11.1 Analiza ryzyka realizacji planu.
W niniejszym rozdziale wykorzystano jedną z najpopularniejszych, a zarazem najskuteczniejszych metod analitycznych stosowanych we wszystkich obszarach Planowania strategicznego - analizę SWOT (Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats). Analiza SWOT jest podstawą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych problemów i zagadnień strategicznych. Jest ona efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron Gminy Bobrowo oraz badania szans i zagrożeń, jakie przed nią stoją w ramach realizacji zadań wynikających z projektu PGN.
Tabela nr 33. Analiza SWOT
Lp. SILNE STRONY Lp. SŁABE STRONY
1 Dobrze rozwinięte rolnictwo 1 Duża ilość gospodarstw domowych opalanych węglem
2 Walory kulturowe:
- zespół pałacowo – dworski
- zabytki wpisane do rejestru zabytków
2 Słabo rozwinięta komunikacja zbiorowa (brak połączeń PKP, rzadkie kursy PKS) 3 Walory przyrodniczo – turystyczne:
- pomniki przyrody
- obszar Zielonych Płuc Polski
- „Rezerwat rzeka Drwęca” - Natura 2000 - użytki ekologiczne
- istnienie szlaków turystycznych i przyrodniczo – regionalnej ścieżki dydaktycznej
- korzystne warunki do rozwoju wędkarstwa
3 Mały stopień skanalizowania gminy (35%)
4 Sprzyjające warunki do rozwoju agroturystyki
4 Brak kanalizacji deszczowej
5 Dobra jakość gleb 5 Brak systemu zaopatrzenia mieszkańców w gaz
6 Dostęp do drogi nr 15 i drogi wojewódzkiej nr 543
6 Duże zanieczyszczenie - rzeki Drwęcy
- rzeki Lutryny
- niska jakość wody w jeziorze Grzywinek, która wpływa na stan ekologiczny kolejnych jezior znajdujących się w ciągu jezior 7 Korzystne warunki dla rozwoju OZE
(w tym głownie biomasy, energii słonecznej i wiatrowej - lokalizacja gminy w korzystnej III wiatrowej strefie energetycznej)
7 Niski poziom wykształcenia
8 Dobrze rozwinięta ochrona przeciwpowodziowa
i realizacja programu małej retencji
8 Mała lesistość
9 Złoża kredy jeziornej 9 Uciążliwość drogi krajowej nr 15 - duża emisja hałasu
- podwyższone stężenie ozonu 10 Stosunkowo niskie stężenia większości
substancji zanieczyszczających powietrze atmosferyczne
10 Zły stan techniczny większości dróg
11 Niewielki udział innych sektorów gospodarki niż rolnictwo w lokalnym rozwoju
Lp. SZANSE Lp. ZAGROŻENIA
1 Rozkwit aktywnych form wypoczynku 1 Degradacja naturalnych siedlisk poprzez
90 wzmożony ruch turystyczny, śmiecenie
i płoszenie zwierzyny, niekontrolowaną rekreację wodną
2 Rozwój technologii w zakresie OZE w tym ferm wiatrowych i biomasy
2 Potencjalne negatywne oddziaływanie na środowisko ferm wiatrowych
3 Postęp w realizacji Programów
Rolnośrodowiskowych 3 Ryzyko wystąpienia awarii przebiegającego przez gminę ropociągu
4 Stworzenie możliwości i zachęt dla rozwoju prywatnego przedsiębiorstwa
transportowego – zmniejszenie bezrobocia i usprawnienie
komunikacji zbiorowej
4 Zwiększanie ilości biogenów dostających się do wód powierzchniowych (m.in. z terenów rolniczych) mogących powodować przyspieszenie procesu eutrofizacji
5 Dalsza rozbudowa kanalizacji w miejscach, w których będzie to uzasadnione
ekonomicznie przy jednoczesnej promocji systemów przydomowych oczyszczalni w rejonach gminy o bardzo rozproszonej zabudowie
5 Transport substancji niebezpiecznych i zwiększenie natężenia ruchu na drodze krajowej nr 15
6 Rozwój agroturystyki 6 Niekontrolowane uwalnianie się włókien azbestowych do środowiska - rury wodociągowe zbudowane z azbestu 7 Zbyt intensywna eksploatacja zasobów
naturalnych
8 Zanieczyszczanie wód powierzchniowych ściekami komunalnymi, które mogą powodować degradację siedlisk w tym wymieranie cennych gatunków ryb 9 Potencjalne ryzyko wystąpienia
przekroczeń dopuszczalnych natężeń pól elektromagnetycznych np. w przypadku awarii przesyłu
10 Wysokie ryzyko występowania pożaru na terenach leśnych
11 Niekontrolowana niska emisja (źródło podwyższonych stężeń ozonu) 12 Starzenie się drzewostanu
11.2 Metoda monitorowania i raportowania efektów realizacji celów projektu.
Mechanizm monitorowania obejmuje rezultaty w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy Bobrowo, w tym dotyczące redukcji emisji, zarówno w krótkim, jak i w długim horyzoncie czasowym. Monitorowanie odnosi się również do oceny stopnia realizacji celów określonych w Planie. Jest to związane z zobowiązaniami krajowymi a także międzynarodowych w ramach UE jak i w skali globalnej. Mechanizm monitorowania pozwoli ocenić czy harmonogram działań jak i sam dokument PGN wymaga modyfikacji, tak aby stopień realizacji założonych celów był najwyższy i umożliwiał plastyczne prowadzenie polityki gospodarczej.
