W 90-LECIE GŁÓWNEGO URZĘDU STATYSTYCZNEGO
W bieżącym roku mija 90 lat działalności Głównego Urzędu Sta-tystycznego. W 1918 r., po 123 latach zaborów i zależności od innych państw, jedną z pierwszych politycznych decyzji było powołanie GUS, właściwe usytuowanie go w strukturze administracyjnej kraju oraz wy-posażenie w odpowiednie kompetencje. 13 lipca 1918 r. Rada Regen-cyjna Królestwa Polskiego wydała Reskrypt o utworzeniu i organizacji GUS1. Dopiero 4 miesiące później ogłoszono uroczystą restytucję pań-stwa polskiego.
Należy podkreślić, iż Główny Urząd Statystyczny jest jedyną in-stytucją publiczną, która przez 90 lat zachowała swą nazwę, odrębność organizacyjną, zakres działania i kompetencje.
Podstawową regulacją, wynikającą z Reskryptu, było ustalenie za-sad funkcjonowania statystyki państwowej w Polsce: scentralizowanie wszystkich dziedzin i utworzenie do tego celu samodzielnego urzędu, udział dyrektora GUS w posiedzeniach Rady Ministrów, prowadzenie badań statystycznych według programu zatwierdzonego przez Radę Ministrów, nadawanie jednolitego kierunku wszystkim badaniom sta-tystycznym, uprawnienie do posługiwania się wszystkimi urzędami państwowymi do realizowania badań statystycznych, włączanie do programu badań statystycznych zagadnień niezbędnych innym urzędom dla celów administracyjnych, obowiązek ogłaszania wyników badań
1 Monitor Polski Nr 100 z 1918 r.
statystycznych, wydawanie zgody na publikowanie danych w wydaw-nictwach innych urzędów, wyrażanie zgody na udzielanie informacji statystycznych osobom prywatnym, określenie trybu tworzenia Urzędu i powoływania Głównej Rady Statystycznej.
Główny Urząd Statystyczny obecny był przy tworzeniu niepodle-głego państwa polskiego. W latach 1918-1928 uczestniczył w badaniach i analizach statystycznych dotyczących dynamicznego rozwoju spo-łeczno-gospodarczego w okresie dwudziestolecia międzywojennego, odnotowując nie tylko sukcesy, ale także dramaty społeczne: biedę, konflikty, strajki, problemy oświatowe i narodowościowe. Intensywna i owocna działalność Głównego Urzędu Statystycznego w tamtym okre-sie została zauważona i doceniona przez Międzynarodowy Instytut Statystyczny (MIS), który powierzył GUS-owi zaszczytne zadanie zorganizowania w Warszawie w sierpniu 1929 r. XVIII Sesji MIS-u.
Lata trzydzieste XX w. to ogromny wkład naukowy Głównego Urzędu Statystycznego w statystykę światową, znaczące dzieła profe-sorów – Ludwika Krzywickiego, Jerzego Spławy – Neymana, Stefana Szulca, Oskara Langego, Ludwika Landaua.
Działalność polskich statystyków nie została przerwana przez wy-buch II wojny światowej. Rząd RP w Londynie wydał w 1941 r. „Con-cise Statistical Year – Book of Poland, September 1939 – June 1941”
(Mały Rocznik Statystyczny Polski, wrzesień 1939 – czerwiec 1941), opisujący niektóre skutki okupacji. Po II wojnie światowej polscy sta-tystycy starannie kultywowali dorobek statystyki z okresu zaborów i dwudziestolecia międzywojennego.
W 1945 r., tuż po zakończeniu działań wojennych, dzięki wysił-kom wielu osób udało się bardzo szybko zebrać informacje statystyczne o gospodarstwach rolnych, sadach, zwierzętach hodowlanych, zakła-dach produkcyjnych, handlu.
W lipcu 1945 r. zrealizowano pierwsze badania statystyczne po II wojnie światowej, w tym spis rolny, obejmujący swym zasięgiem je-dynie tereny tzw. ziem dawnych. Od 1946 r. spisy te prowadzono co-rocznie. W grudniu 1945 r. podjęto decyzję, a 14 lutego 1946 r. prze-prowadzono Powszechny Sumaryczny Spis Ludności Cywilnej. Było to zestawienie ruchów migracyjnych ludności i bilans strat po wojnie.
