Stosowanie Karty przez Sąd Najwyższy

Jeśli chodzi o Sąd Najwyższy, to należy zauważyć, że w obliczu wejścia Karty w życie wraz z Traktatem lizbońskim tracą na aktualności jego wyrok z 7 mar-591 Sąd Rejonowy Wrocław Śródmieście we Wrocławiu, sprawa X P 20/16, wyrok z 3 sierpnia 2016, [online] <http://orzeczesierpnia.ms.gov.pl/content/Karta$0020Praw$0020Podstawowych/ -155025500005021_X_P_000020_2016_Uz_2016-08-03_002> [dostęp: 28.12.2018].

592 Dyrektywa 92/85/EWG z 19 października 1992 w sprawie wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły i pracownic karmiących piersią (dziesiąta dyrektywa szcze-gółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG), Dz.Urz. L 348 z 28 listopada 1992.

ca 2005593 oraz postanowienia z 8 czerwca 2004594 i 28 czerwca 2005595, przy-najmniej w zakresie, w którym stanął on w nich na stanowisku, że regula-cje Karty nie są bezpośrednio skuteczne, i co za tym idzie, że jednostki nie mogą się na nie powoływać w postępowaniach przed sądami polskimi oraz że prawa zawarte w Karcie nie mogą być podstawą oceny prawa krajowego, gdyż Karta stanowi jedynie deklarację polityczną, a nie jest aktem prawnym. Stanowisko zawarte w tych orzeczeniach nie powinno zaskakiwać w obli-czu tego, że pochodzą one z czasu, kiedy Karta faktycznie nie miała jeszcze niekwestionowanej mocy prawnej. Po Traktacie lizbońskim taka teza byłaby niemożliwa do utrzymania, czego zresztą SN nie próbował czynić.

Jednakże już w czasie poprzedzającym uzyskanie przez Kartę niepodwa-żalnej mocy prawnej w wyniku reformy lizbońskiej, niejako równolegle do pre-zentowanego powyżej podejścia, można w orzecznictwie Sądu Najwyższego odnaleźć charakterystyczne dla całego sądownictwa polskiego odwołania do Karty, najczęściej w towarzystwie różnych międzynarodowych – uniwersal-nych i regionaluniwersal-nych – dokumentów gwarantujących prawa człowieka, które określone zostały jako ornamentacyjno-argumentacyjne. Za przykład może tu posłużyć postanowienie SN z 2007 r. dotyczące Prawa prasowego596 i wy-mogów szczególnej staranności, nakładanych na dziennikarzy w kontekście karalności zniesławienia, gdzie podczas rozważań nad prawem do wolności słowa Sąd przywołał pomocniczo Kartę597. Ten swoisty dualizm może pokazy-wać, że ornamentacyjno-argumentacyjne wykorzystywanie Karty może mieć miejsce nawet wtedy, gdy organ to czyniący jest przekonany o niemożności jej stosowania z powodów nawet tak fundamentalnych jak jej brak mocy wią-żącej. Uwypukla to niebezpieczeństwo związane z niepogłębionym odwoły-waniem się do Karty o takim właśnie charakterze, bez jakiejkolwiek refleksji nad jej zakresem zastosowania w związku z jej art. 51 ust. 1 teraz, kiedy jej status prawny i wiążący charakter nie mogą już budzić żadnych wątpliwości. Przyzwyczajenie związane z traktowaniem Karty jako wyrazu pewnych pa-tetycznych i górnolotnych wartości598, nieprzydatnych sądowi jako podstawa orzekania bez ich skonkretyzowania w przepisach ustawowych599, które i tak nie mogą być zastosowane, bo Karta jest dokumentem politycznym (jakie to podejście do niej było dominujące przed TL), albo dlatego, że jej zasady zasto-593 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa III PK 83/04, wyrok z 7 marca 2005.

