACM,
New York, 123-130.
Preece J. (red.) (1993), A Guide To Usability. Human Factors in Computing, Addison- -Wesley, Boston.
Preece J., Rogers Y., Sharp H., Benyon D., Holland S., Carey T. (red.) (1994), Human-
Prussak W. (1998), Metody oceny użyteczności systemów: użytkownik–produkt, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskie”, seria Organizacja i Zarządzanie, 21, 101-115. Prussak W. (2008), Ergonomiczne zasady projektowania oprogramowania komputerowego,
w: E. Nowak, E. Kalka, I. Palczewska (red.), Projektowanie ergonomiczne w dobie
technik cyfrowych, Prace i Materiały IWP, 21, 56-75.
Qiu M.K., Zhang K., Huang M. (2004), An Empirical Study of Web Interface Design on
Small Display Devices, w: Proceedings of 2004 IEEE/WIC/ACM International Confer-ence on Web IntelligConfer-ence (WI ’04), IEEE Computer Society, Washington, 29-35.
Rakkolainen I., Vainio T. (2001), A 3D City Info for Mobile Users, „Computers and Graphics”, 25 (4), 619-625.
Raport z badania ilościowego „Zintegrowany system dostępu do informacji w przestrzeni miejskiej”, zrealizowany przez TNS Pentor na zlecenie Politechniki Poznańskiej,
Wy-dział Inżynierii Zarządzania, w ramach projektu rozwojowego NR11-0002-10/2011, fi-nansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, maj 2011.
Raport z badania jakościowego „Zintegrowany system dostępu do informacji w przestrzeni miejskiej”, zrealizowany przez TNS Pentor na zlecenie Politechniki Poznańskiej,
Wy-dział Inżynierii Zarządzania, w ramach projektu rozwojowego NR11-0002-10/2011 fi-nansowany ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, maj 2011.
Rasmussen J. (1983), Skills, Rules, and Knowledge; Signals, Signs, and Symbols, and Other
Distinctions in Human Performance Models, „IEEE Trans. Systems, Man, and
Cyber-netics”, SMC-13 (3), 257-266.
Rauterberg M. (1996), How to measure ergonomic quality of user interfaces in a task
inde-pendent way, A. Mital, H. Krueger, S. Kumar, M. Menozzi, J.E. Fernandez (red.),
w: Advances in Occupational Ergonomics and Safety, International Society for
Occupa-tional Ergonomics and Safety, Cincinnati, 154-157.
Reason J. (1990), Human Error, Cambridge University Press, New York.
Righetti X. (2006), Study of Prototyping Tools for User Interface Design, praca magister-ska, Uniwersytet w Genewie, Wydział Interfejsów Systemów Informacyjnych.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych, Dz.U. z dnia 28 października 2005 r.
Rychlik A. (2008), Dydaktyka projektowania kodu zarządzanego na przykładzie
progra-mowania aplikacji mobilnych, w: XVIII Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe „Kompu-ter w edukacji”, Kraków [www.up.krakow.pl/ktime/ref2008/] (dostęp: sierpień 2012).
Sa M., Carrico L., Duarte C. (2008), Mobile Interaction Design: Techniques for Early
Stage In-Situ Design, w: Kikuo Asai (red.), Human Computer Interaction: New Devel-opments, ISBN: 978-953-7619-14-5, InTech, [http://www.intechopen.com/books/hu
man_computer_interaction_new_developments/mobile_interaction_design_techniques_ for_early_stage_in-situ_design] (dostęp: sierpień 2012).
Sanders M.S., McCormick E.J. (1993), Human Factors in Engineering and Design,