Pod koniec 1950 r. zrealizowano pierwszy po wojnie pełny Narodowy Spis Powszechny.
173 Lata 1950-1955 to okres nieobecności statystyki na forum publicz-nym. Wyniki badań statystycznych prowadzonych przez GUS nie były wówczas publikowane. Dopiero w 1956 r. wydano „Rocznik Staty-styczny 1955” z danymi za lata 1953, 1954 i częściowo za 1955 r., a w 1958 r. wznowiono wydawanie „Małego Rocznika Statystyczne-go”. W drugiej połowie lat 50. i w latach 60. wytrwale nawiązywano do programu badań statystycznych z dwudziestolecia międzywojennego i tworzenia nowych struktur organizacyjnych, stosownie do zmieniają-cych się zadań Urzędu2.
Powołując Główny Urząd Statystyczny nie przewidywano struktur terenowych. Tylko w nielicznych miastach istniały biura statystyczne podporządkowane samorządom lokalnym. Dopiero po II wojnie świa-towej zaczęto poważnie myśleć o tworzeniu tych jednostek powołując najpierw samodzielne delegatury, a później wydziały statystyki przy prezydiach wojewódzkich rad narodowych. Na szczeblu powiatowym powoływano statystyków powiatowych lub tworzono referaty statystyki.
Przede wszystkim zwrócono uwagę na potrzebę stworzenia statystyki terytorialnej, co zostało wyraźnie sprecyzowane w kolejnej ustawie re-gulującej funkcjonowanie statystyki państwowej. Ustawa z 15 lutego 1962 r. o organizacji statystyki państwowej ustaliła organy administracji państwowej w zakresie statystyki, powołała wojewódzkie i miejskie urzędy statystyczne oraz powiatowe (miejskie i dzielnicowe) inspekto-raty statystyczne, które podlegały Głównemu Urzędowi Statystyczne-mu. Najważniejsza regulacja tej ustawy dotyczyła wydzielenia w terenie jednostek statystycznych ze struktur rad narodowych, co przywróciło scentralizowany charakter badań statystycznych. Od tej daty rozpoczy-na się historia rozpoczy-najpierw zielonogórskiej i gorzowskiej, a od 1998 r. do chwili obecnej – lubuskiej statystyki regionalnej.
Po wejściu w życie ustawy, o której mowa, nastąpiło poważne zwię-kszenie etatowe i poprawa jakościowa służb statystycznych. Uzyskano środki finansowe na wyposażenie i urządzenia biurowe. Nastąpiło lep-sze zaopatrzenie w maszyny do pisania i liczenia oraz powielacze. Na-wiązano ściślejszą współpracę i podjęto współdziałanie z władzami wojewódzkimi, urzędami administracji terenowej, bankami i innymi zainteresowanymi jednostkami. Zwiększono ilość i podniesiono jakość prac sprawozdawczo-statystycznych. Prace na terenie województwa
2 Przeszłość dla przyszłości - 85 lat GUS (1918-2003).
zielonogórskiego realizowane były przez Wojewódzki Urząd Statystycz-ny w Zielonej Górze oraz przez pracowników zatrudnioStatystycz-nych w Powia-towych Inspektoratach Statystyki działających w miastach powiaPowia-towych.
W pierwszych latach samodzielnej działalności urzędów brak było odpowiednio przygotowanej kadry specjalistów i statystyków z róż-nych dziedzin, którzy sprostaliby stawianym wówczas wymaganiom.
Świeżo powołane struktury terenowe nie miały doświadczenia w za-kresie sporządzania analiz tekstowych, budowy tablic, oceny relacji i powiązań zachodzących pomiędzy różnymi źródłami informacji. Chcąc sprostać zadaniom, pracownicy Urzędu musieli od podstaw uczyć się tych zagadnień.
Dużą rolę w zakresie przygotowania kadr w terenie odegrał ów-czesny Departament Terenowych Organów Statystyki Państwowej GUS.
