kiwany człowiek lub rzeczy u niej się znajdują, a w razie odpowiedzi przeczącej będzie mógł przystąpić do rewizji wtedy dopiero, gdy z od- powiedzi przesłuchanego wyniknie uzasadnio- ne podejrzenie, że przesłuchany świadomie lub nieświadomie takiego poszukiwanego człowieka lub rzeczy ukrywa.
Nie wolno będzie zatem dokonywać rewizji na chybił trafił, ,,a może się coś znajdzie“. Trze- ba będzie w każdym przypadku wyraźnie po- wiedzieć, kogo lub czego się szuka. Nie znaczy to, iżby koniecznie należało wymienić nazwisko
osoby poszukiwanej lub dokładnie nazwać
przedmioty; wystarczy, jeżeli sędzia wskaże, że zachodzi uzasadnione przypuszczenie, iż oso- ba, której dom lub ubranie zamierza przeszu- kać, jest sama podejrzana o popełnienie pew- nego wyraźnie wskazanego przestępstwa, albo, że ukrywa jego sprawców lub dowody.
Artykuł niniejszy ma na celu zabezpiecze- nie uczciwego obywatela przed samowolą władz, które bez tego zastrzeżenia, nie mogąc natrafić na ślad przestępstwa lub jego sprawców, mo- głyby przetrząsać mieszkania i kieszenie osób, nic wspólnego z przestępstwem nie mających, w tem przypuszczeniu, że jak się sto mieszkań przeszuka, to się nareszcie na jakiś ślad tego lub innego przestępstwa natrafi. Takich rewi- zyj, na luźnem przypuszczeniu opartych, doko- nywano u nas ciągle za czasów rosyjskich w po-
szukiwaniu przestępców politycznych i, aczkol- wiek istotnie, pod tym względem czasem się coś niespodziewanie wykryło, ale za to obywatel nie był pewny dnia ani godziny, a przytem często bardzo rewizje takie służyły za pretekst do wy- warcia zemsty, a czasem nawet do kradzieży, W państwie praworządnem stosunki takie są niedopuszczalne i dlatego prawo rewizji, zarów- no domowej, jak osobistej, należy ograniczyć do wypadków najniezbędniejszych.
Art. 143.
Art. 151. Rewizji osobistej osoby płci żeńskiej na- leży dokonywać za pośrednictwem osoby tejże płci.
W myśl zasady, przyjętej już w art. 131, projekt zastrzega, że rewizji osobistej *[u ko-
biety]* należy dokonywać za pośrednictwem
osób *[płci żeńskiej]*. Ma tona celu zabezpie- czenie *[kobiet]* od niczem nieusprawiedliwio- nej przykrości dotykania ich w sposób niezawsze delikatny *[przez mężczyzn]*, W czasach przed- wojennych nie należały do rzadkości wypadki, gdy policjanci lub zwłaszcza żandarmi rzucali na niczem nie oparte podejrzenia na kobiety dlatego tylko, żeby móc dokładnie zbadać, co się pod ich ubraniem ukrywa, A wszelka próba oporu pociągała za sobą bardzo poważne skutki.
Art. 144 —145.
Art. 152. Rewizji domowej w porze nocnej doko- nywać wolno tylko w przypadkach, nie cierpiących zwło-
169 144—145
ki, jeżeli przytem istnieją poszlaki, iż w danem pomie- szczeniu ukrywa się podejrzany o przestępstwo, zagro- żone eonajmniej karą więzienia, lub znajdują się do- wody takiego przestępstwa.
Art. 153. Bez ograniczenia wolno dokonywać re- wizji nocną porą w lokalach: a) otwartych w tym cza- cie dla publiczności; b) znanych policji z tego, że służą za miejsce schadzek dla osób już karanych, albo, że w nich przechowuje się rzeeży, pochodzące z przestęp- stwa, albo, że się w nich zawodowo uprawia nierząd lub gry hazardowe.
Art. 154. Za porę nocną uważa się czas od godziny 9 wieczorem do 7 rano.
Rewizji w zasadzie należy dokonywać tylko w dzień. Jest to i tak czynność bardzo przykra i uciążliwa dla osób rewidowanych, dokonywa- nie jej w nocy zwiększa w dwójnasób jej uciąż- liwość... To też projekt zastrzega, że rewizji nocnej wolno dokonywać tylko w przypadkach, nie cierpiących zwłoki, i tylko przy poszukiwa- niu osób, podejrzanych o przestępstwo poważ- niejsze, lub dowodów takiego przestępstwa. Pod żadnym zatem pozorem, nawet w przypadku, nie cierpiącym zwłoki, nie będzie wolno dokonać rewizji nocnej w toku dochodzenia przestępstwa drobnego, zagrożonego tylko aresztem lub grzyw- ną. W razie kolizji między interesem publicz- nym, polegającym na konieczności ścigania na- wet drobnych przekroczeń, a zagwarantowaną przez Konstytucję swobodą obywatela, którego spokój domowego ogniska, zwłaszcza w porze nocnej, powinien być w miarę możności szano- wany, powinien zawsze przeważyć interes waż-
niejszy. Przy ściganiu przestępstw cięższych, interes ogółu w ich wykryciu jest tak wielki, że prawa jednostki muszą ustąpić, ale naruszanie
spokoju nocnego obywatela dla wykrywania
drobnych przekroczeń należy uznać za niedo- puszczalne, Czy można np, pozwolić na rewizję w nocy w celu ustalenia, że w danem mieszka- niu śpi przyjezdny, o nic innego nie podejrze- wany, lecz winny tego, że w ustanowionym ter- minie nie zameldował w policji o swojem przy- byciu? Grozi mu za to drobna grzywna; jeżeli nawet wyjedzie i nie będzie można go skazać — to krzywda dla porządku społecznego jest zbyt drobna, żeby dla niej można było narażać oby- watela na rewizję nocną.
Zupełnie inaczej rzecz się ma w przypadku, gdy rewizji należy dokonać choćby w nocy, lecz w lokalu, otwartym w tym czasie dla publicz- ności: w restauracji, teatrze, kabarecie i t, p. Pojęcie nocy łączy się z pojęciem snu; tam, gdzie jeszcze odbywa się zgromadzenie publicz- ne, zabawa, i wogóle życie wre w całej pełni; tam noc jest tylko na zegarku, noc w znaczeniu snu i odpoczynku jeszcze się nie rozpoczęła. Również niema podstawy do ograniczania czasu rewizji w zakładach, znanych policji z tego, że służą za miejsce schadzek dla osób, już kara- nych, albo, że się w nich przechowuje rzeczy, pochodzące z przestępstwa, albo, że się w nich zawodowo uprawia nierząd lub gry hazardowe, W takich zakładach wszystko przeważnie od-
171 146—148