Wykazano, iż zdecydowana większość badanych stosuje się do zaleceń terapeutycznych lekarza prowadzącego odnośnie systematyczności zażywania leków hipotensyjnych (66,25% vs 33,75%) (tabela 57).
Odsetek pacjentów regularnie stosujących leki hipotensyjne był większy w grupie osób leczonych za pomocą monoterapii, niż politerapii (37,50% vs 28,75%) (tabela 57). Jak wynika z danych przedstawionych w tabeli 58 pacjenci chorujący na NT powyżej 18 r.ż. w różnym stopniu stosowali się do zaleceń z zakresu niefarmakologicznego leczenia NT oraz kontroli pomiarów wartości ciśnienia tętniczego w warunkach domowych.
Najniższy stopień stosowania się do zaleceń lekarskich obserwowano w odniesieniu do uprawiania regularnego wysiłku fizycznego oraz stosowania diety niskokalorycznej celem normalizacji masy ciała. Odpowiednio 30,36% oraz 28,57% badanych realizowała powyższe zalecenia terapeutyczne.
Pozytywne zjawisko zaobserwowano w przypadku ograniczenia spożycia alkoholu wysokoprocentowego, soli kuchennej oraz kontroli wartości ciśnienia tętniczego w warunkach domowych. Zdecydowana większość respondentów (86,60%) dokonywała częstego (codziennie, 1-2 razy w tyg.) pomiaru wartości ciśnienia tętniczego w warunkach domowych, a także starała się ograniczać spożycie soli kuchennej (67,86%). Analizując ograniczenie spożywania wysokoprocentowego alkoholu u chorych na NT, całkowity brak jego konsumpcji deklarowało 27,68% badanych, a sporadyczne spożycie stwierdzono u 28,57% respondentów. Palenie tytoniu deklarowało ponad 22,32% pacjentów grupy badanej (tabela 58).
Stwierdzono istotną statystycznie różnicę w stopniu stosowania się do zaleceń lekarskich odnośnie uprawiania regularnego wysiłku fizycznego oraz stosowania diety niskokalorycznej w obrębie płci badanych. Mężczyźni istotnie częściej, niż kobiety uprawiali regularny wysiłek fizyczny (p< 0,001) (ryc. 25). Z kolei kobiety znamiennie częściej, niż mężczyźni stosowały dietę niskokaloryczną celem normalizacji masy ciała (p< 0,05) (ryc. 26).
99
6. ANALIZA SUBIEKTYWNEJ OCENY JAKOŚCI
ŻYCIA MŁODZIEŻY Z NADCIŚNIENIEM
TĘTNICZYM
Wyniki przeprowadzonych badań dotyczących subiektywnej oceny jakości życia u młodzieży ze zdiagnozowanym i leczonym NT wykazały, iż poziom jakości życia (wszystkie domeny kwestionariusza KIDSCREEN 27) niezależnie od płci jest niższy u hipertoników w porównaniu do odpowiadających im wiekiem normotoników (tabela 59). Istotne różnice poziomu jakości życia wśród badanych grup dotyczyły dziedziny zdrowie fizyczne (p= 0,0275) i samopoczucie psychiczne (p= 0,0042) kwestionariusza KIDSCREEN 27 (ryc. 27, 28).
Stwierdzono, iż wszystkie skale kwestionariusza oceny jakości życia KIDSCREEN 27 są niższe u mężczyzn ze zdiagnozowanym i leczonym NT, niż u kobiet (tabela 60). Statystycznie znamienne różnice poziomu jakości życia stwierdzono w przypadku skali zdrowie fizyczne (p= 0,0008), rówieśnicy i wsparcie społeczne (p=0,0037), niezależność i relacje z rodzicami (p= 0,0141) oraz środowisko szkolne (p= 0,0356) (ryc. 29, 30, 31, 32).
