Na 25 Ognisk, istniejących na Pomomi, złożyło sprawozdanie z tego działu pracy 18 Ognisk; liczby zatem, które podajemy, stano wią zaledwie 70% liczb istotnych.
Oto zestawienie liczbowe:
Referaty spol.-cśw.: Brodnica^ Chełmno. Chojnice, Działdowo, Filice, Gdynia, Gru dziądz, Więcbork, Sicrakowce. Starogard, Świecie, Toruń, Chełmża, Tuchola, Śliwice, Kowalewo Golub — 17; kursy dla doros łych — 63; słuchaczy — 1944; ilość odczy tów — 170; bibljotek — 79; przedstawień te atralnych — 181; chórów — 46; orkiestr — 19, Współpraca z inneini organizacjami: Tow. Czytelń Lud., Harcerstwo, Czerwony Krzyż, Biały Krzyż, Kółka Rolnicze, Flota Narodo wa, Tow, Teatrów Lud,, Przysposob. Wosjk., L, O. P. P,, Kasy Stefczyka, Związek Strze lecki, Sokół, Tow. Sport'owe, Straże Ogniowe; Spółdzielnie, Koła Młodzieży i inne.
W pracy sipoł.-oświatowej czynnych było 178 członków Związku. 1 ' związkowców skoń
czyło kurs ośw.-społ. 2 — 3 mies. w Warsza wie. Zajmują oni przeważnie stanowiska in struktorów przy powiatach; 5-em ukończyło kurs instruktorski harcerski, 1 — kurs roln.- społ. w Brodach; 1 — kurs bibliotekarski. Ma
my zatem ludzi, przygotowanych do kierowa nia pracą.
Tematy odczytów i. pogadanek były prze ważnie społeczno-obywatelskie i regionalne; stanowiły one propagandę najważniejszych za gadnień współczesnego życia polskiego.
W dziale społ.-gospodarczym pracs? jesf wydatna. Nauczyciele pracują w 86 kółkach
rolniczych, należą do zarządów, rad nadzor czych, są referentami i instruktorami. Spół dzielni różnego typu na terenie Ognisk jest
102, wszędzie pracują nauczyciele związkow cy.
W dziale samorządowym 24 członków na leży do Rad gminnych, 9-ciu jest kooptowa- nych, nadto kilku pełni funkcje wójtów, sołty sów, przewodniczących rad szk. pow, 1 jest czynny w sejmiku pow,, a zarazem jest rad nym m, Chełmna.
Krajoznawstwo rozwija się. 14 członków współdziała w ruchu krajoznawczym. Odbyło i się 7 wycieczek do Gdyni i nad morze, gdzie
już mamy 3 Ogniska.
W Okręgu pomorskim z każdym dniem przybywa nowa ilość członków, a uświadomię- nie związkowe coraz więcej przenika w szere gi nauczycielstwa.
Pewien pogląd na tę sprawę mogą dać na stępujące cyfry porównawcze:
Według sprawozdania Okręgu Pomorskie go Stow. Chrześcijańsko-Narodowego (Nr, 5 i 6 „Nauczyciela Pomorskiego") Okręg Pomor
ski liczył w dniu 31 grudnia 1928 r. 1465 człon ków, w ciągu 1929 r. przybyło mu 132, czyli z dniem 31 grudnia 1929 r. liczba członków i wynosiła 1597. Wzrost członków w stosunku
do liczby z 31 grudnia 1928 r, wynosił 9%. Okręg Pomorski w chwili, gdy to sprawo zdanie piszemy, liczy 54 związkowców, w stosunku do 454 w dniu 31 grudnia 1929 r,, ¡przybyło zatem 70 członków co stanowi 12.3%
przyrostu.
Z tego zestawienia należy stwierdzić, że tendencja przyrostu do naszej organizacji jest silniejsza, aniżeli do organizacji nam przeciw nej. źe stanowimy już Ya liczby jej członków.
KOMISJA ZARZĄDU GŁÓWNEGO ZWIĄZKU P. N, S. P. W POZNANIU.
I, Działalność Komisji.
VII Zjazd Delegatów w Poznaniu powo- Iłał Kóniisję w następującym składzie: prezes kol, Zych, sekretarz kol. Świebocki, skarbnik ¡kol. SiH&ara, członkowie koledzy: Perucki, Szwarc, Jasiewiczówna, Kopeć M,, Werc, Grahowski, Wojciechowski i Wojnarowski, zastępcy koledzy: Łącki, Stachowski, Wan- dycz, Janicki i Krawczyk,
W ciągu roku skład Komisji uległ zmia nie, ponieważ koledzy: Kopeć, Grabowski, Wojciechowski i Stachowski mandaty swe złożyli, W miejsce kol. Kopcia Komisja koop towała koL Polaka, a w miejsce kolegów: Grabowskiego i Wojciechowskiego wzięli za stępcy koledzy: Łącki i Wandycz.
