REALIZACJA HASEŁ Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ Treść
1. WŁAŚCIWOŚCI SUBSTANCJI Ciężar
właściwy ciał stałych, cieczy i gazów
Porównywanie ciężaru
właściwego różnych substancji.
Określanie ciężaru właściwego wybranych substancji przez ważenie ciał o tej samej objętości.
Notowanie i porównywanie wyników pomiarów.
Wyjaśnia pojęcie ciężaru właściwego. Podaje przykłady substancji o względnie dużym i małym ciężarze właściwym.
Przeprowadza obserwacje niezbędne do rozpoznania
substancji o większym i mniejszym ciężarze właściwym.
Na podstawie danych liczbowych identyfi kuje substancje
o określonym ciężarze właściwym.
1.2. Ciężar właściwy – obserwacja przyrody i przykłady wykorzystania substancji o różnym ciężarze właściwym przez człowieka (góry lodowe, tratwa, balon)
Prezentacja multimedialna przykładów obiektów
o małym ciężarze właściwym występujących w przyrodzie:
góry lodowe, pęcherz pławny ryby, kości powietrzne ptaka, dzwon pająka topika.
Dyskusja na temat możliwości wykorzystania substancji o wyjątkowo dużym lub małym ciężarze właściwym.
Omówienie przykładów wykorzystania przez człowieka substancji o małym ciężarze właściwym: tratwa, balon, kamizelki ratunkowe.
Wybieranie na podstawie doświadczenia najlepszych materiałów do sporządzenia tratwy ratunkowej.
Podaje przykłady występowania obiektów o małym ciężarze właściwym w przyrodzie.
Wyjaśnia na przykładach, jak organizmy wykorzystują substancje o małym ciężarze właściwym do unoszenia się.
Podaje przykłady wykorzystania przez ludzi substancji o małym i dużym ciężarze właściwym.
1 2 6.3)identyfi kuje, na podstawie
doświadczenia, ciała (substancje) dobrze i słabo przewodzące ciepło;
Poznanie pojęcia przewodnictwa cieplnego.
Poznanie i obserwacja substancji o różnym przewodnictwie cieplnym. Doświadczalne badanie przewodnictwa cieplnego różnych substancji. Samodzielne wybieranie materiałów do tworzenia układów grzewczych i izolacyjnych.
Przykłady praktycznego wykorzystania substancji dobrze i słabo przewodzących ciepło w życiu codziennym, budownictwie, technice i przemyśle. Wskazywanie
zależności między przewodnictwem cieplnym substancji a ich praktycznym zastosowaniem.
3 4 5 1.3. Badanie
przewodnictwa cieplnego substancji
Pomiar temperatury wody w naczyniu.
Określanie temperatury wody gołą dłonią, poprzez suchą i mokrą tkaninę, przez rękawicę kuchenną.
Omówienie pojęcia przewodnictwa cieplnego.
Doświadczalna identyfi kacja materiałów dobrze i źle przewodzących ciepło.
Samodzielne budowanie podgrzewacza i termosu z dostarczonych materiałów.
Podaje przykłady ciał dobrze i źle przewodzących ciepło.
Doświadczalnie identyfi kuje wśród przykładowych substancji te, które dobrze lub źle przewodzą ciepło.
Wyjaśnia, w jaki sposób substancje dobrze i źle przewodzące ciepło są wykorzystywane przez człowieka.
Podaje przykłady praktycznego wykorzystania substancji dobrze i źle przewodzących ciepło.
1.4. Przewodnic-two cieplne w praktyce (garnek, okno zespolone, ocieplenie domów, m.in.
styropianem)
Dyskusja o różnych zastosowaniach substancji izolujących i przewodzących ciepło.
Identyfi kacja przygotowanych przez nauczyciela przykładów wykorzystania substancji izolujących termicznie i przewodzących ciepło.
Quiz: podaj jak najwięcej przykładów zastosowania danej substancji w życiu codziennym do izolowania lub przewodzenia ciepła (metale, styropian, powietrze, pierze, drewno).
