Sektor biopaliw płynnych w Polsce

Produkcja biopaliw ciekłych na skalę przemysłową jest realizowana od 2005 roku. Jej ówczesny wolumen wynosił 89 tys. ton etanolu oraz 64 tys. ton estrów (rys. 22.). Produkcja pierwszego ze wskazanych biokomponentów w okresie 2005-2014 mieściła się w granicach 87-185 tys. ton i w tym czasie kilkukrotnie rosła i malała. Biorąc pod uwagę całe dziesięciolecie dostrzegalna jest nieznaczna tendencja wzrostowa, co podyktowane jest prowadzoną polityką biopaliwową, zakładającą wzrost produkcji i zużycia biopaliw dla realizacji przyjętych wskaźników, o których była wcześniej mowa. Znacznie wyższy wolumen produkcji Polska osiąga w sektorze estrów. Jeżeli chodzi o produkcję estrów jako biokomponentów, to w okresie 2005-2014 widoczna jest istotna tendencja wzrostowa, choć zmiany te nie były regularne. Najwyższa dynamika wzrostu miała miejsce w latach 2007-2009 (wzrost z poziomu 44 tys. ton w 2007 roku do 365 tys. ton w 2007-2009 roku, tj. o ponad 700%) oraz 2011-2012 (wzrost z 364 tys. ton do 592 tys. ton, tj. o 63%), z kolei w latach 2009-2011 można mówić o pewnej stagnacji (produkcja na poziomie 365 tys. ton).

Rys. 22. Produkcja biopaliw i biokomponentów w Polsce w latach 2005-2014 w tys. ton Informacje uzyskane od przedsiębiorców wytwarzających bądź wytwarzających i magazynujących biokomponenty, wpisanych do rejestru MRiRW.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Urząd Regulacji Energetyki – Rynki energii – Paliwa ciekłe – Biokomponenty i biopaliwa.

Dla porównania produkcja estrów stanowiących samoistne paliwo w tych trzech okresach wzrastała najszybciej, z 27 tys. ton w 2009 roku do 138 tys. ton w 2011 roku, co daje ponad pięciokrotny wzrost. Na rysunku przedstawiono również skalę produkcji estrów na bazie oleju napędowego, jednak poza 2008 rokiem, gdy wyniosła 46 tys. ton, nie była ona znacząca. Biorąc pod uwagę estry razem, produkcja w 2014 roku była bliska 740 tys. ton, wyższa o 46 tys. ton względem roku poprzedniego. W całym omawianym okresie Polska wytworzyła 1,32 mln ton etanolu, 3,4 mln ton estrów w formie biokomponentów, 100 tys. ton estrów na bazie oleju napędowego oraz 440 tys. ton estrów jako samoistnego paliwa, co łącznie daje produkcję estrów na poziomie 3,94 mln ton. Dzięki temu Polska należy do największych wytwórców estrów w Unii Europejskiej.

Rys. 23. Sprzedaż bioetanolu w latach 2005-2014 w tys. ton

Informacje uzyskane od przedsiębiorców wytwarzających bądź wytwarzających i magazynujących biokomponenty, wpisanych do rejestru MRiRW. Sprzedaż dotyczy bioetanolu wytworzonego w Polsce.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Urząd Regulacji Energetyki – Rynki energii – Paliwa ciekłe – Biokomponenty i biopaliwa.

W strukturze ciekłych paliw transportowych w Polsce (jak i całej Unii Europejskiej) dominuje zużycie oleju napędowego, a konsumpcja benzyny jest względnie niewielka i ma to swoje przełożenie na różnice w zużyciu estrów oraz etanolu. Sprzedaż wytworzonego

w Polsce bioetanolu można podzielić na krajową i zagraniczną, którą można utożsamiać z eksportem (rys. 23.). Poza 2010 rokiem sprzedaż wewnętrzna była wyższa niż poza granicami. Szczególnie wysoki krajowy popyt na bioetanol odnotowano w 2006, 2011 i 2012 roku, gdy przekroczyła 85 tys. ton. Z kolei ostatnie dwa lata cechują się względnie niską sprzedażą etanolu w Polsce – w 2013 roku było to 38 tys. ton, a w 2014 roku zaledwie 20 tys. ton. Eksport charakteryzował się znaczną zmiennością i wynosił 20-25 tys. ton w 2009 i 2011 roku, 30-40 tys. ton w latach 2005 i 2006, 74 tys. ton w rekordowym – 2010 roku, a w pozostałych latach był na bardzo niskim poziomie lub był zerowy (2013 i 2014). Przez cały omawiany okres zużycie etanolu w kraju osiągnęło rozmiary 640 tys. ton, a za granicą 200 tys. ton.