Dzięki szkoleniom oraz częstym kontaktom z pracownikami w terenie systematycznie wzrastała jakość publikacji, zwłaszcza roczników sta-tystycznych, wydawnictw branżowych, a także opracowań krótkookre-sowych (miesięcznych, kwartalnych). Wspomnieniem tego okresu po-zostały liczne narady w GUS poświęcone m.in. informacji miesięcznej, w trakcie których wypracowywano zakres i sposób prezentowania da-nych statystyczda-nych. Przy okazji należało pokonać szereg barier tech-nicznych przy opracowaniu danych wynikowych i tablic, ponieważ większość prac obliczeniowych wykonywano ręcznie, przy pomocy ma-szyn do pisania, sumatorów lub kalkulatorów i ręcznych powielaczy.
Jedynie część sprawozdawczości rocznej, a także ważniejsze badania, np. spisy rolnicze, podlegały opracowaniu na bardzo nowoczesnych ówcześnie maszynach średniej mechanizacji (ASCOT-y). Współpraca ta zaowocowała wydawaniem w końcu lat 60. informacji miesięcznej, podstawy oceny sytuacji społeczno-gospodarczej województwa i po-wiatów3.
Od początku poważnym problemem była również słaba baza lo-kalowa, gdyż wiele urzędów statystycznych nadal mieściło się w bu-dynkach rad narodowych i pracowało w bardzo trudnych warunkach.
Budowę nowych obiektów i modernizację istniejących rozpoczęto w po-łowie lat 70., zakończono dopiero w popo-łowie lat 80. W 1972 r. rozpo-częto budowę obecnej siedziby Urzędu Statystycznego, gdyż dotych-czasowa baza lokalowa nie stwarzała warunków dobrej pracy.
3 Stefan Ogrodowicz - Wiadomości Statystyczne Nr 11, GUS 2003 r.
175 czenia były mocno zagęszczone, nie było możliwości instalowania nowoczesnej techniki komputerowej. Definitywne oddanie budynku do eksploatacji nastąpiło w 1975 r.
W tym okresie podjęto niezbędne zmiany organizacyjne, zostały zlikwidowane Powiatowe Inspektoraty Statystyki, a w ich miejsce po-wstały Oddziały Terenowe WUS w Lubsku, Nowej Soli, Świebodzinie i Żaganiu. Stworzenie tej bazy dało podstawę do rozwoju informatyki.
Pod koniec lat 60. we wszystkich urzędach powstały wojewódzkie sta-cje techniki statystycznej, wyposażone w 2, 3 zestawy maszyn liczą-cych. Później instalowano komputery typu „Odra” i minikomputery.
Oddanie nowoczesnego i przestronnego jak na owe czasy obiektu umoż-liwiło stworzenie od podstaw Ośrodka Elektronicznego, przez co obie te instytucje, tj. WUS i OE stały się ważnym centrum statystyki i in-formatyki. Była to istotna zmiana jakościowa, bowiem do tej pory ma-teriały wymagające elektronicznego przetwarzania były dostarczane lub przesyłane do Wojewódzkiej Stacji Techniki Statystycznej w Szczeci-nie lub do OE w Poznaniu.
Dostosowanie statystyki terenowej do nowego układu terytorial-nego nastąpiło w 1975 r. Wprowadzono wtedy dwustopniowy podział administracyjny kraju. Powstało 49 wojewódzkich urzędów statystycz-nych, w tym 32 urzędy stworzono od podstaw. Zlikwidowano powia-towe inspektoraty statystyczne, a w ich miejsce powołano nieliczne oddziały terenowe o innym zakresie działania. Tworzenie nowych jed-nostek w terenie nie odbyło się bez przeszkód. Tam, gdzie było to moż-liwe, kadra z byłych inspektoratów została przejęta przez powstające urzędy i wchodzące w ich skład tzw. małe oddziały. Niestety, wielu dobrych pracowników zatrudnionych w inspektoratach przeszło do pra-cy w innych urzędach i instytucjach, co niewątpliwie było stratą dla statystyki.
