4.1. Rozstpy cenowe w ujciu nominalnym i realnym
Rozstpy cenowe na rynku wieprzowiny i wybranych produktów wie-przowych analizowano w odniesieniu do cen skupu ywca (trzody chlewnej) oraz cen czterech podstawowych produktów w ogniwach przetwórstwa i detalu, a mianowicie: schabu rodkowego, szynki wieprzowej, kiebasy „Zwyczajnej”
oraz parówek wieprzowych. Na wykresach 4.1-4.8 przedstawiono tendencje w ksztatowaniu si miesicznych nominalnych i realnych rozstpów cenowych, natomiast wzorce zmian rozstpów redniorocznych oraz zakresy ich waha
na tle rocznych, rednich cen produktów w poszczególnych ogniwach acu-chów marketingowych na wykresach 4.9-4.16. W tabelach 4.1-4.4 zamieszczo-no ponadto wartoci maksymalnych wzgldnych wzrostów i spadków miesicz-nych rozstpów cenowych,
W acuchu marketingowym schabu rodkowego, wszystkie rozstpy ce-nowe w ujciu nominalnym wykazuj tendencje rosnce. Najsilniej wzrasta
rozstp cenowy mierzony midzy ogniwami detalu skupu, nieco sabiej midzy ogniwami przetwórstwa i skupu, za najsabiej midzy ogniwami przetwórstwa i detalu. Realne rozstpy cenowe midzy ogniwami detalu i skupu oraz prze-twórstwa i skupu cechuje wyra na tendencja spadkowa. Natomiast midzy ogniwami detalu i przetwórstwa realny rozstp cenowy pozosta w badanym okresie na praktycznie niezmienionym poziomie.
Analogiczne, rosnce tendencje w ksztatowaniu si nominalnych rozst-pów cenowych wystpiy w acuchu marketingowym szynki wieprzowej goto-wanej. Z kolei w przypadku realnych rozstpów cenowych midzy ogniwami detalu i skupu oraz przetwórstwa i skupu ujawniy si wyra ne tendencje spad-kowe. Na uwag zasuguje wzrostowa tendencja w przypadku rozstpu cenowy midzy ogniwem detalu i przetwórstwa wiadczca o narastaniu siy przetargo-wej handlu w acuchu marketingowym tego produktu.
Zarówno nominalne, jak i realne rozstpy cenowe w acuchu marketin-gowym kolejnego produktu jakim jest kiebasa „Zwyczajna” ulegay bardzo
po-dobnym tendencjom jak w przypadku szynki. Pewn odmiennoci s wyra nie silniejsze wahania tych rozstpów wokó linii trendu, szczególnie widoczne w przypadku ogniw przetwórstwa i skupu, a rezultacie detalu i skupu. wiadczy to o asymetrycznym przekazie sygnaów cenowych w midzy tymi ogniwami.
Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym parówek wie-przowych wykazyway najsilniejsze – w porównaniu z innymi analizowanymi produktami wieprzowymi – tendencje do wzrostu. Szczególnie wyra nie wzra-stay rozstpy cenowe midzy ogniwami detalu i przetwórstwa oraz detalu i skupu. W rezultacie równie realne rozstpy midzy tymi ogniwami wzrastay.
W przypadku realnego rozstpu cenowego midzy ogniwami przetwórstwa i skupu nie uwidoczni si czytelny trend, co oznacza, e jego wielkoci oscylo-way wokó relatywnie staego poziomu.
Porównujc ksztatowanie si redniorocznych rozstpów cenowych mi-dzy poszczególnymi ogniwami acuchów marketingowych produktów wie-przowych na tle ksztatowania si redniorocznych cen w tych ogniwach mona zauway , e zmienno tych rozstpów uwarunkowana jest w wikszym stop-niu przez poziom cen w ogniwach przetwórstwa i detalu, ni w ogniwie skupu.
