Radykalna prostatektomia, wprowadzona jako pierwsza, jest obok radioterapii QDMSRZV]HFKQLHM VWRVRZDQą PHWRGą UDG\NDOQHJR OHF]HQLD RJUDQLF]RQHJR GR QDU]ąGX UDND
JUXF]RáX NURNRZHJR -DNR SLHUZV]\ Z U ] GRVWĊSX SU]H]NURF]RZHJR ]DELHJ WHQ
Z\NRQDá L RSLVDá %LOOURWK >@ : U 0LOOLQ ZSURZDG]Lá UDG\NDOQą SURVWDWHNWRPLĊ ]
GRVWĊSX]DáRQRZHJR>@3RF]ąWNRZRRSHUDFMHWHREDUF]RQHE\á\OLF]Q\PLSRZLNáDQLDPL
VNXWNXMąF\PL RJUDQLF]HQLHP VWRVRZDQLD FKLUXUJLF]QHJR OHF]HQLD UDND JUXF]RáX NURNRZHJR
0LDáRWRPLHMVFHGRF]DVXRSUDFRZDQLDZ USU]H]:DOVKL'RQNHUDQDWRPLLVSORWXĪ\á\
JU]ELHWRZHMSUąFLDRUD]Z UDQDWRPLLSĊF]NyZQDF]\QLRZR-QHUZRZ\FKFRXPRĪOLZLáR
ZSURZDG]HQLH ÄDQDWRPLF]QHM UDG\NDOQHM SURVWDWHNWRPLL´ >@ ']LĊNL WHM WHFKQLFH Z ]QDF]Q\P VWRSQLX ]PQLHMV]RQR ĞUyGRSHUDF\MQą XWUDWĊ NUZL RUD] F]ĊVWRĞü SRRSHUDF\MQHJR
QLHWU]\PDQLDPRF]XL]DEXU]HĔHUHNFML>@2EHFQLHUDG\NDOQDSURVWDWHNWRPLDZ\NRQ\ZDQD
MHVW UyZQLHĪ PHWRGDPL PQLHM LQZD]\MQ\PL - laparoskopowo (LRP, laparoscopic radical prostatectomy ZW\P]DV\VWąURERWD 5$53robot-assisted radical prostatectomy).
:HGáXJ Z\W\F]Q\FK ($8 UDG\NDOQD SURVWDWHNWRPLD ZVND]DQD MHVW X SDFMHQWyZ ]
QRZRWZRUHP NOLQLF]QLH RJUDQLF]RQ\P GR QDU]ąGX ] JUXS\ QLVNLHJR RUD] ĞUHGQLHJR U\]\ND
gdy istniHMH PRĪOLZRĞü X]\VNDQLD XMHPQ\FK PDUJLQHVyZ FKLUXUJLF]Q\FK D SU]HZLG\ZDQ\
RNUHV SU]HĪ\FLD FKRUHJR Z\QRVL FR QDMPQLHM ODW 2SFMRQDOQLH PRĪH E\ü Z\NRQDQD X
FKRU\FK]QRZRWZRUHPZ\VRNLHJRU\]\ND F7DOXEZVNDĨQLN*OHDVRQD-10, lub PSA >20 ng/ml) oraz bardzo wysokiego ryzyka (cT3b- OXE NDĪGH F7 1 SU]\ SODQRZDQHM WHUDSLL
ZLHORG\VF\SOLQDUQHM>@/LPIDGHQHNWRPLDPLHGQLF]QDSR]RVWDMH]áRW\PVWDQGDUGHPRFHQ\
VWDQX ZĊ]áyZ FKáRQQ\FK XPRĪOLZLDMąF Z\EyU RSW\PDOQHJR SRRSHUDF\MQHJR SRVWĊSRZDQLD
>@:HGáXJQLHNWyU\FKSR]DUROąGLDJQRVW\F]QąXVXQLĊFLHZĊ]áyZFKáRQQ\FKPDNRU]\VWQ\
:67ĉ3
