Lokal w alei Wojska Polskiego 2 w Szczecinie (gdzie dawniej znajdował się Empik) został przekazany Miejskiej Bibliotece Publicznej pod koniec lipca 2012 roku przez Zarząd Budynków i Lokali Komunalnych. Po otrzymaniu niezbęd-nych pozwoleń przystąpiono do generalnego remontu, który trwał niespełna rok i pozwolił na zagospodarowanie przestrzeni adekwatnie do potrzeb nowoczesnej biblioteki. W wystroju wnętrza zastosowano kolorystykę związaną z projektem Szczecin 2050 Floating Garden, łącząc kolor zielony i niebieski z odcieniami szarości. Kolejnym działaniem, stanowiącym ukłon w stronę naszego miasta, było umieszczenie wielkoformatowych zdjęć Szczecina. Czarno-białe fotografie, ukazujące Szczecin sprzed lat, pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie i są elementem aranżacji, który nieustannie przyciąga uwagę
odwie-ProMedia – wnętrze Źródło: zbiory Działu Promocji MBP.
dzających. Całkowity koszt inwestycji (w tym prac remontowych i wyposażenia) wyniósł 1,2 mln zł.
Swoją działalność filia nr 54 rozpoczęła 12 maja 2014 roku, zaraz po uroczystym otwarciu. Jest to 34 placówka MBP w Szczecinie, jednak pierwsza, która ze względu na swoją specyfikę (obszerny zasób zbiorów specjalnych), otrzymała dodatkowo nazwę: ProMedia. Umiejscowienie tej filii w centrum miasta, w lokalu u zbiegu alei Wojska Polskiego i ulicy Krzywoustego, stanowi jej niezaprzeczalny atut. Bibliotekę odwiedzają nie tylko mieszkańcy Śródmieścia, ale również szczecinianie z innych, krańcowych części miasta. Filia spełnia między innymi funkcję informacyjną. To właśnie tutaj przyszli czytelnicy dowiadują się o tym jak rozległa jest sieć MBP, i że w ich dzielnicy również działa – zazwyczaj nieznana im dotychczas – placówka. Od maja 2014 roku, w ProMediach zapisanych zostało ponad 7,5 tys. osób, a dziennie w systemie jest odnotowywanych średnio od 8 do 10 nowych użytkowników filii.
Placówka nr 54 znajduje się na parterze budynku mieszkalno-usługowego, a wej-ście do lokalu pozbawione jest schodów, co stanowi udogodnienie dla osób niepeł-nosprawnych oraz czytelników odwiedzających filię z małymi dziećmi w wózkach.
Łączna powierzchnia filii wynosi 350 m2. W jej skład wchodzi powierzchnia użytkowa i część piwniczna. Trzy najważniejsze obszary dla odwiedzających to: wypożyczal-nia księgozbioru i filmów, sala spotkań (na co dzień pełniąca funkcję czytelni) oraz wypożyczalnia audiobooków. Na terenie biblioteki znajdują się trzy stanowiska dla bibliotekarzy, w tym dwa przy ladzie głównej (usytuowanej naprzeciwko wejścia).
Czytelnicy korzystają przede wszystkim z dwóch pomieszczeń, służących jako czytelnie: z sali spotkań i z bardziej kameralnej „salki ceglanej”, która usytuowana została na najniższej kondygnacji budynku. Wygodne fotele, a także krzesła ze
Promocja książki Cuda na fasadach szczecińskiego historyka Michała Rembasa
N
NASZE BIBLIOTEKI stolikami rozmieszczone zostały na obszarze całej biblioteki. Odwiedzający mają do dyspozycji około 50 miejsc siedzących, w tym 8 stanowisk komputerowych oraz 3 tablety z bezpłatnym dostępem do Internetu. Filię można również odwiedzać z własnym sprzętem elektronicznym (laptopem, tabletem) i za jego pośrednictwem łączyć się z WiFi. Ponadto filia ma możliwość modyfikacji przestrzeni bibliotecznej, gdyż zainstalowano tu mobilne ścianki działowe. Z ich pomocą można uzyskać większą lub mniejszą powierzchnię użytkową, w zależności od bieżących potrzeb filii i przypuszczalnej liczby uczestników zaplanowanego wydarzenia. Ta opcja wykorzystywana jest głównie przy organizowaniu spotkań, warsztatów i prelekcji.Zmiany dokonujące się prawie na wszystkich płaszczyznach funkcjonowania społeczeństwa, mają swój wpływ również na działalność bibliotek. Do niedawna instytucje tego typu egzystowały niezależnie od opinii społecznej, jednak aby móc stanowczo odpowiedzieć TAK, przetrwamy!, biblioteki coraz częściej muszą doko-nywać transformacji swojego charakteru i zasad działania, tak aby postrzegane były przez otoczenie jako niezbędne dla jego prawidłowego rozwoju1. Ta idea przyświecała całemu procesowi tworzenia placówki ProMedia, która zgodnie ze swoją nazwą, jest nastawiona na nowe media, zbiory specjalne i cyfrową aktywizację.