Prawidowo ta wiadczy o braku symetrii w transmisji cen w analizowanych
acuchach marketingowych produktów wieprzowych. Wskazuje to równie na bardzo istotny wpyw czynników, innych ni zmienno cen skupu ywca wie-przowego, na ksztatowanie si rozstpów cenowych na rynku wieprzowiny i produktów wieprzowych. Wpyw ten wydaje si narasta wraz ze wzrostem stopnia przetworzenia produktów. Porównujc dugookresowe wzorce zmian realnych rozstpów cenowych mona te zauway , e rosn one przede wszystkim w acuchach marketingowych produktów relatywnie wysoko prze-tworzonych.
Wykres 4.1. Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym schabu rodkowego
y = 0,0088x + 7,4121 R² = 0,3388
y = 0,0129x + 8,4142 R² = 0,4081
y = 0,0041x + 1,0021 R² = 0,4044
0,00 2,00 4,00 6,00 8,00 10,00 12,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
schab rodkowy (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) schab rodkowy (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) schab rodkowy (detal.) - schab rodkowy (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.2. Realne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym schabu rodkowego
y = -0,0129x + 5,8176 R² = 0,8241
y = -0,0131x + 6,6065 R² = 0,7832
y = -0,0002x + 0,7889 R² = 0,0073
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00 8,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
schab rodkowy (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) schab rodkowy (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) schab rodkowy (detal.) - schab rodkowy (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.3. Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym szynki wieprzowej gotowanej
y = 0,0051x + 11,635 R² = 0,1032 y = 0,0254x + 13,174
R² = 0,7312
y = 0,0202x + 1,539 R² = 0,8655
1,00 3,00 5,00 7,00 9,00 11,00 13,00 15,00 17,00 19,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
szynka wieprzowa (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) szynka wieprzowa (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) szynka wieprzowa (detal.) - szynka wieprzowa (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.4. Realne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym szynki wieprzowej gotowanej
y = -0,0245x + 9,1128 R² = 0,8809
y = -0,0187x + 10,432 R² = 0,8497
y = 0,0058x + 1,3197 R² = 0,6515
1,00 3,00 5,00 7,00 9,00 11,00 13,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
szynka wieprzowa (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) szynka wieprzowa (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) szynka wieprzowa (detal.) - szynka wieprzowa (prod.)
Wykres 4.5. Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym kiebasy „Zwyczajnej”
y = -0,0011x + 4,1499 R² = 0,0108
y = 0,005x + 4,7301 R² = 0,2282
y = 0,006x + 0,5802 R² = 0,6738
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00 7,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - kiebasa "Zwyczajna" (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.6. Realne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym kiebasy „Zwyczajnej”
y = -0,0099x + 3,2104 R² = 0,7738
y = -0,0086x + 3,7191 R² = 0,7255
y = 0,0012x + 0,5086 R² = 0,164
0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50 4,00 4,50
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - kiebasa "Zwyczajna" (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.7. Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym parówek wieprzowych
y = 0,0091x + 1,9191 R² = 0,6036 y = 0,018x + 2,5142
R² = 0,842
y = 0,0089x + 0,5951 R² = 0,8941
0,00 1,00 2,00 3,00 4,00 5,00 6,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
