• Nie Znaleziono Wyników

Tworzenie dobrobytu w Szwecji

RODZAJE I CECHY MODELI GOSPODARKI RYNKOWEJ 2.1 Pojęcie i klasyfikacje modeli gospodarczych

TWORZENIE DOBROBYTU W MODELU NORDYCKIM 4.1 Ogólna charakterystyka modelu opartego na kulturze nordyckiej

4.2. Tworzenie dobrobytu w Szwecji

W Szwecji udział koszto w z ycia w budz etach gospodarstw domowych kto rych człon-kowie pracują w sektorze publicznym nie ulegał znaczącym zmianom przez cały okres badania. Udział ogo łu wydatko w w dochodach jest uzalez niony przede wszystkim od wysokos ci podatko w. Ich udział w budz ecie domowym zmieniał się w kolejnych latach i wynio sł s rednio 34,8% (σ=6,3%) w całym okresie badania. Istotne znaczenie mają ro wniez koszty mieszkaniowe, kto rych udział wynio sł s rednio 12,5% (σ=3,3%) oraz wydatki na usługi, kto rych udział wynio sł s rednio 10,3% (σ=2,5%). Udział pozostałych wydatko w utrzymywał się na względnie niezmienionym poziomie przez cały okres badania. Szwedzkie gospodarstwa domowe utrzymujące się z pracy w sektorze publicznym przeznaczają s rednio na z ywnos c 9,8% (σ=2,5%), na odziez 4,5% (σ=0,7%), na urlop 4,5% (σ=1,3%) oraz na sprzęt AGD i RTV 5,5% (σ=1,1%) swoich dochodo w.

Rys. 23. Udział kosztów życia w dochodach gosp. dom. w sektorze publicznym w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych, kto rych członkowie są zatrudnieni w sektorze publicznym, nie obserwuje się znaczących zmian udziału opłat w dochodach. Udział opłat w budz ecie tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 47,3% (σ=5,6%) w całym okresie badania. Brak zmian w wysokos ci opłat związany jest z niewielkimi

zmia-0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 110% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Podatek Mieszkanie Żywność Usługi Odzież Urlop AGD i RTV

nami udziału podatko w oraz koszto w mieszkaniowych w dochodach gospodarstw domo-wych. Udział konsumpcji w dochodach podlegał pewnym wahaniom i s rednio wynio sł ok. 34,5% (σ=4,0%) w całym okresie badania. Niewielkie zmiany udziału koszto w z ycia w budz etach szwedzkich gospodarstw domowych w sektorze publicznym skutkowały s rednim poziomem oszczędnos ci wynoszącym 18,4% (σ=6,5%) dochodo w w całym okresie badania. Gospodarstwa domowe w Szwecji uzyskujące dochody w sektorze publicznym mogły tym samym odłoz yc s rednio prawie 1/5 swojego budz etu w całym okresie badania.

Rys. 24. Udział wydatków i oszczędności w budżecie gosp. dom. w sektorze publicznym w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych kto rych członkowie pracują w sektorze publicznym koszty z ycia pochłaniają s rednio ponad 4/5 ich dochodo w. Udział wydatko w w budz etach tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 81,8% (σ=7,2%). Koszty z ycia raz przekroczyły 100% budz etu domowego w 1991 r. Związane to było z wysoką stopą opodatkowania dochodo w wynoszącą wo wczas 54,9%. Oznacza to, z e w poza tą wyjątkową sytuacją gospodarstwa domowe utrzymujące się z sektora publicznego nie musiały rezy-gnowac z z adnych wydatko w konsumpcyjnych. Stabilny udział oszczędnos ci w budz ecie tych gospodarstw domowych pozwala na wykorzystanie czasu wolnego na odpoczynek, konsumpcję lub samorealizację oraz sprzyja tworzeniu dobrobytu.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Opłaty Konsumpcja Oszczędności

W Szwecji udział koszto w z ycia w budz etach gospodarstw domowych kto rych człon-kowie pracują w sektorze usług nie ulegał znaczącym zmianom przez cały okres badania. Udział ogo łu wydatko w w dochodach jest uzalez niony przede wszystkim od wysokos ci podatko w. Ich udział w budz ecie domowym zmieniał się w kolejnych latach i wynio sł s rednio 34,4% (σ=6,4%) w całym okresie badania. Istotne znaczenie mają ro wniez koszty mieszkaniowe, kto rych udział wynio sł s rednio 13,5% (σ=3,4%) oraz wydatki na usługi, kto rych udział wynio sł s rednio 11,2% (σ=2,8%). Udział pozostałych wydatko w utrzymywał się na względnie niezmienionym poziomie przez cały okres badania. Szwedzkie gospodar-stwa domowe utrzymujące się z pracy w sektorze usług przeznaczają s rednio na z ywnos c 10,6% (σ=2,9%), na odziez 4,9% (σ=0,8%), na urlop 4,9% (σ=1,4%) oraz na sprzęt AGD i RTV 6,0% (σ=1,5%) swoich dochodo w.

