Uwarunkowania wewnętrzne wynikają z przyjętych na szczeblu gminy Czarna Dąbrówka dokumentów strategicznych i programów sektorowych. Najważniejszym dokumentem Gminy Czarna Dąbrówka, wyznaczającym kierunki działań dla poszczególnych celów strategicznych, jest Strategia Rozwoju Gminy Czarna Dąbrówka do roku 2022. Natomiast w zakresie pomocy społecznej takim dokumentem winna być Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Bytowskim, która została wspomniana w kontekście omawiania uwarunkowań zewnętrznych. W zakresie finansowania pomocy społecznej w ramach zaplanowanych projektów i przedsięwzięć z inspiracji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Czarna Dąbrówka istotną rolę odgrywać będą Program Operacyjne Województwa Pomorskiego do roku 2027 na szczeblu regionalnym oraz Programy na szczeblu krajowym których donatorem w oparciu o środki UE będzie Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.
Niezwykle istotnym elementem wpływającym na prowadzenie skutecznej polityki społecznej są uwarunkowania wynikające bezpośrednio z oceny bieżącej sytuacji społeczno - gospodarczej gminy Czarna Dąbrówka i możliwych do zidentyfikowania trendów w takich obszarach jak m.in. bezrobocie,
problemy społeczne i demograficzne, dostęp do edukacji i infrastruktury społecznej oraz świadczeń medycznych.
3.1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z PRZYJĘCIA DOKUMENTÓW STRATEGICZN YCH I PROGRAMOWYCH NA SZCZEBLU LOKALNYM
Tabela 4. Ważniejsze dokumenty strategiczne obowiązujące w gminie Czarna Dąbrówka dotyczące obszaru rozwiązywania problemów społecznych
1. Strategia Rozwoju Gminy Czarna Dąbrówka do roku 2022
Strategia Rozwoju Gminy Czarna Dąbrówka przedstawia sytuację społeczno-ekonomiczną Gminy, formułuje cele i opisuje strategie, zmierzające do osiągnięcia rozwoju społecznego -gospodarczego.
Strategia wskazuje również spodziewane efekty planowanych przedsięwzięć i kierunki zaangażowania środków funduszy strukturalnych i środków własnych Gminy.
MISJA
Wizja zostanie osiągnięta poprzez:
efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych i kulturowych rozwój gospodarczy
aktywność mieszkańców poprawę jakości infrastruktury poprawę jakości życia
Cele Strategiczne ( wyznaczające kierunki w rozwiazywaniu problemów społecznych ) 1: Wzrost jakości kapitału społecznego i ludzkiego
Cel operacyjny 1.1 Wzrost aktywności mieszkańców .
projekty w zakresie aktywizacji społecznej i socjalnej mieszkańców, pracy środowiskowej
związanej ze zmniejszaniem roszczeniowości obywateli wobec instytucji państwa, samorządu oraz instytucji społecznych
projekty w zakresie aktywizacji zawodowej
działania wzmacniające współpracę i koordynację działań między Gminą, organizacjami pozarządowymi, lokalnymi firmami oraz indywidualnymi osobami i rodzinami
działania propagujące ideę wolontariatu
promowanie aktywności organizacji pozarządowych
wspieranie spółdzielczości socjalnej ze szczególnym uwzględnieniem opieki nad osobami starszymi
stworzenie gminnego programu aktywizacji osób starszych (promującego m.in. aktywne członkostwo w organizacjach pozarządowych, wykorzystanie osób starszych np. jako przewodników lub nauczycieli zawodu) Cel operacyjny 1.2 Wzrost jakości usług społecznych profilaktycznych i zdrowotnych
projekty i działania mające na celu zmniejszenie poziomu alkoholizmu i narkomanii
projekty mające na celu pracę z dziećmi i młodzieżą w zakresie rozwiązywania problemów wychowawczych
rozwój bazy lokali socjalnych w gminie
wspieranie i promocja badań profilaktycznych wśród dzieci, młodzieży i dorosłych
promocja, kształtowanie i pobudzanie świadomości mieszkańców w zakresie zdrowego stylu życia i odżywiania
promocja i wspieranie inicjatyw wykorzystujących infrastrukturę rekreacyjno- sportową w celu wypracowania zachowań i postaw prozdrowotnych
