trzeby orędownictwa większej liczby świętych patronów, jak też z chę-ci uczczenia imienników w rodzinie i wśród możnych protektorów” (Malec 2001: 81). W fakcie nadawania dwóch imion M. Karaś upa-trywał wpływ oddziaływania obcego obyczaju lub modę nazewniczą (Karaś 1976: 28). Nadawanie kilku imion (zwłaszcza czterech i wię-cej) traktowano niekiedy jako przejaw snobizmu warstw wyższych. E. Wolnicz-Pawłowska i W. Szulowska dostrzegają w tym zwyczaju także aspekt praktyczny, gdyż – jak piszą – „W rozgałęzionych rodach posługujących się jednym nazwiskiem i herbem nadawanie dzieciom popularnych imion prowadziło do powtarzania się tej samej formu-ły identyfikacyjnej w odniesieniu do kilku osób, drugie imię spełniało zatem funkcję «dystynktywną» (różnicującą)” (Wolnicz-Pawłowska, Szulowska 1998: 25). W stosowaniu wieloimienności, oprócz wzglę-dów prestiżowych, pewną rolę odgrywała także tradycja. Chodziło bo-wiem o kontynuowanie tych samych imion w danym rodzie (przod-ków-założycieli), przy czym było to również możliwe (po adaptacji paradygmatycznej) w przypadku osób płci żeńskiej, por. Franciszka
Konstancja. Dużą rolę w upowszechnianiu dwuimienności odgrywali
również księża.
Zjawisku wieloimienności nie poświęcano do tej pory zbyt wiele uwagi, nieliczne mamy zatem opracowania z tego zakresu, zwłasz-cza z interesującego nas okresu doby średniopolskiej (głównie XVII i XVIII wieku). Pisali o tym wspominani wyżej Bystroń (1938: 47–50) i Hertel (1979: 125–142), a także Spyt (1973), Stachurska (1994), Umiń-ska (1983) i UmińUmiń-ska-Tytoń (2000) – zjawisko to badali na materia-łach późniejszych (XIX- i XX-wiecznych. Istnieją ponadto nieliczne badania regionalne, potwierdzające zwyczaj nadawania dwu lub więcej imion w XVII i XVIII wieku. Przytoczmy je zatem, gdyż mogą one słu-żyć jako tło porównawcze dla materiału z dokumentów krakowskich.
Otóż w Brzeźnicy koło Częstochowy w 1. połowie XVII wieku od-notowano tylko jeden przykład dwuimienności u dziecka płci żeńskiej. Natomiast w 1. połowie XVIII wieku podwójne imiona męskie nada-no 39 razy, potrójne i poczwórne po razie. Nadanada-no też 18 podwój-nych imion żeńskich. W 2. połowie XVIII wieku podwójne imiona otrzymało 49 chłopców, a trzy imiona – jeden chłopiec. U dziewcząt
dwuimienność została odnotowana 27 razy, a trójimienność – 3 razy. Badaczka zauważa ponadto, że nadawanie dwóch imion występuje nie tylko u szlachty, lecz także u mieszczan i chłopów (Tomecka 1994: 167–172).
W powiecie kcyńskim pod koniec XVII wieku podwójne imiona otrzymało ok. 50% dzieci (większość stanowili chłopcy), przy czym moda na imiona podwójne u szlachty zaczęła się już w latach trzydzie-stych tego stulecia (Górny 1995: 67, cyt. za: Malec 2001: 82).
W Opoczyńskiem ogółem wystąpiło 47 zapisów imion podwój-nych, w tym tylko 12 odnosi się do interesującej nas doby średnio-polskiej (pozostałe do nowośrednio-polskiej), z czego 5 dotyczy kobiet. Są to cztery przykłady użycia imion potrójnych i jeden przykład nadania czterech imion (Surma 1995: 109).
W Bytomiu pierwsze przykłady dwuimienności pochodzą z 2. po-łowy XVII wieku; jest to 49 przykładów męskich i 38 żeńskich (zdecy-dowanie przeważają u nosicieli nazwisk niemieckich). Natomiast ok. 60 przykładów tego typu odnosi się do rodzimych mieszkańców By-tomia (szlachty, zamożniejszych mieszczan, urzędników, księży) (por. Borek, Szumska 1976: 80).
Liczne przykłady wieloimienności występują w materiałach z Kre-sów południowo-wschodnich (XV w. – poł. XIX w.) i nie ograniczają się jedynie do najwyższych warstw społecznych. Zgromadzony mate-riał liczy ponad 1000 jednostek i stanowi, jak twierdzą autorki, „naj- obszerniejszy znany nam zbiór tego typu w polskiej literaturze ono-mastycznej” (Wolnicz-Pawłowska, Szulowska 1998: 25, też: 79 i 134). Materiał ten mieści się w znacznie większych ramach czasowych niż materiał krakowski, należy go zatem porównywać i interpretować z pewną ostrożnością.