Tabela 6 Sprzedaż estrów w latach 2005-2014 w tys. ton

Wyszczególnienie estrów jako biokomponentów estrów na bazie oleju napędowego estrów jako samoistnego paliwa łącznie za granicą w kraju 2005 48,60 2,12 0,00 0,00 50,72 2006 51,67 9,94 0,00 0,00 61,61 2007 21,64 17,32 11,66 12,71 63,33 2008 1,50 157,11 44,91 75,85 279,37 2009 0,02 355,74 25,44 122,28 503,48 2010 3,92 361,31 21,26 331,35 717,85 2011 15,77 356,10 3,38 396,04 771,28 2012 17,79 553,38 0,00 65,35 636,51 2013 22,70 548,61 0,00 82,88 654,18 2014 14,82 488,66 0,00 30,65 534,12

Informacje uzyskane od przedsiębiorców wytwarzających bądź wytwarzających i magazynujących biokomponenty, wpisanych do rejestru MriRW. Sprzedaż dotyczy estrów wytworzonych w Polsce.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Urząd Regulacji Energetyki – Rynki energii – Paliwa ciekłe – Biokomponenty i biopaliwa.

w Polsce estrów z podziałem na: estry jako biokomponenty, estry na bazie oleju napędowego oraz estry stanowiące samoistne paliwo – tak jak w przypadku produkcji. Wyraźnie widoczne jest, że w pierwszych latach, tj. do 2007 roku, zużycie było niewielkie i dopiero od IV kwartału nastąpiło znaczne ożywienie w tym zakresie. Jedynie zagraniczna sprzedaż estrów jako biokomponentów (eksport) była w miarę wysoka w latach 2005 i 2006 – wynosiła około 50 tys. ton, ale w kolejnych latach już znacznie się zmniejszyła. W 2007 i 2013 roku nieznacznie przekroczyła 20 tys. ton, a w pozostałych latach spadała, w tym nawet do 24 ton w 2009 roku. Krajowa sprzedaż estrów jako biokomponentów wykazuje tendencję wzrostową, jednak wyraźnie przyspieszyła od 2008 roku. Tego roku przekroczyła 155 tys. ton, ale w 2008 roku była już na poziomie 355 tys. ton. W 2012 roku krajowa sprzedaż tego biokomponentu osiągnęła rekordowy poziom, ponad 553 tys. ton i w kolejnych dwóch latach spadła – do 549 tys. ton w 2013 roku i 489 tys. ton w 2014 roku. Sprzedaż estrów na bazie oleju napędowego miała miejsce jedynie w okresie 2007-2011, ale z punktu widzenia całego sektora estrów nie była znacząca – tylko w 2008 roku zużycie tego biokomponentu było stosunkowo wysokie i wyniosło 45 tys. ton. Z kolei sprzedaż estrów jako samoistnego paliwa rozpoczęła się w 2007 roku (13 tys. ton) i szybko wzrastała aż do 2011 roku, gdy osiągnęła rozmiary blisko 400 tys. ton. Od 2012 roku zużycie jest na poziomie poniżej 85 tys. ton i biokomponent ten traci na znaczeniu.

Gdyby przeanalizować strukturę krajowej sprzedaży estrów, to w całym omawianym dziesięcioleciu zdecydowanie dominuje zużycie estrów jako biokomponentu (domieszki), jednak w poszczególnych latach inne kierunki także były istotne. W 2007 roku 42% sprzedaży stanowiły estry w formie biokomponentów, 28% estry na bazie oleju napędowego i 30% estry jako samoistne paliwo. Jak już powiedziano, w późniejszych latach niewielkie znaczenie w strukturze miały estry na bazie oleju napędowego. W 2011 roku sprzedaż estrów jako samodzielnego paliwa była istotniejsza pod względem ilościowym (400 tys. ton, 52% w strukturze), ale w kolejnych latach jej znaczenie zmalało. Od kilku lat największą część estrów zużywa się w formie kilkuprocentowego dodatku do oleju napędowego, co pozwala Polsce realizować udział biopaliw mierzony Narodowymi Celami Wskaźnikowymi na poziomie około 6%87

.

87

Szczegółowe dane dotyczące udziału biopaliw w zużyciu paliw w Polsce znajdują się w następnym podrozdziale.