Kolejna zmiana organizacji statystyki była związana również z no-wym podziałem administracyjnym kraju, l stycznia 1999 r. przywrócono bowiem trójstopniowy podział administracyjny i tym samym powróco-no do stanu sprzed 1975 r. Aktualnie istnieje 16 urzędów statystycznych i podległe im oddziały terenowe, tzw. „duże”, powstałe z istniejących w latach 1975- 998 wojewódzkich urzędów statystycznych i „małe”
oddziały, czyli dawne oddziały terenowe. Warto w tym miejscu pod-kreślić, że jakiekolwiek zmiany w zakresie organizacji statystyki tere-nowej powodowane zmianami podziału administracyjnego państwa nie
służyły stabilności i ciągłości badań statystycznych. Zmiany polegające na likwidacji i tworzeniu nowych struktur, takich jak województwa, po-wiaty i gminy (likwidacja gromad) spowodowały utracenie porówny-walności danych statystycznych dla tych obszarów. Trzeba było nie lada wysiłku, aby dane z kolejnych narodowych spisów powszechnych doprowadzić do porównywalności. To samo odnosi się do innych ba-dań z życia społecznego i gospodarczego. Dziś jest to operacja dużo prostsza, mamy komputery dużej mocy, ale kiedyś wiele pracy w tym zakresie wykonywano ręcznie.
Zmieniające się warunki, w jakich na przestrzeni lat działała sta-tystyka, powodowały istotne zmiany w metodologii i organizacji ba-dań. Dotyczyło to przede wszystkim Narodowych Spisów Powszech-nych Ludności i Mieszkań oraz Spisów RolPowszech-nych. Istotnym zmianom podlegała również bieżąca statystyka wykorzystywana do opracowań w każdorazowym układzie terytorialnym. Należy podkreślić, że do koń-ca lat 90. podstawą zarządzania były plany społeczno-gospodarcze, stąd zapotrzebowanie na informacje statystyczne według układów plani-stycznych na każdym szczeblu zarządzania.
Zmiany, jakie nastąpiły w sytuacji społeczno-gospodarczej po 1989 r., zwłaszcza nie notowany dotąd rozwój przedsiębiorczości, spo-wodowały powstanie wielu nowych podmiotów gospodarczych. W ślad za tym zwiększyło się obciążenie urzędów statystycznych sprawozdaw-czością, a także prowadzeniem rejestru podmiotów prowadzących dzia-łalność gospodarczą REGON oraz rejestru podziału terytorialnego kraju TERYT.
Statystyka publiczna, w tym również regionalna, systematycznie dokonuje w trakcie tzw. transformacji ustrojowej rozpoznania głów-nych problemów i potrzeb statystyczgłów-nych w nowej sytuacji gospodar-czej i społecznej. W tym celu następuje porównywanie konkretnych rozwiązań ze standardami stosowanymi w międzynarodowych syste-mach informacyjnych. Istotne znaczenie dla postępujących zmian miało podpisanie w 1990 r. współpracy z EUROSTAT-em, Urzędem Staty-stycznym Wspólnoty Europejskiej, a w następnym roku ratyfikacja po-rozumień CESTAT, które dotyczą współpracy z krajami Europy Środko-wej. Przełomem w nowoczesnym systemie rozwiązań kompleksowych statystyki było uchwalenie 29 czerwca 1995 r. Ustawy o statystyce pu-blicznej, określającej GUS jako niezależny organ statystyki pupu-blicznej, wprowadzającej 6-letnią kadencję funkcji Prezesa GUS, a także
powo-177 łującej na 5-letnią kadencję Radę Statystyczną działającą przy Prezesie Rady Ministrów.
Ostatnie lata pozwoliły statystyce publicznej przyspieszyć proces przebudowy struktur organizacyjnych i programowych, odpowiadają-cych standardom międzynarodowym i rzeczywistym potrzebom infor-macyjnym. Jest to proces twórczy, ciągle wzbogacany i modernizowa-ny, pozwalający po 2004 r. z sukcesem dołączyć do tzw. Europejskiego Systemu Statystycznego.
Wszystkie wymienione działania na poziomie resortowym znaj-dują odzwierciedlenie w permanentnie doskonalącym się funkcjono-waniu i modernizofunkcjono-waniu struktury organizacyjnej i określaniu zadań Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze. To nowocześnie zorgani-zowany „Przyjazny Urząd” (od 2004 r. dostosowany do obsługi osób niepełnosprawnych), w pełni zinformatyzowany w obrębie sieci we-wnętrznej oraz zewe-wnętrznej (LAN, WAN), systematycznie doskonalą-cy swoje kadry. Doskonalenie polega głównie na podnoszeniu kwali-fikacji merytorycznych w trakcie kursów resortowych, branżowych, językowych oraz całego systemu szkoleń realizowanych w ramach Służ-by Cywilnej.