W rozpatrywanym okresie w Krakowie normą było nadawanie jed-nego imienia, notujemy jednak przykłady nadawania dwu lub więcej imion. Wieloimienność występuje przede wszystkim wśród najwyż-szych warstw społecznych – szlachty, magnaterii, także zamożnego mieszczaństwa, spotykamy ją również u nosicieli nazwisk obcych (głównie niemieckich), zdarza się także wśród niższych warstw spo-łecznych (być może na zasadzie naśladownictwa) (por. też Surma
1995: 109). Nie zawsze jednak na podstawie często nieprecyzyjnych zapisów źródłowych, można określić status społeczny nosiciela danych imion (niekiedy może być pomocny szerszy kontekst, uwzględniający np. chrzestnych, świadków i in.) – trudno zatem o jednoznaczne dane statystyczne. Przytoczone poniżej zapisy źródłowe pokazują przykłady wieloimienności w różnych grupach społecznych (nie zawsze możli-wych do ustalenia):
[…] bap. Thomam Franciscam Gasparum Nblis ac Honorati Jacobi Gladÿszowicz scabini Crac. et Helena Belląnka Con. leg. Patr. Nbles Honorati Thomas Miklaszewski scabinus Cracovien. et Theresia Mark-ieta (1696). Rndus Thomas Chuchrowicz vicarius et Mansionarius bap.
Cunegundam Constantiam Stanislai Wesołowski et Magdalena con.
leg. Patr. Gnosus Nicolaus Ciołek Komorowski et Regina Kikulinusowa (1699). Bap. Joannem Jacobum Alberti Cÿrankowic et Anna Con. leg. Patr. Paulus Sadowski et Elisabeth Habarÿszowa (1699). Rndus […]
Andreas Augustinus Czÿrzyczkiewicz Collega Maior Scholasticus Eccl.
Coll. S. Annae crac. Cantor […] Thaeologi Professor …(1688). […] Bap.
Thaddaeum Joanne Joannis Waligóra et Franciscae C.L. P.P. Joannes
Kier et Elisabeth Nonastowna de Garbary (1794). Bapt. Salomeam
Reginam Francisci Rydell et Justinae C. L. P.P. Godfridus Oppler et
Re-gina Kleyknerowa de Plat. Proscrip. (1789). R. Blasius Kruzel Vic. […] bapt. Agnetem Theclam Laboriosi Andreae Wojtowicz et Apolloniae C. L. P.P. Laboriosi Christophorus Bułka et Francisca Racheńska (1759). […] Bap. Romualdum Ignatium Ignatij Haberman et Annae C. L. […]
(1752). Bap. Joannem Danielem Danielis Gessing et Marianna C. L.
PP. Josephus Haller et Spect. Barbara Gałeczczyna Consulis Crac. Con-sors (1753).
W badanym (krakowskim) materiale antroponimicznym o wie-loimienności sensu stricte możemy mówić dopiero od XVII wieku (zwłaszcza od jego 2. połowy). W wieku XVIII zjawisko to staje się coraz bardziej powszechne. W okresie stabilizacji dwuelementowego systemu antroponimicznego nie ma bowiem problemu z ustaleniem, czy pojawiające się w źródłach zapisy dwóch imion są przejawem dwu-imienności czy próbą identyfikacji przez imię chrzestne przechodzące później w nazwisko.
W XVI wieku spotykamy wprawdzie nieliczne zapisy dwóch imion, ale występują one w innej funkcji – drugie imię pełni zwykle rolę ozna-czenia odimiennego (późniejsze nazwiska równe imionom). Model taki tworzą przeważnie imiona chrzestne w postaci łacińskiej, spora-dycznie polskiej, wraz z występującymi po nich innymi imionami peł-nymi lub ich derywatami (niekiedy występują też nazwy zawodów lub pełnionych funkcji itp.), por. np. Gasparus Mirek (1582), Petri Philipek (1592), Stanisław Conradt (1584), Joannes Samsson (1560) lub: Matias
Mirosz cingulator (1593), Joachimus Pietrzyk rotifex (1587), Stanislaus Sczesny pistor civis crac. (1564). Jedynie sporadyczny zapis Anna Ca-tharina Picuszowa Doctoris medicinae ex platea S. Joannis (1598)
moż-na by ewentualnie uzmoż-nać za ilustrujący zjawisko wieloimienności ko-biet (por. Rudnicka-Fira 2004: 48–49).
