Regulacja prawna interpelowania w trzecim okresie

Trzeci okres interpelowania rozpoczynała informacja pisemna marszałka, skierowana do interpelantów bądź do wszystkich klubów sejmowych, o wpły-nięciu odpowiedzi i o jej treści. Sam art. 44 nie formułował takiego obowiązku

Art. 37:

Postanowienia art. 14, 15, 16, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32 i 33 stosują się odpowiednio także do Senatu, względnie jego członków.

Ustawa Konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1935 r. Dz.U.R.P. Nr 30, poz. 227:

Art. 45 ust. 2 i 3:

(2) Posłowie mogą zwracać się do Prezesa Rady Ministrów i Ministrów z interpela-cjami w sprawach, dotyczących ich zakresu działania, w sposób określony regulami-nem.(3) Prezes Rady Ministrów lub interpelowany Minister obowiązany jest udzielić odpo-wiedzi w ciągu czterdziestu pięciu dni albo podać powody, uzasadniające odmowę udzielenia wyjaśnień.

Art. 48.

Art. 34—45, dotyczące Sejmu, stosuje się odpowiednio do Senatu.

58 Wyjątkiem było postanowienie art. 45 tymczasowego regulaminu obrad Sejmu Ustawo-dawczego Rzeczypospolitej Polskiej:

Po otrzymaniu odpowiedzi, a w każdym razie nie później niż po upływie miesiąca, Marszałek umieszcza interpelację na porządku dziennym […],

stanowiące miesięczny termin odpowiedzi, a więc termin krótszy o dwa tygodnie od terminu określonego w art. 33 zd. 2. konstytucji z 17 marca 1921 r. Sprzeczność tę można bez trudu wyjaśnić. Otóż art. 45 tymczasowego regulaminu obrad Sejmu Ustawodawczego sformułowany został, tak zresztą jak regulamin in corpore, niedługo po wyborze tego Sejmu, a więc niedługo po 26 stycznia 1919 r. W owym czasie dostrzeżona tu sprzeczność nie istniała, gdyż na konsty-tucję z 17 marca 1921 r. przyszło czekać nieco ponad dwa lata. Z upływem czasu regulamin ten, uznany już za stały, obowiązywał nadal w niezmienionej formie, także w zakresie normującym prawo interpelowania, mimo że obowiązująca już wówczas konstytucja marcowa przewidywała 6 -tygodniowy termin odpowiedzi na interpelacje. Przez zwykłe niedopatrzenie nie znowelizo-wano brzmienia art. 45 regulaminu.

Wybrany 12 listopada 1922 r. Senat RP uchwalił swój pierwszy regulamin 28 listopada 1922 r., przejmując na okres przejściowy regulamin tymczasowy Sejmu Ustawodawczego z 15 września 1921 r., a następnie uchwalając — 24 marca 1923 r. — regulamin stały.

Art. 55 ust. 2 stałego regulaminu Senatu RP — z 24 marca 1923 r. — stanowił:

Po otrzymaniu odpowiedzi, lub w braku odpowiedzi natychmiast po upływie 6 tygo-dni, Marszałek umieszcza interpelację na porządku dziennym.

Przewidziany w tym przepisie 6 -tygodniowy termin odpowiedzi na interpelację był iden-tyczny z terminem przewidzianym przez art. 37 w związku z art. 33 konstytucji marcowej.

marszałka. Być może informację taką, z załączonym do niej odpisem odpowie-dzi, uważał marszałek za nieodzowną w sytuacji, gdy interpelacja i odpowiedź miały się znaleźć na porządku dziennym. Było to także spełnienie prośby woje-wody, wyrażonej na końcu każdej odpowiedzi, by poinformował o odpowiedzi interpelantów czy wszystkie kluby Sejmu Śląskiego.

Natomiast zdanie trzecie art. 44 ust. 1 regulaminów zobowiązywało mar-szałka do umieszczenia interpelacji na porządku dziennym. Trzeci okres mogły zamykać: albo przedstawienie uzasadnienia interpelacji przez interpelantów, a zarazem prezentacja odpowiedzi interpelowanych na interpelację (tak czyniono wówczas, gdy nie było wniosku o przeprowadzenie dyskusji; bądź też wtedy, gdy wprawdzie wniosek był, ale nie uzyskał dostatecznego — 13, względnie 10 głosów — poparcia); albo uchwała Sejmu o przyjęciu przezeń odpowiedzi do wiadomości; albo też uchwała Sejmu o tym, że Sejm nie przyjmuje odpowiedzi interpelowanych do wiadomości.

W przeciwieństwie do drugiego okresu — następujące po sobie czynności trzeciego okresu interpelowania regulował szczegółowo sam art. 44 obu regu-laminów I Sejmu Śląskiego, w szczególności zaś jego ust. 1, zdanie trzecie i czwarte, oraz ust. 2, 3 i 4.

Postawienie interpelacji na porządku dziennym posiedzenia plenarnego Sejmu Śląskiego i udzielenie głosu interpelantowi regulował art. 44 ust. 1 zda-nie trzecie obu regulaminów I Sejmu Śląskiego:

Po otrzymaniu odpowiedzi, w każdym razie nie później niż po upły-wie 3 tygodni, Marszałek umieszcza interpelację na porządku dziennym i do uzasadnienia interpelacji udziela głosu Interpelantowi.