parówki wieprzowe (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) parówki wieprzowe (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) parówki wieprzowe (detal.) - parówki wieprzowe (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.8. Realne rozstpy cenowe w acuchu marketingowym parówek wieprzowych
y = -0,0005x + 1,5734 R² = 0,0088 y = 0,0021x + 2,115
R² = 0,1312
y = 0,0025x + 0,5416 R² = 0,6153
0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
z/kg
parówki wieprzowe (prod.) - ywiec wieprzowy (skup) parówki wieprzowe (detal.) - ywiec wieprzowy (skup) parówki wieprzowe (detal.) - parówki wieprzowe (prod.)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.9. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci rednioroczne w ujciu nominalnym) w acuchu marketingowym schabu rodkowego
a) skup i przetwórstwo
0,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia schab rodkowy (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia schab rodkowy (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
9,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
schab rodkowy (prod.) - cena rednia schab rodkowy (detal.) - cena rednia
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.10. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu realnym) w acuchu marketingowym schabu rodkowego a) skup i przetwórstwo
0,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia schab rodkowy (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia schab rodkowy (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
5,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
schab rodkowy (prod.) - cena rednia schab rodkowy (detal.) - cena rednia
Tabela 4.1. Maksymalne wzgldne wahania nominalnych i realnych rozstpów cenowych w acuchu marketingowym schabu rodkowego [%]
Maksymalne wzgldne spadki Maksymalne wzgldne wzrosty Lata Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal
Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal Nominalne rozstpy cenowe
1996 -1,5 -1,3 -8,2 5,1 7,4 30,3 1997 -3,0 -3,2 -13,3 3,9 5,9 22,0 1998 -2,2 -2,5 -20,2 3,1 3,4 9,9 1999 -6,2 -5,7 -6,9 3,5 4,1 16,9 2000 -3,2 -2,8 -8,9 3,7 4,9 13,6 2001 -2,1 -3,1 -12,3 2,4 3,4 17,2 2002 -5,0 -4,1 -11,4 3,1 4,5 12,9 2003 -8,6 -5,7 -13,9 4,7 5,3 28,2 2004 -4,0 -3,6 -23,7 6,9 10,9 68,6 2005 -4,0 -6,1 -15,3 2,0 2,6 13,6 2006 -2,6 -5,0 -25,2 4,9 7,4 55,6 2007 -3,0 -4,4 -20,9 3,2 6,1 27,3 2008 -1,9 -2,3 -15,8 1,4 3,8 32,0
Realne rozstpy cenowe
1996 -2,9 -2,8 -9,3 3,6 5,4 27,9 1997 -3,8 -3,9 -13,2 3,8 5,8 21,9 1998 -1,9 -3,0 -20,6 2,3 2,5 9,5 1999 -6,8 -6,2 -7,9 2,9 3,1 15,3 2000 -3,4 -3,1 -9,3 4,0 5,3 13,9 2001 -2,1 -3,6 -12,8 1,3 2,3 16,3 2002 -4,5 -3,6 -11,5 2,3 3,7 12,0 2003 -8,7 -5,8 -14,2 4,1 4,7 27,7 2004 -4,3 -3,7 -23,9 5,9 11,0 68,8 2005 -3,9 -6,0 -15,2 1,6 2,2 13,5 2006 -2,5 -4,9 -25,0 4,6 7,2 55,2 2007 -3,3 -4,7 -20,9 3,6 6,4 27,7 2008 -2,6 -2,5 -16,1 1,2 3,6 31,1 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.11. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu nominalnym) w acuchu marketingowym szynki wieprzowej a) skup i przetwórstwo
2,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia szynka wieprzowa (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia szynka wieprzowa (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
13,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
szynka wieprzowa (prod.) - cena rednia szynka wieprzowa (detal.) - cena rednia
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.12. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu realnym) w acuchu marketingowym szynki wieprzowej a) skup i przetwórstwo
