10. S YSTEM REALIZACJI STRATEGII
10.1. System wdrażania
System realizacji „Strategii Rozwoju Miasta Białegostoku do 2030 roku” tworzą:
I. Realizatorzy wewnętrzni:
Prezydent Miasta Białegostoku, a także Zastępcy Prezydenta Miasta Białegostoku, Sekretarz, Skarbnik;
Rada Miasta Białystok;
Departament Strategii i Rozwoju Urzędu Miejskiego w Białymstoku, pełniący funkcję centrum koordynacyjnego;
departamenty, biura i inne jednostki Urzędu Miejskiego w Białymstoku;
jednostki budżetowe i spółki prawa handlowego z udziałem Miasta Białystok;
II. Realizatorzy zewnętrzni (wykonawcy i partnerzy realizacyjni strategii):
instytucje państwowe;
instytucje samorządu województwa;
Stowarzyszenie Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego;
instytucje samorządów lokalnych Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego;
uczelnie;
instytucje badawczo-rozwojowe;
Urząd Statystyczny w Białymstoku;
instytucje otoczenia biznesu;
klastry;
samorządy gospodarcze;
organizacje branżowe;
przedsiębiorstwa;
gestorzy sieci;
organizacje pozarządowe;
instytucje kultury;
wspólnoty osiedlowe;
podmioty lecznicze;
mieszkańcy;
nieformalne grupy mieszkańców;
ciała konsultacyjne i inicjatywne.
Prezydent Miasta stymuluje i koordynuje działania podejmowane przez różne podmioty i środowiska, a także mobilizuje i integruje zasoby wewnętrzne i zewnętrzne oraz podejmuje decyzje strategiczne. Część przedsięwzięć realizowanych w ramach strategii będzie wymagać łączenia różnych źródeł finansowania. Mobilizacja zasobów zewnętrznych, zarówno prywatnych, jak i publicznych, będzie opierała się na inicjowanej przez urząd współpracy, która może przybierać różne formy.
Rada Miasta będzie odgrywała rolę wspierającą w procesie realizacji i ewaluacji strategii, a także podejmowaniu decyzji strategicznych. Rada Miasta jako reprezentant środowisk lokalnych będzie mogła proponować działania i rozwiązania realizacyjne bazujące na opiniach mieszkańców Białegostoku (wpisujące się w zapisy strategii), a także będzie
137 podejmowała uchwały w zakresie aktualizacji strategii, w szczególności na podstawie wniosków z monitoringu i ewaluacji.
Rysunek 25. Instytucjonalny schemat systemu realizacji strategii
Źródło: opracowanie własne.
Departament Strategii i Rozwoju odpowiada za koordynację realizacji strategii. Do głównych zadań DSR należy:
realizacja przypisanych mu zadań i projektów wynikających z regulaminu organizacyjnego Urzędu Miejskiego w Białymstoku;
monitorowanie realizacji celów strategii, z wykorzystaniem informacji z monitoringu wdrażania strategii;
ewaluacja ex ante, on-going, ex post realizacji strategii;
aktualizacja strategii;
udostępnianie informacji o strategii i promocji dokumentu.
W proces wdrażania strategii włączone są również departamenty urzędu i inne jednostki miasta. Każdy cel operacyjny ma realizatora wiodącego, który odpowiada za przygotowanie programu/ów i/lub projektów wdrożeniowych/wykonawczych. Główne zadania należące do realizatora wiodącego to:
proponowanie programów oraz projektów wdrożeniowych/wykonawczych;
dbanie o spójność powstających programów oraz projektów zgłoszonych do realizacji z celami strategii;
pozyskanie wewnętrznych i zewnętrznych partnerów;
kreowanie i przyjmowanie propozycji nowych działań od partnerów realizacyjnych i odbiorców działań strategii;
przekazywanie DSR danych i informacji niezbędnych do monitorowania i ewaluacji realizacji celów strategii, w tym informacji z monitoringu programów;
poszukiwanie wraz z innymi jednostkami zaangażowanymi w proces wdrażania strategii źródeł finansowania realizacji działań i projektów;
udostępnianie informacji o strategii i promocja dokumentu.
Ze względu na interdyscyplinarny zakres celów operacyjnych możliwe jest przypisanie do jednego celu operacyjnego więcej niż jednego realizatora wiodącego. Zakłada się, że
138
zadaniem realizatora wiodącego/realizatorów wiodących będzie uwzględnienie w opracowywanych i wdrażanych programach/projektach wszystkich przyjętych w ramach danego celu operacyjnego kierunków działań. Informację o przypisaniu odpowiedzialności za realizację poszczególnych celów operacyjnych oraz o pozostałych realizatorach zawiera tabela 8.
Ważną funkcję w procesie wdrażania strategii będą pełnili partnerzy – publiczni, społeczni i prywatni. Zakres ich zadań może obejmować: realizację strategii, przekazywanie propozycji nowych działań wpisujących się w zapisy strategii, poszukiwanie nowych źródeł finansowania oraz promocję strategii.