Omówienie wymienionych i innych przykładów wykorzystania substancji dobrze i źle przewodzących ciepło w praktyce.
Podaje przykłady substancji dobrze i źle przewodzących ciepło i sposobów ich praktycznego wykorzystania.
Rozpoznaje sytuacje, w których wykorzystano dobre lub złe przewodnictwo cieplne danej substancji.
Wyjaśnia, jaka właściwość została wykorzystana w przykładowym urządzeniu/sytuacji.
1 2 6.4) podaje przykłady przedmiotów
wykonanych z substancji kruchych, sprężystych i plastycznych;
6.5) podaje przykłady zastosowania różnych substancji w przedmiotach codziennego użytku, odwołując się do właściwości tych substancji;
Poznanie pojęcia substancji kruchej, sprężystej i plastycznej. Doświadczalne badanie sprężystości, kruchości
i plastyczności różnych substancji i przedmiotów. Poznanie przykładów praktycznego wykorzystania tych
substancji. Wykazywanie związku pomiędzy plastycznością, kruchością lub sprężystością substancji a jej zastosowaniem w praktyce.
6.6) bada wpływ czynników takich jak:
woda, powietrze, temperatura, gleba na przedmioty zbudowane z różnych substancji;
Obserwacja wpływu wody, powietrza i gleby na różne substancje. Porównanie podatności różnych substancji na wpływ warunków środowiskowych oraz różnych czynników na określoną substancję. Wykazanie zależności między właściwościami danej substancji a jej praktycznym wykorzystaniem.
3 4 5 1.5. i 1.6.
Substancje kruche, sprężyste i plastyczne.
Kruche (np. szyba, cegła, porcelana), sprężyste (np. sprężyna, resor,
trampolina) i plastyczne (np. guma do żucia, uszczelki) przedmioty wokół nas
Obserwacja reakcji kredy, plasteliny i gumy na uderzenie.
Dyskusja na temat właściwości, którymi różnią się badane substancje.
Doświadczalna identyfi kacja substancji sprężystych, plastycznych i kruchych wśród zaprezentowanych próbek.
Praca w grupie: przygotowanie prezentacji przedmiotów sprężystych, plastycznych, kruchych.
Omówienie związku między właściwościami różnych substancji a ich praktycznym wykorzystaniem.
Wyjaśnia, jak rozpoznać substancję kruchą, sprężystą i plastyczną.
Podaje przykłady takich substancji.
Doświadczalnie identyfi kuje wśród próbek substancji te o określonych właściwościach.
Podaje przykłady przedmiotów kruchych, sprężystych
i plastycznych oraz wyjaśnia, w jaki sposób ich właściwości wiążą się ze sposobem użytkowania.
1.7. Wpływ wody, powietrza i gleby na przedmioty zbudowane z różnych substancji
Doświadczenie: obserwacje przedmiotów z papieru, żelaza, miedzi, plastiku, drewna, pozostawionych w wodzie, na dworze, w pomieszczeniu, w ziemi na określony czas.
Porównanie wyników w grupach.
Pokaz wpływu niskiej i wysokiej temperatury na ten sam zestaw substancji.
Przedyskutowanie wniosków ze zwróceniem uwagi na takie cechy, jak: kruchość, sprężystość, masa, wygląd, kształt przedmiotu, spoistość.
Omówienie związku między znajomością właściwości substancji a jej właściwym wykorzystaniem.
Bada doświadczalnie wpływ różnych czynników na przedmioty zbudowane z różnych materiałów.
Dokumentuje i omawia wyniki obserwacji.
Porównuje wpływ danego czynnika na różne substancje.
Porównuje wpływ różnych
czynników na określoną substancję.
Wykazuje, w jaki sposób wiedza o właściwościach substancji powinna wpływać na jej wykorzystanie praktyczne.
