Sekwestracja dwutlenku węgla

Najbliższe lata będą dla chińskiego sektora górniczego niezwykle istotne.

Będzie to związane przede wszystkim z koniecznością dostosowania się do nowych wyzwań rynkowych. Dlatego władze centralne muszą zreali-zować wiele poważnych przedsięwzięć zmierzających do jego unowocześ-nienia oraz wprowadzania nowych technologii do wytwarzania czystego węgla. Możliwość uzyskiwania energii z węgla przy jednoczesnym ogra-niczaniu zanieczyszczeń środowiskowych staje się zasadniczym elemen-tem dokonującej się restrukturyzacji w górnictwie węglowym. W Państwie Środka czynione są intensywne zabiegi zmierzające do zastosowania tech-nologii spalania w czystym tlenie, jak również do podziemnego zgazowania węgla, które polega na przekształcaniu paliw stałych lub płynnych o dużej zawartości węgla w paliwa gazowe za pomocą powietrza lub czystego tle-nu przy dodaniu pary wodnej (carbon dioxide capture and storage, CCS).

302 Wan Zhihong, Being supercritical, „China Daily”, 2 VII 2007.

303 Huang Qili, The Development Strategy for Coal-Fired Power Generation in China,

„Corner Stone. The Official Journal of the World Coal Industry”, Spring 2013, Vol. 1, Issue 1, s. 21.

Technologia CCS obejmuje trzy etapy: wychwytywanie (capture), trans-port (transtrans-port) oraz składowanie (storage). W pierwszym etapie następu-je oddzielenie dwutlenku węgla od innych gazów wytwarzanych w trakcie spalania paliw kopalnych i innych procesach przemysłowych. W drugim – sprężony CO₂ jest transportowany do miejsca składowania. Obecnie naj-częściej odbywa się to z wykorzystaniem rurociągów, statków lub cystern.

W ostatnim etapie CO₂ jest składowany na dużych głębokościach w pod-ziemnych formacjach skalnych (często 1 km lub więcej) celem zapewnienia odpowiednich warunków temperatury i ciśnienia³⁰⁴.

Chiny podjęły już pierwsze kroki związane z wprowadzaniem w życie technologii wychwytywania i podziemnego składowania dwutlenku węgla.

1 czerwca 2009 r. koncern China Shenhua Coal Liquefaction and Chemical Co. Ltd. rozpoczął realizację programu wychwytywania i podziemnego zga-zowania węgla w Ordos w Mongolii Wewnętrznej. Plan zakłada wychwyce-nie i podziemne zgazowawychwyce-nie 100 tys. ton dwutlenku węgla roczwychwyce-nie³⁰⁵.

Według stanu na luty 2014 r. Global CCS Institute zidentyfikował na świe-cie 60 dużych zintegrowanych projektów związanych z wychwytywaniem i podziemnym składowaniem dwutlenku węgla (large-scale integrated CCS projects). Spośród wszystkich instalacji dwanaście funkcjonowało (7 w Sta-nach Zjednoczonych, 2 w Europie i po 1 w Kanadzie, RPA i Afryce)³⁰⁶, a ko-lejnych dziewięć znajdowało się w budowie (4 w Kanadzie, po 2 w Stanach Zjednoczonych i na Bliskim Wschodzie oraz 1 w Australii). Pozostałe przed-sięwzięcia w dalszym ciągu znajdowały się na etapie planowania. Uwzględ-niając wszystkie fazy planowania, realizacji i funkcjonowania, na Chiny przypadało w sumie 12 projektów, mniej tylko od Stanów Zjednoczonych (19) oraz Europy (15)³⁰⁷. W porównaniu z danymi Global CCS Institute z sierpnia 2013 r. Chiny przesunęły jeden projekt z fazy testowania do fazy definiowana³⁰⁸. Chiny poczyniły znaczący postęp w tej materii, zwiększa-jąc liczbę projektów z pięciu w 2010 r. do dwunastu obecnie³⁰⁹. Najbardziej zaawansowane projekty realizowane są przez państwowe przedsiębiorstwa Sinopec oraz Petrochina.

304 Global CCS Institute 2012, The Global Status of CCS: 2012, Canberra, s. 9.

305 Shenhua launches China’s first carbon capture and storage program, „People’s Daily”, 3 VI 2010.

306 Dwanaście działających instalacji może zmagazynować 25 mln ton CO2 rocznie. [Glob-al CCS Institute 2013, The Glob[Glob-al Status of CCS: 2013, Melbourne, s. 10].

