CELE NAUCZANIA
Zaznajomienie ż zasadami konstrukcji i działania urządzeń te letechnicznych oraz urządzeń bezpieczeństwa na kolejach. Wy robienie umiejętności należytej obsługi tych urządzeń i postę powania w wypadku ich uszkodzeń.
Utrwalenie w uczniach świadomości o ważności urządzeń bez pieczeństwa i teletechnicznych dla ruchu pociągów oraz przy gotowanie do racjonalnego wykorzystania i obsługi tych urzą dzeń na posterunkach ruchu.
Rozwijanie w uczniach poczucia samokontroli i odpowiedzial ności, zaprawianie do obowiązkowości, punktualności, dokład ności i wytrwałości. Doskonalenie uwagi oraz szybkości orien tacji i decyzji. Przekonanie uczniów o konieczności współdzia łania i dyscypliny w pracy.
MATERIAŁ NAUCZANIA KLASA III. 4 godziny tygodniowo. I. TELETEGHNIKA 1. O g ó l n e w i a d o m o ś c i z e l e k t r o t e c h n i k i p r ią d ó w s ł a b y c h .
Podstawowe wiadomości z fizyki. Jednoisitki pomiarowe. Pra
ca. Moc. Energia.
Prąd elektryczny. Źródła prądu d rodzą je prądu. Jednostki {po
miarowe. Oporność. Natężenie pTądu. Siła elektromotoryczna. Napięcie. Prawo Oma. Wzory zasadnicze.
Magnetyzm i elektromagnetyzm. Magnes i siły magnetyczne.
Elektromagnesy i ich ziastoisoiwamie.
Indukcja i pojemność. SiSa elektromotoryczna indukcji. Prąd
zmienny. Inidukcyjność. Indukitor. Dzwonek iodukcy jiny. Trans formator. Pojemmość. Kondensator.
Elektryczność atmosferyczna. Podstawowe wiadomości o elek
tryczności atmosferycznej oraz jej wpływie na urządzenia tele techniczne.
2. Ź r ó d ł a p r ą d u , s t o s o w a n e d o z a s i l a n i a u r z ą d z e ń t e l e t e c h n i c z n y c h k o l e j o w y c h .
Ogólne wiadomości o ogniwach galwanicznych. Elektrolit.
Elektrody. Polaryzacja. Siła elektromotoryczina. Napięcie ogniwa obciążomego. Łąiozenie ogniw szeregowe, równoległe i szeregowo-tównoiegłe.
Ogniwa Meidingera. Części składowe. Właściwości
elektrycz-iiie. Stosowanie ogniw.
Ogniwa Leklanszego. Części składowe. Porównanie
właśći-wościi elektrycznych tych ognifw z ogniwami Meidingera. Stoso wanie tych ogniw.
^Akumulatory ołowiane. Czyści składowe. Ogólne zasady dzia
łania. Pojemmość akumulatorów. Ładowanie i wyładowanie. Właściwości elektryczne.
Akumulatory żelazo-niklowe lub kadmo-niklowe. Zasady dzia
łania. Porównanie z akuimulatorąmi ołowianymi.
Prostowniki stykowe i lampowe. Zasady działania
prostowni-kówi' Zastosowianie pirostowników.
3. U r z ą d z e n i a t e l e g r a f i c z n e .
Wiadomości wstępne. Przenoszenie sygnałów na drodze elek
trycznej. Zasadniczy schemat obwodu aparatu telegraficznego Morse'a. System pracy na prądzie ciągłyna i roboczym.
Aparat telegraficzny systemu Morse'a typu kolejowego polskie go. Części składowe. Obsługa i regulacja aparatu telegraficznego.
Wiadoimości ogólne o aparatach telegraficznych innych syste mów. Łąiozniica telegraficzna dla aparatów Morse'a i komutator szwajcarski.
Dalekopisy. Ogólne zasady działania. Łącznice dalekopisowe. Translacje telegraficzne. Simultanizacja obwodów. Wiadomo
ści ogólne.
4. U r z ą d z e n i a t e l e f o n i c z n e .
Wiadomości wstępne. Pojęcia wstępne o przenoszeniu głosu
na drodze elektrycznej. Zasadniczy schemait teoretyczny obwodu telefonicznego w układzie Bella. Układ szeregowy i równoległy. Wyjaśnienie systemu MB i GB.
Części składowe aparatu telefonicznego. Zasada działania. Bu
dowa miikirotelefonu. Gewka indukcyjma w obwodzie telefonicz ny m. Dzwonki. Cewki induikcyjne MB i GB. Przełącznik obwo dowy. Obsługa aparatu telefoinicznego.
Łącznice telefoniczne. Schemat teoretyczny łącznicy. Gzęśoi
składowe. Sznury, wtyczki i gniazdka. Wiadomości ogólne o cen tralach typu GB i automatycznych oraz łącznic awizo. Obsługa central telefonioznych.
