CELE NAUCZANIA
Zaznajomienie uczniów z ogólnymi zasadami gospodarki finan sowej oraz organizacją księgowości w przedsiębiorstwie P . K. P., z przepisami o sporządzaniu dokumentów kasowych i księgo
wych oraz zarządzaniu wypłat, z urządzeniami i rachunkowością kas kolejowych, z rachunkowością i gospodarką materiałową.
Zaprawienie uczniów, do dokładnej i systematycznej pracy, oraz biegłego liczenia. Wyrobienie poczucia rzetelności, uczci wości oraz odpowiedzialności za wykonywane prace. Wdrożenie do ładu i porządku.
MATERIAŁ NAUCZANIA KLASA III.
3 godziny tygodniowo.
I . B U D Ż E T I O R G A N I Z A C J A K S I Ę G O W O Ś C I
B u d ż e t . Stosunek budżetu P. K. P . do budżetu Państwa: Okresy gospodarki budżetowej. Zadanie, istota i podział schematu budżetowego P . K. P. Opracowanie planu finansowo-gospodar czego. Organ rozpatrujący i zatwierdzający plan finansowo-go-spodarczy P . K. P .
Wykonanie budżetu. Zasady gospodarki budżetowej. Podział kredytów między wydziały i biura dyrekcyj okręgowych kolei państwowych. Zmiany w kredytach. Odpowiedzialność za gospo darkę budżetową. Specjalne uprawnienia b i u r finansowych
dy-W
rekcji. Sprawozdania budżetowe okresowe i inne. Organ za twierdzający sprawozdania budżetowe P. K. P.; uprawnienia Izb Ustawodawczych.
K s i ę g o w o ś ć . Organizacja i system księgowości kolejowej. Stosunek rachunkowości do księgowości kolejowej. Podział ra chunków według planu kontowego. Księgi i dowody rachunkowe oraz czas i miejsce ich przechowywania. Rozrachunki między dyrekcjami okręgowymi k. p. Sprawozdania księgowe dyrekcyj okręgowych kolei państwowych. Bilans oraz rachunek strat i zy sków przedsiębiorstwa P. K. P.
I I . OGÓLNE P R Z E P I S Y O R A C H U N K O W O , ś C I
P o j ę c i a w s t ę p n e . Przedmiot rachunkowości ogólnej, jej stosunek do szczegółowych instrukcyj rachunkowych dla po szczególnych służb. Zakres czynności rachunkowych i miejsce icH wykonywania. Obowiązki rachunkozdawców i personelu ra chunkowego. Uprawnienia kontrolne biura finansowego dyrekcji o; k. p.
D o w o d y r a c h u n k o w e . Rodzaje dowodów rachunko wych. Zasady sporządzania dowodów kasowych, zatwierdzanie ich oraz prawo do zarządzania wypłat na ich podstawie. Zasady sporządzania i postępowania z dowodami przychodowymi. Ro dzaje dowodów rozchodowych. Dowody memoriałowe.
L i k w i d a c j a u p o s a ż e ń . Arkusze likwidacyjne i listy wypłaty uposażeń pracowników miesięcznie płatnych; likwidu jące jednostki służbowe. Karty uposażenia i listy wypłaty upo sażeń pracowników dziennie płatnych. Zaliczki na wynagrodze nie oraz likwidowanie wynagrodzeń pracowników umownych w ciągu miesiąca. Dokonywanie potrąceń z list wypłaty. Likwi dacja należności ubocznych.
O d p r a w y i z a o p a t r z ę n i a e m e r y t a l n e . Urzędy wymiarowe. Urzędy likwidujące. Arkusze likwidacyjne. Sposób likwidacji i wypłaty.
U m u n d u r o w a n i e . Przepisy o odzieży służbowej. Arku sze rejestracyjne. Listy odzieżowe rozdzielcze, ich sporządzanie i likwidacja. Wydawanie odzieży służbowej. Potrącanie należno ści za odzież. Postępowanie w razie przeniesienia pracownika do innej jednostki służbowej.
L i k w i d a c j a n a l e ż n o ś c i p r z e d s i ę b i o r c ó w z a ś w i a d c z e n i a d 1 a P. K. P. Umowy i zamówienia. Ra chunki przedsiębiorców. Likwidowanie rachunków przez jed nostki służbowe n a linii i przez dyrekcję. Rachunki przejściowe i ostateczne, podstawa i sposób likwidacji. Zawiadomienia przed siębiorców o zlikwidowaniu rachunku. Sprawdzanie rachunków, zlikwidowanych przez jednostki służbowe na linii.