Przekształcające się oczekiwania oraz potrzeby odbiorców zobligowały placówki biblioteczne do poszerzenia zbiorów o nowe typy dokumentów. Nie był to przełom, lecz stopniowy proces wdrażania audiobooków, płyt muzycznych, filmów czy innych dokumentów elektronicznych (na przykład płyt do nauki języków obcych) i oswajania czytelnika z obecnością w bibliotece innych nośników treści niż tradycyjna, papie-rowa książka. Tego typu zbiory pojawiały się sukcesywnie w filiach MBP w Szcze-cinie. Jednak ProMedia są pierwszą placówką, która jest stricte nastawiona na zakup i wypożyczanie materiałów audiowizualnych. Ta cecha pozwala zdefiniować ją jako „media tekę”, czyli multimedialne centrum. Na zbiory ProMediów, ponad 3,7 tys. pozycji, składają się zasoby przeniesione z filii nr 28 (plac Lotników) oraz nowy zakup płyt CD i DVD. Ich popularność wzrasta, czytelnicy coraz chętniej sięgają po tego typu dokumenty. Zauważalne jest to w statystykach. W okresie od stycznia do września 2015 roku w ProMediach wypożyczone zostały 23 674 pozycje ze zbiorów specjalnych (filmy, audiobooki, dokumenty dźwiękowe i elektroniczne).
Dla porównania, książek czytelnicy wypożyczyli jedynie o 766 egzemplarzy więcej.
Na popularność, przede wszystkim materiałów audiowizualnych, złożyła się ich różnorodność tematyczna oraz bieżący zakup. Na czytelników czekają między innymi czarno-białe filmy, spektakle Teatru Telewizji, najważniejsze filmy reżyserów światowego formatu, bajki dla dzieci, komedie, seriale, filmy dokumentalne. Znaczący wzrost liczby użytkowników korzystających z mediateki spowodowany jest likwidacją wypożyczalni filmowych, a także bezpłatnym dostępem do tego typu usług w tych
1 M. Wojciechowska, Zarządzanie zmianami w bibliotece, Warszawa 2006, s. 7.
placówkach. Dzięki takiemu systemowi biblioteka stała się źródłem legalnej kultury dla całych rodzin.
Filmy wprowadzane są do ogólnego katalogu elektronicznego MBP. Dzięki temu – podobnie jak przy pozostałych zbiorach – użytkownicy mogą wyszukiwać potrzebne tytuły, zamawiać oraz rezerwować bardziej chwytliwe pozycje. Wariant ten zyskał uznanie czytelników i wykorzystywany jest równie często jak w przypadku książek.
Kolejnym elementem wzbogacającym zbiory są audiobooki, czyli książki do słuchania nagrane na płycie (w formacie audio, najczęściej mp3). Stanowią one obecnie nieodłączną część oferty bibliotek publicznych. W placówkach MBP funkcjonują w katalogu elektronicznym pod nazwą Książka mówiona. Audiobooki początkowo stanowiły jedyną alternatywę – obcowania z literaturą – dla osób z dysfunkcją wzroku i to bezpośrednio im były dedykowane. Książka czytana przez lektora na płycie prędko stała się konkurencją dla książek pisanych w alfabecie Braille’a. Jednak z czasem sytuacja ta uległa zmianie, po książkę mówioną sięgnęli podróżujący, kierowcy, ludzie aktywni, nie mający czasu na tradycyjną lekturę, gdyż atutem audiobooków jest możność ich odsłuchiwania podczas wykonywania różnych czynności (na przykład gotowania, prasowania, kierowania pojazdem bądź leżenia na plaży). Zasoby ProMediów przeznaczone są dla szerokiego kręgu odbiorców, ponieważ odnaleźć w nich można pozycje z różnych gatunków, w tym beletrystykę, literaturę faktu czy, niezwykle popularne ostatnio, kryminały.
Po audiobooki z lekturami sięgają uczniowie, którym odsłuchanie tekstu wydaje się atrakcyjniejsze bądź bardziej „przyswajalne” niż tradycyjne czytanie książek.
Z możliwości wypożyczenia słuchowisk, bajek nagranych na płycie, swoje zado-wolenie wyrażają również rodzice i dzieci.
Entuzjaści muzyki poważnej, operowej również znajdą w ProMediach coś dla siebie. Biblioteka przygotowała dla nich ofertę nagrań najwybitniejszych kompozy-torów: Mozarta, Bacha, Verdiego. Ponadto użytkownicy mogą skorzystać z nagrań muzyki współczesnej lub rozrywkowej, między innymi zespołu Myslovitz czy Pink Floyd.
