Konwencje trzeciego filaru i krajowe działania jednorazowe

W 2007 r. Malta przystąpiła do konwencji w sprawie wzajemnej pomocy i współpracy między administracjami celnymi („konwencja Neapol II”)²³. Konwencja

16 Rozporządzenie Rady (WE) nr 14/2008 zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 386/90, Dz.U. L 8 z 11.1.2008.

17 Rozporządzenie (WE) nr 1889/2005, Dz.U. L 309 z 25.11.2005.

18 Dz.U. L 82 z 22.3.1997.

19 COM(2006)866.

20 Wcześniej cytowane rozporządzenie (WE) nr 515/97.

21 Na przykład obrót kontenerami.

22 Wnioski te zostały przyjęte w 2008 r.: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 450/2008 z dnia 23 kwietnia 2008 r. ustanawiające wspólnotowy kodeks celny (zmodernizowany kodeks celny), Dz.U. L 145 z 4.6.2008, oraz decyzja Parlamentu Europejskiego i Rady nr 70/2008/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie eliminowania papierowej formy dokumentów w sektorach ceł i handlu, Dz.U. L 23 z 23.1.2008.

23 Konwencja z dnia 18 grudnia 1997 r., Dz.U. C 24 z 23.1.1998.

została ratyfikowana i weszła w życie we wszystkich państwach członkowskich poza Włochami, ale jest już stosowana w stosunkach między dwudziestoma dwoma państwami członkowskimi²⁴.

Malta ratyfikowała konwencję o wykorzystaniu technologii informatycznej dla potrzeb celnych²⁵. Konwencję, która ustanawia między innymi System Informacji Celnej (SIC) i która weszła w życie pod koniec 2005 r., ratyfikowały wszystkie państwa członkowskie.

Ratyfikacja przez Szwecję i Finlandię umożliwiła wejście w życie protokołu zmieniającego konwencję o wykorzystaniu technologii informatycznej dla potrzeb celnych²⁶. Łotwa przystąpiła do protokołu w 2007 r.²⁷. Protokół ustanawia wcześniej wspomniany system FIDE.

Rumunia i Bułgaria przystąpiły do obu konwencji i protokołu w momencie wejścia do UE²⁸.

Belgia podpisała dwustronne porozumienia o współpracy z wieloma krajami trzecimi. W węgierskim kodeksie karnym zmieniono i wyjaśniono przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej za przemyt. Finlandia zgłosiła dokonanie znacznej reorganizacji organów celnych, mającej na celu poprawę zarządzania ryzykiem. W Irlandii w tym samym celu wprowadzono nowy system informatyczny.

2.2. Walka z przemytem i podrabianiem papierosów

W 2004 r. Wspólnota Europejska i dziesięć państw członkowskich²⁹ zawarły umowę o współpracy z przedsiębiorstwem Philip Morris International (PMI). Od momentu podpisania umowy do końca 2007 r. PMI wypłacił 575 mln USD (około 364,5 mln EUR). Od tego czasu szesnaście państw członkowskich³⁰ przystąpiło do tej umowy, które przewiduje wypłatę około 1250 mln USD w ciągu dwunastu lat; kwota ta mogłaby zostać wykorzystana na walkę z przemytem i podrabianiem papierosów.

W grudniu 2007 r. Komisja Europejska i dwadzieścia sześć państw członkowskich³¹ podpisały umowę o współpracy z przedsiębiorstwem Japan Tobacco International (JTI). Umowa, zawarte na piętnaście lat, przewiduje wypłatę kwoty 400 mln USD (około 253,6 mln EUR), która mogłaby zostać wykorzystana na walkę z przemytem i podrabianiem papierosów.

Jednym z najważniejszych elementów umów jest wdrożenie mechanizmu długoterminowego zapobiegania przemytowi papierosów PMI i JTI na rynku europejskim. Umowy przewidują wdrożenie we współpracy z OLAF i państwami

24 Zgodnie z deklaracjami, o których mowa w art. 32 ust. 4 Konwencji.

25 Konwencja z dnia 26 lipca 1995 r., Dz.U. C 316 z 27.11.1995.

26 Protokół z dnia 8 maja 2003 r., Dz.U. C 139 z 13.6.2003.

27 UK i MT ratyfikowały protokół dnia 15 stycznia 2008 r. AT, BE, EL, IT, IE i PT nie ratyfikowały protokołu.

28 Decyzja Rady nr 2008/39/WSiSW z dnia 6 grudnia 2007 r., Dz.U. L 9 z 12.1.2008 i decyzja Rady 2007/764/WE z dnia 8 listopada 2007 r., Dz.U. L 307 z 24.11.2007.