ZSá\Z QD F]DV GR SURJUHVML NOLQLF]QHM RUD] FDáNRZLWH SU]HĪ\FLH FKRU\FK >@ =DOHFDQD
REHFQLHUR]V]HU]RQDOLPIDGHQHNWRPLDPLHGQLF]QD]ZLĊNV]DSUDZGRSRGRELHĔVWZRZ\NU\FLD
przerzutyZGRXNáDGXFKáRQQHJR>@
:VND]DQLDGRH/1'VąXVWDODQHQDSRGVWDZLHQRPRJUDPyZ>@DF]NROZLHNSRZV]HFKQLH
SU]\MPXMH VLĊ ĪH SRZLQQD E\ü RQD Z\NRQDQD X FKRU\FK ] JUXS\ XPLDUNRZDQHJR RUD]
Z\VRNLHJRU\]\ND]DĞSRPLQLĊWD]HZ]JOĊGXQDQLVNLHSUDZGRSRGRELHĔVWZR]DMĊFLDXNáDGX
FKáRQQHJRZJUXSLHQLVNLHJRU\]\ND>@
/HF]HQLH RSHUDF\MQH ]ZLą]DQH MHVW ] U\]\NLHP Z\VWąSLHQLD SRZLNáDĔ ] NWyU\FK
QDMLVWRWQLHMV]\PL Vą ]DEXU]HQLD HUHNFML :UD] ] XGRVNRQDODQLHP WHFKQLN RSHUDF\MQ\FK
znacznie zredukowano icK OLF]EĊ Z RVWDWQLFK NLONXG]LHVLĊFLX ODWDFK MHGQDNĪH RGVHWHN
]DEXU]HĔ HUHNFML SR UDG\NDOQHM SURVWDWHNWRPLL SR]RVWDMH Z]JOĊGQLH Z\VRNL
[158,185,211,227,234,271].
2SHUDFMH ] ]DRV]F]ĊG]HQLHP XQHUZLHQLD REDUF]RQH Vą ZLĊNV]\P U\]\NLHP GRGDWQLFK
marginesów, a oGSRZLHGQL GREyU SDFMHQWyZ GR WHJR SRVWĊSRZDQLD QLH ]RVWDá RVWDWHF]QLH
RNUHĞORQ\>@:HGáXJZ\W\F]Q\FK($8]URSHUDFMDWDPRĪHE\üZ\NRQ\ZDQD
X PĊĪF]\]Q DNW\ZQ\FK VHNVXDOQLH Z RNUHVLH SU]HGRSHUDF\MQ\P X NWyU\FK LVWQLHMH PDáH
SUDZGRSRGRELHĔVWZR QDFLHNDQLD JX]D SR]D WRUHENĊ JUXF]RáX NURNRZHJR 7F ZVNDĨQLN
*OHDVRQD RUD] 36$ QJPO : NZDOLILNDFML GR ]DELHJX SRPRFQH Vą WDNĪH WDEOLFH
3DUWLQD 'R QDMLVWRWQLHMV]\FK F]\QQLNyZ SU]HGRSHUDF\MQ\FK XPRĪOLZLDMąF\FK X]\VNDQLH
najlepszych wyników RGQRĞQLHHUHNFMLVą VWDGLXPUDNDRJUDQLF]RQHJRGRQDU]ąGX]JUXS\
QLVNLHJR U\]\ND ZLHN FKRUHJR ODW SUDZLGáRZH HUHNFMH SU]HG ]DELHJLHP EUDN
ZVSyáLVWQLHMąF\FKFKRUyERUD]GRĞZLDGF]HQLHRSHUDWRUD>@
,QQH SRZLNáDQLD X RSHURZDQ\FK ] SRZRGX UDND JUXF]RáX NURNRZHJR VWZLHUG]D VLĊ
sporadycznie.
2EHFQLHFRUD]SRZV]HFKQLHM]DPLDVWPHWRG\RWZDUWHMVWRVRZDQHVąPQLHMLQZD]\MQH
techniki operacyjne - laparoskopowa oraz z wykorzystaniem robota.