Nowoczesna działalność Urzędu polega na podejmowaniu nie tyl-ko zadań przypisanych statutowo, lecz również na całym tyl-kompleksie przedsięwzięć promujących statystykę lubuską. Należy do nich również szeroko pojęta współpraca transgraniczna. Urząd Statystyczny w Zie-lonej Górze z racji swego położenia zawsze aktywnie współpracował ze statystykami niemieckimi, głównie landów graniczących z woje-wództwem lubuskim, Brandenburgii i Saksonii, a także Urzędu Staty-stycznego miasta Berlina. Kontakty dwustronne zyskały nowy impuls z chwilą powołania do życia dwóch największych na granicy zachod-niej Euroregionów Sprewa-Nysa-Bóbr i Pro Europa-Viadrina. Pojawiła się wtedy potrzeba pozyskiwania aktualnych, przede wszystkim porów-nywalnych danych statystycznych.
Rezultatem spotkań statystyczno-merytorycznych było wydanie w 1997 r. przez Urzędy Statystyczne w Zielonej Górze i Brandenburgii publikacji pt. „Euroregion Sprewa-Nysa-Bóbr ”, a w 1998 „Euroregion Pro Europa – Viadrina”. Po utworzeniu w 1994 r. w Urzędzie Staty-stycznym w Zielonej Górze Ośrodka Statystyki Obszarów Transgra-nicznych, zaistniała potrzeba współdziałania ze statystykami i specja-listami innych instytucji Niemiec (służby celne, graniczne) w zakresie
prowadzenia badań natężenia ruchu granicznego oraz określenia war-tości obrotów towarowych. Wydawana z częstotliwością dwukrotną w roku publikacja pt. „Ruch graniczny i wydatki cudzoziemców w Polsce oraz Polaków za granicą”, cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem środowisk naukowych oraz specjalistów zajmujących się ekonomią i gospodarką. Nasze doświadczenie w wprowadzeniu badań na granicy spotkało się z dużym uznaniem ekspertów Eurostatu, wynikiem czego Polska spośród 8 krajów została zaproszona w 2000 r. do przewodzenia w prowadzeniu przedpilotażu badania wydatków podróżnych i handlu przygranicznego.
Szeroki zakres współdziałania transgranicznego statystyków pol-skich i niemieckich dotyczył w latach 2000-2006 kolejno następujących przedsięwzięć:
− przygotowanie danych statystycznych dotyczących sytuacji społecz-no-gospodarczej polskiej części Euroregionu „Sprewa-Nysa-Bóbr”
w latach 1999-2004 do „Koncepcji Rozwoju i Działania Euroregio-nu Sprewa-Nysa-Bóbr 2007-2013”;
− w kwietniu 2000 r. spotkanie w Zielonej Górze z przedstawicielami Urzędu Statystycznego miasta Berlina poświęcone statystyce dużych aglomeracji miejskich oraz badań nad ruchem granicznym;
− w maju 2003 r. spotkanie w Zielonej Górze z Urzędem Statystycz-nym Landu Brandenburgia dotyczące zakresu danych statystycznych do publikacji pt. „Euroregiony na granicach Polski 2003”;
− wydanie w październiku 2005 r. publikacji pt. „Współpraca eurore-gionalna w latach 1994-2004”;
− współpraca z polskim i niemieckim Biurem Euroregionu „Sprewa-Nysa-Bóbr” w Gubinie/Guben, „Pro Europa Viadrina” w Gorzowie Wlkp./Frankfurt (Oder) w zakresie pozyskania informacji na temat działalności euroregionów, w tym m.in. wykorzystania środków po-mocowych Unii Europejskiej;
− udział w konferencji „8. Niemiecko-Polski Dzień Innowacji i Tech-nologii” organizowany przez Centrum Innowacji i Technologii CIT Sp.z o.o. w Guben w ramach projektu TSM – Tailor Made Solutions
„Inteligentne wsparcie małych przedsiębiorstw poprzez dostosowa-ne rozwiązania”. Program konferencji obejmował tematy dotyczące współpracy transgranicznej małych i średnich przedsiębiorstw z Pol-ski i Niemiec;
179
− przygotowanie danych statystycznych polskiej części Euroregionu
„Pro Europa Viadrina” dla Sandwichpicker Gmbh Berlin, przygoto-wującej publikację z okazji Roku Polsko-Niemieckiego na zlecenie niemieckiego Biura Euroregionu „Pro Europa Viadrina”.