0,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia szynka wieprzowa (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia szynka wieprzowa (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
7,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
szynka wieprzowa (prod.) - cena rednia szynka wieprzowa (detal.) - cena rednia
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Tabela 4.2. Maksymalne wzgldne wahania nominalnych i realnych rozstpów cenowych w acuchu marketingowym szynki wieprzowej [%]
Maksymalne wzgldne spadki Maksymalne wzgldne wzrosty Lata Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal
Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal Nominalne rozstpy cenowe
1996 -0,6 -0,6 -5,6 4,0 4,5 12,8 1997 -1,6 -2,0 -11,1 2,1 2,6 13,9 1998 -1,4 -1,3 -5,1 2,7 2,2 4,6 1999 -3,5 -3,4 -2,7 2,5 3,5 14,3 2000 -2,1 -1,5 -8,7 3,1 3,6 6,7 2001 -1,2 -1,7 -6,0 2,1 2,7 6,4 2002 -2,4 -2,4 -4,6 3,1 2,5 1,8 2003 -6,3 -2,8 -1,5 5,0 3,7 14,7 2004 -2,5 -3,0 -5,5 5,0 7,0 13,2 2005 -2,3 -2,2 -3,2 2,2 2,6 4,6 2006 -1,9 -2,0 -6,9 2,7 2,4 3,6 2007 -2,4 -1,7 -6,0 2,8 2,9 8,5 2008 -3,0 -3,1 -8,3 2,4 2,8 5,9
Realne rozstpy cenowe
1996 -2,1 -2,1 -7,0 2,1 3,0 11,2 1997 -2,6 -3,0 -10,9 2,0 2,5 12,6 1998 -2,2 -2,2 -5,6 1,9 1,4 5,2 1999 -4,1 -4,0 -3,3 1,5 2,0 13,6 2000 -2,4 -2,8 -10,3 3,4 3,9 6,2 2001 -1,2 -2,2 -6,5 1,0 1,6 5,6 2002 -2,2 -1,9 -4,5 2,2 1,7 1,6 2003 -6,4 -2,9 -1,4 4,4 3,1 14,2 2004 -2,7 -3,2 -5,8 5,1 7,2 13,3 2005 -2,1 -2,0 -3,5 2,0 2,5 4,5 2006 -1,8 -2,5 -6,9 2,7 2,3 3,6 2007 -2,7 -1,7 -5,8 2,2 2,3 8,0 2008 -3,4 -3,5 -8,3 2,0 2,4 5,7 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.13. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu nominalnym) w acuchu marketingowym kiebasy „Zwyczajnej”
a) skup i przetwórstwo
2,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
6,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - cena rednia
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.14. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu realnym) w acuchu marketingowym kiebasy „Zwyczajnej”
a) skup i przetwórstwo
1,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
3,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
kiebasa "Zwyczajna" (prod.) - cena rednia kiebasa "Zwyczajna" (detal.) - cena rednia
Tabela 4.3. Maksymalne wzgldne wahania nominalnych i realnych rozstpów cenowych w acuchu marketingowym kiebasy zwyczajnej [%]
Maksymalne wzgldne spadki Maksymalne wzgldne wzrosty Lata Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal
Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal Nominalne rozstpy cenowe
1996 -4,3 -2,0 -4,1 9,5 10,2 24,5 1997 -6,1 -5,0 -8,1 4,7 4,0 14,8 1998 -4,3 -3,2 -5,4 8,8 6,6 6,7 1999 -9,3 -9,8 -21,3 7,7 6,8 14,0 2000 -5,7 -4,2 -18,4 7,5 5,6 50,0 2001 -6,4 -7,1 -10,2 6,8 7,5 29,5 2002 -6,8 -6,2 -10,1 10,0 7,8 3,5 2003 -8,6 -5,8 -4,3 15,5 11,2 35,1 2004 -11,6 -9,3 -16,8 13,1 13,8 15,6 2005 -7,3 -6,2 -6,8 8,3 10,5 17,1 2006 -6,3 -6,0 -13,5 8,1 6,2 10,7 2007 -4,6 -5,6 -9,7 10,6 11,0 13,7 2008 -7,6 -5,2 -14,5 11,2 6,1 14,8
Realne rozstpy cenowe
1996 -4,2 -3,4 -6,1 8,0 8,6 24,6 1997 -6,8 -5,7 -8,0 3,4 2,9 13,2 1998 -3,9 -2,8 -5,9 8,1 5,9 7,3 1999 -9,8 -10,4 -21,9 6,2 5,3 13,3 2000 -5,9 -4,6 -19,1 7,1 5,3 50,5 2001 -6,9 -7,5 -10,7 5,6 6,4 29,1 2002 -6,3 -5,8 -9,7 9,2 6,9 3,9 2003 -8,7 -5,5 -4,8 14,8 10,6 34,6 2004 -11,8 -9,5 -17,5 13,3 13,9 15,7 2005 -7,1 -6,0 -7,1 8,2 10,4 16,9 2006 -6,6 -5,9 -13,4 8,0 6,0 11,0 2007 -4,6 -5,6 -9,4 9,9 10,3 12,8 2008 -8,0 -5,6 -14,5 10,7 5,6 15,2 ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.15. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu nominalnym) w acuchu marketingowym parówek wieprzowych
