Promocja polskiej i niemieckiej kinematografi i w kraju sąsiadasąsiada

Niemieckie produkcje fi lmowe, także te odnoszące się do wydarzeń histo-rycznych, są mocno promowane nad Wisłą. Jednym z przykładów jest Ty-dzień Kina Niemieckiego (Deutsche Kinowoche), który jest organizowa-ny w Polsce od 2001 r. Wydarzenie zostało zainicjowane przez niemiecki Instytut Stosunków Kulturalnych z Zagranicą (Institut für Auslandsbez-iehungen e.V., ifa) wraz z organizacjami zrzeszającymi członków mniej-szości niemieckiej i jest wspierane fi nansowo przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RFN oraz Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej (FWPN). W ciągu kilkunastu lat podczas tej imprezy wyświetlono wie-le współczesnych niemieckich fi lmów, wśród których poruszano również problematykę historyczną. Wiele z tych ekranizacji nie było też wcześniej pokazywanych w polskich kinach. Przykładowo w maju 2011 r. w ramach Deutsche Kinowoche pokazano również kilka fi lmów dokumentalnych, dotyczących polsko-niemieckiej historii. Zostały one nakręcone dzięki

wsparciu FWPN734. W trakcie Tygodnia Kina Niemieckiego odbywają się również imprezy towarzyszące, w tym wystawy, koncerty, dyskusje pane-lowe i spotkania dotyczące Niemiec. Podczas imprezy niemieckojęzycz-ne fi lmy pełnometrażowe są wyświetlaniemieckojęzycz-ne w oryginalniemieckojęzycz-nej wersji z polskimi napisami. Tydzień Kina Niemieckiego odbywał się m.in. w Katowicach, Gdańsku, Wrocławiu, Bydgoszczy, Olsztynie, Elblągu, Pile, Toruniu, Opo-lu, Gliwicach, Bytomiu, czy Raciborzu735.

W Polsce odbywa się także wiele innych imprez promujących niemiecką kinematografi ę, do których można zaliczyć m.in. cykl fi lmowy „Obrazy histo-rii”, w ramach którego prezentowane są niemieckie produkcje fi lmowe doty-czące tematyki historycznej. Inicjatorką i organizatorką tego projektu jest Ewa Fiuk736. Innym przykładem jest Tydzień Filmu Niemieckiego, podczas którego także są wyświetlane dzieła nawiązujące do wydarzeń historycznych. Jest on organizowany od 2003 r. przez Dom Norymberski w Krakowie m.in. z Insty-tutem Goethego. Projekt jest kontynuacją Tygodnia Filmu Bawarskiego, który odbywał się w latach 1997–2002. Z kolei Dom Krakowski w Norymberdze or-ganizuje od 2006 r. Tydzień Kina Polskiego (Polnische Filmwoche). W kwiet-niu 2015 r. odbyła się już dziesiąta edycja tego wydarzenia737, podczas któ-rego pokazano m.in. takie fi lmy o tematyce historycznej jak Miasto 44, Jack

Strong i Wałęsa – człowiek z nadziei. Większość z nich była wyświetlana

z niemieckimi napisami. Jedynie w przypadku Miasta 44 zaprezentowano wersję z napisami angielskimi738. Z kolei dwa lata wcześniej w Norymber-dze pokazano m.in. 80 Milionów oraz Pokłosie, a gościem specjalnym na po-kazie tego ostatniego fi lmu był Maciej Stuhr. Podczas wcześniejszych edycji Tygodnia Kina Polskiego wyświetlano też m.in. takie fi lmy jak: W

ciemnoś-ci (w 2012 r.), Róża (w 2012 r.), Mała Moskwa (w 2010 r.), Katyń (w 2008

r.) oraz Strajk (w 2007 r.), po którego wyświetleniu zorganizowano dyskusję z obecnym na tym pokazie Bogdanem Lisem739.

734 Kalendarium: niemieckie niuanse... deutsche details 2011, „Fwpn.org.pl”, http:// fwpn.org.pl/kalendarium/-niemieckie-niuanse-deutsche-details-2011-Q6QYw9 [dostęp 11.08.2015].

735 Na temat tej imprezy zob.: Tydzień Kina Niemieckiego / Deutsche Kinowoche, „Facebook.com”, https://www.facebook.com/Kinowoche/info?tab=page_info [dostęp 11.08.2015].

736 Zob. Alicja Kuropatwa, Przegląd fi lmowy „Obrazy historii”, „niemcy-online.pl”, 02.11.2012, http://www.niemcy-online.pl/inne/audio-video/przeglad-fi lmowy-obrazy-historii-724 [dostęp 11.08.2015].

737 Więcej na ten temat czytaj: http://www.polnische-fi lmwoche.de/ [dostęp 11.08.2015].

738 Zob. http://www.polnische-fi lmwoche.de/termine.htm [dostęp 11.08.2015].

W Niemczech organizowane są też inne przeglądy polskiego kina, m.in. „Polski krajobraz fi lmowy” (Filmland Polen). Twórcą projektu, którego realizacja rozpoczęła się w Hanowerze w 1997 r., jest Grażyna Słomka, która mieszka w Niemczech od 1995 r. Podczas tych imprez również od-bywają się dyskusje z zapraszanymi przedstawicielami polskiego przemy-słu fi lmowego. Od 2001 r. projekt jest wspierany przez Konsulat Gene-ralny RP w Hamburgu. Z czasem pokazy fi lmów organizowano również w innych północnoniemieckich miastach. Od 2003 r. wydarzenie odbywa się jako Festiwal Nowego Polskiego Filmu (Festival des Neuen Polnis-chen Films)740. Rok później powstało Niemiecko-Polskie Forum Filmowe (Deutsch-Polnisches FilmForum e.V.). Począwszy od 2007 r. wszystkie fi lmy pokazywane na tym festiwalu wyświetlane są w oryginalnej polskiej wersji językowej z niemieckimi napisami741. Filmland Polen to ważna inicjatywa, która odgrywa pozytywną rolę w promocji polskich fi lmów w Niemczech. Twórcy Festiwalu Nowego Filmu Polskiego Filmland Po-len zostali docenieni przez PISF, który podczas 38. Festiwalu Filmowego w Gdyni, odbywającego się w 2013 r., przyznał nagrodę dla dziesiątej edy-cji festiwalu w kategorii „promocja za granicą”742.