- Przy Komisji utworzono następujące sek cje: 1) kształcenia nauczycieli pod przewod nictwem wiceprezesa koL Wojnarowskiego i
ASO
oświaty pozaszkolnej pod przewodnictwem kol. Polaka. Ref. Obrony Prawnej prowadził prezes kol, Zych.
Praca organizacyjna na tutejszym terenie natrafia na wiele trudności. Ciągła walka z wrogami Związku nie zniechęca nas jednak.
Komisja Poznańska niezmordowanie i skutecznie zwalczała i zwalcza stale napaści Stow, Chrz, Narodowego Naucz, i pism, mu u- służnych, nadto kleru i partyj przeciwrządo- wych.
Obronę spraw sądowych i dyscyplinar nych powierzyła Komisja znanemu adwoka towi dr. Kwiczali, a broniąc praw członków i skutecznie interweniując u władz w wielu wypadkach, zapobiegła krzywdzie członków nauczycieli.
Stały kontakt z podległemi Ogniskami Komisja utrzymywała przez liczne pisma* o- dęzwy, komunikaty, „Nasz Głos“ miesięcz nik pedagogiczny, a nadto przez częste lu stracje i wyjazdy członków Komisji na walne zjazdy poszczególnych Ognisk,
Członkowie Komisji odbyli następujące lustracje:
Komisja zorganizowała Sekcję Społecz- no - oświatową i Kształcenia Nauczycieli,
W latach sprawozdawczych załatwiono 1198 pism, nie licząc okólników i odezw. Po siedzeń Komisji odbyło się 7, posiedzeń Wy- dżiału Wykonawczego — 8.
Nowe Ogniska zoragnizowano w W ol sztynie, Nowym Tomyślu, Ołoboku, Kobylogó- rze i Strzelnie, W Koźminie utworzono Od dział powiatowy.
Życie społeczne, kulturalne, oświatowe oraz dziedzina przysposobienia wojskowego znajdują w Związku na tym terenie trwałą pomoc i oparcie.
Dnia 29.V.1928 odbył się w Poznaniu VII zjazd wojewódzki przy współudziale 250 delegatów,
Ną zjeździe tym wyłoniło się mnóstwo rzeczowych wniosków, jak: w sprawie pod porządkowania szkolnictwa władzom politycz nym, w sprawie dodatku kresowego, zniesie nia okólnika, dotyczącego praktyk religijnych, w sprawie podwyżki poborów, a zniesienia porta od poborów, zmiany adresów Dziennika Urzędowego, programów naukowych, w spra wie ,45-minutowej godziny w szkole powsz., w sprawie badania dzieci szkolnych, tworze nia osobnych oddziałów dla chorych i t. d
Dnia'14.IV,1929 odbył się zjazd prezyafów Ognisk, w którym wziął udział poseł kol.
No-wieki i redaktor „Głosu Nauczycielskiego“ kol. M. Kopeć.
Referat Obrony Prawnej, wobec choroby prezesa Komisji kol, Zycha, objął kol. Mierz wiński,
Następnie odbyło się kilka posiedzeń w sprawie organizacji Kongresu Pedagogiczne go na P, W, K. i organizacji kwater, obejmują cych 400 łóżek, W tym czasie Komisja usil nie, ale tylko z częściowym skutkiem zabie gała o uzyskanie dodatku drożyźnianego dla pracowników umysłowych miasta Poznania i okolicy.
Dnia 27,X.1929 odbył się w Poznaniu zjazd związkowych pracowników oświato wych naszego Okręgu.
Komisja Poznańska oraz Ogniska miały w tym roku wyjątkowo ważne i obszerne pole do pracy organizacyjnej w związku z P. W. K,, Kongresem Pedagogicznym, oraz Zjazdem Wszechsłowiańskim, wywiązując się wszędzie według sił i z pożytkiem dla członków obu zjazdów i odwiedzającej Wystawę rzeszy na uczycielskiej i dziatwy szkolnej.