Stopień skuteczności wdrożenia dokumentu wymaga zaplanowania odpowiedniej koncepcji jego ewaluacji. Monitorowanie postępów wynikających z działań wdrożeniowych stanowi z jednej strony podstawę dla ewentualnych działań korygujących lub aktualizujących zaproponowane rozwiązania, z drugiej zaś
91
umożliwia całościową ocenę planu w kategoriach sukcesu lub porażki. Monitoring i ewaluacja powinny być prowadzone z wykorzystaniem ograniczonego zbioru wskaźników umożliwiających szybki pomiar stopnia realizacji priorytetów i celów strategicznych, przy uwzględnieniu dostępności danych statystycznych.
Monitoring wdrażania PGN zakłada określenie mierzalnych wskaźników dla wszystkich ujętych w dokumencie celów. Dla każdego wskaźnika określono jednostkę, źródło danych o wskaźniku oraz pozytywny trend.
W mechanizmie monitorowania wdrażania PGN ważne jest regularne dodawanie danych, przez co uniknie się braku kontroli nad realizacją PGN.
Istotnym dodatkowym elementem będą badania opinii społeczności lokalnej.
Celem powinna być ocena PGN dokonywana przez mieszkańców i wskazanie niezbędnego zakresu jej uaktualnienia na poziomie priorytetów, celów strategicznych i przedsięwzięć. Efektem ewaluacji będzie ocena, czy działania są w rzeczywistości na tyle skuteczne na ile zakładano i czy nie jest wymagana modyfikacja planu. Jeżeli działania nie będą przynosiły zakładanych rezultatów konieczna będzie aktualizacja Planu Działań.
Do danych zbieranych na potrzeby monitoringu należą:
Terminy realizacji planowanych zadań, jednostki realizujące i postępy prac,
Koszty poniesione na realizację zadań
Osiągnięte rezultaty działań (efekty redukcji emisji i zużycia energii),
Napotkane przeszkody w realizacji zadania
Ocena skuteczności działań (w szczególności w jakim stopniu zrealizowano założone cele) - wskaźniki
Efektem ewaluacji będzie ocena, czy działania są w rzeczywistości na tyle skuteczne na ile zakładano i czy nie jest wymagana modyfikacja planu. Jeżeli działania nie będą przynosiły zakładanych rezultatów konieczna będzie aktualizacja Planu Działań do PGN wprowadzana na bierząco w chwili wykrycia zmian zakładanych rezultatów.
Tabela nr 34. Cele szczegółowe wraz ze wskaźnikami do monitorowania
Projekt Wskaźnik Wartość Monitorowanie
Budowa dróg na terenie
energetycznie budynków Szt. Co rok, na koniec
92
kolektorów słonecznych Szt. Co rok, na koniec
zamówień publicznych” Liczba zilonych zamówień publicznych
We wszystkich zadaniach monitorowany ważne jest też określenie rezultatu redukcji emisji na podstawie ilości zaoszczędzonej energii elektrycznej oraz dla danego nośnika energii wskaźnika emisji CO2. Ze względu na wielkość gminy przyjęto raportowanie główne raz na rok.
Procedura monitorwania i ewaluacji zakłada poza monitorowaniem co rok również raportowanie raz na kwartał postepu prac w podjętych działaniach przez odpowiedzialne za nie osoby do wójta lub w zastępstwie do sekretarza gminy.
Raporty, wartalne i roczne, każdorazowo wpisywane będą do tabel postepów by wykazać tendencję postepu poszczególnych działań wraz z terminami relizacji.
11.2.1 Przygotowanie koniecznych dokumentów, narzędzi systemowych przeznaczonych do procesu realizacji Planu
Tabela nr 35. Najważniejsze działania i etapy oraz dokumenty i narzędzia systemowe do realizacji Planu. Źródło: opracowanie własne
Lp. Działania / etapy niezbędne do realizacji Planu
Dokumenty / narzędzia systemowe
93
1 Przyjęcie dokumentu przez Radę Gminy Uchwała Rady Gminy 2 Wprowadzenie działań finansowych do
wieloletniej prognozy finansowej
Uchwała Rady Gminy 3 Uruchomienie systemu monitoringu Zarządzenie Wewnętrzne Wójta
Gminy o uruchomieniu systemu monitoringu, terminach i zakresie przekazywanych informacji 4 Pozyskanie środków finansowych Przygotowanie dokumentów
aplikacyjnych, realizacja projektów 5 Uruchomienie Planów dotacyjnych Uchwały Rady Gminy o Planach
dotacyjnych wraz z regulaminem kontroli prowadzonych inwestycji 6 Uruchomienie działań promocyjnych i
informacyjnych
Wg planu działań