Ponadto w 2005 r. Urząd Statystyczny w Zielonej Górze wydał książkę pt. „Współpraca euroregionalna w latach 1994-2004”, zawie-rającą informacje opisowo-statystyczne o działalności polskiej i nie-mieckiej części Euroregionów, w tym m.in. wykorzystanie środków pomocowych Unii Europejskiej. Na potrzeby Euroregionu „Sprewa-Nysa-Bóbr” opracowywaliśmy szeroki zakres danych statystycznych dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej polskiej części Eurore-gionu w latach 1999-2004 do „Koncepcji Rozwoju i Działania Euro-regionu Sprewa-Nysa-Bóbr 2007- 2013”.
W Poczdamie, w kwietniu 2007 r. odbyło się spotkanie w celu na-wiązania szerszej współpracy z Urzędem Statystycznym Berlina-Bran-denburgii. Przedstawiono wzajemne oczekiwania stron i ustalono kie-runki współpracy. Zaproponowano wspólne opracowywanie krótkich specjalistycznych publikacji oraz notatek informacyjnych (dotyczących sytuacji demograficznej, rynku pracy, warunków życia mieszkańców po obu stronach granicy), zawierających dane statystyczne porówny-walne pod względem metodologicznym. Pierwszym wymiernym owo-cem odradzającej się współpracy było wydanie w pierwszych dniach maja 2008 r. wspólnej publikacji „Ludność Województwa Lubuskiego i Landów Berlina i Brandenburgii w latach 2000-2006”, poświęconej ludności, dynamice ruchu naturalnego oraz ruchowi wędrówkowemu ludności.
W ramach nowej, ogólnopolskiej specjalizacji statystycznej i wpro-wadzanego w życie w pełni zinformatyzowanego Portalu Sprawozdaw-czego Urząd Statystyczny w Zielonej Górze zamierza powołać do życia Ośrodek Badań Koniunktur Gospodarczych.
Jubileusz resortu skłania również do refleksji i oceny bardzo istot-nej dla tworzenia i funkcjonowania struktur terenowych w odniesieniu do osób – osobowości w ten proces zaangażowanych. Pierwszym dyrek-torem WUS w Zielonej Górze był Leonard Dramowicz, który funkcję tę pełnił do 1969 r. W latach 1948-1949 pracował w ekspozyturze Urzędu Województwa Poznańskiego z siedzibą w Gorzowie Wlkp. W 1950 r.
został przeniesiony do pracy w Prezydium Wojewódzkiej Rady Naro-dowej w Zielonej Górze na stanowisko inspektora w Biurze Spisowym.
W 1953 r. objął stanowisko kierownika Wydziału Statystyki w Woje-wódzkiej Komisji Planowania, gdzie w 1962 r. w nowo powstałym województwie zielonogórskim tworzył organy statystyki państwowej.
Pod jego kierownictwem przygotowano i przeprowadzono trzy kolej-ne Narodowe Spisy Powszechkolej-ne w latach 1950, 1960 i 1970. L. Dra-bowicz był współautorem pierwszych roczników statystycznych z lat 1958-69, analiz statystyczno-ekonomicznych z dziedziny przemysłu, rolnictwa, transportu i budownictwa mieszkaniowego. Zorganizował i rozwinął sieć społecznych statystycznych korespondentów wiejskich, rolnych i ogrodniczych.
Kontynuatorem założycielskich przedsięwzięć, a także nadania opracowaniom statystycznym rangi analiz ekonomicznych, wzbogaca-jących wiedzę o regionie był Zbigniew Krzyżaniak, pełniący funkcję dyrektora WUS w Zielonej Górze w latach 1969-1979. Wniósł do staty-styki regionalnej nowy styl, łączący praktykę z dziedziny planowania ze statystyką. Był autorem koncepcji operatywnej informacji miesięcz-nej, integrującej dane z różnych źródeł informacji, opracowań branżo-wych z dziedziny rolnictwa i demografii, w końcu opracowań okazjo-nalnych, broszur i folderów promujących województwo i statystykę.
