Submodele

Jak już wspomniano, model eSoC został opracowany na potrzeby realizacji określonych celów badawczych (patrz podrozdział Błąd! Nie można odnaleźć źródła odwołania.), które mają przede wszystkim ocenić potencjał vKlastrów w procesach pozyskiwania zasobów na rynkach elektronicznych oraz dodatkowo zweryfikować strategie poszukiwania i podziału zasobów wewnątrz vKlastra. Realizacja powyższych celów wymagała opracowania dodatkowych submodeli (strategii działania agentów), które posłużyły jako baza dla scenariuszy i zmiennych wejściowych eksperymentu symulacyjnego (patrz podrozdział 4.2). Wyróżniono cztery submodele odzwierciedlające z jednej strony strategie poszukiwania zasobu, z drugiej natomiast strategie podziału zasobu wewnątrz vKlastra (patrz Tab. 3.3).

132

Tab. 3.3. Strategie (submodele) modelu eSoC

podział zasobu

FIFB Proporcjonalna

poszukiwanie zasobu

Empatia Pomocna Empatyczna

Brak empatii Egoistyczna Społeczna

Źródło: Opracowanie własne.

Głównym atrybutem definiującym strategie poszukiwania zasobu jest empatia agenta (Poszukującego), zdefiniowana jako wola agenta do poszukiwania zasobu spełniającego

parametry określone przez wszystkich agentów z vKlastrów, do których agent należy. Dokładniej rzecz ujmując, Poszukujący określa ofertę jako interesującą, kiedy odpowiada ona parametrom wyszukiwania co najmniej jednego agenta, z którym jest on w vKlastrze. Biorąc przykładowo pod uwagę trzy podstawowe parametry opisujące zasób (patrz podrozdział 3.3.5), tzn. podaż/popyt, cena, czasDostawy, można wyznaczyć trzy równania (patrz równania 1, 2, 3) opisujące parametry wyszukiwania agenta empatycznego, gdzie c_i – górna granica ceny zasobu, C_1…j – ustalona cena zasobu każdego Poszukującego z

vKlastrów, di – górna granica czasu dostawy zasobu, D1…j – ustalony czas dostawy zasobu każdego Poszukującego z vKlastrów, p_i – dolna granica podaży zasobu, P_1…j – ustalony popyt na zasób każdego Poszukującego z vKlastrów, j – liczba agentów we wszystkich

vKlastrach, w których uczestniczy Poszukujący.

) max( _1...j i C c  (1) ) max( _1...j i D d  (2) ) min( _1...j i P p  (3)

Możliwe jest również określanie dodatkowych kryteriów empatii agenta, które mogą dotyczyć kosztów i wielkości jednej dostawy, odległości punktów wysyłki i odbioru zasobu, itd. (patrz sekcja dotycząca parametrów w dalszej części podrozdziału).

Drugą płaszczyzną wyznaczenia strategii (submodeli) modelu eSoC jest sposób podziału wyszukanego zasobu wewnątrz vKlastra. Wyznaczono dwie strategie podziału zasobu wewnątrz vKlastra: FIFB oraz proporcjonalną. Strategia FIFB (ang. First In First Buy) w wolnym tłumaczeniu oznacza, że dostęp do wyszukanego zasobu ma ten Poszukujący, który najszybciej podejmie decyzję o chęci pozyskania zasobu oraz rozpocznie proces zawarcia transakcji / negocjacji (patrz podrozdział 3.3.3). Natomiast strategia proporcjonalna oznacza, że zainteresowani wyszukaną ofertą Poszukujący zgłaszają chęć pozyskania