29 BE, DE, EL, ES, FR, IT, LU, NL, PT i FI.

30 UK nie jest stroną tej umowy.

31 UK nie jest stroną tej umowy.

członkowskimi procedur kontroli i śledzenia produktów, tak aby można było ustalić, w którym momencie papierosy oryginalne (marek PMI i JTI) opuszczają legalny cykl zaopatrzenia i przechodzą w ręce przemytników.

W 2007 r. w nowej edycji programu Herkules II na rzecz walki z przemytem i podrabianiem papierosów (patrz pkt 2.6) przewidziano współfinansowanie z budżetu wspólnotowego urządzeń skanujących, ułatwiających wykrywanie podrabianych papierosów, na całkowitą kwotę szacowaną na ponad 5 mln EUR. Program w dalszym ciągu finansuje działania szkoleniowe, zakup specjalistycznego sprzętu technicznego i pomoc techniczną na monitorowanie niezgodnych z prawem działań w tej dziedzinie.

Komisja (OLAF i SANCO) aktywnie uczestniczyła w przygotowaniu negocjacji protokołu dotyczącego ramowej konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o ograniczeniu użycia tytoniu³². Protokół ten będzie dotyczył w sposób szczególny walki z nielegalnym handlem wyrobami tytoniowymi. Jeden z pracowników OLAF został wybrany na stanowisko przewodniczącego międzyrządowej instytucji negocjującej, która negocjuje protokół.

2.3. Nieprawidłowości i podejrzenia nadużyć w dziedzinie „wydatków bezpośrednich”

Do tego roku dane dotyczące wykrytych nieprawidłowości i podejrzeń o nadużycia oraz dokonanych korekt były zbierane tylko w zakresie wydatków podlegających zarządzaniu dzielonemu. Aby temu zaradzić i lepiej opisać sytuację nieprawidłowości i podejrzewanych nadużyć w ramach niniejszego sprawozdania, służby Komisji będą od tej pory rejestrować w systemie rachunkowym Komisji (ABAC) więcej informacji na temat stwierdzonych nieprawidłowości i dokonanych korekt.

W celu przedstawienia wstępnej analizy już w tym roku służby Komisji ustaliły przypadki nieprawidłowości i podejrzenia nadużyć w tych dziedzinach budżetu, które stanowią przedmiot bezpośredniego scentralizowanego zarządzania.

2.4. Nowe podejście dotyczące zabezpieczenia przed nadużyciami finansowymi W 2001 r. Komisja przyjęła decyzję³³ o wdrożeniu zapobiegawczego mechanizmu zabezpieczającego przed nadużyciami finansowymi („fraud-proofing”), tak aby przepisy prawa i zarządzanie umowami było bardziej „odporne” na nadużycia finansowe. Od 2002 r. powstawały nowe inicjatywy prawne i nowe podstawy prawne dla finansowania wspólnotowego (jak np. wzory umów), odpowiadające tej szczególnej potrzebie czuwania nad ochroną interesów finansowych Wspólnot.

Projekty te analizowano z punktu widzenia ich odporności na nadużycia finansowe i ulepszano wszędzie tam, gdzie okazało się to konieczne³⁴.

32 Dokument OMS WHA 56.1 z dnia 21 maja 2003 r., która weszła w życie w dniu 27 lutego 2005 r.

33 Komunikat Komisji SEC(2001)2029 wersja ostateczna.

34 Wyniki wdrażania mechanizmu fraud-proofing w latach 2002-2007 stanowiły przedmiot szczegółowego sprawozdania, SEC(2007)1676 wersja ostateczna.