Telefonia na obwodach nośnych. Translacje telefoniczne. Te lefonia selektorowa. Lampa trójelektrodowa. Wzmacniaki telefo niczne. Ogóloie wiadomości w tym zakresie.
5. L i n i e t e l e t e c h n i c z n e .
Części składowe linii. Przewody i osprzęt linij napowietrznych.
Kable teletechniczne.
Podział linij teletechnicznych. Profile linij. Podział i numera
cja linij teletechnicznych kolejowych.
Usterki w liniach teletechnicznych. Rodzaje usterek. Usuwanie
usterek. Ogólne wiadomości o sprawdzaniu działania linij. 6. O g ó l n e w i a d o m o ś c i o i s t o c i e
r a d i o k o m u n i k a c j i.
Mechanizm radiokomunikacji. Zastosowanie radiokomunikacji na kolei.
7. S y g n a 1 i z a e j a . t e l e t e c h n i c z n a n a k o l e j a c h .
Sygnalizacja dzwonkowa, alarmowa i wodowskazowa. Podsta
wowe wiadomości o tej sygnalizacji.
Zegary elektryczne: Ogólne wiadomości o zegarach elektrycz
nych.
I I . U R Z Ą D Z E N I A B E Z P I E C Z E Ń S T W A
1. Z a s a d y z a b e z p i e c z e n i a r u c h u p o c i ą g ó w .
Niebezpieczeństwa zagrażające ruchowi pociągów. Niebezpie
czeństwa dla ruchu pociągów n a szlaku jednotorowym i dwuto rowym oraz na posterumkach ruchowych. Podział szlaku n a od stępy. Urządzenia bezpieczeństwa na posterunkach ruchu.
Zasady zabezpieczenia ruchu pociągów na szlakiz. Zgłaszanie
telegraficzne pociągów na liniach jednotorowych i dwutorowych. Porównanie zgłoszeń telegraficznych z blokadą liniową między posterunkami następczymi.
Zasady zabezpieczenia ruchu pociągów na stacjach. Centrali
zacja kierownictwa ruchem pociągów. Drogi przebiegu. Uzależ nienie nastawiania sygnałów od piołożenia zwrotnic w drogach przebiegu. Zwrotnice przejeżdżane i ochronne. Zamawianie dróg przebiegu telefoniczne i Mokowe. Ogólnie o^ blokadzie stacyjnej^ Okręgi nastawcze.
Rodzaje urządzeń bezpieczeństwa w zależności od potrzeb ru chowych. Urządzenia bezpieczeństwa, dostosowane do miejsco
wego nastawiania zwrotnic. Urządzenia bezpieczeństwa, dostoso wane do riastawiania zwroitnic z odległości. Wpływ urządzeń bez pieczeństwa na przelotność i dopuszczalną szybkość ruchu po ciągów. Stopień bezpieczeństwa przy różnego rodzaju urządze niach bezpieczeństwa.
2. U r z ą d z e n i a b e z p i e c z e ń s t w a p r z y m i e j s c o w y m n a s t a w i a n i u z w r o t n i c .
Miejscowe zabezpieczenie zwrotnic za pomocą zamków kluczo wych. Zaniki zwrotnicowe kluczowe normalne. Zamki zwrotni
cowe kluczowe Got2!a.. Rejestry kluczy. Spony iglicowe. Zamki podwójne i sprzężone.
Miejscowe zabezpieczenie zwrotnic za pomocą rygli. Zasady
działania. Rygle końcowe i pośrednie.,
Wykolejnióe. Zastosowanie. Wykolęjnice z zamkiem pojedyn
czym i podwójnym.
Nastawnice sygnałowe polowe. Nastawnice. Dźwignie sygna-'
łowe polowe. Sposoby uzależnienia między dźwigniami. Umie szczanie zamków zależności.
Sposoby kontroli nastawienia dróg przebiegu. Oznaczniki na
kluczach. Klucze czynne i zapasowe. Tablice kluczowe. Spraw dzanie nastawienia przebiegu na tablicach kluczowych.
Uzależnienie kluczowe sygnałów od zwrotnic i wykolejnic.
Wzajemne uzależnienie kluczowe zwrotnic i wykolejnic. Zabez pieczenie bocznic za pomocą kluczowych zależności. Skrzynie kluczowej zależności; uproszczone bez suwaków przebiegowych i z suwakami przebiegowymi. Wykluczanie przebiegów w skrzy niach kluczowej zależności. Uzależnienie kluczowe skrzyni klu czowej z dźwigniami sygnałowymi.
Blokada stacyjna przy urządzeniach z miejscowym nastawia niem zwrotnic. Bloki sygnałowe i bloki zgody. Bloki grupowe.
Kontakty na drążkach i wałkach przebiegowych. Zawórki.
Tablica zależności przy urządzeniach z miejscowym nastawie niem zwrotnic. Oznaczniki na planie sytuacyjnym. Główka ta
blicy zależności. Tablica zależności i kolejność czynności. Czy tanie tablic zależności.