Do dnia 6 stycznia 1930 istniała przy Komisji Poznańskiej Sekcja Kształcenia Nau czycieli, do której należeli: kol. Józef Wojna rowski, Jan Szwarc, Edward Groele, Mierni- czak, nauczyciel seminarjum z Krotoszyna, Kozioł, nauczyciel seminarjum z Rogoźna. Przy Ognisku w Poznaniu istniała Sekcja Kształcenia Nauczycieli, której przewodni czącą była kol, Antonina Panasówna,, nau czycielka seminarjum nauczycielskiego w Po znaniu,
Sekcje wyżej wymienione zajmowały s>ię przedewszystkiem kształceniem nauczycieli, urządzając kursy kwalifikacyjne, oraz wysy łały członków swych z odczytami i referata mi z pedagogiki do różnych Ognisk.
Po ukonstytuowaniu się nowego Zarządu Okręgowego w dniu 7 stycznia 1930 r,,-po wołano do życia Okręgową Komisję Pedago giczną w liczbie pięciu członków: 1) Wojna
rowskiego Józefa, nauczyciela seminarjum z Wągrowca, 2) Karola Kopcia, nauczyciela se minarjum z Inowrocławia, 3) Szwarca Jana, naucz, szkoły umysłowo upośledzonych z Po znania, 4) Wer ca Stanisława, nauczyciela szkoły głuchoniemych z Kościana, 5) Łąckie go Jana, natssayoiela szkoły powsz, z Pozna nia.
Współpraca związkowych placówek pe dagogicznych z nauczycielstwem seminarjów jest nawiązana, jak również z placówkami pracy pedagogicznej w Ogniskach,
Zestawienie pracy społ.-oświatowej. Ogniska brały udział w pracy następują cych instytucyj: Koła Młodzieży (Ognisk 15), Tow, Ośw. i Nauk. (13), Wychów. Fizyczne (21), Przedstawienia teatralne (18), Chóry (18), Kółka rolnicze (18), Straże Ogniowe (15), Spółdzielnie (14), Dział Samorządowy (20), Regjonalizm (12(, Krajoznawstwo (10), Bibljo- teki (115).
Nadto poszczególni członkowie Ognisk współpracowali z następującemi instytucjami; Harcerstwo, Czerwony Krzyż, L, O. P. P., Flota morska, T, C, L., Tow. Czytelni dla Ko biet,, Tow, Przemysłowe, Tow. Śpiewacze, Przysposobienie Wojskowe, Wychowanie Fi zyczne, Strzelec, Sokół, Kluby sportowe i gi mnastyczne, Tow, Powstańców i Wojskow., Stow. Młodzieży, Tow, Miłośników Wiedzy i Sztuki, Tow, Geograficzne, Obrona Pogra nicza, Tow, Miłośników Sceny, Młodzież Wiejska, Koło Polek.
Ilość kursów 64. Ilość słuchaczy 3570. I- lość odczytów i pogadanek 440.
Jeszcze kilka powiatów w wojew, nie jest zorganizowanych Do nich należą: Cho dzież, Międzychód. Mogilno, Nowy Tomyśl, Szamotuły, Witkowo, Wyrzysk i Żnin. Liczba Ognisk w 1929 r. wynosiła 37, a członków z 994 do 1055, t, j. o 61 czyli o 5,5%,
Na podstawie nadesłanych sprawozdań i lustracyj stan poszczególnych Ognisk przed stawia się następująco:
Ognisko Borek — rozwija się dobrze. Li czba członków tego Ogniska stale rośnie. Członkowie pracują .oświatowo. Frekwencja na zebraniach wynosi 98%.
Ognisko Czarnków — wzrosło nie tylko liczebnie, lecz i finanse znacznie się poprawi ły. Nowy Zarząd Ogniska wyraża nadzieję, te w najbliższym czasie Ognisko to znacznie wzrośnie.
Ognisko Dolsk liczy 13 członków. Na te renie Ogniska jest 2 naucz, należących do Stowarzyszenia, 8 niezorganizowanych. Ze brania odbywają się c o miesiąc, frekwencja 80%. Ognisko pracuje 'wydatnie oświatowo, gdyż zorganizowało 5 wykładów dla nauczy-, cieli, a 12 wykładów publicznych. Finanse. Ogniska przedstawiają się dobrze.
Ognisko Jutrosin, — W ciągu roku ilość członków wzrosła o 50%. Zebrania odibywają się co miesiąc, frekwencja 85 — 95%. W pracy społecznej, oświaty pozaszkolnej bierz« udział 12 czł.
Na terenie Ogn. należy do Stowarzysze nia 8 naucz., niezorganizowanych jest 2.