W grudniu 2007 r. Komisja przyjęła nowe podejście do zabezpieczenia przed nadużyciami finansowymi³⁵, którego podstawą jest wykorzystywanie wyników postępowań OLAF. Doświadczenie operacyjne będzie wykorzystywane w sposób bardziej zorganizowany i odpowiedni, a także będzie szerzej udostępniane innym służbom Komisji oraz innym organom i instytucjom UE. Celem tego nowego podejścia jest ustalenie słabych punktów nie tylko we wnioskach legislacyjnych, ale również w zakresie stosowania przepisów prawa UE i w systemach zarządzania i kontroli.

Nowa polityka, która na pierwszym etapie ma zastosowanie do sektora wydatków bezpośrednich, poprawi zapobieganie nadużyciom przez wykorzystanie wszystkich dostępnych danych (wyniki postępowań, audytów, analiz itd.).

2.5. Ochrona euro przed fałszowaniem

Propozycja rozporządzenia Rady³⁶ ma na celu wzmocnienie ochrony przed fałszowaniem przez wprowadzenie, dla odpowiednich podmiotów, obowiązku kontrolowania autentyczności otrzymywanych monet i banknotów przed ich wprowadzeniem do obrotu. Propozycja zakłada ponadto zezwolenie na przekazywanie fałszywych pieniędzy między organami władzy krajowej a instytucjami i organami Unii, aby ułatwić kontrolę autentyczności.

W jednym ze sprawozdań Komisja sporządziła bilans sankcji, karnych i innych, nałożonych przez państwa członkowskie w zakresie ochrony przed fałszowaniem pieniędzy³⁷ zgodnie z decyzją ramową Rady z 2000 r.³⁸ Z bilansu wynika, że podjęte środki odpowiadają na ogół stopniowi skuteczności i wydajności wymaganemu w ramowej decyzji, ponieważ przewidziana odpowiedzialność karna i sankcje zostały na ogół wprowadzone do przepisów prawa państw członkowskich.

W zakresie operacyjnym Komisja, przez działania prowadzone w ramach programu Perykles³⁹, w dalszym ciągu wspierała współpracę między władzami krajowymi, europejskimi i międzynarodowymi, odpowiedzialnymi za walkę z fałszowaniem euro. Budżet programu Perykles na 2007 r. został wykonany w ponad 80%, uruchomiono dwanaście projektów, z których siedem zaproponowały państwa członkowskie, a pięć Komisja (OLAF).

Większość z tych projektów, skierowanych do ekspertów z państw członkowskich i krajów kandydujących, miała cel edukacyjny (organizowanie sesji szkoleniowych, działań dotyczących zapoznawania z technikami wykrywania fałszerstw itd.). W ramach programu Perykles zorganizowano również dwa seminaria na szeroką skalę, które zgromadziły przedstawicieli państw członkowskich, krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów w celu wzmocnienia współpracy z krajami trzecimi w zakresie walki z fałszowaniem euro.

35 COM(2007)806 wersja ostateczna.

36 Propozycja rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1338/2001, COM(2007) 525 wersja ostateczna.

37 Trzecie sprawozdanie Komisji w oparciu o art. 11 decyzji ramowej Rady z dnia 29 maja 2000 r., COM(2007) 524 wersja ostateczna.

38 Decyzja ramowa 2000/383/WSiSW, Dz.U. L 140 z 14.6.2000.

39 Decyzja Rady z 17.12.2001, Dz.U. L 339 z 21.12.2001.

W 2007 r. wycofano z obiegu około 211 000 monet euro. Liczba ta wzrosła o około 29% w porównaniu z 2006 r., co było głównie wynikiem wzmożonej współpracy z właściwymi organami władzy państw członkowskich.

2.6. Program Herkules II

Program Herkules wdrożono w celu wspierania działań związanych z ochroną interesów finansowych Wspólnot⁴⁰. W 2007 r. Parlament Europejski i Rada zdecydowały o przedłużeniu programu na lata 2007-2013⁴¹.

Budżet programu zwiększył się o 6 mln EUR rocznie, tak aby można było w nim ująć nowy dział programu, pozwalający na sfinansowanie działań szkoleniowych oraz zakup sprzętu w celu zwalczania przemytu papierosów.