594 SN, Izba Karna, sprawa II KZ 27/04, postanowienie z 8 czerwca 2004. 595 SN, Izba Cywilna, sprawa I CK 834/04, postanowienie z 28 czerwca 2005. 596 Ustawa z 26 stycznia 1984 Prawo prasowe, Dz.U. nr 5, poz. 24 ze zm. 597 SN, Izba Karna, sprawa III KK 243/06, postanowienie z 7 lutego 2007. 598 Podobnie: T.T. Koncewicz, A. Podolska, Karta…, s. 254–255.

sowania są niejasne i być może jeszcze ograniczone równie niejasnym Proto-kołem nr 30 (po Lizbonie) lub w ogóle ze względu na brak świadomości zasad zastosowania Karty – może prowadzić do poważnych uchybień obowiązków wynikających z członkostwa Polski w Unii. Ornamentacyjno-argumentacyjne przywoływanie Karty i zawartych w niej gwarancji tam, gdzie Karta nie może być stosowana, nie jest samo w sobie błędem. Jednakże jeśli towarzyszy mu brak refleksji nad zasadami zastosowania Karty lub wręcz brak ich świadomo-ści, może być elementem tendencji prowadzącej do znacznie gorszych konse-kwencji, jaką byłoby niestosowanie Karty w przypadkach, w których powinna ona zostać zastosowana.

Sposób podejścia do Karty przez SN uległ dość istotnym zmianom wraz z wejściem Karty w życie, szczególnie, gdy chodzi o niemożność podważa-nia jej wiążącego charakteru. Jak zauważa Mirosław Wróblewski, w orzecz-nictwie Sądu Najwyższego „odwołania do Karty są sporadyczne”600. Jednakże „w rzadkich przypadkach powoływania się na Kartę SN najczęściej zastosował ją poprawnie, w kontekście prawa unijnego”601. Po raz pierwszy zmianę podej-ścia tego sądu względem orzecznictwa sprzed nadania Karcie mocy prawnej zauważyć można w wyroku z 14 kwietnia 2010602. Tym niemniej odwołanie do Karty nie było w tym wyroku rozległe ani znaczące dla werdyktu. Raczej dość zdawkowo SN odniósł się do Karty i wskazał jej art. 47 oraz podkreślił zasa-dę ogólną prawa UE ochrony praw podstawowych i „uzasadnił konieczność uwzględniania w postępowaniu z odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ko-munikacji Elektronicznej gwarancji oskarżonego w postępowaniu karnym”603.

W wydanym nieco ponad rok później (7 lipca 2011) wyroku604 SN znowu powołał się na zasadę ogólną prawa UE ochrony praw podstawowych i art. 47 Karty, tym razem w związku z interpretacją przepisów prawa polskiego wyda-nych w celu implementacji dyrektywy unijnej dotyczącej zezwoleń na udostęp-nianie sieci i usług łączności elektronicznej, co skutkowało wykładnią prze-pisów dotyczących dopuszczalności kar nakładanych przez prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej w sposób uniemożliwiający pogorszenie sytuacji przedsiębiorcy w związku ze zmianą unijnej dyrektywy. W obydwu tych przy-padkach należy podkreślić zasadność zastosowania Karty w związku z faktem, że przepisy polskie były przepisami implementującymi prawo Unii. W obydwu

600 M. Wróblewski, Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej w polskim…, s. 19. 601 Ibidem.

602 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa III SK 1/10, wyrok z 14 kwietnia 2010.