W XVII wieku, zwłaszcza w drugiej jego połowie, odnotowuje-my w pokoleniu młodszym męskim 20 przykładów dwuimienności (w tym zestawienie: Jan Jakub powtarzające się u dwóch nosicieli). Są to imiona nadane dzieciom na chrzcie, wynotowane z ksiąg urodzin1.
1. Dominik Tomasz (Dominicus Thomas) 2. Izaak Stanisław (Isaak, Stanislaus) 3. Jakub Józef (Jacobus Josephus) 4. Jan Antoni (Joannes Antonius)
5. Jan Bonawentura (Joannes Bonaventura) 6. Jan Fryderyk (Joannes Fridericus) 7. Jan Jerzy (Joannes Georgius)
8. Jan Jakub (Joannes Jacobus) [2 razy] 9. Jan Wincenty (Joannes Vincentius)
10. Jan Władysław (Joannes Vladislaus) 11. Józef Antoni (Josephus Antonius) 12. Józef Justyn (Josephus Iustinus) 13. Juliusz Albert (Julius Albertus) 14. Just Jan (Iustus Joannes)
15. Kasper Andrzej (Casparus Andreas)
1 Zestawienia imion podwójnych (tu i dalej) zapisano w polskiej wersji językowej według pisowni współczesnej (w formach podstawowych). W nawiasie okrągłym podano poprawne bądź niepoprawne ich formy łacińskie i inne (zgodne z zapisami źródłowymi).
16. Sebastian Mikołaj (Sebastianus Nicolaus) 17. Stanisław Andrzej (Stanislaus Andreas) 18. Stanisław Jerzy (Stanislaus Georgius) 19. Stanisław Józef (Stanislaus Josephus)
Dwoje dzieci płci męskiej otrzymało na chrzcie trzy imiona: 1. Jan Stanisław Seweryn (Joannes Stanislaus Severinus) 2. Tomasz Franciszek Kasper (Thomas Franciscus Gasparus)
Najczęściej jako drugie były nadawane następujące imiona (było ich 16; niektóre się powtarzały; w nawiasie kwadratowym zaznaczo-no ich frekwencję): Albert [1], Andrzej [2], Antoni [2], Bonawentura [1], Franciszek [1], Fryderyk [1], Jerzy [2], Jakub [2], Jan [1], Józef [2],
Justyn [1], Mikołaj [1], Stanisław [2], Tomasz [1], Wincenty [1], Wła-dysław [1].
Natomiast jako trzecie pojawiły się imiona Kasper [1] i Seweryn [1]. Zestaw imion drugich i trzecich na ogół pokrywa się z zestawem imion pierwszych – wyjątek stanowią: Fryderyk, Justyn, Wincenty,
Władysław, które wystąpiły jako imiona wyłącznie drugie, oraz Sewe-ryn (wyłącznie trzecie), wszystkie z frekwencją 1.
Przedstawiona niżej lista frekwencyjna (ułożona według malejącej frekwencji) uwzględnia imiona pierwsze, drugie i trzecie (wśród mę-skiego pokolenia młodszego):
Lp. Imię 1. imię 2. imię 3. imię Ogółem
1. Jan 103 1 – 104 2. Stanisław 53 2 – 55 3. Albert 47 1 – 48 4. Jakub 26 2 – 28 5. Marcin 27 – – 27 6. Józef 24 2 – 26 7. Sebastian 24 – – 24 8. Andrzej 22 2 – 24 9. Maciej 18 - – 18 10. Franciszek 17 1 – 18 11. Tomasz 15 1 – 16
12. Hiacynt 14 – – 14 13. Kazimierz 13 – – 13 14. Krzysztof 13 – – 13 15. Piotr 13 – – 13 16. Szymon 13 – – 13 17. Walentyn 13 – – 13 18. Mikołaj 12 1 – 13 19. Błażej 12 – – 12 20. Laurenty 12 – – 12 21. Michał 12 – – 12 22. Grzegorz 10 – – 10 23. Paweł 10 – – 10 24. Antoni 7 2 – 9 25. Jerzy 7 2 – 9 26. Adam 7 – – 7 27. Dominik 7 – – 7 28. Kasper 6 – 1 7 29. Ignacy 6 – – 6 30. Florian 5 – – 5 31. Łukasz 5 – – 5 32. Stefan 5 – – 5 33. Bartłomiej 4 – – 4 34. Jacenty 4 – – 4 35. Baltazar 3 – – 3 36. Jan Kanty 3 – – 3 37. Zygmunt 3 – – 3 38. Adrian 2 – – 2 39. Bonawentura 1 1 – 2 40. Ferdynand 2 – – 2 41. Gabriel 2 – – 2 42. Joachim 2 – – 2 43. Melchior 2 – – 2 44. Walerian 2 – – 2
