miastach
Można się spodziewać, że ceny pokoi hotelowych będą wyższe w miastach położo-nych w krajach o wyższym PKB per capita, niższym poziomie bezrobocia, szybszym wzroście gospodarczym, niskiej inflacji oraz małej dysproporcji w dochodach. Wyższa pensja netto w badanych miastach powinna się przełożyć na wyższe ceny usług noc-legowych.
Badane państwa to kraje bardzo zróżnicowane pod względem standardu życia obywateli oraz wartości wskaźników makroekonomicznych. Nie wszystkie są człon-kami Unii Europejskiej, a część z nich to kraje postkomunistyczne. Średnie PKB per capita obliczone dla 27 państw wynosi 30 251 euro, a współczynnik zmienności jest Analiza wpływu czynników makroekonomicznych i kosztów życia na cenę pokoi hotelowych w wybranych miastach Europy
74
na poziomie 72%, co wskazuje na bardzo silne zróżnicowanie. Wskaźnik ten jest wyż-szy od średniej dla jedenastu spośród badanych państw: Luksemburga, Szwajcarii, Norwegii, Danii, Szwecji, Holandii, Austrii, Finlandii, Niemiec, Belgii i Francji. Niższe od średniej PKB per capita mają Włochy, Hiszpania, Słowenia, Portugalia, Czechy, Es-tonia, Grecja, Słowacja, Litwa, Łotwa, Węgry, Polska, Chorwacja, Rumunia, Bułgaria i Serbia. Warto zauważyć, że poziom tego wskaźnika dla Luksemburga, który zajmuje pierwsze miejsce pod względem PKB per capita wśród badanych państw, jest niemal osiemnastokrotnie wyższy niż dla zajmującej ostatnie miejsce Serbii (Luksemburg – 92 600 euro, Serbia – 5 200 euro).
Średnia stopa bezrobocia obliczona dla analizowanych państw wynosi 7,7%, a jej rozkład charakteryzuje się średnią zmiennością na poziomie 55%. W dziesięciu krajach wskaźnik ten kształtuje się na poziomie wyższym od średniej. Są to Słowa-cja (8,8%), Finlandia, Łotwa, Portugalia, FranSłowa-cja, ChorwaSłowa-cja, Włochy, Serbia, Hiszpania i Grecja (21,5%).
Średnie tempo wzrostu gospodarczego w roku 2017 w badanych krajach wyno-siło 2,94%. Rozkład tej zmiennej charakteryzował się silną zmiennością na poziomie 66%. Pierwsze miejsce pod względem tego miernika zajmuje Rumunia (7,6%), osta-nie zaś Luksemburg (−0,6%). W dwunastu państwach wzrost gospodarczy był wyższy od średniego wzrostu. Są to Serbia, Litwa, Łotwa, Estonia, Polska, Słowenia, Bułgaria, Węgry, Czechy, Chorwacja, Słowacja i Portugalia. Tylko jedno z tych państw to kraj nie postkomunistyczny, a wszystkie to państwa o PKB per capita niższym od średniej wartości tego wskaźnika obliczonej dla 27 państw.
Współczynnik Giniego zwany jest również wskaźnikiem nierówności społecznej. Przyjmuje wartości od zera do stu. Wyższe wartości wskazują na większe nierówności w dochodach obywateli. Najniższą wartość tego współczynnika dla badanych państw zanotowano w roku 2017 dla Słowacji (23,20) najwyższą zaś dla Bułgarii (40,2). Śred-nia obliczona dla 27 państw wynosi 30,32, a rozkład współczynnika charakteryzuje się słabym (15%) zróżnicowaniem. Powyżej średniej znajdują się: Luksemburg, Estonia, Włochy, Finlandia, Rumunia, Grecja, Portugalia, Hiszpania, Łotwa, Litwa, Serbia i Buł-garia.
Średni wzrost cen dóbr i usług konsumpcyjnych w roku 2017 wahał się od 0,6% w Szwajcarii do 3,7% na Litwie. Wszystkie badane państwa to kraje o bardzo ni-skim poziomie inflacji. Jednakże średni wzrost cen usług noclegowych w roku 2017 charakteryzował się wyższymi wartościami i zdecydowanie większym zróżnicowa-niem. Ceny usług noclegowych w Szwajcarii spadły o 3%, w Portugalii zaś wzrosły Anetta Majchrzak-Jaszczyk, Agata Stefanowska, Karolina Gołębieska
75 o 11,8%. Krajami, dla których zanotowano znaczny wzrost cen tego typu usług, są
również: Holandia (9,4%), Łotwa (9,1%), Belgia (7%), Grecja (5,6%), Hiszpania i Nor-wegia (5,1%) oraz Szwecja (5%). W pozostałych państwach ceny usług noclegowych wzrosły o mniej niż 4%. Jedynie w Szwajcarii, Serbii, Chorwacji, Luksemburgu, Estonii, Czechach, Austrii i na Litwie wzrost cen usług noclegowych był niższy niż wzrost cen ogółu dóbr i usług konsumpcyjnych.
Średnia pensja netto obliczona dla badanych miast wynosi 1529,38 euro. Rozkład tej zmiennej charakteryzuje się dość silnym zróżnicowaniem na poziomie 64%. Wśród miast o średniej pensji netto niższej od wartości średniej obliczonej dla 27 analizowa-nych miast znajdują się wszystkie miasta położone w krajach o niższym od średniego PKB per capita i dodatkowo Marsylia. Jedynie w dziesięciu miastach średnia pensja netto jest wyższa od średniej. Najwyższe wynagrodzenie – w wysokości 3647,43 euro – otrzymują mieszkańcy Berna, to ponad dziewięciokrotnie więcej niż obywatele Bel-gradu (389,23 euro).