603 T.T. Koncewicz, A. Podolska, Karta…, s. 253.

604 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa III SK 52/10, wyrok z 7 lipca 2011.

orzeczeniach brak było jednak rozstrzygnięć opartych wprost na art. 51 ust. 1 KPP, choć w wyroku z 14 kwietnia 2010 Sąd zauważył, że postępowanie ma „charakter sprawy unijnej z uwagi na stosowanie przez sądy przepisów pra-wa krajowego implementujących dyrektywy Unii Europejskiej”605, a w wyroku z 7 lipca 2011 podkreślił, że „w niniejszej sprawie chodzi o zastosowanie prze-pisów prawa krajowego wdrażających art. 10 dyrektywy 2002/20”606. Należy wszakże podkreślić, że w obydwu tych wypadkach SN potraktował standard zawarty w Karcie jako potwierdzenie standardów przewidzianych przez EKPCz i stanowiących minimalny standard ochrony w danym przypadku w związ-ku z art. 52 ust. 3 Karty, co jak wiadomo nie wyczerpuje konsekwencji wobec państw członkowskich, wynikających Karty w obliczu art. 51 ust. 1 Karty.

W uchwale z 29 października 2012607 SN powołał się na Kartę, mimo że inaczej niż w dwóch wspomnianych wcześniej przypadkach, gdzie odwołanie do Karty związane było ze stosowaniem w sprawie przepisów implementują-cych prawo UE, przepisy w niej stosowane nie miały takiego charakteru. Spra-wa ta odnosiła się do pytania prawnego skieroSpra-wanego w toku postępoSpra-wania karnego dotyczącego przestępstwa z art. 196 Kodeksu karnego608, a więc obra-zy uczuć religijnych, dokonanego w toku występu o charakterze artystycznym, przejawiającego się w znieważeniu przedmiotu czci religijnej. SN stanął przed pytaniem czy przestępstwo ze wspomnianego artykułu może być popełnione jedynie w zamiarze bezpośrednim czy również w zamiarze ewentualnym. Roz-strzygając ten dylemat, SN powołał się na różne fundamentalne akty prawne gwarantujące wolność religijną, a także wolność wypowiedzi oraz regulujące możliwości ograniczania korzystania z tych praw. Wykorzystał Kartę wśród tych różnych dokumentów do poparcia swych ustaleń dokonanych na grun-cie prawa polskiego i przewidzianych w Konstytucji gwarancji wolności reli-gii, sumienia i wyznania oraz wolności słowa. Wpisał się więc w ten sposób w ornamentacyjno-argumentacyjną tendencję traktowania Karty cechującą polskie sądy. Chęć jak najbardziej przekonującego uzasadnienia, ukazujące-go zukazujące-godność nie tylko z polskimi, ale również z europejskimi, jak i uniwersal-nymi standardami ochrony praw człowieka wiązać mogła się z dość głośnym medialnie charakterem sprawy.

605 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa III SK 1/10, wy-rok z 14 kwietnia 2010, [online] <http://sn.pl/Sites/orzecznictwo/Orzeczenia1/III%20SK%20 1-10-1.pdf> [dostęp: 28.12.2018].

606 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa III SK 52/10, wy-rok z dnia 7 lipca 2011, [online] <http://www.lexlege.pl/orzeczenie/68844/iii-sk-52-10-wywy-rok-sa- <http://www.lexlege.pl/orzeczenie/68844/iii-sk-52-10-wyrok-sa-du-najwyzszego-izba-pracy-ubezpieczen-spolecznych-i-spraw-publicznych/> [dostęp: 28.12.2018].

607 SN, Izba Karna, sprawa I KZP 12/12, uchwała z 29 października 2012. 608 Ustawa z 6 czerwca 1997 Kodeks karny, Dz.U. nr 88, poz. 553 ze zm.

Nie jest to odosobniony przypadek wpisania się SN w tendencję orna-mentacyjno-argumentacyjną. Podobnie pomocniczo SN potraktował Kartę w wyroku z 23 maja 2014609. Jako szczególnie wymowny przykład wpisania się przez SN w tę tendencję może posłużyć postanowienie SN z 21 sierpnia 2013610, gdzie ornamentacyjne użycie Karty poszło tak daleko, że została ona przywołana w uzasadnieniu orzeczenia w sprawie karnej dotyczącej pracowni-ka służby bezpieczeństwa i znęcania się nad więźniami w latach 50. XX wieku, co jako żywo wyklucza jakikolwiek związek z prawem unijnym i przewidzia-nymi w nim gwarancjami praw człowieka oraz możliwością ich zastosowania

ratione temporis.