Rys. 25. Udział kosztów życia w dochodach gosp. dom. w sektorze usług w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych, kto rych członkowie są zatrudnieni w sektorze usług, nie obserwuje się znaczących zmian udziału opłat w dochodach. Udział opłat w budz ecie tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 48,0% (σ=5,6%) w całym okresie badania. Brak zmian w wysokos ci opłat związany jest z niewielkimi zmianami udziału podatko w oraz koszto w mieszkaniowych w dochodach gospodarstw domowych.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 110% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Podatek Mieszkanie Żywność Usługi Odzież Urlop AGD i RTV

Udział konsumpcji w dochodach podlegał pewnym wahaniom i s rednio wynio sł ok. 37,5% (σ=5,4%) w całym okresie badania. Niewielkie zmiany udziału koszto w z ycia w budz etach szwedzkich gospodarstw domowych w sektorze usług skutkowały s rednim poziomem oszczędnos ci wynoszącym 14,8% (σ=6,4%) dochodo w w całym okresie badania. Gospodar-stwa domowe w Szwecji uzyskujące dochody w sektorze usług mogły tym samym odłoz yc s rednio prawie 3/20 swojego budz etu w całym okresie badania.

Rys. 26. Udział wydatków i oszczędności w budżecie gosp. dom. w sektorze usług w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych kto rych członkowie pracują w sektorze usług koszty z ycia pochłaniają s rednio ponad 17/20 ich dochodo w. Udział wydatko w w budz etach tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 85,5% (σ=7,1%). Koszty z ycia raz przekroczyły 100% budz etu domowego w 1991 r. Związane to było z wysoką stopą opodatkowania dochodo w wynoszącą wo wczas 55,0%. Oznacza to, z e w poza tą wyjątkową sytuacją gospodarstwa domowe utrzymujące się z sektora usług nie musiały rezygnowac z z adnych wydatko w konsumpcyjnych. Stabilny udział oszczędnos ci w budz ecie tych gospo-darstw domowych pozwala na wykorzystanie czasu wolnego na odpoczynek, konsumpcję lub samorealizację oraz sprzyja tworzeniu dobrobytu.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Opłaty Konsumpcja Oszczędności

W Szwecji udział koszto w z ycia w budz etach gospodarstw domowych kto rych człon-kowie pracują w sektorze przemysłu uległ obniz eniu w okresie badania. Udział ogo łu wydatko w w dochodach jest uzalez niony przede wszystkim od wysokos ci podatko w, kto ych udział w budz ecie domowym malał w kolejnych latach i w całym okresie badania wynio sł s rednio 41,4% (σ=6,5%). Udział pozostałych wydatko w nie miał istotnego wpływu na zmiany wysokos ci koszto w z ycia i utrzymywał się na względnie niezmienionym poziomie przez cały okres badania Szwedzkie gospodarstwa domowe utrzymujące się z pracy w sektorze przemysłu przeznaczają s rednio na koszty mieszkaniowe 8,3% (σ=2,0%), na z ywnos c 6,7% (σ=2,1%), na usługi 6,9% (σ=1,9%), na odziez 3,0% (σ=0,6%), na urlop 3,0% (σ=0,6%) oraz na sprzęt AGD i RTV 3,7% (σ=1,0%) swoich dochodo w.

Rys. 27. Udział kosztów życia w dochodach gosp. dom. w sektorze przemysłu w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych, kto rych członkowie są zatrudnieni w sektorze przemysłu, udział opłat w dochodach systematycznie malał od poziomu s rednio 51,6% w latach 1976-1988 do poziomu ok. 45,2% w latach 2009-2018. Udział opłat w budz ecie tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 49,7% (σ=5,4%) w całym okresie badania. Zmiany udziału opłat w budz etach tych gospodarstw związane są z obniz eniem stopy opodatkowania dochodo w z poziomu s rednio 45,6% w latach 1976-1988 do poziomu ok. 35,2% w latach 2009-2018. Udział konsumpcji w dochodach podlegał pewnym

waha-0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Podatek Mieszkanie Żywność Usługi Odzież Urlop AGD i RTV

niom i s rednio wynio sł ok. 23,4% (σ=4,5%) w całym okresie badania. Obniz enie udziału koszto w z ycia w budz etach szwedzkich gospodarstw domowych w sektorze przemysłu skutkowało wzrostem stopy oszczędnos ci, kto rej s rednio poziom wynio sł 26,9% (σ=8,5%) dochodo w w całym okresie badania. Gospodarstwa domowe w Szwecji uzyskujące dochody w sektorze przemysłu mogły tym samym odłoz yc s rednio ponad 1/4 swojego budz etu w całym okresie badania.

Rys. 28. Udział wydatków i oszczędności w budżecie gosp. dom. w sektorze przemysłu w Szwecji

Z ro dło: Opracowanie własne na podstawie danych zawartych w tabeli 6 (Aneks)

W szwedzkich gospodarstwach domowych kto rych członkowie pracują w sektorze przemysłu koszty z ycia pochłaniają s rednio prawie 3/4 ich dochodo w. Udział wydatko w w budz etach tych gospodarstw domowych wynio sł s rednio 73,1% (σ=8,5%). Koszty z ycia nie przekroczyły 100% dochodo w w całym okresie badania. Oznacza to, z e w z adnym roku gospodarstwa domowe utrzymujące się z sektora przemysłu nie musiały rezygnowac z z adnych wydatko w konsumpcyjnych. Szwedzkie gospodarstwa domowe zatrudnione w sektorze przemysłu uzyskują wyz szą stopę oszczędnos ci niz pracujące w sektorze pu-blicznym i sektorze usług. Wysoki udział oszczędnos ci w budz ecie tych gospodarstw pozwa-la na wykorzystanie czasu wolnego na odpoczynek, konsumpcję lub samorealizację oraz sprzyja tworzeniu dobrobytu.

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1976 1979 1982 1985 1988 1991 1994 1997 2000 2003 2006 2009 2012 2015 2018 Opłaty Konsumpcja Oszczędności