D o d a t k i a d m i n i s t r a c y j n e . Pojęcie dodatków. Wy m i a r dodatków w poszczególnych służbach;
Z a r a c h o w a n i e ś w i a d c z e ń n a r a c h u n e k i n n y c h s ł u ż b . Rodzaje i podstawa wykonywania świadczeń. Faktury, klasyfikacja budżetowa wydatków, związanych ze świadczeniami.
Z a r a c h o w a n i e ś w i a d c z e ń n a r a c h u n e k o b c y c h k o l e i i k o l e i z a g r a n i c z n y c h . Sporządzanie dowodów i zestawień, klasyfikacja kosztów i zwrotu wydatków.
III. KASOWOśe
P o s t a n o w i e n i a o g ó l n e . Organizacja kasowości na P. K. P. Zadania kasy głównej, kas dyrekcyjnych, kas stacyj nych, kas ekspedycyjnych oraz ich stosunek do siebie.
Ś r o d k i p ł a t n i c z e . Rodzaje pieniędzy i ich zdolność zwalniania od zobowiązań. Przyjmowanie pieniędzy, papierów wartościowych i innych walorów przez kasy kolejowe. Postępo wanie z pieniędzmi uszkodzonymi i fałszywymi. Układanie i pa kowanie banknotów oraz monet.
Z a b e z p i e c z e n i e p o m i e s z c z e ń i d o w o d ó w k a s o w y c h . Zabezpieczenie lokali kasowych. Przechowywanie dowodów i ksiąg kasowych. Przechowywanie kluczy od kas ognio trwałych oraz duplikatów tych kluczy. Zabezpieczenie środków płatniczych oraz dowodów kasowych podczas przewozu.
K a s y b i l e t o w e . Zamawianie biletów, ich odbiór i prze chowywanie. Prowadzenie księgi zapasu biletów. Sprzedaż bile tów. Obliczanie i księgowanie wpływów za sprzedane bilety kar tonowe. Księgowanie wpływów za sprzedane bilety blankietowe. Transporty wojskowe. Księgowanie innych wpływów, kasy bile-letowej.' Regulowanie różnic, powstałych na skutek pomyłek przy stosowaniu taryf oraz błędów rachunkowych. Wypłaty kasy
letowej. Kredytowanie należności na rachunek władz i instytucyj państwowych. Przelew gotówki do kas stacyjnych. Prowadzenie księgi kasowej zbiorczej. Miesięczne zamknięcie rachunków kasy oraz sporządzenie miesięcznego sprawozdania kasowego. Okreso we sprawozdania ze sprzedaży biletów kartonowych. Sprzedaż biletów oraz prowadzenie księgowości w kasach biletowych, za opatrzonych w maszyny drukarki. Rewizja kasy biletowej.
K a s y b a g a ż o w e . Zamawianie i ewidencja druków ściśle rejestrowanych. Pobieranie i księgowanie należności za przewóz: przesyłek bagażowych krajowych i międzynarodowych; cząso-pismj broszur i książek; nabiału i pieczywa; przesyłek ekspreso wych krajowych i międzynarodowych. Wypłaty zaliczeń przy przesyłkach ekspresowych. Pobieranie i księgowanie opłat, na rosłych w drodze, oraz opłat za przechowanie przesyłek. Kredy towanie należności za przewóz przesyłek bagażo\vyćh. Inne ro dzaje wpływów i wydatków kasy bagażowej. Regulowanie różnic, powstałych na skutek niewłaściwego zastosowania taryfy i po myłek rachunkowych. Przelew gotówki. Prowadzenie księgi ka sowej zbiorczej. Miesięczne zamknięcie rachunków i sporządze nie miesięcznego sprawozdania kasowego. Rewizja kasy baga żowej.