Ogn, Kościan należy do największych i najlepiej zorganizowanych Ognisk, liczy obec nie przeszło 63 członków. Posiada w kasie nadwyżki i największą bibljotekę, liczącą przeszło 600 tomów. Dobrze zorganizowana Kasa Samopomocy ma przeszło 3000 człon ków. Ognisko opodatkowało się na budowę Domu Rodzinnego po 10 gr,, złożyło znaczną kwotę na fundusz dysp. Marsz. Piłsudskiego. Prawie wszyscy członkowie pracują społecz nie i oświatowo.
Ogn. Krobia. Ilość członków wzrosła o 40%, co świadczy o ruchliwości obecnego Za rządu, Stan finansowy poprawia się. Bibljo- teka Ogniska liczy 30 tomów. Frekwencja na zebraniach wynosi 80 %. 10 członków pracu je społecznie.
Ogn, Ostrzeszów rozwija się i pracuje wzorowo, o czem świadczy stały przyrost członków, mimo założenia Ognisak w Koby- logórze, do którego przekazano część człon ków, Finanse Ogniska są uporządkowane. Bibljoteka liczy 38 tomów. Wysoki procent frekwencji na zebraniach, praca na kursach dla dorosłych i liczne odczyty świadczą o u- społecznieniu członków tego Ogniska. Czło nek Ogniska należy do Rady Szk. Pow.
Ogn, Pleszew, po okresie pewnego zasto ju ożywiło się w ostatnich miesiącach. Licz ba członków wzrosła do 25. W pracy spo łeczno - oświatowej bierze udział 15 człon ków, Finanse ma w porządku,
Ogn, Połajewo. , W pracy społeczno- oświatowej bierze udział 2 członków.
Ogn, Poznań. Znacznie wzrosło w ciągu 1929 roku, Dowodeb ożywienia jest wzrost liczby członków do 203, nadzwyczaj liczne zebrania, uporządkowane finanse i u- chwalenie stałego podatku 10 gr, od członka na budowę Domu Rodzinnego w Zakopanem. Z nowym rokiem nastąpił znaczny wzrost Ogniska. Bibljoteka Ogniska liczy 41 tomów, Bolączką jest brak lokalu. Ognisko prowa dzi stałe kursy kwalifikacyjne,
Ogn, Rawicz liczy obecnie 67 członków. Ognisko to skupia w sobie większość nauczy cielstwa w powiecie dzięki ruchliwości Za rządu. Liczne zebrania, gremjalna praca w
różnych towarzystwach wre na terenie po wiatu rawickiego. Bibljoteka Ogniska liczy 150 dzieł. Finanse są w świetnym stanie,
Ogn, Śmigiel wykazało w ostatnich mie siącach znaczne ożywienie, liczba członków wzrosła o 50%. Możliwości dalszego rozwo
ju tego Ogniska są wielkie, gdyż na jego tere nie jest jeszcze dużo niezorganizowanych ni gdzie. Wielka liczba zebrań ogólnych i za rządu świadczy o ruchliwości. Prawie wszy scy członkowie pracują społecznie. Członko wie Ogniska zasiadają w Radzie Szk, Pow. i w Radzie Miejskiej,
Ogn, Śrem. W ostatnim miesiącu wyka zało ożywienie, gdyż utworzono Oddział pow. w Śremie, W pracy społecznej i oświatowej bierze udział 9 członków.
Ogn, Środa rozwija się bardzo pomyślnie. , Ognisko urządza częste przedstawienia ama torskie, członkowie pracują w różnych Towa rzystwach, a zwłaszcza w Związku Strzelec kim, Członek Ogniska należy do Rady Szk, Pow,
Ogn, Wągrowiec. Mimo trudnych warun ków stale wzrasta. Finanse Ogniska są w do brym stanie. Ognisko prowadziło Wyższy Kurs Naucz. W pracy oś,wiatowej i społecz nej pracuje 18 członków. Ognisko organizuje bibljotekę. Prezes jest członkiem Rady Szk, Pow.
Ogn. Wolsztyn, powołane ni|dawno do życia, liczy obecnie 27 członków. Ognisko to zdobywa coraz większe uznanie wśród oko licznego nauczycielstwa. Finanse Ogniska są w dobrym stanie. Członkowie w liczbie 12 pracują społecznie i oświatowo.