Tabela 8. Realizatorzy celów operacyjnych strategii
Cel operacyjny
WYSOKI POZIOM KAPITAŁU LUDZKIEGO I SPOŁECZNEGO
K1. Kompetentni Promocji i Sportu;
Departament Strategii
K2. Zdrowi mieszkańcy Departament Spraw Społecznych
Szpital Miejski im. PCK w Białymstoku;
139
K3. Aktywni i bezpieczni mieszkańcy Promocji i Sportu;
Straż Miejska;
K4. Otwarci mieszkańcy Centrum Aktywności
Społecznej
Departament Kultury, Promocji i Sportu;
Departament Spraw
140
G2. Branże wiodące BPN-T Departament Strategii
i Rozwoju
G3. Promocja / wizerunek
„biznesowy”
Departament Strategii i Rozwoju
BPN-T;
Biuro ds. Smart City
Stowarzyszenie
ZIELONY I ZEROEMISYJNY BIAŁYSTOK
S1. Miasto neutralne
S2. Miasto zielone, odporne, o dobrej jakości środowiska
Departament
141
Biuro ds. Smart City
instytucje
WYSOKA JAKOŚĆ ROZWIĄZAŃ PRZESTRZENNYCH I TECHNICZNYCH W HARMONII ZE ŚRODOWISKIEM
P2. Powszechna dostępność Zarząd Dróg Miejskich
Biuro Strefy Płatnego Parkowania P3. Efektywna infrastruktura Departament
Gospodarki
Zarząd Dróg Miejskich;
Zarząd Białostockiej
gestorzy sieci;
instytucje samorządów
142 Komunalnej Komunikacji Miejskiej;
Departament Geodezji;
Centrum Usług Informatycznych Biuro ds. Smart City
lokalnych BOF;
WYKORZYSTANIE NARZĘDZI I ROZWIĄZAŃ SMART CITY DO TWORZENIA MIASTA DOBREGO ŻYCIA
C1. Inteligentna gospodarka – smart economy
Departament Strategii i Rozwoju
Biuro ds. Smart City;
BPN-T; – smart governance
Biuro ds. Smart
Biuro ds. Smart City;
Departament Obsługi
143
C4. Inteligentny transport – smart mobility
Zarząd Białostockiej Komunikacji Miejskiej
Biuro ds. Smart City;
Zarząd Dróg Miejskich; – smart environment
Departament Ochrony Środowiska
Biuro ds. Smart City;
Departament Gospodarki
Biuro ds. Smart City;
Departament Kultury,
144
Cel operacyjny
Jednostka odpowiedzialna za
cel
Kluczowi partnerzy wewnętrzni
Kluczowi partnerzy zewnętrzni przedsiębiorstwa;
Stowarzyszenie Białostockiego Obszaru
Funkcjonalnego;
uczelnie Źródło: opracowanie własne.
Wdrażanie strategii będzie realizowane z uwzględnieniem następujących zasad40:
1. Sieci współpracy – ich znaczenie zostało określone już na etapie tworzenia dokumentu z perspektywą wspólnego z interesariuszami wdrażania przyjętych zapisów. Posiadanie określonych sieci współpracy warunkuje realną możliwość realizacji celów i działań. Współpraca (współudział, współdecydowanie, współodpowiedzialność) powinna polegać na integracji sektora publicznego i prywatnego oraz społecznego.
2. Partnerstwo – oznacza współudział, współdecydowanie i współodpowiedzialność podmiotów publicznych i niepublicznych w realizacji wspólnych przedsięwzięć przyczyniających się do osiągnięcia założonych celów strategii, a także w monitorowaniu i ewaluacji podejmowanych działań. We współuczestniczeniu, współdecydowaniu muszą brać udział podmioty publiczne, prywatne i społeczne, których decyzje mają największy wpływ na przebieg procesów rozwojowych w mieście.
3. Angażowanie mieszkańców – należy zachęcać mieszkańców do współtworzenia i współprojektowania przestrzeni miejskich. Mieszkańcy powinni mieć możliwość wypowiedzenia się na temat procesów zachodzących w mieście mających wpływ na ich codzienne życie.
4. Innowacje społeczne – w działaniach wychodzących naprzeciw licznym wyzwaniom rozwojowym należy uwzględnić wykorzystanie innowacji społecznych (np. warto rozważyć potrzebę silniejszego wykorzystania działań na rzecz kultury do kreowania postaw i wartości sprzyjających rozwojowi, w tym przedsiębiorczości).
5. Integracja działań – wszystkie aspekty i interesy związane z rozwojem miasta powinny być skoordynowane pod względem przestrzennym, sektorowym i czasowym.
Powinny uwzględniać cele zrównoważonego rozwoju.
6. Wdrażanie przez programy/projekty – wdrażanie strategii powinno opierać się na tworzeniu i implementacji programów/projektów wdrożeniowych/wykonawczych poświęconych poszczególnym celom. Opracowywanie wdrożeniowych programów/projektów powinno być realizowane przez jednostki UM odpowiedzialne za dany cel operacyjny w trybie partycypacyjnym z udziałem kluczowych interesariuszy, których udział powinien być uwzględniony nie tylko na etapie planistycznym, ale także realizacyjnym. Projekty o krótkim horyzoncie czasowym, opracowywane i wdrażane w ramach współpracy z interesariuszami, powinny być podstawową formą realizacji celów operacyjnych strategii. Przyjmowanie odpowiedzialności, źródeł finansowania, udziału poszczególnych partnerów powinno
40 Zasady wpisują się w założenia określone w Nowej Karcie Lipskiej w zakresie zarządzania miastem (Nowa Karta Lipska. Transformacyjna siła miast na rzecz wspólnego dobra, przyjęta na nieformalnym spotkaniu mini-strów państw członkowskich UE ds. miejskich w dniu 30 listopada 2020 r.).
145 być elastycznie kształtowane w celu optymalnej w danych warunkach realizacji przyjętych w strategii celów.
146