K a s y t o w a r o w e . Zamawianie i ewidencja druków ści śle rejestrowanych. Pobieranie i księgowanie należności przewo zowych, opłaconych przy nadaniu. Sporządzanie ceduł i odpisów listów przewozowych dla celów .księgowych. Sporządzanie wy kazów przesyłek nadanych krajowych i międzynarodowych. Wy kazywanie i księgowanie należności, narosłych w drodze. Spraw dzanie obliczeń na stacjach pośrednich i stacjach przeznaczenia. Księgowanie należności przekazanych. Sporządzanie wykazów przesyłek nadfeszłych .krajowych i międzynarodowych. Księgowa nie wykupionych listów przewozowych. Rachunki przedpłaty przewoźnego. Zaliczki w gotowiźnie. Księgowanie i wypłata za-liczeń. Zmiana ceduł w drodze i rachunki przekazowo-między-kasowe. Rachunki kred3i;u granicznego. Wypłata nadpłat reje strowanych. Kredytowanie należności za przewóz przesyłek to warowych. Przesyłki gospodarcze. Pobieranie i księgowanie opłat dodatkowych, narosłych przed zawarciem umowy o przewóz, oraz po wykupieniu Mstu przewozowego. Opłaty bocznicowe i ich 52
rejestracja. Księgowanie niedoborów i nadwyżek licytacyjnych. Regulowanie należności, ciążących na przesyłkach zniszczonych, skradzionych, skonfiskowanych, zarekwirowanych i innych. Księgowanie należności, ciążących ha przesyłkach, zatrzymanych w drodze. Księgowanie sum przechodnich. I n n e rodzaje wpły wów r wydatków kasy towarowej;. Księgowanie i wyrównywanie niedoborów przewoźnego i braków kasowych. Przelew gotówki. Prowadzenie księgi kasowej zbiorczej. Miesięczne zamknięcie ra chunków i sporządzenie miesięcznego sprawozdania kasowego. Rewizja kasy towarowej.
K a s y a j e n c y j c e l n y c h . Rodzaje opłat celnych i kole-jowo-celnyćh, ich pobieranie i księgowanie. Przekazywanie na leżności celnych i kolejowo-celnych w dowodach przewozowych. Rachunki bieżące w kasach ajencyj celnych. Regulowanie należ ności celnych, ciążących na przesyłkach, zwracanych z powrotem za granicę celną. Inne rodzaje wpływów i wydatków kasy ajen cji celnej. Prowadzenie księgi kasowej zbiorczej. Miesięczne za mknięcie rachunków i sporządzenie miesięcznego sprawozdania kasowego. Rewizja k a s y ajencji celnej.
K a s y s t a c y j n e . Czynności kas stacyjnych. Księgi i spra wozdania kas stacyjnych. Rewizja kas stacyjnych.
K a s y d y r e k c y j n e. Czynności kasy dyrekcyjnej. Księgi i sprawozdania kasy dyrekcyjnej. Stała i okresowa rewizja kasy dyrekcyjnej;
U i s z c z a n i e n a l e ż n o ś c i p r z e w o z o w y c h p o l e c e n i a m i n a o t w a r t e r a c h u n k i . Istota polecenia z ra chunku otwartego. Sposób, podstawa i warunki otwarcia rachun ku. Wyrównywanie obciążeń na rachunku kredytowym i wyso kość oprocentowania.
IV. R A C H U N K O W O Ś Ć I G O S P O D A R K A M A T E R I A Ł O W A P o j ę c i a w s t ę p n e . Materiał i inwentarz zasobowy oraz użytkowy. MianownictwO, jego zadania i podział. Organizacja służby zasobów na P. K. P . Fundusz zasobów, jego istota, zada nie i wysokość; schemat funduszu zasobów. Rachunkozdawcy materiałów zasobowych oraz inwentarza użytkowego i zasobo wego. Odpowiedzialność raChunkozdawców i przydzielonego per sonelu. Okresy rachunkowe.
P r e l i m i n a r z e . Zadanie preliminarzy i ich rodzaje. Spraw dzanie i zatwierdzanie preliminarzy. Wykazy materiałów zaso bowych zbywających oraz starych.
Z a k u p y . Uprawnienia do zakupów. Postanowienia ogólne co do przetargów. Rodzaje przetargów i Sposób ich przeprowa dzenia.. Zakupy z wolnej ręki. Zakupy bezpośrednie za zwykłym rachunkiem. Umowy i ich części składowe oraz sposób i wyso kość zabezpieczenia.