307 Global CCS Institute, The Global Status of CCS: 2014, Australia, II 2014, s. 7.

308 Global CCS Institute 2013, The Global Status of CCS: 2013, s. 27.

309 Ibidem, s. 11.

Tabela 41. Duże projekty związane z technologią wychwytywania i podziemnego składowania dwutlenku węgla (CCS) z podziałem na regiony (II 2014)

Rozpoznanie Testowanie Zdefiniowanie Wykonanie Funkcjonowanie Ogółem

USA 0 4 6 2 7 19

Europa 1 4 4 0 2 15

Chiny 6 2 4 0 0 12

Kanada 0 1 1 4 1 7

Australia 0 3 0 1 0 4

Bliski Wschód 0 1 0 2 0 3

Pozostałe

państwa Azji 1 1 0 0 0 2

Ameryka

Południowa 0 0 0 0 1 1

Afryka 0 0 0 0 1 1

Ogółem 8 16 15 9 12 60

Źródło: Global CCS Institute, The Global Status of CCS: 2014, Australia, II 2014, s. 7.

Duże znaczenie dla upowszechnienia technologii CCS mają wprowadzo-ne niedawno rozwiązania prawwprowadzo-ne. W kwietniu 2013 r. Państwowa Komisja ds. Rozwoju i Reform opublikowała dokument Promoting Carbon Captu-re, Utilisation and Storage Pilot and Demonstration określający strategię rozwoju technologii wychwytywania, wykorzystania i składowania dwu-tlenku węgla (carbon capture utilization and storage, CCUS) w Chinach.

W dokumencie wskazywano, że technologia CCUS posiada potencjał jeśli chodzi o znaczącą redukcję emisji gazów cieplarnianych do atmosfery. Ma to znaczenie dla realizacji średnio- i długoterminowych planów Chin doty-czących walki ze zmianami klimatycznymi oraz z promocją rozwoju tech-nologii niskowęglowych. Plan krótkoterminowy zakłada rozwój projektów pilotażowych i demonstracyjnych związanych z CCUS, określenie zasad wsparcia finansowego dla tych przedsięwzięć, rozszerzenie strategicznych badań i planowania służących rozwojowi sektora, współpracę zagranicz-ną, a także podniesienie wiedzy społecznej na temat zastosowania techno-logii CCUS³¹⁰. W analizie przyjętych rozwiązań szczególną uwagę zwraca

310 Notice of National Development and Reform Commission (NDRC) on Promoting Carbon Capture, Utilisation and Storage Pilot and Demonstration, NDRC Climate [2013]

Document No. 849, 27 IV 2013, http://cdn.globalccsinstitute.com/sites/default/files/publica-tions/102106/notice-national-development-reform-commission-ndrc.pdf (7 XI 2013).

zapowiedź wprowadzenia właściwych standardów i regulacji w zakresie stosowania technologii wychwytywania, wykorzystania i składowania dwu-tlenku węgla w powiązaniu z jego wpływem na zdrowie, bezpieczeństwo i środowisko.

Przy ocenie skuteczności wprowadzania tych technologii, należy pamię-tać, że znajduje się ona dopiero we wstępnej fazie projektów demonstracyj-nych zarówno w Chinach, jak i na świecie. Proces wdrażania i rozwoju tej technologii będzie wymagał dofinansowania ze środków publicznych. Wy-twarzanie energii w zakładach wyposażonych w instalacje CCS jest znacz-nie droższe niż w elektrowniach, gdzie znacz-nie wykorzystuje się tej technologii.

Separacja dwutlenku węgla potrzebuje energii, a to pociąga za sobą wzrost zużycia paliwa, potrzebę zainstalowania dodatkowych urządzeń i w rezulta-cie spadek sprawności wytwarzania energii elektrycznej. Ważnym elemen-tem będzie zaelemen-tem przygotowanie sektora energetycznego na zmiany w tym zakresie. Warunkiem powodzenia całego procesu będzie ponadto uzyskanie akceptacji społecznej dla transportu i geologicznego składowania dwutlenku węgla, gdzie dużą rolę powinny odgrywać zarówno instytucje publiczne, jak i organizacje społeczne. Wprowadzenie w życie tych przedsięwzięć będzie wymagało jeszcze opracowania kompleksowych rozwiązań prawnych³¹¹.