poprawa dostępności do wysokiej jakości usług medycznych o charakterze ogólnym i specjalistycznym (np. rozszerzenie oferty konsultacji medycznych i badań specjalistycznych)
wspieranie, aktywizowanie i kształtowanie świadomości osób wykluczonych społecznie
stworzenie dogodnych warunków oraz wspieranie rozwoju różnych form opieki nad dziećmi do lat trzech
poprawa jakości funkcjonowania obiektów kultury
Cel operacyjny 1.3 Wzrost kwalifikacji mieszkańców
projekty podnoszące poziom wykształcenia mieszkańców gminy (w szczególności w zakresie poszukiwanych umiejętności i kompetencji na lokalnym ryku pracy
rozwój nieformalnej edukacji przedszkolnej
projekty mające na celu poprawę kompetencji zarządczych i strategicznych III sektora
wspieranie działań edukacyjnych (m.in. dla uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych, pozalekcyjnych na poziomie podstawowym i gimnazjalnym, dla osób dorosłych, zajęć wyrównawczych i pozalekcyjnych, nauki przedsiębiorczości
i komunikacji, edukacji osób starszych i niepełnosprawnych) Cel operacyjny 1.4 Wzrost tożsamości lokalnej
organizacja zajęć i kół zainteresowań w obszarze kultury i tożsamości regionalnej
tworzenie warunków oraz działania na rzecz wzbogacenia i popularyzacji oferty sposobów spędzania wolnego czasu przez mieszkańców Gminy (m.in.. turystyki weekendowej)
działania na rzecz integracji społeczności lokalnej
Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentów strategicznych i programów przyjętych do realizacji na poziomie lokalnym.
PoPoddssumumoowawaniniee
Informacje zebrane w tabeli, przedstawiają wybrane zapisy określających priorytety oraz zadania gminy Czarna Dąbrówka wyznaczających kierunki działania w programach sektorowych świadczą o tym, że znaczenie polityki społecznej i rozwiązywanie konkretnych problemów przy wielu priorytetach gospodarczych gminy stanowi jeden z istotnych elementów rozwoju gminy Czarna Dąbrówka. Dla wielu obszarów gminy strategia rozwiązywania problemów społecznych stanowi jeden z istotniejszych elementów przezwyciężenia problemów społecznych oraz integracji lokalnych społeczności i środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym. Dokumentami uzupełniającymi priorytet prowadzonej polityki społecznej na terenie Gminy Czarna Dąbrówka są przyjęte równoległe ze Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych takie programy jak Program Przeciwdziałania
Przemocy w rodzinie na lata 2021 -2026" oraz Program Wspierana Rodziny na lata 2021 -2024"
w Gminie Czarna Dąbrówka.
3.2. OCENA UWARUNKOWAŃ WEWNĘTRZNYCH – PODSUMOWANIE
Możliwości prowadzenia skutecznej polityki społecznej na danym obszarze zależą w znacznym stopniu od skali zjawisk objętych tą polityką oraz sprawnego współdziałania wszystkich
podmiotów działających w tym obszarze. Sektor publiczny w gminie Czarna Dąbrówka oparty o działania Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wraz z organizacjami pozarządowymi tworzy
potencjał kadrowy i infrastrukturalny, będący w stanie wygenerować projekty i przedsięwzięcia skutecznie wypełniające założenia strategii rozwiązywania problemów społecznych. Działania te, wsparte dostępem do najnowszych osiągnięć nauki w tym obszarze oraz umiejętnym włączeniem bezpośrednich beneficjentów pomocy społecznej, dają podstawy do osiągnięcia znacznych sukcesów na polu wdrażania celów, określonych strategią rozwiązywania problemów społecznych. Ocena uwarunkowań wewnętrznych w gminie Czarna Dąbrówka zmierza do wskazania niewykorzystanych zasobów gminy oraz możliwości większego ich dostosowania do potrzeb rozwiązywania problemów społecznych. Z tego punktu widzenia należy zwrócić uwagę przede wszystkim na następujące zjawiska:
1. Baza oświatowa i dostęp do edukacji na poziomie podstawowym wypełnia potrzeby gminy.
Gmina Czarna Dąbrówka ma 5 917 (stan na 31.12.2019) mieszkańców, z czego 49,4%
stanowią kobiety, a 50,6% mężczyźni. W latach 2002-2019 liczba mieszkańców wzrosła o 5,2%. Średni wiek mieszkańców wynosi 37,2 lat i jest mniejszy od średniego wieku mieszkańców województwa pomorskiego oraz znacznie mniejszy od średniego wieku mieszkańców całej Polski. Istnieje ciągła konieczność monitorowania ruchu ludności i podstawowych wskaźników demograficznych;
2. Struktura ekonomiczna ludności zamieszkującej teren gminy Czarna Dąbrówka jest obecnie korzystna - ludność w wieku produkcyjnym stanowi 60,4% ogólnej liczby ludności. Należy jednak pamiętać, że prognozy ludnościowe przewidują w najbliższych latach zmniejszanie się procentowego udziału ludności w wieku produkcyjnym na rzecz ludności w wieku nieprodukcyjnym i taki trend jest również odnotowywany w gminie Czarna Dąbrówka od roku 2010;
3. W latach 2011– 2019 zaobserwować można wyraźny spadek poziomu bezrobocia na terenie gminy, co wiąże się zarówno ze wzrostem zatrudnienia, jak i procesem emigracji zarobkowej, która w wielu przypadkach rodziła problemy społeczne wynikające m.in. ze wzrostu ilości rodzin niepełnych lub okresowo niepełnych. Bezrobocie rejestrowane w powiecie bytowskim wynosiło w 2019 roku 9,1% (12,6% wśród kobiet i 6,1% wśród mężczyzn). Jest to znacznie więcej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla województwa pomorskiego oraz znacznie więcej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla całej Polski. ( dane 30.06.2020 r. Bezrobocie rejestrowane w gminie Czarna Dąbrówka wynosiło w 2019 roku 10,6% (15,7% wśród kobiet i 6,4% wśród mężczyzn). Taki poziom bezrobocia nadal generuje wiele problemów społecznych.
4. O trwałości rozwoju gospodarczego decydują w znacznej mierze podmioty oparte o kapitał spółek prawa handlowego. W gminie występuje potrzeba kontynuacji skutecznej polityki proinwestycyjnej, która w sposób ciągły przyczynia się do dalszego wzrostu
inwestycji tworzących nowe miejsca pracy zarówno w samej Czarnej Dąbrówce jak i w całej gminie;
5. Istnieje potrzeba stworzenia podstaw informacyjnych do podejmowania decyzji strategicznych, poprzez prowadzenie monitoringu zjawisk społecznych w wybranych obszarach tematycznych pomocy społecznej, ponieważ wiedza na temat kształtowania się zjawisk społecznych będących podstawowym przyczynkiem wyznaczania celów i kierunków działania strategii rozwiązywania problemów społecznych jest niewystarczająca, z uwagi na ciągłą zmienność tych zjawisk;
6. Winien być stworzony korzystny klimat gospodarczy i społeczny dla prowadzenia
skutecznej pomocy społecznej poprzez wzmacnianie funkcji partnerstw publiczno - społecznych i publiczno - prywatnych, zwłaszcza w zakresie budowy oferty infrastruktury
pomocy społecznej, edukacyjnej, kulturalnej skierowanych w kierunku lokalnego biznesu, organizacji pozarządowych i ludzi, dla których Czarna Dąbrówka są miejscem otwartym na
inwestycje. Spowoduje to poszerzenie motywów działań prospołecznych i integracyjnych w grupie aktywnych liderów rozwiązywania problemów społecznych, animatorów
organizacji pomocy społecznej, działań integracyjnych i wolontariuszy sprawi, że zaspokajane będą w większym stopniu potrzeby bezpośrednich beneficjentów prowadzonej w gminie polityki społecznej;
7. Szansą na podniesienie efektywności działań podejmowanych w ramach prowadzonej polityki społecznej na obszarze całej gminy jest zapewnienie zrównoważonego rozwoju i aktywizacja społeczności lokalnej w kierunku tworzenia projektów i przedsięwzięć prospołecznych i integracyjnych;
8. Skuteczna realizacja polityki społecznej w gminie Czarna Dąbrówka musi być wspierana przez spójne i efektywne akcje promocyjne wdrażanych i już zrealizowanych z sukcesem dobrych praktyk w zakresie rozwiązywania problemów społecznych, działań na rzecz integracji, zwiększenia dostępu do edukacji, świadczeń zdrowotnych i wzrostu świadomości społecznej. Działania promocyjne winny być wsparte dobrze zorganizowaną informacją, skierowaną nie tylko do decydentów polityki społecznej, ale także do organizacji pozarządowych i instytucji uczestniczących w świadczeniu usług na rzecz bezpośrednich beneficjentów tej polityki. Ma to istotne znaczenie dla utrzymywania stałego kontaktu wszystkich „aktorów” polityki społecznej – dawców, biorców i lokalnej społeczności nie zawsze do końca rozumiejącej zachodzące przemiany społeczne w jej dalszym i bliższym otoczeniu.