O d b i ó r d o s t a w . Skład komisyj odbiorczych. Odbiór ilo ściowy i jakościowy. Dostawy odrzucone. Rachunki dostawców. Protokóły odbiorcze. Arkusze zbiorcze rachunków i protokółów odbiorczych oraz ich zadanie. Koszty przewozu. Koszty ładowa nia i wyładowania dostaw.
S p r z e d a ż m a t e r i a ł ó w . Uprawnienie do sprzedaży. Przedmiot sprzedaży i postępowanie. Dowód sprzedaży. Sprzedaż materiałów opałowych pracownikom. Sprzedaż materiałów pocz cie i osobom obcym.
W y d a w a n i e m a t e r i a ł ó w z a s o b o w y c h p o s z c z e g ó l n y m d z i a ł o m s ł u ż b y . Dowody wysyłkowe. Opakowanie. Wydawanie składnicom drogowym i elektrotech nicznym. Wydawanie służbie ruchu. Wydawanie składnicom trakcyjnym. Wydawanie warsztatom głównym. W y d a w a n i e na potrzeby własne magazynu zasobów.
O b r ó t m a t e r i a ł ó w w s ł u ż b i e d r o g o w e j i e l e k t r o t e c h n i c z n e j . E^siążki materiałowe. Wykaz wydanego i otrzymanego inateriału użytkowego odcinka. Ogólny wykaz materiałów ,wydanych i otrzymanych oddziału. Zestawie nie wydatków materiałowych oddziału.
O b r ó t m a t e r i a ł ó w w s ł u ż b i e r u c h u . Dowody wysyłki. Zestawienie wydatków i przychodów materiałowych dla stacji. Wykazy 'zużytych materiałów opałowych i świetlnych. Postępowanie przy sprzedaży węgla z zapasów stacyjnych.
O b r ó t m a t e r i a ł ó w w w a r s z t a t a c h g ł ó w n y c h . Rozdzielnie materiałów. Pobieranie materiałów z magazynu za sobów. Zestawienie zużycia materiałów- Zestawienie wydatków na materiały, pobrane z zasobów, oraz dochodów za materiały, zwrócone zasobom. Sprawozdawczość, polecenia, rachunek szcze gółowy.
O b r ó t m a t e r i a ł ó w w p a r o w o z o w n i a c h . Wy dawanie dla parowozów i stacyj wodnych materiałów opało wych oraz do oświetlenia, czyszczenia i smarowania; kwity i zesta wienia zbiorcze ilościowe i ilościowo-wartościowe. Wydawanie materiałów do n a p r a w i robót w warsztatach pomocniczych; kwity poborowe, wykaz rejestracyjny ilościowy materiałów po branych i zwróconych, wykaz ilościowy i wartościowy wydanego, względnie zwróconego materiału użytkowego. Zestawienie war tościowe wydatków materiałowych. ,
O b r ó t m a t e r i a ł ó w w s ł u ż b i e z a s o b ó w . Obrót materiałów w dyrekcjach okręgowych kolei państwowych.
W y t w ó r w ł a s n y m a t e r i a ł ó w . Zarachowanie wy datków, związanych z wytworem. Zarachowanie wytworzonych materiałów i inwentarza.
P r z e p i s y s k ł a d o w e . Zabezpieczenie materiałów. Ko lejność składowa. Sposób składania poszczególnych rodzajów materiałów.
E w i d e n c j a i l o ś c i o w a m a t e r i a ł ó w z a s o b o -w y eh. Książka .magazyno-wa, jej zadanie oraz do-wody rachun kowe, stanowiące podstawę do prowadzenia. Odpisy pozostałości. Stosunek książek magazynowych do ksiąg zasobowych.
R a c h u n e k z a s o b o w y . Zadanie rachunku zasobowego. Dziennik przychodu i dziennik rozchodu. Księgi materiałów za sobowych i inwentarza zasobowego. Ceny jednostkowe. Zalicze nia. Sprzedaż. Arkusze zbiorcze. W y k a z y pozostałości. Wykaz obrotu. Termin przedstawiania rachunku zasobowego.
R a c h u n e k i n w e n t a r z a u ż y t k o w e g o. Księgi ilo-stanu. Zaliczenia. Książeczki narzędziowe. Książki na komplety inwentarza. Naprawa inwentarza. Kasacja inwentarza. Wykazy zmian i pozostałości.