1 2 6.7) wykazuje doświadczalnie wpływ
różnych substancji i ich mieszanin (np. soli kuchennej, octu, detergentów) na wzrost i rozwój roślin, dokumentuje i prezentuje wyniki doświadczenia;
Poznanie pojęć: zapotrzebowanie, niedobór, nadmiar, szkodliwość w kontekście
wpływu różnych substancji na rośliny jako organizmy żywe. Poznanie przykładów substancji szkodliwych. Wykazanie, że ta sama substancja może być pożyteczna lub szkodliwa zależnie od jej ilości
i organizmu, na który działa. Doświadczalne sprawdzenie wpływu wybranych substancji na wzrost roślin. Rozwijanie umiejętności dokumentowania obserwacji i wnioskowania.
Doskonalenie umiejętności porównywania danych.
6.8) uzasadnia potrzebę segregacji odpadów, wskazując na możliwość ich ponownego przetwarzania (powołując się na właściwości substancji).
Poznanie pojęcia powtórnego przetwarzania substancji. Wykazanie związku właściwości substancji z możliwością i sposobem jej powtórnego przetwarzania. Zrozumienie potrzeby segregacji odpadów w celu ich powtórnego przetworzenia. Podanie przykładów substancji nadających się do powtórnego przetworzenia oraz
przykładowych sposobów ich wykorzystania.
Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za środowisko i za wpływ na jego stan.
3 4 5 1.8. Wpływ
różnych substancji na wzrost i rozwój roślin
Doświadczenie: hodowla roślin w roztworach różnych substancji.
Doświadczenie
długoterminowe: hodowla roślin w roztworach soli azotu albo nawozu naturalnego o różnym stężeniu.
Sporządzenie dziennika obserwacji.
Prezentacja i porównanie wyników doświadczeń w klasie.
Omówienie sposobu, w jaki substancje obecne w glebie mogą wpływać na rozwój roślin.
Wyszukiwanie w źródłach informacji o substancjach wspomagających wzrost roślin (nawozy) i szkodliwych.
Wykonuje doświadczenie wykazujące wpływ określonej substancji na rozwój rośliny.
Samodzielnie dokumentuje obserwacje.
Prezentuje wyniki doświadczenia przed klasą i w formie pisemnej.
Na podstawie przeprowadzonego doświadczenia wnioskuje o wpływie badanej substancji na wzrost rośliny.
1.9. Potrzeba segregacji odpadów i ich powtórne wykorzystanie w domu i w gospodarce kraju
Omówienie powtórnego przetwarzania substancji.
Dyskusja o rodzajach substancji nadających się do powtórnego przetwarzania.
Grupowanie próbek surowców wtórnych według rodzajów – próba ich podziału zależnie od właściwości.
Wyszukanie (na przykład w Internecie) zasad segregacji surowców wtórnych
i porównanie ich z grupami utworzonymi samodzielnie.
Ustalenie, jakie właściwości substancji decydują
o zaliczeniu ich do jednej grupy podczas segregacji.
Wyjaśnienie korzyści z segregacji odpadów.
Wyjaśnia zasady segregacji odpadów.
Podaje właściwości substancji, decydujące o sposobie segregacji odpadów.
Zna zasady segregacji i prawidłowo przyporządkowuje wskazane przedmioty do określonego rodzaju odpadów.
Omawia przykłady powtórnego wykorzystania surowców.
Wyjaśnia, dlaczego segregowanie odpadów jest korzystne i potrzebne.
1 2 7. Krajobrazy Polski i Europy. Uczeń:
2.6) wykonuje pomiary ... szacuje … wysokości w terenie;
2.7) rozróżnia w terenie i na modelu formy wypukłe i wklęsłe, wskazuje takie formy na mapie poziomicowej;
7.1) rozpoznaje na mapie
hipsometrycznej niziny, wyżyny i góry;
Wyjaśnianie pojęć: wysokość względna i bezwzględna, poziomica, nizina, wyżyna i góry.
Opanowanie umiejętności czytania mapy poziomicowej i hipsometrycznej.