:REV]HUQ\PDPHU\NDĔVNLPPDWHULDOHSDFMHQWyZSRGGanych minimalnie inwazyjnym zabiegom radykalnej prostatektomii (MIRP, minimally invasive radical prostatectomy) tj.
ODSDURVNRSRZą SURVWDWHNWRPLĊ RUD] ] Z\NRU]\VWDQLHP URERWD OXE ]DELHJRP RWZDUW\P
Z\ND]DQRVNUyFHQLHRNUHVXKRVSLWDOL]DFMLPQLHMV]ąF]ĊVWRĞüWUDQVIX]MLNUZLSRRSHUDF\MQ\FK
]DEXU]HĔ RGGHFKRZ\FK RUD] LQQ\FK SRZLNáDĔ FKLUXUJLF]Q\FK Z SU]\SDGNDFK VWRVRZDQLD
0,53 >@ .RQLHF]QRĞü VWRVRZDQLD WHUDSLL X]XSHáQLDMąF\FK RUD] Z\QLNL OHF]HQLD E\á\
]EOLĪRQH QDWRPLDVW REVHUZRZDQR Z\ĪV]\ RGVHWHN SRZLNáDĔ ]H VWURQ\ XNáDGX PRF]RZR-SáFLRZHJR SRG SRVWDFLą QLHWU]\PDQLD PRF]X RUD] ]DEXU]HĔ HUHNFML Z WHM PHWRG]LH Z
:67ĉ3
SRUyZQDQLXGRRWZDUWHMSURVWDWHNWRPLL:PHWDDQDOL]LHSRUyZQXMąFHMWHFKQLNL /535$53
RUD] RWZDUWą SURVWDWHNWRPLĊ Z\ND]DQR PQLHMV]ą XWUDWĊ NUZL L F]ĊVWRĞü WUDQVIX]ML NUZL QD
NRU]\Ğü /535$53 RUD] ]EOLĪRQH U\]\NR GRGDWQLFK PDUJLQHVyZ SU]\ VWRVRZDQLX ]DUyZQR
RWZDUWHM53MDNL/535$53>@:SUDFDFKLQQ\FKRGQRWRZDQRLVWRWQąSU]HZDJĊ
RARP w porównaniu do otwartej radykalnej prostatektomii w zakresie trzymania moczu [86]
RUD] ]DEXU]HĔ SRWHQFML >@ :\ND]DQR ĪH RQNRORJLF]QH Z\QLNL RGVHWHN GRGDWQLFK
marginesów chirurgicznych oraz czas wolny od wznowy biochemicznej) uzyskane przez GRĞZLDGF]RQ\FK FKLUXUJyZ RSHUXMąF\FK ] Z\NRU]\VWDQLHP URERWD Vą ]EOLĪRQH GR W\FK SR
otwartej radykalnej prostatektomii zarówno w przypadkach nowotworu zlokalizowanego jak i PLHMVFRZR ]DDZDQVRZDQHJR >@ MDNNROZLHN GDQH GRW\F]ąFH GáXJRWUZDáHM REVHUZDFML
FKRU\FK SR W\P OHF]HQLX Vą GRW\FKF]DV QLHOLF]QH >@ 2SW\PDOQa technika radyklanej SURVWDWHNWRPLL MHVW REHFQLH V]HURNR G\VNXWRZDQD 3RGNUHĞOD VLĊ NRQLHF]QRĞü FHQWUDOL]DFML
OHF]HQLD ] XG]LDáHP URERWD FR SR]ZDOD X]\VNDü QDMOHSV]H Z\QLNL RGQRĞQLH GRV]F]ĊWQRĞFL
RQNRORJLF]QHMMDNUyZQLHĪRFHQ\KLVWRSDWRORJLF]QHMXVXQLĊWHJRPDWHULDáX>@
: X]XSHáQLHQLX ]DELHJX RSHUDF\MQHJR X FKRU\FK ] QLHNRU]\VWQ\PL F]\QQLNDPL
SDWRORJLF]Q\PL REHFQRĞFLąNRPyUHNQRZRWZRURZ\FKZOLQLLFLĊFLDQDFLHNDQLHPUDNDSR]D
WRUHENĊ VWHUF]D L SĊFKHU]\NyZ QDVLHQQ\FK ]DOHFDQH MHVW SRRSHUDF\MQH QDSURPLenianie
> @:HGáXJZ\W\F]Q\FK1&&1UyZQLHĪZSU]\SDGNDFKXWU]\P\ZDQLDVLĊSR]DELHJX
SRGZ\ĪV]RQ\FKVWĊĪHĔ36$RUD]ZVNDĨQLND*OHDVRQD-10.