Dwa lata wcześniej nagrodę PISF w tej kategorii otrzymała też piąta edycja Festiwalu fi lmu polskiego FilmPOLSKA w Berlinie743. Historia tego projektu, który jest przygotowywany przez Instytut Polski w Berlinie, to kolejny przykład skutecznej promocji polskiej kinematografi i po zachod-niej stronie Odry, podczas którego wyświetlane są również polskie pro-dukcje fi lmowe o tematyce historycznej. Festiwale organizowane przez In-stytut Polski w Berlinie są bardzo ważnym przedsięwzięciem kulturalnym, promującym polskie produkcje po zachodniej stronie Odry. Współczesne polskie fi lmy, które są wysoko oceniane przez wielu ekspertów, najczęś-ciej nie trafi ają bowiem do niemieckiej widowni. Nad tym faktem ubolewa krytyk Knut Elstermann: „Jaka szkoda, że niemiecka publiczność prawie nie zauważa tej nowej fali [polskiego kina – A.G. i K.G.]. Jest to ignoran-cja, która dotyczy jednak również innych europejskich kultur fi lmowych. W aspekcie fi lmu Niemcy są krajem rozwijającym się a przecież – patrząc na nasz system fi lmowy, który ugrzązł w martwym punkcie – moglibyśmy się od Polski wiele nauczyć”744. W 2015 r. odbyła się dziesiąta edycja tej

740 Więcej o tej inicjatywie zob. http://www.fi lmlandpolen.de/index.php?id=57 [dostęp 11.08.2015].

741 http://www.fi lmlandpolen.de/index.php?id=57&L=6 [dostęp 11.08.2015].

742 Zob. https://www.pisf.pl/pl/instytut/nagrody-pisf/2013 [dostęp 11.08.2015].

743 https://www.pisf.pl/instytut/nagrody-pisf/2011 [dostęp 11.08.2015].

Eu-imprezy kulturalnej745. Jest ona organizowana pod patronatem Medienbo-ard Berlin–Brandenburg. To jeden z największych polskich festiwali fi l-mowych, organizowanych poza granicami kraju. Jest on wspierany m.in. przez PISF, Kino Niemieckiego Muzeum Historycznego (Zeughauskino Deutsches Historisches Museum, DHM), i Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej746. Latem 2009 r. w Zeughauskino odbył się przegląd polskich i niemieckich fi lmów, dotyczących wspólnej historii, pt. „Niemcy i Pola-cy”, który został zorganizowany wspólnie przez Polski Instytut w Berli-nie oraz DHM. Przegląd towarzyszył prezentowanej wówczas w DHM ekspozycji zatytułowanej „Niemcy i Polacy. 1.9.39. Otchłań i nadzieja”, która powstała z okazji 70. rocznicy wybuchu drugiej wojny światowej747. W kinie DHM wyświetlono wówczas fi lmy, w których poruszone zostały różne aspekty polsko-niemieckiej historii na przestrzeni ostatnich kilkuset lat. Podczas tego przeglądu widzowie mogli obejrzeć m.in. takie produkcje jak: Kanał, Ostatni etap, Pasażerka, Ziemia obiecana, Stawka większa niż

życie (odcinki: „Wielka wsypa” i „Edyta”), Krzyżacy, Jutro idziemy do kina, Die erste Polka, Der Fall Gleiwitz748.

ropie”, „Deutsche Welle”, 22.04.2015, http://www.dw.com/pl/%C5%9Bwi%C4%99to

-polskiego-filmu-w-berline-najciekawsze-kino-w-europie/a-18399578 [dostęp 30.07.2015].

745 Więcej na temat tej inicjatywy zob.: http://www.fi lmpolska.de/ [dostęp 11.08.2015].

746 Zob. http://www.fi lmpolska.de/unterstutzer/ [dostęp 11.08.2015].

747 Elżbieta Stasik, bs, Niemiecko-polska historia na celuloidzie, „Deutsche Welle”, 14.07.2009, http://www.dw.com/pl/niemiecko-polska-historia-na-celuloidzie/a-4486568 [dostęp 11.08.2015]. Wystawa była prezentowana w Berlinie od 28 maja do 6 września 2009 r. Została też szczegółowo opisana w wydanej specjalnie z tej okazji dwujęzycznej książce: Polacy i Niemcy. Otchłań i nadzieja, Deutsche und Polen. Abgründe und progr,

im Auftrag der Stiftung Deutsches Historisches Museum, herausgegeben von Burkhard Asmuss und Bernd Ulrich unter Mitarbeit von Magnus Koch, Irene Mayer-von Götz, Ar-nulf Scriba und Philipp Springer, Dresden 2009. O wspólnej ekspozycji czytaj też:

Bar-tosz T. Wieliński, W Berlinie wielka wystawa o Polsce, „Gazeta Wyborcza”, 28.05.2009, nr 124, s. 4.

748 Cały program wraz z opisem poszczególnych fi lmów zob.: Zeughauskino Deu-tsches Historisches Museum: Deutsche und Polen, „Dhm.de”, http://www.dhm.de/ar-chiv/kino/deutsche_und_polen.html [dostęp 11.08.2015].