Należąc do Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich oraz przewodni-cząc Komisji Lubuskich Nagród Technicznych w 1958 r. był wyróż-niony Lubuską Nagrodą Kulturalną.za działalność naukową, dotyczącą historii Ziemi Lubuskiej. Wysoko ceniono jego działalność społeczną, m.in. w Komitecie Doradczym Prezesa NBP i Rady Nadzorczej ZUS4. Reformatorskie działania, wiążące się głównie z postępującymi zmianami obowiązującego ustawodawstwa dotyczącego administracji państwowej, a także działania reorganizacyjne wynikające ze zmian administracyjnych, były prowadzone przez Stefana Ogrodowicza, po-wołanego na stanowisko dyrektora WUS w 1979 r. W latach 1981-82 przeprowadzał on Urząd przez trudny czas funkcjonowania administra-cji państwowej w stanie wojennym, twórczo dostosowywał strukturę organizacyjną Urzędu do Ustawy o pracownikach urzędów państwo-wych ze stycznia 1982 r. oraz Ustawy z czerwca 1995 r. o statystyce publicznej. Do pozytywnie ocenianych osiągnięć organizacyjnych nale-żało m.in.: włączenie w 1991 r. w strukturę organizacyjną WUS likwi-dowanego Regionalnego Ośrodka Informatyki Statystycznej, a w ramach
4 Słownik Biograficzny Statystyków Polskich. Warszawa 1998.
181 reformy administracyjnej połączenie w 1998 r. dwóch WUS-ów, go-rzowskiego i zielonogórskiego, w sprawnie działający organizm Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze. Do niewątpliwych sukcesów dyrek-tora Ogrodowicza należało również inicjowanie współpracy statystyków polskich i niemieckich z landów Saksonii, Brandenburgii oraz miasta Berlina; wprowadzenie w życie nowatorskiego na skalę europejską badania natężenia ruchu osobowego i samochodowego, a także warto-ści obrotów towarowych i usług na wszystkich granicach i rodzajach przejść granicznych Polski.
Osiągnięciami statystyki regionalnej ostatnich lat jest przekształce-nie systemu statystyki publicznej w przekształce-niezależny system statystyki oficjal-nej służący rzetelnemu i profesjonalnemu informowaniu o wynikach badań statystycznych. W systemie tym nastąpiła stabilizacja badań po-zwalająca na obserwację ciągłą podstawowych dziedzin życia, gwaran-tująca porównywalność danych w skali międzynarodowej, krajowej i regionalnej. Ponadto udział w pracach statystycznych organizacji mię-dzynarodowych, realizacja zobowiązań w zakresie przekazywania da-nych statystyczda-nych o Polsce dla potrzeb tych organizacji przyniósł uznanie na arenie międzynarodowej dla dokonań polskiej statystyki, szczególnie w procesie harmonizacji standardów i rozwiązań metodo-logicznych. W zakresie działań modernizacyjnych w oparciu o budowę sieci korporacyjnej nastąpiło przekształcenie systemu
Osiągnięciami statystyki regionalnej ostatnich lat jest przekształce-nie systemu statystyki publicznej w przekształce-niezależny system statystyki oficjal-nej służący rzetelnemu i profesjonalnemu informowaniu o wynikach badań statystycznych. W systemie tym nastąpiła stabilizacja badań po-zwalająca na obserwację ciągłą podstawowych dziedzin życia, gwaran-tująca porównywalność danych w skali międzynarodowej, krajowej i regionalnej. Ponadto udział w pracach statystycznych organizacji mię-dzynarodowych, realizacja zobowiązań w zakresie przekazywania da-nych statystyczda-nych o Polsce dla potrzeb tych organizacji przyniósł uznanie na arenie międzynarodowej dla dokonań polskiej statystyki, szczególnie w procesie harmonizacji standardów i rozwiązań metodo-logicznych. W zakresie działań modernizacyjnych w oparciu o budowę sieci korporacyjnej nastąpiło przekształcenie systemu