W wyroku z 9 maja 2014 SN dość obszernie odniósł się natomiast do ewo-lucji zasady równego traktowania w kontekście zatrudnienia zarówno w pra-wie polskim, jak i w systemie EKPCz, a także w prapra-wie unijnym, najpierw poprzez przywołanie orzecznictwa trybunału luksemburskiego w tej materii i jej rozwoju w orzecznictwie, które poprzedziło zawarcie tego prawa w Kar-cie. Ostatecznie stwierdził jednak, że: „Polskie unormowania kodeksowe mają […] szerszy kontekst europejski od wskazanego w niniejszej skardze kasacyj-nej w sposób ogólnikowy”, a zastosowanie Karty nie jest możliwe „bez ade-kwatnego wskazania, jaki wpływ mają przepisy europejskie na rozstrzygnięcie niniejszej sprawy oraz w jaki sposób wykładnia przyjazna prawu unijnemu korygowałaby dotychczasową wykładnię polskich przepisów”611. Faktycznie, o ile prawo unijne przewiduje regulacje antydyskryminacyjne w zatrudnieniu, o tyle w przedmiotowej sprawie nie mieliśmy do czynienia z dyskryminacją ze względu na religię lub przekonania, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną612, czy też ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne613, które to kwestie znajdują się w centrum zainteresowania unijnego prawa dotyczą-cego dyskryminacji w zatrudnieniu. Nie mieliśmy też do czynienia z żadnym innym przejawem dyskryminacji w zatrudnieniu objętym przez prawo unijne, które w tej materii nie sprowadza się jedynie do wspomnianych kwestii614. Nie

609 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa II PK 273/13, wyrok z 23 maja 2014.

610 SN, Izba Karna, sprawa III KK 74/13, postanowienie z 21 sierpnia 2013.

611 SN, Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sprawa I PK 276/13, wyrok z 9 maja 2014.

612 Dyrektywa Rady 2000/78/WE z 27 listopada 2000 ustanawiająca ogólne warunki ra-mowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, Dz.Urz. L 303 z 2 grudnia 2000.

613 Dyrektywa Rady 2000/43/WE z 29 czerwca 2000 wprowadzająca w życie zasadę rów-nego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, Dz.Urz. L 180 z 19 lip-ca 2000.

614 Patrz np.: Podręcznik europejskiego prawa o niedyskryminacji, Fundamental Rights Agency, s. 71 i nast., [online] <fra.europa.eu/sites/default/files/fra…/1510-FRA_CASE_LAW_HANDBO-OK_PL.pdf> [dostęp: 28.12.2018].

było więc w tej sprawie podstaw, jak słusznie zauważył to SN, do zastosowania unijnych praw podstawowych.

Nie wszystkie orzeczenia SN były przykładami, choć pozbawionego roz-ważań na temat zakresu ich zastosowania, to jednak ostatecznie nie niepopraw-nego zastosowania unijnych praw podstawowych. Można wskazać również ta-kie, przynajmniej jedno orzeczenie, w którym wydaje się, że SN nie dostrzegł, że w danej sprawie Karta mogła mieć zastosowanie. Chodzi tu o postanowienie SN dotyczące rozstrzygania o odpowiedzialności karnej z tytułu naruszenia ustawy o grach hazardowych z 28 listopada 2013615, w którym orzekł, że sądy karne powinny stosować nienotyfikowane Komisji Europejskiej przepisy pra-wa polskiego przy rozstrzyganiu o odpowiedzialności karnej z tytułu narusze-nia ustawy o grach hazardowych616, do czasu ewentualnego stwierdzenia ich niezgodności z Konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny. W postanowieniu tym SN stwierdził, że:

Naruszenie wynikającego z dyrektywy 98/34/WE1 […] obowiązku notyfikacji przepi-sów technicznych ma charakter naruszenia trybu ustawodawczego, którego konsty-tucyjność może być badana wyłącznie w postępowaniu przed Trybunałem Konstytu-cyjnym. Jeżeli w konkretnym postępowaniu sąd dochodzi do wniosku, że doszło do takiej wadliwości trybu ustawodawczego, może nie stosować tych przepisów tylko w ten sposób, że zawiesi prowadzone postępowanie, w którym miałyby one zostać zastosowane i skieruje stosowne pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego. Jed-nak do czasu zainicjowania tej kontroli lub podjęcia przez Trybunał Konstytucyjny stosownego rozstrzygnięcia, brak jest podstaw do odmowy stosowania przepisów ustawy o grach hazardowych, w tym jej art. 6 ust. 1 i art. 14 ust. 1617.

Stanowisko to SN podtrzymał w wyrokach z 3 grudnia 2013618 oraz 8 stycz-nia 2014619. Spotkało się ono z wieloma krytycznymi komentarzami doktryny620.

615 SN, Izba Karna, sprawa I KZP 15/13, postanowienie z 28 listopada 2013. 616 Ustawa z 19 listopada 2009 o grach hazardowych, Dz.U. nr 201, poz. 1540.

617 SN, Izba Karna, sprawa I KZP 15/13, postanowienie z 28 listopada 2013, cyt. za: LEX 1393793.

618 SN, Izba Karna, sprawa V KK 82/13, wyrok z 3 grudnia 2013. 619 SN, Izba Karna, sprawa IV KK 183/13, wyrok z 8 stycznia 2014.

620 Patrz np.: M. Domańska, Implementacja dyrektyw unijnych przez sądy krajowe, Warsza-wa 2014, s. 167; M. Górski, Glosa do postanowienia SN z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 15/13, LEX 188532; W. Gontarski, G. Grabowska, Glosa do postanowień Sądu Najwyższego z dnia 28

listo-pada 2013 r.: I KZP 14/13 i I KZP 15/13 oraz do wyroków Sądu Najwyższego: z dnia 3 grudnia 2013 r., V KK 82/13 i z dnia 8 stycznia 2014 r., IV KK 183/13, LEX 193496; J. Maliszewska-Nienartowicz, Na-ruszenie obowiązku…; M.J. Szewczyk, Glosa do postanowienia SN z dnia 28 listopada 2013 r., I KZP 15/13, LEX 195443. Pojawiły się jednak również głosy aprobujące, patrz np.: A. Krzywoń, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2013 r. (sygn. akt I KZP 15/13), „Zeszyty

Problem, z jakim mieliśmy do czynienia w tej sprawie, sprowadzał się do odpowiedzi na pytanie, czy ze względu na orzecznictwo TSUE621 należy stwierdzić nieistnienie zakazu urządzania określonych gier hazardowych poza kasynami, w szczególności na automatach, tzn. czy poza kasynami obowiązu-je wolność gospodarcza oraz czy w związku z tym dopuszczalne obowiązu-jest karanie za urządzanie tych gier poza kasynami, co przewidywało prawo polskie, które wprowadzało taki zakaz (w ustawie o grach hazardowych), a także przewidy-wało kary (w Kodeksie karnym) za jego złamanie, a które nie zostało notyfiko-wane Komisji. Zdaniem TSUE: „[…] przepis tego rodzaju jak art. 14 ust. 1 usta-wy o grach hazardousta-wych, zgodnie z którym urządzanie gier na automatach dozwolone jest jedynie w kasynach gry, należy uznać za »przepis technicz-ny« w rozumieniu art. 1 pkt 11 dyrektywy 98/34”622. Jak zauważa Nina Półtorak: W postanowieniu z 2013 r. SN uznał, że sądy karne – przy rozstrzyganiu o odpo-wiedzialności karnej z tytułu naruszenia ustawy o grach hazardowych – powinny stosować nienotyfikowane Komisji Europejskiej […] przepisy prawa polskiego – do czasu stwierdzenia ich niekonstytucyjności (naruszenia procedury wydania) przez TK. W sprawie tej Karta nie została powołana, a rozstrzygnięcie oparte jest na pra-wie polskim. Natomiast KPP przewiduje w art. 49 zasadę nullum crimen sine lege […] i wydaje się, że kwestia odpowiedzialności karnej z tytułu naruszenia przepisów prawa polskiego niezgodnych z prawem UE (z pewnością jest to kwestia podlega-jąca prawu UE jako element zasady pierwszeństwa i efektywności) powinna zostać zbadana też w świetle przepisów Karty623.

