Rynki elektroniczne

Znaczna poprawa bezpieczeństwa przesyłu informacji za pośrednictwem internetu spowodowała rozwój nowego sposobu prowadzenia transakcji pomiędzy przedsiębiorstwami. Internet stał się wirtualnym światem, w którym powstawały liczne rynki elektroniczne. Rynki elektroniczne, jako najbardziej rozbudowane e-rozwiązania wspomagające procesy pozyskiwania zasobów, mogą zostać opisane, jako platformy internetowe, które umożliwiają realizację transakcji kupna/sprzedaży w relacjach B2B. Za ich pośrednictwem przedsiębiorstwa mogą nawiązywać kontakty z potencjalnymi partnerami, wymieniać między sobą informacje w czasie rzeczywistym, negocjować warunki umów oraz realizować płatności [Wieczerzycki 2009].

Obserwowany na początku pierwszego dziesięciolecia XXI wieku kryzys przedsiębiorstw internetowych (tzw. bańka „dotcom”) spowodował konieczność nowego podejścia do rynków elektronicznych. Na pierwszy plan wysunęła się konieczność odpowiedzi na potrzeby klientów, którzy oczekiwali od takich rynków nowego i przede wszystkim wydajnego źródła zysków. Zestawienie czynników warunkujących przetrwanie danego rynku elektronicznego przedstawiono w Tab. 2.7. Pomimo rozczarowania jakie towarzyszyło nieefektywności rynków elektronicznych na przełomie wieków, to właśnie im zawdzięczamy stymulację rozwoju rozwiązań stanowiących podstawę cyfryzacji transakcji B2B [Keifer 2010]: e-procurment, aukcje odwrotne, internetowe bazy dostawców, katalogi elektroniczne, wspólne planowanie popytu, czy zarządzanie zamówieniami.

Tab. 2.7. Czynniki warunkujące sukces/porażkę rynku elektronicznego.

Czynniki warunkujące sukces Czynniki warunkujące porażkę

Zbieranie i analiza szczegółowych informacji o realizowanych zakupach

Wspieranie procesu sprzedaży przez systemy rekomendacji i analizy bieżącej sytuacji zasobowej organizacji

Budowa unikalnej sieci zasobowej stanowiącej podstawową przewagę konkurencyjną nad innymi rynkami elektronicznymi

Możliwość zawierania kontraktów międzynarodowych oraz wsparcie ich finalizacji

Monitorowanie dostępności zasobów u konkretnych dostawców

Oferowanie gwarancji na realizowane transakcje

Niska funkcjonalność i elastyczność transakcji

Możliwość przechodzenia na strony sprzedażowe dostawców

Niska ilość/wartość transakcji zawieranych dziennie

Integracja z systemami księgowymi kupujących

Wąski zakres możliwości negocjacji warunków transakcji

94

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Ogden J. A. et. al., Explaining the Key Elements of

Information Systems-Based Supply-Chain Strategy That Are Necessary for Business-to-Business Electronic Marketplace Survival, Supply Chain Forum. An International Journal, vol. 9, no. 1, 2008.

W literaturze przedmiotu spotyka się różnorodne modele i klasyfikacje rynków elektronicznych [Kaplan i Sawhney 2000, s. 97-104] [Skjøtt-Larsen, Kotzab i Grieger 2003, s. 199-210] [Berryman 2000, s. 129-136]. Zdaniem autora rozprawy, najbardziej intuicyjna i pokazująca w przejrzysty sposób specyfikę rynków elektronicznych jest typologia zaproponowana przez Keifera [Keifer 2010]:

 Niezależne (publiczne) rynki elektroniczne, które są uważane za pierwowzory tej branży. Platformy te są obecnie w zdecydowanej mniejszości, ponieważ zdaniem ekspertów, prześcignęły one oferowanymi możliwościami potrzeby klientów. To niedopasowanie do potrzeb przyczyniło się do upadku wielu z nich, przede wszystkim ze względu na zbyt wysokie koszty dla klientów (wynikające z rozbudowanych funkcjonalności) oraz niski wskaźnik ROI. Szeroka gama oferowanych usług spowodowała, że kluczowi klienci, po szczegółowej analizie możliwości, wdrażali własne, prywatne, bądź zarządzane przez konsorcja rozwiązania.