133

zasobu, a następnie jest zawiązywana grupa zakupowa. Parametry opisujące zasób grupy zakupowej są wypadkową parametrów poszczególnych Poszukujących. Analogicznie do empatii agenta, jeżeli weźmie się pod uwagę trzy podstawowe parametry opisujące zasób, można określić parametry grupy zakupowej za pomocą zdefiniowanych równań (patrz równania 4, 5, 6), gdzie c_i – średnia cena zasobu grupy zakupowej, C_n – ustalona cena zasobu każdego Poszukującego z grupy zakupowej, d_i – średni czas dostawy zasobu, D_n – ustalony czas dostawy zasobu każdego Poszukującego z grupy zakupowej, p_i – zsumowany popyt zasobu wszystkich Poszukujących z grupy zakupowej, P_n – ustalony popyt na zasób każdego Poszukującego z grupy zakupowej, j – ilość agentów w grupie zakupowej.

j

C

c

j n n i







1 (4)

j

D

d

j n n i







1 (5)



  ^j n n i P p 1 (6)

Powyższe równania należy traktować jako przykładowe metody kalkulacji parametrów grupy zakupowej. W zależności od potrzeb można zastosować inne metody kalkulacji (np. maksymalna wartość, średnia ważona popytem, itp.), jak również kryteria związane z innymi parametrami opisującymi zasób.

Dodatkowo w modelu eSoC założono, że pierwszeństwo w pozyskaniu zasobu (realizacji procesu Zawarcie transakcji / Negocjacje) ma Poszukujący, który wyszukał daną

ofertę, chyba, że jest on nią od samego początku niezainteresowany (patrz poniżej strategia pomocna i empatyczna). Ustalenie to ma zasięg globalny dla całego modelu eSoC niezależnie od realizowanych przez Poszukujących indywidualnych strategii.

Strategia egoistyczna

W sytuacji kiedy Poszukujący kieruje się tylko własnymi parametrami przy wyszukiwaniu

zasobów (brak empatii), a w ramach vKlastra stosuje się podział zasobu na zasadzie FIFB, mamy do czynienia ze strategią egoistyczną (patrz tabela Tab. 3.3). Poszukujący wyszukuje oferty odpowiadające jego indywidualnym potrzebom, a następnie realizuje proces zawarcia umowy lub ewentualnie negocjuje warunki transakcji. Jeżeli umowa została zawarta, to w zależności od relacji pomiędzy popytem Poszukującego, a podażą Oferującego, informacja o ofercie jest przekazywana do vKlastrów (patrz rysunek Rys. 3.16). W przypadku odrzucenia

134

oferty informacja jest przekazywana bezpośrednio do vKlastrów. W kolejnym kroku zainteresowani Poszukujący rozpoczynają indywidualnie procesy negocjacji oraz zawarcia

umowy. W przypadku kiedy suma popytów wszystkich zainteresowanych Poszukujących przewyższa podaż Oferującego o sukcesie transakcji decyduje szybkość podejmowania decyzji i prowadzenia negocjacji.

wybór i parametryzacja zasobu wyszukiwanie ofert zawarcie transakcji / negocjacje

przekazanie informacji do vKlastrów

zawarcie transakcji / negocjacje [lista zainteresowanych Poszukujących]

[lista zawartych transakcji]

[popyt >= podaż] [popyt < podaż]

[oferta odrzucona] [zawarta umowa]

[oferta odrzucona]

[zawarta umowa]

Rys. 3.16. Strategia egoistyczna.

Źródło: Opracowanie własne.

Strategia społeczna

W sytuacji kiedy Poszukujący kieruje się tylko własnymi parametrami przy wyszukiwaniu

zasobów (brak empatii), a w ramach vKlastra stosuje się proporcjonalny podział zasobu (grupa zakupowa) mamy do czynienia ze strategią społeczną (patrz Tab. 3.3).

W ramach tej strategii procesy wyszukiwania ofert oraz przekazywania informacji do

vKlastrów są analogiczne do strategii egoistycznej. Różnica dotyczy strategii podziału

zasobu wewnątrz vKlastra (patrz Rys. 3.17), tzn. każdy zainteresowany ofertą agent otrzymuje możliwość pozyskania równej części zasobu. Podstawową zaletą tego podejścia jest potencjalny wzrost zaufania pomiędzy podmiotami reprezentowanymi przez

Poszukujących oraz zmniejszanie konkurencji w procesie pozyskiwania określonych

zasobów. Dodatkowo, dzięki kooperacji Poszukujących, możliwe jest wynegocjowanie lepszych warunków transakcji (np. niższej ceny, bardziej elastycznego czasu dostawy, niższych kosztów jednej dostawy, itp.).