7.2) charakteryzuje wybrane krajobrazy Polski: gór wysokich, wyżyny wapiennej, nizinny, pojezierny, nadmorski, wielkomiejski, przemysłowy, rolniczy oraz wskazuje je na mapie;
7.3) podaje przykłady zależności między cechami krajobrazu a formami działalności człowieka;
Omawianie zróżnicowania krajobrazowego Polski.
Poznawanie cech gór wysokich na przykładzie Tatr.
Wskazywanie zależności między cechami krajobrazów górskich a gospodarką człowieka.
Omówienie położenia wyżyn w Polsce.
Poznawanie cech krajobrazu wyżyny wapiennej, w tym form krasowych.
Wskazywanie zależności między cechami krajobrazu wyżyny wapiennej a rozwojem rolnictwa i przemysłu na tym obszarze.
3 4 5 2. KRAJOBRAZY POLSKI
2.1. Szacowanie i pomiar wysokości względnej w terenie
Szacowanie i pomiar
wysokości względnej w terenie.
Wyjaśnienie pojęć wysokości względnej i bezwzględnej z użyciem schematów.
Rozpoznawanie na mapie poziomicowej form wklęsłych i wypukłych.
Odczytywanie z mapy hipsometrycznej wysokości bezwzględnych.
Wskazywanie na mapie rozmieszczenia nizin, wyżyn i gór.
Rozróżnia w terenie i na modelu wypukłe i wklęsłe formy rzeźby terenu.
Wykonuje pomiar wysokości względnych.
Wyjaśnia pojęcia wysokości względnej i bezwzględnej.
Rozpoznaje na mapie
poziomicowej wklęsłe i wypukłe formy rzeźby terenu.
Odczytuje z mapy hipsometrycznej wysokości bezwzględne.
Wskazuje na mapie niziny, wyżyny i góry.
2.2. Wysokość względna i bezwzględna 2.3. Czytanie mapy poziomicowej 2.4. Mapa hipsometryczna 2.5. Wysoko-górski krajobraz Tatr
Wykorzystanie map poziomicowych i hipsometrycznych do
przedstawienia cech rzeźby gór wysokich.
Omawianie cech krajobrazów gór wysokich: naturalnego i zmienionego przez człowieka na podstawie rysunków i fotografi i.
Wskazuje na mapie rozmieszczenie gór w Polsce.
Przedstawia cechy krajobrazu Tatr.
Omawia specyfi czny klimat gór.
Wyjaśnia zależność między klimatem górskim
a rozmieszczeniem pięter roślinnych.
Opisuje specyfi kę gospodarowania człowieka w górach.
2.6. Turystyka, wypoczynek i rolnictwo w górach
2.7. Wyżyna Krakowsko--Częstochowska
Wykorzystanie map poziomicowych
i hipsometrycznych oraz rysunków i fotografi i do przedstawienia cech rzeźby wyżyny wapiennej.
Omawianie zależności między warunkami środowiska naturalnego wyżyny wapiennej a rozwojem rolnictwa
i przemysłu.
Wskazuje na mapie położenie wyżyn w Polsce.
Odczytuje z map: poziomicowej i hipsometrycznej cechy rzeźby wyżyny wapiennej.
Podaje przykłady zależności między warunkami środowiska naturalnego wyżyny wapiennej a rozwojem rolnictwa i przemysłu.
2.8. Rolnictwo i przemysł na wyżynach
1 2
Omówienie położenia nizin w Polsce Poznawanie cech krajobrazu nizin Polski środkowej.
Wykazanie zależności między równinnością krajobrazu i glebami a rozwojem rolnictwa na tym obszarze.
Poznanie specyfi ki krajobrazów pojezierzy:
naturalnych i zmienionych przez człowieka.
Wyjaśnienie zależności między środowiskiem naturalnym pojezierza i jego wykorzystaniem przez człowieka.
Poznanie znaczenia pojęć: morze, zatoka, wyspa, półwysep, klif, wybrzeże plażowe, wydma.
Poznanie specyfi ki krajobrazów wybrzeża Bałtyku.