Budżet na 2007 r. w wysokości 13,574 mln EUR umożliwił współfinansowanie 15 projektów w dziedzinie szkoleń, 21 projektów w dziedzinie wsparcia technicznego i 10 działań w dziedzinie badań prawnych. Wśród tych projektów znajdują się nie tylko działania o zasięgu międzynarodowym, takie jak konferencje, by ułatwić wymianę teoretycznej lub operacyjnej wiedzy, ale także indywidualne wsparcie dla niektórych organów władzy krajowej, np. zakup sprzętu ułatwiającego wykrywanie przemytu lub pomoc techniczna związana z konkretnym dochodzeniem.

2.7. Inne środki podjęte w 2007 r. w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot W ramach Europejskiej inicjatywy na rzecz przejrzystości⁴² zaproponowano regularne publikowanie listy beneficjentów środków z budżetu wspólnotowego, niezależnie od sposobu zarządzania tymi środkami. Po wprowadzeniu tego obowiązku w 2006 r. do rozporządzenia finansowego⁴³ i do rozporządzenia Komisji mającego zastosowanie do funduszy strukturalnych i do Funduszu Spójności⁴⁴, na mocy dwóch rozporządzeń⁴⁵ z 2007 r. nałożono na państwa członkowskie obowiązek publikowania listy beneficjentów funduszy rolniczych i funduszu rybackiego, a także otrzymywanych kwot.

W następstwie komunikatu w sprawie europejskiej strategii walki z oszustwami podatkowymi⁴⁶ i na wniosek Rady Ministrów UE z czerwca 2007 r. Komisja wydała komunikat zawierający kluczowe elementy służące zwalczaniu nadużyć związanych z podatkiem VAT, w szczególności oszustw karuzelowych⁴⁷. W dokumentach stanowiących wkład do niniejszego sprawozdania kilka państw członkowskich

40 http://ec.europa/anti-fraud/programmes/index_fr.html.

41 Decyzja nr 878/2007/WE, Dz.U. L 193 z 25.7.2007

42 COM(2007)127.

43 Rozporządzenie finansowe rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z dnia 25 czerwca 2002 r., Dz.U. L 248 z 16.9.2002, zmienione rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 1995/2006 z dnia 13 grudnia 2006 r., Dz.U. L 390 z 30.12.2006.

44 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r., Dz.U. L 371 z 27.12.2006.

45 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1437/2007 z dnia 26 listopada 2007 r., Dz.U. C 181 z 3.8.2007;

rozporządzenie Komisji (WE) nr 498/2007 z dnia 26 marca 2007 r., Dz.U. L 120 z 10.5.2007.

46 COM(2006)254.

47 COM(2007)758.

zgłosiło wprowadzenie na poziomie krajowym środków służących lepszemu zwalczaniu nadużyć w zakresie podatku VAT⁴⁸.

Konwencja w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnoty⁴⁹ i protokoły do niej⁵⁰ zostały ratyfikowane w 2007 r. przez Słowenię. Rumunia i Bułgaria przystąpiły do nich automatycznie w momencie wejścia do UE⁵¹. Komisja zachęca państwa członkowskie, które jeszcze nie ratyfikowały konwencji lub protokołów do niej, by uczyniły to w najkrótszym możliwym terminie⁵².

Służby Komisji podpisały w 2007 r. przepisy administracyjne dotyczące współpracy z odpowiednimi organami władzy niektórych krajów trzecich⁵³ w dziedzinie walki z nadużyciami finansowymi, korupcją i wszelkimi innymi niezgodnymi z prawem działaniami przynoszącymi szkodę interesom finansowym Wspólnot lub krajów trzecich będących sygnatariuszami. Komisja kontynuuje negocjacje w celu zawarcia podobnych porozumień z innymi krajami trzecimi otrzymującymi pomoc finansową ze środków europejskich.

Słowacja przyjęła narodową strategię dla ochrony interesów finansowych Wspólnot, która przewiduje działania we wszystkich przedmiotowych dziedzinach w przyszłości. Rumuński kodeks karny i inne powiązane przepisy prawa zostały zmienione w celu wprowadzenia odpowiedzialności karnej osób prawnych. We Włoszech komitet ds. walki z nadużyciami finansowymi we Wspólnocie ma misję koordynowania wszystkich działań w zakresie walki z nadużyciami i innymi nieprawidłowościami w dziedzinie podatków, rolnictwa i funduszy strukturalnych.