Ratunkowa (salvage) prostatektomia stosowana w przypadkach miejscowego niepowodzenia radykalnej radioterapii REFLąĪRQD MHVW EDUG]R Z\VRNLP U\]\NLHP SRZLNáDĔ
[244].
1.5.2. RADIOTERAPIA
5DGLRWHUDSLD UDND JUXF]RáX NURNRZHJR REHMPXMH QDSURPLHQLDQLH ] ]HZQąWU] OXE RG
ZHZQąWU] EUDFK\WHUDSLD ] XĪ\FLHP ĨUyGHá SURPLHQLRZDQLD ZSURZDG]DQ\FK Z REUĊE
JUXF]RáX QD F]DV OHFzenia (typowo izotopu irydu-197, rzadko palladu-103) lub SR]RVWDZLDQ\FK Z JUXF]ROH W]Z LPSODQW\ VWDáH W\SRZR L]RWRSX MRGX-125), w technice odpowiednio wysokiej (HDR) i niskiej mocy dawki (LDR). ĝUyGWNDQNRZDEUDFK\WHUDSLDMHVW
stosowana jako metoda samod]LHOQD OXE Z SRáąF]HQLX ] QDSURPLHQLRZDQLHP ZLą]Ną
]HZQĊWU]Qą
:VSyáF]HVQ\ SU]HJOąG SLĞPLHQQLFWZD ] ODW - RSLVXMąFHJR Z\QLNL UyĪQ\FK IRUP
OHF]HQLD]ORNDOL]RZDQHJRUDNDJUXF]RáXNURNRZHJRXMDZQLDQDMOHSV]ąNRQWUROĊPLHMVFRZąZ
:67ĉ3
wyniku brachyterapii sWRVRZDQHM ]DUyZQR VDPRG]LHOQLH MDN L Z SRáąF]HQLX ] ZLą]Ną
]HZQĊWU]QąXFKRU\FK]HZV]\VWNLFKJUXSU\]\ND>@
7HFKQLNLUDGLRWHUDSLL]QDF]QLHXGRVNRQDORQRZRVWDWQLFKNLONXG]LHVLĊFLXODWDFKXPRĪOLZLDMąF
SUHF\]\MQH RJQLVNRZDQLH ZLą]HN SURPLHQLRZDQLD Z REMĊWRĞFL JX]D L Z NRQVHNZHQFML
HVNDODFMĊ ]DVWRVRZDQHM GDZNL 3RSUDZLáR WR Z\QLNL OHF]HQLD UyZQRF]HĞQLH RJUDQLF]DMąF
QDUDĪHQLH RWDF]DMąF\FK QDU]ąGyZ NU\W\F]Q\FK QD U\]\NR XV]NRG]HĔ SRSURPLHQQ\FK 'R
SRVWĊSX UDGLRWHUDSLL SU]\F]\QLáR VLĊ JáyZQLH ZSURZDG]HQLH trójwymiarowej radioterapii konformalnej (3D-CRT; three-dimensional conformal radiotherapy) oraz, zalecanej i coraz SRZV]HFKQLHM VWRVRZDQHM Z UDNX JUXF]RáX NURNRZHJR WHFKQLNL UDGLRWHUDSLL ] PRGXODFMą
LQWHQV\ZQRĞFLZLą]NL ,057 intensity-modulated radiation therapy XPRĪOLZLDMąFHSRGDQLH