3. U r z ą d z e n i a n a s t a-w c z e m e c h a n i c z n e p r z y n a s t a w i a n i u z w r o t n i c z o d l e g ł o ś c i .
Nastawnica. Ława nastawnicy. Dźwignie nastawcze: zwrotni
cowe, wykolejnicowe, ryglowe, sprzęgowe, sygnałowe. Skrzynia zależności. Suwaki sygnałowe i przebiegowe. Łapki zależności. Wykluczndki. Skrzynia podblokowa. Drążki przebiegowe. Za wórki podblokowe.
. Pędnie z przynależnościami. Pędnia sztywna i drutowa^ Słupki pędniowe. Krążki prowadnicze. Krążki odchylne. Krążki zało mowe. Śruby naprężne. Naprężacze.
Sygnały. Semafory, ich rodzaje konstrukcyjne i działanie. Na
pędy końcowe i pośrednie. Tarcze ostrzegawcze, zaporowe i m a newrowe.
Napędy zwrotnicowe. Zasada działania zamków nasławczych
hakowatych. Napęd kolankowy i trybowy. Sprawdzanie i próby działania urządzeń nastawczych. MiejiScowe zabezpieczenie zwrot nic od przestawienia pod taborem.
Obsługa urządzeń nastawczych mechanicznych. Tabliczki,
orientacyjne. Sposób pom.alowania. Stan zasadniczy urządzeń. Przekładanie dźwigni. Sposób sprawdzania nastawionej drogi przebiegu. Ustalenie przebiegu. Utwierdzenie przebiegu. Postępo-waniie w razie usterek i przeszkód. Rozpriicie zwrotnicy. Rozer wanie pędni nastawczych. Niemożność nastawienia semaforu.
Tablica zależności dla urządzeń nastawianych z odległości.
Oznaczniki na planie sytuacyjnym. Główka tablicy zależności. Tablica zależności. Czytanie tablic zależności.
4. B l o k a d a .
Części składowe aparatu blokowego. Skrzynia blokowa. Blok
na prąd zmienny. Blok n a prąd stały. Induktor blokowy. Dzwon ki blokowe. Przyciski blokowe. Zastawki elektryczne. Przekaź nik. Zwalniacz kluczowy. Powtarzacze blokowe i semaforowe.
Opis urządzeń blokady stacyjnej. Cel i zadanie. Rodzaje blo
ków. Bloki sygnałowe, bloki zgody, bloki przebiegowe. Schemat działania. Elektryczne zastawki stacyjne. Zwalnianie zastawek elektrycznych. Obsługa bloków. Postępowanie w wypadku uste rek i uszkodzeń w blokadzie.
Ogólny opis urządzeń blokady liniowej. Cel i zadanie. Odstępy
blokowe. Posterunki końcowe. Odstęp wspólny, zasadniczy i od-gałęźny.
Blokada liniowa n|a liniach dwutorowych. Zadanie blokady.
Rodzaje i przeznaczenie bloków. Zastawka elektryczna liniowa. Posterunki blokowe. Posterunki odgałęźne. Obsługa urządzeń blokady.
Blokada liniowa na liniach jednotorowych. Zadanie blokady.
Blokada Mniowa typu A. Posterunki końcowe. Posterunki odga łęźne. Blokada liniowa typu B. Blokada liniowa typu N. Obsługa urządzeń blokady liniowej.
Zawórki podblokowe. Zawórki blokady stacyjnej i liniowej,.
Cel i działanie. Oznaczanie w tablicach zależności.
Części dodatkowe blokady. Kontakty rtęciowe. Odcinki i zwrot
nice izolowane. Sprzęgła elektryczne. Kontakty raraienne.
Tablica zależności dla urządzeń bezpieczeństwa pełnej blokady.
Współdziałanie blokady z urządzeniami nastawczymi. Czytanie tablic zależności.
5. O g ó l n y o p i s u r z ą d z e ń n a s t a w c z y c h e l e k t r y c z n y c h .
Wiadomości ogólne. Właściwości urządzeń elektrycznych. Nastawnice elektryczne. Dźwignie zwrotnicowe; elektromagnes
kontrolny, zastawka elektryczna, kontakty. Dźwignie przebiego-wo-sygnałowe: elektromagnesy, kontakty pionowe i osiowe. Dźwignie blokady stacyjnej: elektromagnesy, kontakty. Działa nie i znaczenie przekaźników.
Elektryczne urządzenia zewnętrzne. Napędy zwrotnicowe. Sy
gnały. Izolacja torów i rozjazdów.
Blokada samoczynna. Zasada działania.
6. Z a b e z p i e c z e n i e p r z e j a z d ó w .
Rogatki mechaniczne nastawiane na miejscu i z odległości. Sygnalizacja samoczynna. Zasady działania. Rodzaje wykona nia: gazowa, elektryczna miejscowa i elektryczi^a sieciowa.