Szwecja wzmocniła swój system kontroli wewnętrznej, mający zastosowanie do środków krajowych i europejskich.

Do przepisów prawa maltańskiego i rumuńskiego wprowadzono nowe sankcje administracyjne, mające zastosowanie do niektórych poważnych nieprawidłowości.

Łotwa zaostrzyła sankcje karne mające zastosowanie do przestępstw przynoszących szkodę funduszom wspólnotowym i dokonywanych w zorganizowanych grupach.

Kilka państw członkowskich zgłosiło przyjęcie lub zaktualizowanie instrukcji i wytycznych w celu zharmonizowania podejścia do nieprawidłowości i sposobu ich zgłaszania⁵⁴. W Estonii wszystkie nieprawidłowości, dla których znaleziono

48 BE, CZ, HU, MT i RO.

49 Wcześniej cytowana.

50 Pierwszy protokół z dnia 27 września 1996 r., Dz.U. C 313 z 23.10.1996. Protokół z dnia 29 listopada 1996 r. w sprawie prejudycjalnej interpretacji konwencji przez TSWE, Dz.U. C 151 z 20.5.1997. Drugi protokół z dnia 19 czerwca 1997 r., Dz.U. C 221 z 19.7.1997.

51 Decyzja Rady 2008/40/WSiSW z dnia 6 grudnia 2007 r., Dz.U. L 9 z 12.1.2008.

52 Do chwili obecnej CZ, HU, MT i PL nie ratyfikowały Konwencji i protokołów do niej. EE nie ratyfikowała protokołu w sprawie interpretacji konwencji przez TSWE. IT nie ratyfikowała drugiego protokołu, czym utrudnia jego wejście w życie. W drugim sprawozdaniu na temat wdrożenia konwencji i protokołów do niej (COM(2008) 77 wersja ostateczna) Komisja stwierdziła również pewne luki w zakresie transpozycji niektórych przepisów w siedmiu państwach członkowskich. Komisja indywidualnie skontaktuje się tymi państwami członkowskimi w celu prawidłowego zakończenia transpozycji.

53 Władze krajowe Maroka (porozumienie to obejmuje również dziedzinę celną), Dżibuti, Kongo Brazzaville, Senegalu, Argentyny i Forum Najwyższych Organów Kontroli Państw Afryki (FIGE).

54 DE, IT i SK.

ostateczne rozwiązanie, są publikowane na stronie internetowej ministerstwa finansów.

W Belgii i we Francji zmieniono przepisy prawa karnego dotyczące korupcji w celu dostosowania ich do europejskich i międzynarodowych konwencji dotyczących tej kwestii. Na Słowacji ustanowiono międzywydziałowy zespół zajmujący się aktualizowaniem krajowego programu przeciwko korupcji. W Portugalii wdrożenie wspólnej inicjatywy przeciwko korupcji, realizowanej przez kilka organów dochodzeniowych, zakończyło się publikacją raportu w 2007 r. Belgia i Cypr podjęły środki w celu poprawy walki z praniem pieniędzy.

Jeśli chodzi o odzyskiwanie środków, w Rumunii zadłużenie w tej dziedzinie względem Wspólnot Europejskich jest teraz traktowane tak, jak zadłużenie podatkowe.

3. KONTROLE W CELU WYKRYCIA NADUŻYĆ FINANSOWYCH I INNYCH NIEPRAWIDŁOWOŚCI

W zakresie poboru wspólnotowych zasobów własnych i w dziedzinach, w których państwa członkowskie wykonują budżet, odpowiedzialność za kontrole mające na celu wykrycie nadużyć finansowych i innych nieprawidłowości ponoszą wspólnie władze państw członkowskich i władze wspólnotowe.

Niniejszy rozdział przedstawia pokrótce przebieg i wyniki tych kontroli.