wysokiej dawki 70-74 Gy [64,183,184,250]. Najnowsze techniki takie jak helical IMRT i VWHUHRWDNW\F]QD UDGLRWHUDSLD XPRĪOLZLDMą MHV]F]H EDUG]LHM SUHF\]\MQH QDSURPLHQLDQLH JX]D
QRZRWZRURZHJRZ\VRNąGDZNą]MHGQRF]HVQąOHSV]ąRFKURQąWNDQHN]GURZ\FKFRZHIHNFLH
]ZLĊNV]DV]DQVĊZ\OHF]HQLDL]PQLHMV]DU\]\NRQLHSRĪąGDQ\FKRGF]\QyZSRSURPLHQQ\FK]H
VWURQ\RWDF]DMąF\FKWNDQHN]GURZ\FK1DMQRZV]DWHFKQLNDUDGLRWHUDSLLNLHURZDQHMREUD]HP
(IGRT; image-quided radiotherapy) ma zastosowanie w sytuacjach klinicznych Z\PDJDMąF\FKSRGDQLDGDZHN78 Gy.
:HGáXJ ]DOHFHĔ 1&&1 SLHUZRWQD WHOHWHUDSLD VWHUF]D ]DOHFDQD MHVW ZH ZV]\VWNLFK JUXSDFK
U\]\ND DZ JUXSLHXPLDUNRZDQHJRRUD]Z\VRNLHJRU\]\NDGRGDWNRZR]REMĊFLHPZĊ]áyZ
FKáRQQ\FK PLHGQLF]Q\FK ZUD] ] QHRDGMXZDQWRZą MHGQRF]DVRZą X]XSHáQLDMąFą
KRUPRQRWHUDSLą3LHUZRWQDEUDFK\WHUDSLą/'5]DOHFDQDMHVWZPRQRWHUDSLLXFKRU\FK]JUXS\
niskiego ryzyka, a w grupie umiarkowanego oraz wysokiego ryzyka - Z SRáąF]HQLX ]
WHOHWHUDSLąLKRUPRQRWHUDSLą
: JUXSLH QLVNLHJR U\]\ND Z\ND]DQR SRGREQH SU]HĪ\FLH FDáNRZLWH RUD] F]DV GR Z]QRZ\
biochemicznej u chorych leczonych chirurgicznie lub napromienianych [175].
:F]HVQH RGF]\Q\ SRSURPLHQQH JáyZQLH ]H VWURQ\ SĊFKHU]D PRF]RZHJR RUD]
RGE\WQLF\ GRW\F]ą RNRáR 50- QDSURPLHQLDQ\FK ] SRZRGX UDND JUXF]RáX NURNRZHJR
3RGF]DV JG\ ZLĊNV]RĞü REMDZyZ XVWĊSXMH ZNUyWFH SR ]DNRĔF]HQLX QDSURPLHQLDĔ U\]\NR
]DEXU]HĔ HUHNFML Z]UDVWD ] F]DVHP >@ 8WU]\PDQLH HUHNFML PRĪOLZH MHVW X
poddanych brachyterapii, u 60% poddanych skojarzonej brachyterapii i teleterapii, i u 55%
QDSURPLHQLDQ\FK W\ONR ZLą]Ną ]HZQĊWU]Qą Z SRUyZQDQLX GR SR 1653 SR
VWDQGDUGRZHM53LXSRGGDQ\FKNULRWHUDSLL>@1LHWU]\PDQLHPRF]XVWZLHUG]DVLĊX
RNRáR QDSURPLHQLDQ\FK>54].