Obecność chorób współistniejących u młodzieży grupy badanej chorującej na NT
negatywnie wpływała na kształtowanie się poziomu jakości życia (tabela 61). Do najczęściej obserwowanych chorób współistniejących grupy badanej należały:
cukrzyca typu 2, dyslipidemia oraz astma oskrzelowa. Poziom jakości życia w przypadku dziedziny zdrowie fizyczne (p= 0,0017) osób z obecnością chorób współistniejących był istotnie niższy, niż osób wyłącznie chorujących na NT (ryc. 33). Wykazano, iż poziom jakości życia w odniesieniu do dziedziny zdrowie fizyczne (p=0,0002) oraz niezależność i relacje z rodzicami (p= 0,0387), młodzieży chorującej na NT jest zależny od rodzaju zastosowanej terapii (tabela 62). Pacjenci leczeni wyłącznie niefarmakologicznie charakteryzowali się znamiennie wyższą jakością życia w danej domenie w porównaniu do pacjentów przyjmujących dodatkowo leki hipotensyjne (tabela 62). Dodatkowo stwierdzono, iż pacjenci stosujący monoterapię posiadali wyższy poziom jakości życia w odniesieniu do wszystkich dziedzin kwestionariusza KIDSCREEN 27, w porównaniu z pacjentami stosującymi politerapię (ryc. 34, 35).
100 Analizując wpływ wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego na kształtowanie się poziomu jakości życia analizowanej grupy badanej ze zdiagnozowanym i leczonym NT, wykazano istnienie ujemnej korelacji względem
badanych zmiennych. Poziom jakości życia z wyjątkiem dziedziny niezależność i relacje z rodzicami istotnie zmniejszał się wraz ze wzrostem wartości ciśnienia
tętniczego skurczowego i rozkurczowego (p< 0,05) (tabela 63, 64).
Podobne zjawisko obserwowano analizując wpływ wskaźnika masy ciała (BMI) na ocenę jakości życia młodzieży z NT. Poziom jakości życia w przypadku dziedziny: zdrowie fizyczne, samopoczucie psychiczne oraz środowisko szkolne znamiennie zmniejszał się wraz ze wzrostem BMI (p< 0,05) (tabela 65).
Charakterystyczne objawy związane z podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego oraz z zastosowanym leczeniem farmakologicznym obserwowano u 64,52% badanych. Do najczęściej zgłaszanych objawów wśród analizowanej grupy badanej należały: bóle głowy- 37,10% badanych, senność- 27,42% badanych, zawroty głowy i omdlenia- 25,81 % badanych, suchy kaszel- 25,81 % badanych oraz osłabienie koncentracji i uczucie gorąca na twarzy i szyi- 14,52 % badanych (tabela 66).
Obserwowano statystycznie znamienne różnice w częstości zgłaszania objawów w przebiegu NT pomiędzy grupą pacjentów zażywających leki hipotensyjne, a grupą chorych bez wdrożonej farmakoterapii. Pacjenci zażywający leki hipotensyjne istotnie częściej zgłaszali występowanie objawów suchego kaszlu w następstwie zażywania leków z grupy inhibitorów enzymu konwertującego angiotensynę (36,36% badanych vs 13,79% badanych). Z kolei pacjenci nie zażywający leków hipotensyjnych znamiennie częściej zgłaszali występowanie objawów związanych z obecnością podwyższonych wartości ciśnienia tętniczego takich jak bóle głowy (51,72% badanych vs 24,24% badanych) oraz duszność wysiłkowa (17,24% badanych vs 0 % badanych) (tabela 66). Poziom jakości życia wg kwestionariusza specyficznego-objawowego nie różnił się statystycznie pomiędzy analizowanymi grupami chorych na NT (pacjentami leczonymi niefarmakologicznie vs pacjentami z wdrożoną farmakoterapią) (p= 0,9828). Poziom jakości życia był wyższy u pacjentów nie zażywających leków hipotensyjnych (tabela 67).
Wykazano istnienie korelacji pomiędzy ogólnym wskaźnikiem jakości życia ocenianym za pomocą kwestionariusza specyficznego dotyczącego oceny częstości zgłaszanych objawów w przebiegu NT, a kształtowaniem się wskaźnika ogólnej oceny jakości życia (kwestionariusz KIDSCREEN 27) w odniesieniu do dziedzin: zdrowie
101 fizyczne (p= 0,0004), samopoczucie psychiczne (p= 0,0070) oraz środowisko szkolne (p= 0,0011). Wraz ze wzrostem liczby występujących objawów w przebiegu NT, poziom jakości życia w odniesieniu do dziedzin mierzonych za pomocą kwestionariusza KIDSCREEN 27 zmniejszał się (tabela 68).