Poznanie wpływu warunków naturalnych wybrzeży Bałtyku na przemysł i rolnictwo oraz zagospodarowanie turystyczno- -wypoczynkowe.
3 4 5 2.9. Krajobraz
Niziny Mazowieckiej
Wykorzystanie map poziomicowych
i hipsometrycznych oraz rysunków i fotografi i do przedstawienia zróżnicowania rzeźby nizin.
Omawianie zależności między warunkami środowiska naturalnego nizin Polski środkowej a rozwojem rolnictwa.
Wskazuje na mapie położenie nizin w Polsce.
Odczytuje z map: poziomicowej i hipsometrycznej cechy rzeźby nizin.
Podaje przykłady zależności między warunkami środowiska naturalnego nizin a rozwojem rolnictwa.
2.10. Zagospo-darowanie nizin
2.11. Krajobraz Pojezierza Mazurskiego
Omawianie na podstawie rysunków i fotografi i cech środowiska naturalnego pojezierzy.
Wykazywanie zależności między warunkami środowiska naturalnego pojezierza
a ich zagospodarowaniem turystyczno-wypoczynkowym i rolniczym.
Wskazuje na mapie położenie Pojezierza Mazurskiego oraz największego i najgłębszego jeziora w Polsce.
Omawia specyfi czne cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiego.
Wyjaśnia zależności między cechami środowiska
naturalnego pojezierza a jego zagospodarowaniem turystyczno--wypoczynkowym i rolniczym.
2.12. Wyko-rzystanie gospodarcze pojezierzy
2.13. Krajobrazy nadmorskie
Wykorzystanie map poziomicowych
i hipsometrycznych oraz rysunków i fotografi i do przedstawienia zróżnicowania rzeźby wybrzeża Bałtyku.
Wyjaśnienie zależności między środowiskiem naturalnym wybrzeży Bałtyku i jego wykorzystaniem przez człowieka.
Wskazuje na mapie położenie Morza Bałtyckiego i jego wybrzeża w Polsce.
Omawia zróżnicowanie
krajobrazowe wybrzeży Bałtyku.
Wskazuje największe porty morskie Polski oraz miejscowości wypoczynkowe.
Przedstawia formy gospodarowania człowieka na wybrzeżu Bałtyku.
2.14. Wypo-czynkowe i przemysłowe funkcje wybrzeży Bałtyku
1 2 7.4) wymienia formy ochrony przyrody
stosowane w Polsce, wskazuje na mapie parki narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków objętych ochroną, występujących w najbliższej okolicy;
Wyjaśnianie celów ochrony przyrody.
Poznanie rozmieszczenia obszarów chronionych w swoim regionie i w wybranych częściach Polski.
Poznanie treści pojęć: park narodowy, park krajobrazowy i rezerwat oraz ochrona gatunkowa.
7.5) wymienia najważniejsze walory turystyczne największych miast Polski, ze szczególnym uwzględnieniem Warszawy, Krakowa, Gdańska;
Poznanie położenia i przedstawianie najważniejszych wydarzeń historycznych sprzyjających rozwojowi Warszawy, Krakowa i Gdańska.
Omawianie najważniejszych walorów turystycznych Warszawy, Krakowa i Gdańska.
3 4 5 2.15. Formy
ochrony przyrody w Polsce
Omówienie celów i sposobów ochrony przyrody.
Wyszukiwanie w tekście kryteriów wydzielania różnych obszarów chronionych (parki narodowe i krajobrazowe, rezerwaty).
Wyszukanie w Internecie informacji o najbliższym obszarze chronionym i wycieczka do tego obszaru.
Odczytywanie z mapy i opisywanie położenia omawianych na lekcji parków narodowych i krajobrazowych.
Odczytywanie z mapy rozmieszczenia wybranych gatunków roślin i zwierząt chronionych w Polsce.
Wyjaśnia cele ochrony przyrody i wymienia metody tej ochrony.
Uzasadnia celowość utworzenia poznanych na lekcji parków narodowych i krajobrazowych.