a) skup i przetwórstwo
2,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia parówki wieprzowe - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia parówki wieprzowe (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
4,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
parówki wieprzowe - cena rednia parówki wieprzowe (detal.) - cena rednia
Wykres 4.16. Zmienno rozstpów cenowych na tle poziomu cen (wartoci
rednioroczne w ujciu realnym) w acuchu marketingowym parówek wieprzowych a) skup i przetwórstwo
1,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia parówki wieprzowe - cena rednia
b) skup i detal
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
ywiec wieprzowy (skup) - cena rednia parówki wieprzowe (detal.) - cena rednia
c) przetwórstwo i detal
3,00
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 rednie ceny [z/kg]
rozstpy cenowe [z/kg]
rozstpy maks., min. rozstp redni
parówki wieprzowe - cena rednia parówki wieprzowe (detal.) - cena rednia
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Tabela 4.4. Maksymalne wzgldne wahania nominalnych i realnych rozstpów cenowych w acuchu marketingowym parówek wieprzowych [%]
Maksymalne wzgldne spadki Maksymalne wzgldne wzrosty Lata Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal
Skup i
prze-twórstwo Skup i detal Przetwórstwo i detal Nominalne rozstpy cenowe
1996 -8,7 -6,5 -2,9 * 16,2 * 1997 -9,5 -8,6 -7,3 8,4 5,4 13,2 1998 -7,5 -5,5 -6,5 17,1 11,6 5,6 1999 -14,9 -13,1 -6,0 12,3 9,9 12,7 2000 -15,6 -8,4 -4,9 18,7 11,3 18,9 2001 -12,6 -8,8 -1,6 12,6 10,7 7,5 2002 -10,6 -7,6 -3,6 18,1 12,1 2,9 2003 -8,6 -7,3 -5,0 23,5 13,7 7,0 2004 -16,1 -12,4 -15,3 18,1 17,0 36,0 2005 -9,0 -6,1 -1,1 11,5 13,4 17,0 2006 -9,2 -7,0 -5,8 12,8 9,5 4,2 2007 -8,7 -4,4 -4,9 16,9 8,8 4,4 2008 -8,0 -6,9 -5,1 11,1 7,2 5,9
Realne rozstpy cenowe
1996 -9,5 -6,4 -4,9 * 14,6 * 1997 -10,4 -9,3 -8,1 7,3 4,1 13,0 1998 -7,2 -5,1 -7,0 16,4 10,9 6,2 1999 -15,4 -13,6 -6,6 11,3 8,4 12,0 2000 -16,2 -9,0 -5,6 18,2 10,8 19,2 2001 -13,0 -9,3 -1,5 11,3 9,5 6,3 2002 -10,1 -7,1 -3,2 17,2 11,3 2,1 2003 -8,2 -6,9 -4,7 22,8 13,0 6,6 2004 -16,4 -12,6 -16,0 17,4 17,1 36,1 2005 -8,8 -5,9 -1,4 11,4 13,3 16,9 2006 -9,2 -7,3 -6,1 12,7 9,4 4,1 2007 -8,5 -4,4 -5,3 16,2 8,1 4,7 2008 -8,4 -7,2 -5,0 10,7 6,8 5,6
*- nie odnotowano spadków lub wzrostów
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
4.2. Struktura cen w acuchach marketingowych produktów
Struktur cen w analizowanych acuchach marketingowych produktów wieprzowych zilustrowano na wykresach 4.17-4.21. Udzia cen skupu ywca wieprzowego w cenach detalicznych poszczególnych produktów by w badanym okresie stosunkowo wysoki. W przypadku schabu rodkowego wynosi
od ok. 25% do nieco ponad 30%, za w przypadku szynki wieprzowej gotowa-nej oscylowa wokó 20%. Zdecydowanie wikszy by on w przypadku kiebasy
„Zwyczajnej” (ok. 40%) i parówek wieprzowych (w przedziale od 40% do pra-wie 60%).
Udzia ogniw przetwórstwa i detalu w cenach detalicznych produktów wieprzowych by w badanym okresie do silnie zrónicowany. W przypadku schabu rodkowego udzia przetwórstwa wynosi rednio nieco ponad 60%, na-tomiast detalu ok. 10%. W cenie detalicznej szynki wieprzowej udzia ogniwa przetwórstwa waha si od 57,9% do 70,6%, za ogniwa detalu od 10,7% do 21,4%. Udzia ogniwa przetwórstwa by wyra nie niszy w cenach detalicznych kiebasy „Zwyczajnej” (od 38,2% do 56%) oraz parówek wieprzowych (od 27,9
% do 41,4%), natomiast ogniwa detalu nie odbiega bardzo znaczco od
wielko-ci odnotowanych w przypadku schabu rodkowego i szynki gotowanej, zawie-rajc si odpowiednio w przedziaach od 6,9% do 16,2% oraz od 12% do 21,3%.
