PRZEMYSŁ METALOWY-

METALOWY1. F a b r y k i m a s z y n , ko t i a r n i e i o d l e w n i e

-Sprawozdawczy 1934 r- był dla tych gałęzi przemysłu metalowego względnie pomyślny, gdyż produkcja w stosunku do poprzedniego 1933 r.

znacznie się zwiększyła prawie we wszystkich działach. Wyjątek stanowił jedynie dział maszynowy, który wykazał znaczne obniżenie produkcji co się tłumaczy tem, źe przemysł naogół unikał wszelkich wydatków na inwesty­

cje, wobec braku kapitałów i nierentowności przedsiębiorstw. Tak więc 1934 r- był skolei po 1933 drugim rokiem poprawy konjunktury w tej gałęzi przemysłu, który został najbardziej dotknięty przez kryzys w 1932 r , mając zaledwie 30% obrotów z okresu dobrej konjunktury (1929 r).

Poniżej zamieszczone 2 tablice, opracowane na podstawie danych od

1 0 najpoważniejszych zakładów przemysłowych, ilustrują stan gospodarczy tej gałęzi przemysłu w roku sprawozdawczym na terenie województwa kie­

leckiego- Pierwsza z nich podaje wskaźniki obrotów w okresie od 1929 r- do 1934 r- druga zaś ilościowe wysyłki i obroty, oraz stan zatrudnienia za 1933 i 1934

r-Tabl 1. Wykres wskaźników obrotów fabryk maszyn, kotłami i walcowni.

Z tablic tych wynika, że;

I) powiększenie produkcji i to dość znaczne miało miejsce we wszyst­

kich działach, oprócz maszynowego, 2) obroty jednak zmniejszyły się, co się tłumaczy częściowo zniżką cen sprzedaży częściowo powiększeniem stosun kowern produkcji mniej wartościowych towarów, 3) stan zatrudnienia wobec zwiększonej produkcji również uległ

zwiększeniu-Zniżka cen wyrobów była ogóinem zjawiskiem życia przemysłowego w 1934 r., zresztą o różnem nasileniu w różnych przemysłach. Jednak w tej gałęzi przemysłu metalowego, o jakiej mowa, zniżki cen ujawniały się w wy­

jątkowo dużej mierze. Szczególnie poważne zniżki cen miały miejsce w dziale wszelkich odlewów, wywołane silną konkurencją firm przy zabiegach o otrzy­

manie zamówień, skutkiem czego często towar sprzedawano za każdą cenę, niżej ^kosztów własnych.

Tabl, 2. Ilość i wartość sprzedanych i wysłanych w yrobów oraz stan za­

Liczby bez­ względne j 1 wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki Liczby bez­ względne

3■a

tonn ... 114.3 100 113.9 100 218.3 194 2352 210 193.1 171 190.1 169 Odlewy bronzowe —

1.087.7 100 1.102.6 101 963.3 89 2.010.6 185 1.422.6 131 1,374.8 126 Piecyki, kuchenki,

drobne odlewy i przedmioty domo­

wego użytku —tonn 379.6 100 177.7 47 348.1 92 431.1 113 584.0 154 460.2 101 Wartość sprzedanych

towarów w tys. zł. 5.844.9 100 4.638.9 79 4.354.9 75 8.236,7 141 5.461,1 93 5.672,9 97 Ilość robotników . . 3.476 100 3.753 108 4.156 120 4.606 132 3.482 100 3.999 115

Niektóre cyfry przeciętne kwartalne za 1933 r. w powyższej tablicy podano inne, niż w sprawozdaniu za 1933 r., dlatego, że w sprawozdaniu za 1934 r. uwzględniono dodatkowo dane jednej firmy, której w sprawozda- nju_za_1932_r. jiie uwzględniono.

197

Fabryki tego działu pracowały prawie wszystkie pełne dni w tygod­

Inwestycje większe przeprowadziła tylko jedna firma ogółem na su­

mę zgórą 800.000 zł.

Eksportu z tego działu przemysłu prawie nie było, wywożono tylko nieznaczne ilości (kilka wagonów) wyrobów lano-kutych.

2. F a b r y k i w a g o n ó w .

Produkcja wagonów w jedynej, istniejącej na terenie województwa kieleckiego fabryce, w roku sprawozdawczym uległa poważnej redukcji i wy­

nosiła. ilościowo zaledwie ok, 36°/o produkcji roku poprzedniego.