Wskazuje na mapie rozmieszczenie obszarów chronionych w swoim regionie i w wybranych częściach Polski.
Wymienia różnice między parkiem narodowym, krajobrazowym i rezerwatem.
Wskazuje na mapie i umie opisać położenie niektórych obszarów chronionych.
Prezentuje w formie pisemnej lub ustnej wiadomości na temat zwiedzanego obszaru chronionego.
Odczytuje z mapy rozmieszczenie wybranych gatunków roślin i zwierząt chronionych w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu.
2.16. Parki narodowe Polski.
Opis parku narodowego z najbliższej okolicy szkoły 2.17. Rezerwaty przyrody w Polsce.
Opis rezerwatu przyrody z najbliższej okolicy szkoły 2.18. Rodzaje pomników przyrody.
Opis pomnika przyrody z najbliższej okolicy szkoły 2.19. Ochrona gatunkowa roślin i zwierząt.
Gatrunki chronione w najbliższej okolicy
2.20. Warszawa – stolica Polski
Wykorzystanie map przy omawianiu położenia miast.
Przedstawienie walorów turystycznych miast na tle najważniejszych wydarzeń w ich historii na podstawie tekstu i ilustracji w podręczniku.
Omówienie i prezentacja na podstawie ilustracji
z podręcznika i Internetu
Wskazuje na mapie i omawia położenie Warszawy, Krakowa i Gdańska.
Wykazuje zależność między rozwojem miast i ich funkcjami w przeszłości i obecnie.
Rozpoznaje na ilustracjach najważniejsze zabytki Warszawy, Krakowa i Gdańska.
Wymienia najważniejsze walory 2.21. Kraków
– dawna stolica Polski
2.22. Gdańsk – miasto portowe
1 2
7.6) lokalizuje na mapie Europy: Polskę oraz państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice;
7.7) opisuje krajobrazy wybranych obszarów Europy (śródziemnomorski, alpejski), rozpoznaje je na ilustracji oraz lokalizuje na mapie.
Poznanie położenia Polski w Europie.
Kształtowanie poczucia przynależności do społeczności europejskiej.
Kształtowanie umiejętności posługiwania się mapą polityczną.
Poznawanie rozmieszczenia obszarów o krajobrazie śródziemnomorskim.
Poznanie położenia Alp w Europie.
Wyjaśnienie pojęć: granica wiecznego śniegu, lodowiec górski i jego elementy.
Doskonalenie umiejętności czytania map turystycznych i hipsometrycznych.
3 4 5 3. KRAJOBRAZY EUROPY
3.1. Polska i jej położenie w Europie
Opisywanie położenia Polski w Europie w stosunku do krajów sąsiednich i morza na podstawie map w atlasie.
Opisuje położenie Polski w Europie na podstawie map w podręczniku i atlasie.
Wymienia kraje, z którymi graniczy Polska.
Na mapie politycznej Europy wskazuje Polskę i omawia jej położenie.
3.2. Krajobraz śródziemno-morski
Korzystanie z map klimatycznych i krajobrazowych do omówienia rozmieszczenia i cech obszarów o krajobrazie śródziemnomorskim.
Wskazuje na mapie rozmieszczenie obszarów o krajobrazie
śródziemnomomorskim.
Omawia cechy klimatu śródziemnomorskiego.
Wyjaśnia wpływ klimatu na roślinność strefy śródziemnomorskiej.
3.3. Krajobraz alpejski
Na podstawie mapy
hipsometrycznej porównywanie położenia Tatr i Alp.
Na podstawie tekstu
w podręczniku oraz rysunków, fotografi i i map omawianie cech krajobrazu Alp.
Porównywanie pięter
roślinnych w Tatrach i Alpach na podstawie schematów.
Wskazuje na mapie
hipsometrycznej i porównuje położenie Tatr i Alp.
Opisuje elementy krajobrazu naturalnego gór.
Wyjaśnia znaczenie pojęć: granica wiecznego śniegu, lodowiec górski i jego elementy.