Średnia cena pokoju hotelowego w analizowanym okresie dla wszystkich ba-danych obiektów wynosi 705,72 euro, a współczynnik zmienności wskazuje na średnie zróżnicowanie cen (39%). Najwięcej funduszy konsument musiałby prze-znaczyć na pobyt w Amsterdamie, gdzie średnia cena pokoju hotelowego jest rów-na 1355,57 euro, a rów-najmniej w Warnie, gdzie za pokój rów-należałoby zapłacić średnio 297,54 euro. Warto zauważyć, że średnia cena pokoju hotelowego w najdroższym mieście jest, w odróżnieniu od PKB per capita (osiemnastokrotność) i pensji netto (dziewięciokrotność), jedynie czteroipółkrotnie wyższa od ceny w mieście najtań-szym. Powyżej średniej ceny dwuosobowego pokoju hotelowego obliczonej dla wszystkich miast znajduje się dwanaście lokalizacji: Amsterdam, Berno, Oslo, Luksem-burg, Sztokholm, Kopenhaga, Helsinki, Split, Bruksela, SalzLuksem-burg, Kolonia i Lizbona, a poniżej średniej: Florencja, Lublana, Tallin, Malaga, Marsylia, Bratysława, Belgrad, Budapeszt, Wilno, Brno, Bukareszt, Kraków, Ateny, Ryga i Warna.
Interesujący jest fakt, iż wśród miast o wyższych średnich cenach usług noclego-wych oferowanych przez hotele znalazły się dwa (Split i Lizbona) leżące w krajach o niższym od średniego PKB per capita i niższej średniej pensji netto, nie znalazła się natomiast Marsylia znajdująca się na terenie kraju o wyższym poziomie PKB per capi-ta, jednak niższej od średniej pensji netto.
W tabeli 1 przedstawiono wartości współczynnika korelacji policzonego pomię-dzy średnimi cenami pokoi hotelowych (P_SREDNIA) w badanych miastach oraz średnimi cenami pokoi hotelowych w podziale na kategorie (P_5_SREDNIA, P_4_
Analiza wpływu czynników makroekonomicznych i kosztów życia na cenę pokoi hotelowych w wybranych miastach Europy
76
SREDNIA, P_3_SREDNIA, P_2_SREDNIA, P_1_SREDNIA), a analizowanymi czynnikami makroekonomicznymi państw, w których miasta są położone, oraz średnią pensją netto otrzymywaną przez obywateli danego miasta. Wartości istotne statystycznie oznaczono pogrubioną czcionką.
Tabela 1. Współczynniki korelacji pomiędzy cenami pokoi hotelowych a czynnika-mi makroekonoa czynnika-micznya czynnika-mi
PKB PNETTO SB WG WGINI CPI CPIUN
P_SREDNIA 0,81 0,88 -0,30 -0,65 -0,42 -0,32 0,12 P_5_SREDNIA 0,59 0,63 -0,03 -0,57 -0,30 -0,38 0,03 P_4_SREDNIA 0,82 0,89 -0,38 -0,62 -0,41 -0,28 0,15 P_3_SREDNIA 0,85 0,93 -0,37 -0,70 -0,46 -0,37 0,10 P_2_SREDNIA 0,76 0,86 -0,27 -0,68 -0,52 -0,44 0,15 P_1_SREDNIA 0,83 0,80 -0,27 -0,54 -0,45 -0,34 0,67
Źródło: Opracowanie własne.
Analiza wartości współczynników korelacji liniowej Pearsona pozwala na stwier-dzenie silnej dodatniej współzależności pomiędzy średnimi cenami pokoi hotelo-wych zarówno ogólnie, jak i w podziale na kategorie, a czynnikiem dochodowym, tj. PKB per capita, danego kraju oraz średnią pensją netto otrzymywaną przez obywateli poszczególnych miast. Wpływ czynnika dochodowego jest nieco słabszy w odniesie-niu do cen pokoi w hotelach pięciogwiazdkowych. Wartości współczynników korela-cji pomiędzy cenami pokoi a wielkością stopy bezrobocia i indeksu cen dóbr i usług konsumpcyjnych są niemal we wszystkich przypadkach nieistotne statystycznie, jed-nak ich ujemne wartości wskazują na to, że im wyższa stopa bezrobocia i inflacja, tym niższe średnie ceny pokoi. Współzależność pomiędzy cenami pokoi i indeksem cen usług noclegowych jest istotna statystycznie jedynie dla hoteli jednogwiazdkowych. Dodatnie wartości tego współczynnika oznaczają, że im wyższy był wzrost cen tego typu usług, tym droższe będą pokoje hotelowe. Szybszy wzrost gospodarczy przyczy-nia się do spadku cen pokoi hotelowych. Powyższą współzależność tłumaczy fakt, iż większym wzrostem gospodarczym charakteryzują się państwa o niższym standar-dzie życia, a zatem również o niższych cenach usług hotelowych. Również większe dysproporcje w dochodach występują w krajach słabiej rozwiniętych, a więc znak współczynnika korelacji pomiędzy cenami pokoi a współczynnikiem Giniego jest również ujemny. Duże dysproporcje w dochodach przyczyniają się do spadku cen usług noclegowych oferowanych przez hotele.
77