Stan taki spowodowany został ograniczeniem zamówień na wagony jakich udzielał Rząd.

wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki Liczby bez­ względne wskaźniki

Wyroby sprzedane i

wysłane ^— tonn 3.671,11003.944,7 107 4.631,3 126 4,348,0 118 3.842,0 105 4.191,5 114 Obroty handlowe w

tysiącach złotych . 2.298,21003.100,7 135 3.259,61423.196,6 139 2.285,3 130 3.135 5 138 Ilość robotników za­

trudnionych . , . 1.944 100 1,139 109 1.204 115 1.210 116 1.227 118 1,195 118 198

jak widać z tych tablic, zarówno obroty, jak i zatrudnienie tego działu przemysłu w roku sprawozdawczym były równomierne, bez znacz­

nych wahań sezonowych.

Pracowano przez cały rok 6 dni w tygodniu,

W II kwartale roku sprawozdawczego niektóre fabryki obniżyły płace akordowe robotników o 1 0%, z tego powodu w jednej z fabryk miał miej­

sce strajk, który trwał 1 2 dni.

4 F a b r y k i n a c z y ń b l a s z a n y c h t ł o c z o n y c h , e m a l i o w a ­ n y c h , o c y n k o w a n y c h i a l u m i n j o w y c h .

W roku sprawozdawczym nastąpiło dalsze nieco większe niż w roku poprzednim, polepszenie konjunktury tego działu przemysłu.

Jak wskazują poniższe tablice 1 i 2, wysyłki powiększyły się po­

kaźnie, mianowicie średnio o 23% w stosunku do roku poprzedniego, zaś obroty wzmogły się tylko o 6%, głównie skutkiem stosunkowego zmniejsze­

nia się wysyłek bardziej wartościowego towaru.

Tabl. 1. Wykres wskaźników obrotów.

Tabl. 2 Ilość sprzedanych i wysłanych wyrobów, obroty i stan zatrudnie­

nia fabryk naczyń tłoczonych, objętych ankietą Izby. ________

Rok 1933 R o k 1 9 3 4

tysiącach złotych . 2 242,6 100 2.590,6 115 1.924,0 86 2.381,8 106 2.642.9 118 2.384,8 106 Ilość robotników za­

W eksporcie walka konkurencyjna przybierała coraz ostrzejsze for­

my. Na czoło konkurencyjnych firm wybiły się emaljernie czeskosłowackie, które dostarczały naczynia emaljowane po cenach poniżej kosztów własnych naszych fabryk. W tych warunkach eksport był bardzo utrudniony i wy­

tężano wszystkie siły, by nie dopuścić do znacznego jego skurczenia.

Jedna z fabryk przeprowadziła inwestycje na sumę około zł. 47000, inne fabryki nie

inwestowały-5- F a b r y k a c j a b l a c h y c y n k o w e j i Ż e l a z n ej o c y n k o w a n e j , W tym dziale przemysłu rok sprawozdawczy był wybitnie niekorzyst­

ny, jak wskazuje poniższa tablica 1. skutkiem martwoty budownictwa czyn­

szowych domów mieszkalnych i większych gmachów publicznych.

Tabl. 1. Wskaźniki ilości sprzedanych i wysłanych wyrobów na rynki kwartale wysyłek blach cynkowych zupełnie nie było.

W tych warunkach stan zatrudnienia spadł również poważnie. W III kwartale obniżono płace w granicach 10% — 30% w zależności od kate­

gorji robotników.

Eksportowano nieznaczny procent ogółu wysyłek blach żelaznych ocynkowanych.

Inwestycyj żadnych nie

przeprowadzano-6. F a b r y k a c j a k a b l i i d r u t ó w m i e d z i a n y c h .

Jedyna na terenie województwa kieleckiego fabryka tego działu miała w roku sprawozdawczym pomyślne wyniki kampanji. Jak wskazuje poniższa tablica 1, obroty tej fabryki zwiększyły się o 24%, a stan zatrudnienia —

Ceny miały stale tendencję zniżkową, dopiero w ostatnim kwartale roku sprawozdawczego utrzymały się na poziomie poprzedniego kwartału.

Pracowano pełne dni w tygodniu na 2 zmiany.

Fabryka wyrobów swych nie eksportowała.

Inwestycyj dokonano na sumę ok. 40.000 złotych.