Ogn. Bydgoszcz pracuje w niezmiernie trudnych warunkach, jest zwalczane przez skupienia nam wrogie. Ognisko pracuje tak że w sferach pozanauczycielskich, zorgani zowało kurs dla dorosłych. Ognisko posiada bibljotekę, liczącą 134 tomy. Przejściowe kłopoty finansowe zostaną zapewne wkrót ce przezwyciężone,
Ogn. Grodzisk. W ciągu roku odbyły się tylko 4 zebrania. Zorganizowano kurs dla naucz. Społecznie pracuje 9 członków;.
Ogn. Rogoźno nie wykazuje jeszcze wy bitniejszej żywotności z powodu małej liczby, bo 9 członków. Finanse zostały uporządkowa ne, Organizuje bibljotekę.
Ogn. Września pracuje wytrwale. Finanse ma uporządkowane. Wszyscy członkowie pra cują społecznie. Organizuje bibljotekę.
Ogn. Gniezno. Na terenie Ogniska znaj duje się dużo nauczycieli niezorganizowanych. Ognisko zorganizowało kurs dla nauczycieli, a 9 członków pracuje społecznie i oświatowo
w różnych towarzystwach. Finanse Ogniska są zupełnie uporządkowane,
Ogn, Inowrocław. Po przejściowych trud
nościach odżyło- dzięki zapobiegliwości obec nego Zarządu, 10 członków pracuje społecz nie, Do Rady Szk, Pow, i Uizędu Dyscypl. należy 2 członków.
Ogn. Jarocin pracui'2 w trudnych warun kach. Część członków pracuje w różnych towarzystwach. Finanse Ogn. znajdują się w dobrym staai;.
Ogn. w Kępnie ma widoki rozwoju, gJyż na jego terenie jnajduje się jeszcze 52 nauczy cieli niezorgarr.,iov/anych. Prawie wszyscy członkowie bio’ 4 żywy i »ział w pracy oświa
towej. Sta 11 .iQn> >vv[:rfo Ognisko nie pod&łc, Ogn, w Koźminie wyróżnia v ę {.racą i ruchliwością: ma znaczne nadwyżk: pie niężne i bibliotek?, liczącą 320 riz:el., Zor ganizowało W. IZ. , grupc geogr. przyroJn, i 2 kursy doks^t<c*Hti'.e dla nauczycieli. Ru
chliwa Sekcja Wyc;cczkowa tego Ogn. (zor ganizowała 2-tygodiiiową wycieczkę na Śltsk, w Karpaty i Tatry pod przewodnictwem kol, Czernika przy utfci.il« 42 ucr^sfnikć-w. Sf-kcja Teatralna odeg^ila „Karpackich Córi.Ji" z o- kazji 10-lecia Odrodzenia Polski, Ognisko posiada Kasę Samopomocy,
Ogn. Książ nie wykazuia żywotności z powodu braku odpowiednich ludzi na miejscu i trudnych warunków pracy.
Ogn, Leszno powoli dźwiga się z braków organizacyjnych lat ubiegłych. Dziś już ma warunki pomyślniejszej pracy,
Ogn. Odolanów. Ognisko to pracuje wy datnie, nie posiada zaległości finansowych,
Ogn. Ostrów liczy 56 członków. Spadek liczby członków nastąpił z powodu założenia drugiego Ogniska w powiecie w Ołoboku. O wielkiej ruchliwości Zarządu świadczy 16 odczytów, zorganizowanych dla sfer pozanau- czycielskich, Niema Towarzystwa na terenie Ogniska, w którem nie byłoby ogniskowe®. Do Rady Szk. Pow, należy 2 członków,
Ogn, Kobyłogóra, Ogn, Ołobok, Ogn. Strzelno — pracują od niedawna. Na terenie tych Ognisk niezorganizowanych nauczycieli jest dużo. Praca Ognisk jest utrudniona, gdyż znajdują się wśród wrogiego otoczenia. Nie mniej mają wolę stałego rozwoju,
Ogn, Kcynia, Członkowie pracują wy datnie na niwie oświatowej. Przyczyną ma łej liczby członków jest niechętny dla Związ ku stosunek władz szkolnych. Ognisko opo datkowało się na Dom Rodzinny po 10 gr.
Najżywotniejszym Oddziałem pow, na te renie Komisji jest oddział pow. w Ostrowie, który zorganizował kilka zjazdów. Reszta
Oddziałów pow. nie wykazuje większej żywot ności, Jeżeli na terenie powiatu znajduje się więcej Ognisk, zwykle czynności Oddz. pow, spełniają Ogniska z siedzibą w mieście pow, porozumiewając się z sąsiedniemi Ogni
skami i odbywając z niemi wspólne posiedze nia, co jest ułatwione ze względu na stosun* kowo dobrą komunikację.