 Rynki elektroniczne zarządzane przez konsorcja stanowią odpowiedź na nieefektywne, zbyt rozbudowane, niezależne rynki publiczne. Specjalizacja branżowa pozwoliła zwiększyć przejrzystość ofert, a doświadczenia zaczerpnięte z rynków publicznych umożliwiły dopasowanie platformy do potrzeb klientów. Problem, który zaobserwowano, dotyczył przede wszystkim reguł zarządzania tego typu rynkami elektronicznymi. Konsorcja mają skłonność do działań oportunistycznych, przykładowo ustalając ceny korzystne dla członków konsorcjum, czy faworyzując określonych przedsiębiorców. Takie działania przekładają się natomiast na niechęć uczestnictwa w tego typu rynkach elektronicznych organizacji spoza konsorcjum. Wynika to z dwóch przesłanek: (1) niechęć do dzielenia się z konkurencją „wrażliwymi” informacjami dotyczącymi cen i produktów, (2) opłaty licencyjne trafiają do konsorcjum, które jest konkurencją.

 Prywatne rynki elektroniczne są trzecią, najmniej elastyczną formą tego typu rozwiązań. Wynika to z faktu, że występuje na nich jeden kupujący, albo jeden sprzedający (duże przedsiębiorstwo lub korporacja), który dyktuje warunki realizacji transakcji B2B i jest z reguły właścicielem platformy (rynku elektronicznego). Niemniej jednak jest to zdaniem ekspertów najbardziej popularna obecnie forma rynku elektronicznego. Możliwość nawiązywania kontaktów z potencjalnymi partnerami biznesowymi jest tu ograniczona i

95

sprowadza się do próby nawiązania współpracy ze znanym, z góry określonym przedsiębiorstwem (np. portal dostawców korporacji Dell, czy Wal Mart).

Jako najbardziej zaawansowane rozwiązanie wspomagające procesy pozyskiwania zasobów, rynki elektroniczne stanowią swego rodzaju kompleksowe połączenie, które w swojej pełnej formie integruje wszystkie, opisane wcześniej w tym rozdziale, e-rozwiązania. Dlatego też przedstawione w Tab.

2.8

korzyści z wykorzystania rynków elektronicznych w procesie pozyskiwania zasobów można odnieść do wszystkich omówionych w tym podrozdziale e-rozwiązań.

Tab. 2.8. Korzyści dla podmiotów wykorzystujących rynki elektroniczne.

Korzyści dla kupującego Korzyści dla sprzedającego

Obniżenie kosztów transakcji przez:

 ułatwienie poszukiwania dostawców,

 prostsze i szybsze procesy,

 przejrzyste zarządzanie procesami,

 możliwość integracji z systemami informatycznymi,

 minimalizacja błędów ludzkich,

 zintegrowane zarządzanie łańcuchami dostaw.

Osiągnięcie lepszego poziomu cen przez:

 przejrzystość rynku,

 grupy zakupowe,

 bardziej rozbudowane i dopasowane strategie zakupowe.

Obniżenie kosztów transakcji przez:

 ułatwienie poszukiwania odbiorców,

 ułatwione przetwarzanie zamówień,

 minimalizację błędów ludzkich.

Ulepszenie działań marketingowych przez:

 automatyzację aktualizacji oferty online,

 zindywidualizowane działania marketingowe,

 poprawę prognozowania sprzedaży.

Możliwość dodatkowego zysku przez:

 nowy kanał sprzedaży,

 wyprzedaż nadwyżek magazynowych.

Poprawa procesów wewnętrznych przez:

 integrację logistyki,

 zdalne zarządzanie stanami magazynowymi.

Poprawa relacji z partnerami biznesowymi:

 ściślejsze relacje,

 ułatwienie komunikacji za pośrednictwem internetu,

 lepsza baza wiedzy o partnerach. Zwiększenie efektywności rozwiązań IT przez:

 redukcję poziomu skomplikowania,

 ograniczenie kosztów,

96

 podniesienie wydajności,

 umożliwienie współdzielenia informacji z partnerami w czasie rzeczywistym.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Büyüközkan G., Multi-criteria decision making for

e-marketplace selection, Internet Research, 2004, Vol. 14 Iss: 2, s. 142

Podsumowując, rynki elektroniczne stanowią bardzo ważne ogniwo w rozwoju elektronicznego pozyskiwania zasobów. Jednak, jak już wspomniano wcześniej, dopasowanie rozwiązań do potrzeb klientów, umożliwienie integracji z systemami informatycznymi wykorzystywanymi w przedsiębiorstwach, czy wprowadzenie metod negocjacji wykraczających poza cenę i koszty bezpośrednio związane z transakcją (np. koszty transportu) będą stanowić o ich przyszłości. Istotne będzie również wypracowanie unikalnej sieci sprzedających i kupujących podmiotów, która stanowić będzie o bezpośredniej przewadze konkurencyjnej danego rynku elektronicznego, a tym samym o jego sukcesie biznesowym.

3 Model elektronicznego systemu pozyskiwania zasobów eSoC

wykorzystujący wirtualne klastry przedsiębiorstw

W dokumencie Wirtualne klastry przedsiębiorstw do pozyskiwania zasobów na rynkach elektronicznych (Stron 93-97)