Bez wchodzenia w dalsze rozważania na temat obowiązku notyfikacyjne-go i skutków, jakie wiążą się z jenotyfikacyjne-go niedotrzymaniem, należy szczególnie pod-kreślić – co jest najważniejsze w związku z tematem tej pracy, a także w kon-tekście problematyki poruszanej w tym rozdziale i praktyki sądów polskich dotyczącej stosowania KPP – bezdyskusyjny fakt, że obowiązek notyfikacyjny projektów przepisów technicznych wynika z prawa unijnego624. Skoro tak, to należy uznać, że działania państw w przedmiocie objętym tym prawem, a więc działanie państw w przedmiocie objętym obowiązkiem notyfikacji oznacza, że działają one w zakresie zastosowania prawa unijnego. Dlatego też sądy kra-jowe powinny oceniać takie nienotyfikowane przepisy prawa krakra-jowego pod 621 TSUE, Fortuna sp. z o.o. i in. p. Dyrektorowi Izby Celnej w Gdyni, C–213/11, C–214/11 i C–217/11, wyrok z 19 lipca 2012.

622 Ibidem, pkt 25.

623 N. Półtorak, Zakres związania…, s. 18.

624 Aktualnie jest to Dyrektywa (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z 9 wrze-śnia 2015 ustanawiająca procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego, Dz.Urz. L 241 z 17 września 2015, która zmieniła i ujednoliciła wcześniejsze regulacje w tej materii.

kątem zgodności z prawem unijnym przez pryzmat konsekwencji, jakie wiążą się z obowiązkiem notyfikacji, a o których była mowa powyżej, lecz także pod kątem zgodności z zagwarantowanymi w unijnym prawie gwarancjami praw podstawowych ze względu na art. 51 ust. 1 Karty. Błędne stanowisko SN w przed-miocie stosowania krajowych przepisów nienotyfikowanych, mimo obowiązku ich notyfikacji, było więc jeszcze pogłębione poprzez niezastosowanie wobec nich unijnych praw podstawowych. Nawet jeśli i tak (bez względu na ewentu-alną niezgodność z unijnymi prawami podstawowymi, lecz ze względu na sam brak notyfikacji) nie powinny być one stosowane, to takie orzeczenie, w którym SN uznał, że należy je stosować, a nie stwierdził zastosowania unijnych praw podstawowych, jest przejawem nie tylko błędnego zinterpretowania przez ten sąd konsekwencji niewypełnienia obowiązków notyfikacyjnych, lecz również przejawem błędnej interpretacji art. 51 ust. 1 Karty i zakresu zastosowania unij-nych praw podstawowych.

Przechodząc do dalszego orzecznictwa SN dotyczącego stosowania Karty, tym razem zasługującego na aprobatę, szczególną uwagę należy zwrócić na stosunkowo niedawne orzeczenie SN – z 16 marca 2016, w którym to wyro-ku szczegółowo odniósł się on do zarzutów związanych z naruszeniem Karty w kontekście możliwości jej zastosowania. Można mieć nadzieję, że orzeczenie to będzie przełomowe, gdy chodzi o orzecznictwo samego SN, który zacznie art. 51 ust. 1 Karty jako określający warunki możliwości zastosowania Karty traktować jako element każdego rozstrzygnięcia dotyczącego Karty. Ponadto można również żywić nadzieję, że orzeczenie to stanie się też czynnikiem podnoszącym świadomość sądów powszechnych co do zasad zastosowania Karty i zapoczątkuje proces bardziej refleksyjnego jej stosowania.