3.1. Kontrole w zakresie funduszy strukturalnych

Aby nadać nowy impuls poprawie finansowego zarządzania funduszami europejskimi, w szczególności środkami zarządzanymi przez państwa członkowskie, i uwzględniając opinię nr 2/2004⁵⁵ Trybunału Obrachunkowego w sprawie modelu jednolitej kontroli, Komisja przyjęła w styczniu 2006 r. harmonogram działań dotyczących zintegrowanych ram kontroli wewnętrznej⁵⁶. Strategicznym celem jest uzyskanie pozytywnego poświadczenia wiarygodności przez Trybunał Obrachunkowy.

3.1.1. Poprawa ram kontroli

Nowe przepisy mające zastosowanie do wydatków strukturalnych,⁵⁷ począwszy od okresu programowania 2007-2013, upraszczają i wyjaśniają niektóre aspekty

55 Dz.U. C 107 z 30.4.2004.

56 COM(2006)9 i SEC(2006)49. Przez „zintegrowane ramy kontroli” należy rozumieć uzupełniające się systemy monitorowania i kontroli wystarczające do rozsądnego zapewnienia prawidłowego zarządzania ryzykiem błędu na wszystkich poziomach działania. Komisja opublikuje pod koniec 2008 r. komunikat w sprawie kosztów i korzyści z kontroli w stosunku do ryzyka szczątkowego. Odnośnie do innych aspektów zob. pierwsze sprawozdanie (COM(2007)86) i sprawozdanie końcowe z postępów w realizacji planu działania (COM(2008)110).

57 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące EFRR, EFS i Funduszu Spójności; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1080/2006 w sprawie EFRR; rozporządzenie Komisji (WE) nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r.

ustanawiające zasady wykonania rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 oraz rozporządzenia (WE) nr

procedur przyznawania i wypłacania środków. Przepisy te przewidują lepsze informowanie wszystkich zainteresowanych podmiotów, w szczególności potencjalnych beneficjentów, o mających zastosowanie przepisach. Systemy kontroli wewnętrznej są zdefiniowane w jaśniejszy sposób.

Dla każdego programu operacyjnego państwa członkowskie wyznaczają organ zarządzający, który jest odpowiedzialny za prawidłowe wykonanie programu, a także za kontrolę zarządzania.

Państwa członkowskie wyznaczają również organ certyfikujący (zwany „organem ds. płatności” w przepisach mających zastosowanie dla okresu 2000-2006), odpowiedzialny za przekazanie Komisji poświadczonych stanów wydatków i wniosków o finansowanie. Zadaniem tego organu jest również podejmowanie działań w związku z wykrytymi nieprawidłowościami (w tym nadużyciami finansowymi) i systematyczne sporządzanie z nich sprawozdań dla Komisji.

Ponadto państwa członkowskie wyznaczają organ kontrolny (instytucję poświadczającą zamknięcie, „winding-up body”, dla okresu 2000-2006). Przepisy regulujące kontrole i audyty operacji prowadzonych przez organ kontrolny zostały zharmonizowane dla nowego okresu programowania, zacieśniono też wymianę informacji z Komisją. Od tej pory organ kontrolny musi przedstawiać Komisji strategię kontroli dla programu operacyjnego, za który jest odpowiedzialny.

Organ kontrolny przedkłada Komisji roczne sprawozdanie, które stanowi podsumowanie wyników przeprowadzonych kontroli. Dla nowego okresu programowania sprawozdanie to winno być redagowane według jednolitego wzoru i musi obowiązkowo zawierać informację o wykrytym współczynniku błędu. Innym ważnym krokiem naprzód jest zobowiązanie organów kontrolnych do wydawania każdego roku opinii, w której mają stwierdzić, czy systemy zarządzania i kontroli działają na tyle skutecznie, by dać wystarczającą pewność, że stan wydatków jest poprawny, a operacje leżące u ich podstaw są legalne i prawidłowe.

Państwa członkowskie są od tej pory zobowiązane do sporządzania rocznego podsumowania wszystkich zgłoszonych wydatków i wszystkich przeprowadzonych kontroli⁵⁸. Dotyczy to również okresu programowania 2000-2006. Pod koniec kwietnia 2008 r. niemal wszystkie państwa członkowskie sporządziły roczne podsumowania, które były zgodne lub zasadniczo zgodne z minimalnymi wymaganiami. Komisja przyjęła środki w celu wszczęcia postępowania sądowego przeciwko jednemu państwu członkowskiemu.