135

wybór i parametryzacja zasobu wyszukiwanie ofert zawarcie transakcji / negocjacje

przekazanie informacji do vKlastrów

zawarcie transakcji / negocjacje

agregacja parametrów zainteresowanych Poszukujących

[popyt >= podaż]

[popyt < podaż]

[oferta odrzucona] [zawarta umowa]

[oferta odrzucona] [zawarta

umowa]

Rys. 3.17. Strategia społeczna.

Źródło: Opracowanie własne.

Strategia pomocna

Kiedy Poszukujący ustala kryteria wyszukiwania na postawie parametrów zasobu wszystkich

członków vKlastrów, do których należy (empatia), a w ramach vKlastra stosuje się podział zasobu na zasadzie FIFB mamy do czynienia ze strategią pomocną (patrz rysunek Rys. 3.18).

Poszukujący stosujący tą strategię częściej wyszukują oferty, które nie

odzwierciedlają ich indywidualnych potrzeb, co może wydawać się mało efektywne. Jednak dzięki sieci powiązań z innymi Poszukującymi w ramach vKlastrów otrzymują oni dodatkowe informacje dotyczące potencjalnych ofert zasobu (reguła wzajemności). To natomiast przekłada się na wzrost efektywności procesu wyszukiwania informacji, a tym samym całego procesu pozyskiwania zasobu (patrz podrozdział 4.3).

136

wybór i parametryzacja zasobu

wyszukiwanie ofert

zawarcie transakcji / negocjacje

przekazanie informacji do vKlastrów

zawarcie transakcji / negocjacje [lista zainteresowanych Poszukujących]

[lista zawartych transakcji]

[popyt >= podaż]

[popyt < podaż] analiza parametrów zasobu

[lista Poszukujących]

[oferta odrzucona] _{[zawarta umowa]}

[oferta odrzucona] [zawarta umowa] [transakcja]

[informacja]

Rys. 3.18. Strategia pomocna.

Źródło: Opracowanie własne.

Strategia empatyczna

W przypadku kiedy Poszukujący ustala kryteria wyszukiwania na postawie parametrów

zasobu wszystkich członków vKlastrów, do których należy (empatia), a w ramach vKlastra stosuje się proporcjonalny podział zasobu (grupa zakupowa) mamy do czynienia ze strategią empatyczną (patrz Rys. 3.19).

Strategia ta jest najbardziej kooperacyjna ze wszystkich zaprezentowanych w tym podrozdziale, integrując modele współpracy zawarte w strategiach: społecznej i pomocnej.

Eksperyment symulacyjny, którego wyniki zostały zaprezentowane w podrozdziale 4.3 ma na celu określić, która z wyżej wymienionych strategii modelu eSoC jest najbardziej efektywna z punktu widzenia procesu pozyskiwania zasobów na rynkach elektronicznych.

137

wybór i parametryzacja zasobu

wyszukiwanie ofert

zawarcie transakcji / negocjacje

przekazanie informacji do vKlastrów

[popyt >= podaż] [popyt < podaż] analiza parametrów zasobu

[lista Poszukujących]

zawarcie transakcji / negocjacje agregacja parametrów zainteresowanych Poszukujących

[oferta odrzucona] [zawarta umowa] [zawarta umowa] [oferta odrzucona] [transakcja] [informacja]

Rys. 3.19. Strategia empatyczna.

Źródło: Opracowanie własne.

W dokumencie Wirtualne klastry przedsiębiorstw do pozyskiwania zasobów na rynkach elektronicznych (Stron 131-137)