W porównaniu do ogniwa detalu ogniwo przetwórstwa miao wprawdzie znacznie wikszy udzia w cenach detalicznych niezalenie od rodzaju produktu, ale daje si zaobserwowa tendencja do wzrostu udziau ogniwa detalu kosztem ogniwa przetwórstwa. Wskazuje to na osabienie siy przetargowej sektora prze-twórstwa wieprzowiny oraz rosncej presji cenowej ze strony sektora handlu detalicznego.
Wykres 4.17. Udzia poszczególnych ogniw acucha marketingowego w cenie detalicznej schabu rodkowego
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Detal 7,2 8,7 9,4 9,6 10,0 10,7 9,8 11,0 10,6 12,1 9,9 10,5 11,4
Przetwórstwo 62,9 60,2 63,8 65,5 62,2 59,0 63,4 62,8 59,7 59,6 62,7 63,4 60,4 Skup 29,9 31,1 26,9 24,9 27,8 30,3 26,8 26,2 29,8 28,3 27,4 26,1 28,2
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
%
ródo: opracowanie wasne na podstawie bada.
Wykres 4.18. Udzia poszczególnych ogniw acucha marketingowego w cenie detalicznej szynki wieprzowej gotowanej
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Detal 10,7 10,8 11,0 11,8 13,9 15,5 15,7 20,8 20,9 21,4 19,8 19,9 20,3 Przetwórstwo 69,2 66,8 69,4 70,6 66,3 62,8 66,1 61,8 57,9 59,3 61,9 62,4 59,9 Skup 20,1 22,4 19,6 17,6 19,8 21,7 18,2 17,4 21,2 19,2 18,3 17,7 19,8
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
%
Wykres 4.19. Udzia poszczególnych ogniw acucha marketingowego w cenie detalicznej kiebasy „Zwyczajnej”
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Detal 8,6 10,9 10,4 7,1 6,9 9,5 10,4 16,2 14,5 15,4 14,3 14,8 16,0
Przetwórstwo 49,1 43,9 50,4 56,0 51,3 44,1 50,4 45,2 38,2 42,5 44,8 45,9 41,7 Skup 42,3 45,2 39,2 36,8 41,9 46,4 39,2 38,6 47,3 42,1 41,0 39,3 42,2
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
%
ródo: opracowanie wasne na podstawie bada.
Wykres 4.20. Udzia poszczególnych ogniw acucha marketingowego w cenie detalicznej parówek wieprzowych
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Detal 13,1 13,0 13,4 12,0 13,3 16,4 17,4 18,5 15,8 20,7 20,9 21,3 21,0 Przetwórstwo 33,1 28,2 36,0 41,4 34,7 27,9 36,1 36,5 31,2 34,3 36,1 38,4 36,1 Skup 53,8 58,8 50,6 46,6 52,0 55,7 46,5 45,0 53,0 45,0 43,0 40,2 42,9
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
%
ródo: opracowanie wasne na podstawie bada.
Wykres. 4.21. Struktura rednich cen w ogniwach acuchów marketingowych wybranych produktów na rynku misa wieprzowego w badanym okresie
28,0
19,4
41,7 48,2
61,9
63,9
46,3 34,7
10,1 16,6 12,0
17,1
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 90,0 100,0
schab rodkowy szynka wieprzowa gotowana
kiebasa "Zwyczajna" parówki wieprzowe
%
Skup Przetwórstwo Detal
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
4.3. Rozstpy cenowe na tle wielkoci produkcji i spoycia
Poszukujc zwizków midzy wielkoci rozstpów w analizowanych
acuchach marketingowych produktów wieprzowych a wielkoci produkcji i spoycia odpowiadajcych im grup produktów obliczono wspóczynniki kore-lacji dla odpowiednich par zmiennych, których wartoci zamieszczono w tabeli 4.5. Ksztatowanie si par zmiennych skorelowanych w badanym okresie na po-ziomie statystycznie istotnym przedstawiono równie na wykresach 4.22-4.23.