Ze swojej strony Komisja wprowadziła procedurę oceny zgodności systemów zarządzania i kontroli państw członkowskich, zgodnie z art. 71 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. Komisja ocenia i zatwierdza strategie kontrolne opracowane przez organy kontroli państw członkowskich. Na podstawie swoich własnych kontroli i audytów oraz informacji przekazanych przez państwa członkowskie Komisja dokonuje oceny zabezpieczenia uzyskiwanego dzięki systemom działającym w państwach członkowskich, która przedstawiana jest w sprawozdaniu rocznym z

1080/2006. Podobne przepisy mają zastosowanie w sektorze rybołówstwa, rozporządzenie (WE) nr 1198/2006, Dz.U. L 223 z 15.8.2006.

58 Art. 53b ust. 3 rozporządzenia finansowego.

działalności właściwej dyrekcji generalnej oraz w sprawozdaniu skonsolidowanym Komisji. Ocena ta opiera się na zharmonizowanych wskaźnikach legalności i prawidłowości.

Komisja jest uprawniona do przerwania lub wstrzymania wypłat środków. Może również dokonywać korekt finansowych.

3.1.2. Przeprowadzanie kontroli zarządzania przez państwa członkowskie w zakresie EFRR Informacje zawarte w niniejszym punkcie oparte są wyłącznie na informacjach przekazanych przez państwa członkowskie na podstawie kwestionariusza⁵⁹ i dotyczą wyłącznie EFRR. W kwestionariuszu proszono o informacje na temat systemów kontroli działających na końcu 2007 r. i o statystyki z kontroli przeprowadzonych w 2005 r.

Większość nieprawidłowości nieuchronnie ma miejsce na poziomie odbiorcy ostatecznego lub beneficjenta końcowego. Organy zarządzające przeprowadzają kontrole „zarządzania” lub „pierwszego poziomu” w celu wykrycia tych nieprawidłowości na wczesnym etapie procedury. Kontrole te obejmują obowiązkowo kontrole administracyjne dokumentów dotyczących każdego złożonego przez beneficjentów wniosku o zwrot kosztów oraz kontrole na miejscu.

Znaczna większość państw członkowskich wskazała, że w czasie kontroli administracyjnych dokumentów wszystkie dokumenty dotyczące projektów i deklaracje wydatków są systematycznie poddawane pogłębionym kontrolom. We wszystkich państwach członkowskich ta pogłębiona kontrola dotyczy kwalifikowalności wydatku. W około połowie państw członkowskich organy sprawdzają również systematycznie, czy dokumenty uzupełniające są odpowiednie;

w jednej trzeciej państw członkowskich sprawdza się, czy współfinansowane dzieła lub usługi zostały rzeczywiście wykonane.

Odsetek budżetu sprawdzonego w ramach kontroli na miejscu za 2005 r. znacznie różni się w poszczególnych państwach członkowskich, a tym samym jest różny w zależności od programu. Gdy wskaźnik okazywał się niższy niż 100 %, państwa członkowskie łączyły reprezentatywną lub losową próbkę z analizą ryzyka w celu ukierunkowania kontroli.

W 2005 r. kontrole na miejscu były częściej prowadzone przez instytucje pośredniczące. W pięciu państwach członkowskich organy zarządzające same przeprowadziły kontrole w znacznej części przypadków. Tylko jedno państwo członkowskie zleciło wykonanie wielu kontroli podmiotowi zewnętrznemu.

Wszystkie państwa członkowskie podały, że akta z przeprowadzonych kontroli oraz nieprawidłowości wykryte w zakresie każdego projektu zostały zarchiwizowane w bazie danych monitorowania programu. Niemniej niewiele państw członkowskich było w stanie podać wiarygodne statystyki dotyczące wyników kontroli przeprowadzonych w 2005 r. Pozwala to zakładać, że dane te nie są scentralizowane.

59 Ta informacja nie została sprawdzona przez zestawienie z danymi, jakimi dysponuje DG ds. Polityki Regionalnej Komisji. Wszystkie odpowiedzi opublikowano w dokumencie SEC(2008)2301