Przytoczony przepis nakładał na marszałka Sejmu Śląskiego obowiązek umieszczenia interpelacji, zapewne też odpowiedzi na interpelację, oczywiście jeśli ta wpłynęła; nadto obowiązek udzielenia głosu interpelantowi w celu uza-sadnienia interpelacji. O ile jednak pierwszą czynność marszałka (umieszczenie interpelacji na porządku dziennym) cechowała pełna samodzielność i bezwarun-kowość, o tyle druga (udzielenie głosu interpelantowi w celu uzasadnienia inter-pelacji) była czynnością warunkową, tj. zależną od poparcia posłów. Tak stano-wił o tym art. 44 ust. 2 obu regulaminów:

Interpelujący ma prawo uzasadnienia interpelacji za poparciem 7 po- słów.

Z praktycznego punktu widzenia uzyskanie 7 głosów poparcia dla uzasad-nienia interpelacji nie stanowiło problemu, zważywszy, że taką wielkość popar-cia mogli zabezpieczać już sami posłowie interpelanci, wspierający interpelację swoimi podpisami w czasie jej przedkładania marszałkowi.

Umieszczenie interpelacji na porządku dziennym miał marszałek spełnić ex officio w dwóch alternatywnych terminach, tj. albo bezpośrednio po otrzyma-niu od organów interpelowanych odpowiedzi na interpelację, albo — jeśli odpo-wiedź nie nadeszła, po upływie trzech tygodni, przyjmując za początek tego terminu datę otrzymania interpelacji przez organ interpelowany, a za koniec — dzień, w którym odpowiedź dotarła do marszałka.

Z literalnej interpretacji art. 44 regulaminu wynika, że wniesienie interpela-cji na porządek dzienny mogło nastąpić najpóźniej 22. dnia. W rezultacie więc wniesienie interpelacji na porządek dzienny w późniejszym terminie było for-malnie niemożliwe.

W przypadku interpelacji wielowątkowych, w których interpelanci formuło-wali kilka kwestii, a odpowiedzi na nie wpływały do Sejmu w różnym czasie, marszałek zobowiązany był do zamieszczania interpelacji na porządku dzien-nym kilka razy.

Należy domniemywać, że twórcy art. 44 ust. 1 zdanie trzecie regulaminów pod pojęciem interpelanta, uzasadniającego interpelację, rozumieli autora inter-pelacji, zazwyczaj uwidocznionego w nagłówku interinter-pelacji, względnie posła, który pod interpelacją złożył pierwszy podpis. Taka interpretacja wydaje się logiczna, gdyż interpelant — autor interpelacji — był najbardziej powołany do przedstawienia jej uzasadnienia.

Kolejną czynnością trzeciego okresu interpelowania, realizowaną przez mar-szałka we współpracy z posłami, było podjęcie decyzji, czy ma się odbyć dysku-sja nad interpelacją oraz nad odpowiedzią na interpelację. Podstawą prawną tej czynności był art. 44 ust. 1 zdanie czwarte obu regulaminów:

Po udzieleniu lub odmówieniu odpowiedzi przez Rząd, względnie przez Radę Wojewódzką, Marszałek na wniosek otwiera dyskusję, o ile wnio-sek ten znajdzie poparcie co najmniej 13 posłów⁵⁹.

Decyzja marszałka o otwarciu dyskusji nie następowała więc ex officio, lecz na wniosek. Nadto, podobnie jak poprzednio (przy prawie uzasadnienia inter-pelacji), i tu decyzja marszałka miała charakter warunkowy. Otwarcie dyskusji mogło bowiem nastąpić jedynie wówczas, gdy wniosek ten znajdzie poparcie co najmniej 13 posłów (w regulaminie stałym 10 posłów). Ze sformułowania art. 44 ust. 1 zdanie czwarte obu regulaminów wynika, że do dyskusji nie dochodziło w dwóch przypadkach: kiedy posłowie nie wystąpili do marszałka z wnioskiem o otwarcie dyskusji oraz kiedy posłowie wprawdzie wystąpili z takim wnio-skiem, ale ten nie uzyskał wymaganego prawem minimum poparcia. W takim przypadku ostatnią czynnością trzeciego okresu interpelowania byłoby uzasad-nienie interpelacji.

59 W regulaminie stałym, z 31 stycznia 1923 r., co najmniej 10 posłów.

Wyrażenie przez Sejm Śląski stanowiska odnośnie do odpowiedzi na interpe-lację nie było możliwe wówczas, gdy organy interpelowane w ogóle nie udzie-liły odpowiedzi. W takiej sytuacji trzeci okres interpelowania pozostawał niedo-kończony, jako że nie osiągnął zamierzonego celu.

Inaczej było w regulacji prawnej interpelacji poselskich, określonej w art. 33 zdanie trzecie Konstytucji marcowej, które stanowiło: Na żądanie interpelantów odpowiedź musi być Sejmowi zakomunikowana. Niemniej jednak do dyskusji nad odpowiedzią, jak też do uchwały Sejmu, będącej oceną odpowiedzi na inter-pelację, wcale nie musiało dojść, ponieważ zależały one wyłącznie od Sejmu:

Sejm może odpowiedź Rządu uczynić przedmiotem dyskusji i uchwały.

Regulaminy śląskie, podobnie jak art. 45 regulaminu obrad Sejmu Ustawo-dawczego (z 15 września 1921 roku), nie zawierały przepisu, odpowiadającego art. 33 zdanie trzecie Konstytucji marcowej. Dlatego też wymuszenie na pod-miotach interpelowanych udzielenia odpowiedzi nie było możliwe. Regulamin Sejmu Ustawodawczego również nie zakładał, że dyskusja nad odpowiedzą ma charakter obowiązkowy, pozostawiając decyzję Sejmowi: Dyskusja nad interpe‑

lacją następuje w wypadkach, w których Sejm uzna jej potrzebę.

1.1.6. Regulacja prawna prawa interpelacji poselskich