W przedmiotowym wyroku SN stwierdził wyraźnie, że:

Zarzut naruszenia prawa materialnego może odnosić się tylko do przepisów, któ-re były objęte podstawą prawną orzeczenia albo do przepisów, któktó-re – zdaniem skarżącego – powinny być, a nie zostały, zastosowane. Zarzuty naruszenia art. 23 k.c. oraz wymienionych postanowień Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej zostały podniesione bez wykazania tego koniecznego powiązania, jak również bez wymaganego wskazania formy naruszenia625.

Odnośnie do Karty SN zauważył w przedmiotowym orzeczeniu trafnie, że: Wadliwe jest powiązanie zarzutu naruszenia art. 23 k.c. z zarzutami narusze-nia wskazanych postanowień Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, bez 625 SN, Izba Cywilna, sprawa IV CSK 270/15, wyrok z 16 marca 2016, s. 4 uzasadnienia, [online] <http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia3/iv%20csk%20270-15-1.pdf> [do-stęp: 28.12.2018].

uwzględnienia dopuszczalnego zakresu jej zastosowania i bez elementarnej nawet próby wykazania, że powołanie się na kartę jest uzasadnione ratione materiae626. Konstatację tę Sąd Najwyższy poparł prawidłową rekonstrukcją zasad zastosowania Karty, opartą na orzecznictwie TSUE, a nawet dostrzeżeniem Protokołu nr 30, choć temu ostatniemu nie poświęcił szczególnej uwagi, je-śli chodzi o jego potencjalny wpływ na ogólne zasady zastosowania Karty. Wydaje się jednak, że sposób, w jaki Sąd odniósł się do Protokołu, można odczytać jako sugestię traktowania go jako ekwiwalent art. 51 ust. 2 Karty, a więc potwierdzenie jego interpretacyjnego, a nie derogacyjnego charakteru.

SN podkreślił w uzasadnieniu omawianego wyroku, że:

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej […], zgodnie z art. 6 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, jest zrównana z aktami prawa pierwotnego UE i ma taką samą moc prawną, jak traktaty; stosowanie Karty jest elementem stosowania przez sądy krajowe prawa Unii Europejskiej. Ocena, czy w danej sprawie możliwe jest powo-łanie się na prawo wynikające z Karty, wymaga uwzględnienia zakresu jej stoso-wania określonego w art. 51 ust. 1 […]. Jak wyjaśnił Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyrokach […] w sprawie […] Akeberg Fransson […] Siracusa […], chociaż Karta Praw Podstawowych jako prawo pierwotne jest częścią porządku prawnego Unii Europejskiej, zarzut naruszenia jej postanowień może być podno-szony tylko w sytuacji, gdy w sprawie mają lub powinny mieć zastosowanie inne niż Karta przepisy prawa Unii Europejskiej. Pojęcie stosowania prawa w rozumie-niu art. 51 ust. 1 Karty wymaga istnienia powiązania z prawem UE, co oznacza, że zastosowanie Karty przez sąd może nastąpić w sprawie „unijnej”, tj. takiej, której stan faktyczny podlega prawu UE, natomiast Karta nie ma zastosowania w sprawie mającej czysto krajowy charakter. W okolicznościach niniejszej sprawy nie ma pod-staw ani potrzeby podjęcia dokładniejszych rozważań dotyczących wykładni art. 51 ust. 2 Karty (lub tzw. protokołu polsko-brytyjskiego, nr 30, stanowiącego załącznik