:67ĉ3
:\EyUIRUP\UDGLRWHUDSLLMDNRPHWRG\UDG\NDOQHJROHF]HQLDUDNDJUXF]RáXNURNRZHJR
QLHMHVWĞFLĞOHRNUHĞORQ\7HFKQLNL'-&57RUD],057VąSRZV]HFKQLHGRVWĊSQHPRJąE\ü
VWRVRZDQH Z ]DDZDQVRZDQ\P ZLHNX RUD] X FKRU\FK ] SRZDĪQ\PL ZVSyáLVWQLHMąF\PL
scKRU]HQLDPLNWyUHVWDQRZLąSRGVWDZĊG\VNZDOLILNDFMLRGOHF]HQLDRSHUDF\MQHJR
Optymalne - GDZNDLIUDNFMRQRZDQLH%7+'5QLHVąMHGQR]QDF]QLHRNUHĞORQH&RUD]
powszechniej leczenie to realizowane jest w 2, 3 frakcjach, a nawet jednej frakcji [189]. Taki sposób podania dawki w technice HDR ma uzasadnienie ekonomiczne oraz poprawia komfort FKRU\FK 3RQDGWR UDGLRELRORJLF]Qą FHFKą UDND JUXF]RáX NURNRZHJR WM QLVNLP
ZVSyáF]\QQLNLHPĮȕ%7QLH]DOHFDVLĊXFKRU\FK]JUXF]RáHP]QDF]Q\FKUR]PLDUyZRUD]
EDUG]RPDá\PZNWyU\FKWUXGQRX]\VNDüRGSRZLHGQLąÄMDNRĞü´LPSODQWX– podstawowego SDUDPHWUXZSá\ZDMąFHJRQDVNXWHF]QRĞüOHF]HQLD
'RW\FKF]DVQLHSU]HSURZDG]RQREDGDĔUDQGRPL]RZDQ\FKRFHQLDMąF\FKZ\QLNL57L
53 'ZLH RSXEOLNRZDQH DQDOL]\ SRUyZQDZF]H GRW\F]ąFH WHFKQLNL ,057 L 53 Z\ND]Dá\
GáXĪV]\ F]DV SU]HĪ\FLD ]ZLą]DQ\ ] QRZRWZRUHP L SU]HĪ\FLD EH] Z]QRZ\ ELRFKHPLF]QHM
MHGQDNSU]\QLHFRJRUV]\PSU]HĪ\FLXFDáNRZLW\PXQDSURPLHQLDQ\FK>@*UXSDSRGGDQD
UDGLRWHUDSLL REHMPRZDáD MHGQDNĪH PĊĪF]\]Q VWDUV]\FK L REFLąĪRQ\FK ZVSyáLVWQLHMąF\PL
schorzeniami.
8 FKRU\FK ] SRGZ\ĪV]RQ\P VWĊĪHQLHP 36$ SR 53 NWyUH QDUDVWD Z NROHMQ\FK
R]QDF]HQLDFK RUD] SRWZLHUG]RQą L]RORZDQą Z]QRZą PLHMVFRZą PD ]DVWRVRZDQLH UDWXMąFD
UDGLRWHUDSLDORĪ\VWHUF]D]OXEEH]REMĊFLDREV]DUyZZĊ]áRZ\FKSRGF]DVNWyUHMSRGDMHVLĊ
SRGREQH MDN Z QDSURPLHQLDQLX X]XSHáQLDMąF\P GDZNL - *\ > @ 5DWXMąFD
UDGLRWHUDSLDMHVWQDMVNXWHF]QLHMV]DZSU]\SDGNDFKFKRU\FKXNWyU\FKVWĊĪHQLH36$Z\QRVL
SRQLĪHMQJPOL36$'7SRZ\ĪHMPLHVLĊF\
:HGáXJ F]ĊĞFL DXWRUyZ QDMNRU]\VWQLHMV]\ SU]HELHJ UDND JUXF]RáX NURNRZHJR ] Z]QRZą
ELRFKHPLF]Qą SR SURVWDWHNWRPLL GRW\F]\ SU]\SDGNyZ ZGURĪHQLD UDWXMąFHM UDGLRWHUDSLL ORĪ\
JUXF]RáXNURNRZHJRMXĪSU]\36$QJPO>@