Porównuje układ pięter roślinnych w Tatrach i Alpach.
Wyjaśnia zależność między klimatem górskim
i rozmieszczeniem pięter roślinnych.
1 2 8. Organizm człowieka. Uczeń:
8.1) podaje nazwy układów narządów budujących organizm człowieka:
układ kostny, oddechowy, pokarmowy, krwionośny, rozrodczy, wskazuje na planszy główne narządy tych układów:
a) układ kostny – elementy układu:
czaszka, kręgosłup, klatka piersiowa, kończyny górne, kończyny dolne, b) układ oddechowy – jama nosowa,
krtań, tchawica, oskrzela, płuca, c) układ pokarmowy – jama ustna,
przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube, odbytnica,
d) układ krwionośny – serce, naczynia krwionośne: żyły i tętnice,
e) układ rozrodczy żeński – jajniki, jajowody, macica, pochwa i układ rozrodczy męski – jądra, nasieniowody, prącie;
8.2) wymienia podstawowe funkcje poznanych układów człowieka;
8.5) wykazuje doświadczalnie, że czynnikiem niezbędnym do spalania jest tlen, identyfi kuje produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna oraz podaje ich nazwy;
Poznanie podstawowych funkcji żywego organizmu. Wykazanie, że funkcjonowanie organizmu człowieka zależy od działania układów, z których jest zbudowany ten organizm. Poznanie i identyfi kacja podstawowych układów w organizmie człowieka.
Zrozumienie roli układu kostnego jako podpory ciała i elementu układu ruchu.
Identyfi kacja i nazywanie głównych elementów szkieletu: czaszki, kręgosłupa, klatki piersiowej, kończyn. Zrozumienie roli układu kostnego w utrzymaniu postawy ciała oraz poruszaniu się.
Poznanie pojęcia odżywiania. Zrozumienie potrzeby odżywiania u wszystkich
organizmów.
Wykazanie konieczności trawienia pokarmów przez organizmy cudzożywne.
3 4 5 4. ORGANIZM CZŁOWIEKA
4.1. Człowiek jako istota żywa
Dyskusja: co to znaczy, że organizm jest żywy?
Poznanie i identyfi kacja podstawowych układów, z których jest zbudowany organizm człowieka, na planszach i modelach.
Rozsypanka:
przyporządkowywanie funkcji do odpowiednich układów.
Wymienia podstawowe procesy zachodzące w organizmie człowieka (oddychanie/wymiana gazowa, oddychanie komórkowe, trawienie, wydalanie).
Nazywa i rozpoznaje na diagramie lub modelu główne układy
w organizmie człowieka.
Omawia podstawowe funkcje każdego z tych układów.
4.2. Podpora i ruch
Wykorzystanie modelu układu kostnego do identyfi kacji jego podstawowych części.
Określenie na podstawie modelu szkieletu oraz analizy prawdziwych kości zwierzęcych właściwości układu kostnego człowieka.
Doświadczalne badanie kruchości i sprężystości kości świeżej i poddanej działaniu kwasu oraz wysokiej temperatury.
Omówienie związku między właściwościami kości a cechami układu kostnego na podstawie wyników doświadczenia.
Analiza roli podporowej układu kostnego na podstawie fi lmu lub symulacji komputerowej.
Nazywa i rozpoznaje na planszy lub modelu układu kostnego: czaszkę, kręgosłup, klatkę piersiową, kończyny górne i dolne.
Omawia rolę układu kostnego w utrzymaniu postawy ciała i poruszaniu się.
Wyjaśnia, w jaki sposób właściwości kości sprzyjają pełnieniu przez układ kostny jego funkcji.
4.3. Odżywianie Prezentacja multimedialna lub fi lm o różnych formach odżywiania.
Dyskusja o tym, dlaczego organizmy się odżywiają.
Omówienie roli pokarmu jako źródła energii i substancji budulcowych.
Animacja komputerowa ukazująca związek między
Wyjaśnia cel odżywiania jako
Wyjaśnia cel odżywiania jako