W ProMediach dostępne są również tradycyjne książki. Na ten zbiór składają się nowości wydawnicze z ostatnich dwóch lat. Są to pozycje z literatury pięknej, po-pularnonaukowej i dziecięco-młodzieżowej. Czytelnicy mają wolny dostęp do półek, co ułatwia bezpośrednie przeglądanie książek. W bibliotece wyodrębnione zostały regały, na których prezentowane są pozycje z ostatniego zakupu i światowe bestsel-lery. Aby utrzymać „świeżość tytułów”, stosowany jest rotacyjny obieg księgozbioru.
Nowe pozycje są systematycznie kupowane, a starsze odprowadzane do innych filii.
Omawiana placówka MBP pełni funkcję wypożyczalni oraz czytelni. Na miejscu można skorzystać prawie z 30 tytułów prasy codziennej, tygodników i innych czaso-pism. Czytanie umilają wygodne fotele. Istnieje również możliwość zakupu kawy bądź herbaty w automacie, który znajduje się wewnątrz filii. Wszystkie te udogodnienia
N
NASZE BIBLIOTEKIsprawiają, że coraz więcej szczecinian rezygnuje z zakupu gazety w kiosku na rzecz codziennych odwiedzin w bibliotece. Dodatkowo ProMedia, zgodnie ze swoim mul-timedialnym profilem, udostępniają zainteresowanym również elektroniczną formę gazet, przy jednym ze stanowisk komputerowych. Każdy użytkownik, zarejestrowany w MBP, ma też możliwość bezpłatnego skorzystania z systemu informacji prawnej Legalis. Strona ta jest codziennie aktualizowana i stanowi źródło wielu unikatowych treści z dziedziny prawa.
Działalność filii nr 54 wpisuje się w koncepcję biblioteki jako miejsca spotkań, i to nie tylko w celach edukacyjnych czy naukowych. Ma być to punkt gdzie gromadzą się mieszkańcy Szczecina, jak również osoby przyjezdne, w celu wspólnej dyskusji i zaspokojenia potrzeb literackich i kulturalnych. W minionych 18 miesiącach udział w spotkaniach, warsztatach, szkoleniach, prelekcjach, dyskusjach wzięły setki osób.
Priorytetowo traktowane są działania związane z literaturą, stąd na premierowe wydarzenia w bibliotece wybrano spotkania z pisarzami, zorganizowane w ramach Salonu Literackiego Alef. Był to projekt dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przewidziany na 2014 rok. W filii raz w miesiącu spotykają się także osoby należące do Dyskusyjnego Klubu Książki. Czytelnicy, przy herbacie i kawie, dzielą się swoimi refleksjami z przeczytanej lektury. Wydarzenia pozaliterac-kie również cieszą się sporym zainteresowaniem. Świadczy o tym zapełniona sala podczas spotkań z podróżnikami czy prelekcje dotyczące historii Szczecina. Ofertę dotychczasowych wydarzeń bez wątpienia można określić mianem różnorodnej, gdyż skierowana była do odrębnych grup wiekowych.
Spotkanie Dyskusyjnego Klubu Książki Źródło: zbiory ProMediów.
Multimedialność ProMediów objawia się na różne sposoby: w postaci poszerzo-nego o pozycje multimedialne zbioru, przez zastosowanie nowych form promocji biblioteki, aż po wykorzystanie współczesnych technologii w bieżących działaniach kulturalno-oświatowych. Modelowym przykładem jest udział w projekcie Fundacji Orange. Akcja e-motywacja to pięć spotkań w formie videokonferencji, które prze-znaczone były dla seniorów. Szkolenia transmitowano w filii i miały formę rozmowy z moderatorem. Kolejną taką inicjatywą są cykliczne warsztaty dla dzieci z wyko-rzystaniem tabletów, w trakcie których dzieci poznają podstawy programowania.
ProMedia poza działalnością promocyjną, wiele zyskują dzięki marketingowi szeptanemu. Zadowolone osoby, które odnalazły się w nowoczesnej, multimedial-nej przestrzeni i uczestniczyły w ciekawych wydarzeniach, opowiadają o bibliotece znajomym. Dzięki reklamie w takiej postaci, filia nr 54 zyskuje coraz to nowych użytkowników. Działalność i wkład pracowników MBP pozwoliły placówce ProMedia zaistnieć na mapie kulturalnej Szczecina, a także zagwarantowały bibliotekom oraz bibliotekarzom miejsce w przyszłości.
Uczestnicy wernisażu wystawy 70 lat Pippi Pończoszanki
Źródło: zbiory Działu Promocji MBP.
W
WYWIADEwa Krukowska
Miejska Biblioteka Publiczna w Szczecinie