Statystycznie istotne zalenoci midzy rozstpami cenowymi w analizo-wanych acuchach marketingowych produktów wieprzowych a poziomem pro-dukcji i spoycia odpowiadajcych im rodzajowo grup produktów wystpiy je-dynie w dwóch przypadkach. Nominalne rozstpy cenowe w acuchu marke-tingowym szynki wieprzowej w ogniwach przetwórstwa i skupu byy dodatnio skorelowane z wielkoci produkcji szynek i opatek wieprzowych. Sugeruje to dodatnie oddziaywanie rozstpu cenowego midzy ogniwami przetwórstwa i skupu na poda tych produktów. Nominalne rozstpy cenowe w ogniwach de-talu i przetwórstwa byy z kolei ujemnie skorelowane z wielkoci spoycia w-dlin podrobowych, co mona traktowa jako przejaw ujemnego wpywu wzrostu rozstpu cenowego midzy tymi ogniwami na bdcy odzwierciedleniem popytu poziom spoycia tej grupy produktów. Jednak zalenoci te trudno uzna za przekonujcy dowód na powizanie wielkoci rozstpów cenowych na rynku wieprzowiny i produktów wieprzowych z poda i popytem. Ponadto aden z obliczonych wspóczynników korelacji midzy realnymi rozstpami cenowy-mi a produkcj i spoyciem tych produktów nie by statystycznie istotny.
Wykres 4.22. Ksztatowanie si rozstpów cenowych w ogniwie przetwórstwa szynki wieprzowej (ceny nominalne) oraz wielkoci produkcji szynek i opatek wieprzowych
10,50 11,00 11,50 12,00 12,50 13,00 13,50
0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0 16,0
I-05 IV-05 VII-05 X-05 I-06 IV-06 VII-06 X-06 I-07 IV-07 VII-07 X-07 rozstp cenowy [z/kg]
tys. t
produkcja szynek i opatek wieprzowych szynka wieprzowa (prod.) - ywiec wieprzowy (skup)
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wykres 4.23. Ksztatowanie si rozstpów cenowych w ogniwie detalu parówek wieprzowych oraz przecitnego spoycia wdlin podrobowych
0,50 0,70 0,90 1,10 1,30 1,50 1,70 1,90 2,10 2,30 2,50
0,1 0,15 0,2 0,25 0,3
I-05 IV-05 VII-05 X-05 I-06 IV-06 VII-06 X-06 I-07 IV-07 VII-07 X-07 rozstp cenowy [z/kg]
kg/osob
spoycie wdlin podrobowych parówki wieprzowe (detal.) - parówki wieprzowe
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Tabela 4.5. Korelacja midzy rozstpami cenowymi w analizowanych acuchach wybranych produktów na rynku produktów wieprzowych a wielkoci produkcji
i spoycia odpowiadajcym im grup produktowych Wspóczynniki korelacji
Produkt Rozstp cenowy
przetwórstwo-skup a wielko produkcji1)
Rozstp cenowy detal-przetwórstwo a wielko spoycia2) rozstpy cenowe w ujciu nominalnym Schab rodkowy
Szynka wieprzowa Kiebasa „Zwyczajna”
Parówki wieprzowe
- 0,58*
-0,22 -0,13
-0,09 -0,21 0,09 -0,39*
rozstpy cenowe w ujciu realnym Schab rodkowy
Szynka wieprzowa Kiebasa „Zwyczajna”
Parówki wieprzowe
- 0,22 -0,32 -0,19
-0,12 -0,28 -0,01 -0,14
1) dane o wielkoci produkcji dotycz nastpujcych grup produktowych: szynki i opatki wieprzowe, kiebasy z wyjtkiem wtrobianych; N=48.
2) dane o wielkoci spoycia dotycz grup produktowych: miso wieprzowe wiee lub chodzone, wdliny wysokogatunkowe i kiebasy trwae, wdliny podrobowe; N=36.
* istotno statystyczna na poziomie p<0,05.
ródo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.