/(&=(1,(5$.$*58&=2à8.52.2:(*2:67$DIUM MIEJSCOWEGO ZAAWANSOWANIA
:UD] ] ZF]HVQ\P Z\NU\ZDQLHP UDND JUXF]RáX NURNRZHJR ]ZLą]DQ\P ]
XSRZV]HFKQLHQLHP R]QDF]HĔ 36$ ]PDODáD OLF]ED FKRU\FK UR]SR]QDZDQ\FK Z VWDGLXP
miejscowego zaawansowania guza [60]. Powszechnie uznawanym standardem leczenia tej JUXS\ FKRU\FK MHVW UDGLRWHUDSLD ] MHGQRF]DVRZąX]XSHáQLDMąFą WUZDMąFą GR ODW RG
:67ĉ3
]DNRĔF]HQLDQDSURPLHQLDĔKRUPRQRWHUDSLą1DGDOMHGQDNV]HUHJ]DJDGQLHĔ]ZLą]DQ\FK]Wą
V\WXDFMąNOLQLF]QąSR]RVWDMHQLHUR]VWU]\JQLĊW\FK6ąWR ZLHONRĞüQDOHĪQHM Z\VRNLHM dawki SURPLHQLRZDQLD D WDNĪH FHORZRĞü VWRVRZDQLD GRGDWNRZR SRVWĊSRZDQLD FKLUXUJLF]QHJR
3RQDGWRURODV\VWHPRZHJROHF]HQLD]XG]LDáHPNODV\F]QHMFKHPLRWHUDSLLMDNLQRZV]\FKMHM
IRUP WDNLFK MDN DELUDWHURQ L HQ]DOXWDPLG OHNyZ DNW\ZQ\FK Z UDNX JUXF]RáX Nrokowego RSRUQ\P QD NDVWUDFMĊ F]\ LPPXQRWHUDSLL VLSXOHXFHOHP >@ : EDGDQLX ] ORVRZ\P
doborem chorych, stosowanie samodzielnej blokady androgenowej w tych przypadkach LVWRWQLH SRJDUV]DáR Z\QLNL PLHMVFRZHM NRQWUROL JX]D Z SRUyZQDQLX GR KRUPRQRWHUDSLL
skojarzonej z napromienianiem [193].
2JyOQLH Z W\P VWDGLXP UDND JUXF]RáX NURNRZHJR OHF]HQLH RSHUDF\MQH QLH MHVW
]DOHFDQH-HGQDNĪHZUD]]GRVNRQDOHQLHPWHFKQLNSURVWDWHNWRPLLSRVWĊSRZDQLHFKLUXUJLF]QH
PD FRUD] F]ĊĞFLHM PLHMVFH Z Z\VHOHNFMRQRZDQHM JUXSLH chorych na raka miejscowo ]DDZDQVRZDQHJR >@ :\NRQDQLH SURVWDWHNWRPLL VWDQRZLáR QLH]DOHĪQ\ NRU]\VWQ\
F]\QQLN URNRZQLF]\ RGQRĞQLH -OHWQLHJR SU]HĪ\FLD X FKRU\FK ] FHFKą NOLQLF]Qą 1 Z
porównaniu z chorymi nie operowanymi [80].
: X]XSHáQLHQLX ]DELHJX X FKRU\FK QD PLHMVFRZR ]DDZDQVRZDQHJR UDND JUXF]RáX
NURNRZHJR VWRVRZDQD MHVW ]Z\NOH ]H ZVND]DĔ RJyOQ\FK X]XSHáQLDMąFD UDGLRWHUDSLD
3U]HGPLRWHPEDGDĔZWHMJUXSLHMHVWDOWHUQDW\ZQHSRVWĊSRZDQLHREHMPXMąFHQDSURPLHQLDQLH
przedoperacyjne, w tym hipofrakcjonowane oraz z dodatkiem chemioterapii [266].