45. Adalbert 1 – – 1 46. Aleksander 1 – – 1 47. Aleksy 1 – – 1 48. Arnold 1 – – 1 49. Augustyn 1 – – 1 50. Benedykt 1 – – 1 51. Cyprian 1 – – 1 52. Daniel 1 – – 1 53. Dawid 1 – – 1 54. Filip 1 – – 1 55. Fryderyk – 1 – 1 56. Hieronim 1 – – 1 57. Izaak 1 – – 1 58. Jan Baptysta 1 – – 1 59. Juliusz 1 – – 1 60. Just 1 – – 1 61. Justyn – 1 – 1 62. Karol 1 – – 1 63. Konstantyn 1 – – 1 64. Ludwik 1 – – 1 65. Mateusz 1 – – 1 66. Oktawian 1 – – 1 67. Romuald 1 – – 1 68. Samuel 1 – – 1 69. Seweryn – – 1 1 70. Tobiasz 1 – – 1 71. Wincenty – 1 – 1 72. Władysław – 1 – 1
W żeńskim pokoleniu młodszym imiona podwójne otrzymało 24 dzieci, czyli o dwoje więcej niż w tej samej grupie wiekowej męskiej (w tym zestawienie Kunegunda Konstancja zostało nadane dwa razy). Nie zanotowano natomiast nadania trzech i więcej imion. Oto zesta-wienia żeńskich imion podwójnych:
1. Anna Cecylia (Anna Caecilia) 2. Anna Franciszka (Anna Francisca) 3. Anna Gertruda (Anna Gertrudis) 4. Anna Magdalena (Anna Magdalena) 5. Anna Zofia (Anna Sophia)
6. Dorota Agata (Dorothea Agatha)
7. Gabriela Eleonora (Gabriella, Eleonora; Leonora) 8. Helena Konstancja (Helena Constantia) 9. Joanna Krystyna (Joanna Cristina) 10. Katarzyna Elżbieta (Catharina Elisabeth) 11. Krystyna Anna (Christina Anna)
12. Kunegunda Konstancja (Cunegundis Constantia) [2 razy] 13. Kunegunda Salomea (Cunegundis Salome)
14. Magdalena Anna (Magdalena Anna)
15. Magdalena Petronela (Magdalena Petronella; Petronilla) 16. Maria Aniela (Maria Angela)
17. Maria Anna (Maria Anna) 18. Maria Barbara (Maria Barbara) 19. Regina Anna (Regina Anna)
20. Salomea Elżbieta (Salome Elisabetha) 21. Zofia Katarzyna (Sophia Catharina) 22. Zuzanna Monika (Susanna Monica) 23. Zuzanna Salomea (Susanna Salomea)
Podobnie jak w populacji męskiej, 17 różnych imion zostało nada-nych jako drugie (niektóre z nich powtarzały się nawet kilka razy). Oto ich wykaz wraz z frekwencją: Agata [1], Aniela [1], Anna [4], Barbara [1], Cecylia [1], Eleonora [1], Elżbieta [2], Franciszka [1],Gertruda [1],
Katarzyna [1], Konstancja [3], Krystyna [1], Magdalena [1], Monika
[1], Petronela [1], Salomea [2], Zofia [1].
Bardzo często jako drugie nadawano imiona: Anna, Konstancja,
Elżbieta i Salomea, przy czym Anna i Elżbieta należały również do
najczęściej nadawanych imion pierwszych. Natomiast wyłącznie na drugiej pozycji (jako pierwsze się tu nie pojawiły) wystąpiły: Aniela,
Przedstawiona niżej lista frekwencyjna uwzględnia imiona pierw-sze i drugie wśród żeńskiego pokolenia młodpierw-szego oraz ilustruje po-wyższe uwagi.
Lp. Imię 1. imię 2. imię Ogółem
1. Regina 110 – 110 2. Anna 76 4 80 3. Katarzyna 71 1 72 4. Zofia 56 1 57 5. Agnieszka 52 – 52 6. Jadwiga 37 – 37 7. Elżbieta 32 2 34 8. Barbara 23 1 24 9. Teresa 20 – 20 10. Zuzanna 18 – 18 11. Dorota 18 – 18 12. Magdalena 13 1 14 13. Łucja 10 – 10 14. Małgorzata 10 – 10 15. Ewa 8 – 8 16. Konstancja 5 3 8 17. Krystyna 6 1 7 18. Urszula 7 – 7 19. Helena 6 – 6 20. Maryna 6 – 6 21. Justyna 5 – 5 22. Kunegunda 5 – 5 23. Salomea 2 2 4 24. Agata 2 1 3 25. Anastazja 3 – 3 26. Maria 3 – 3 27. Marianna 3 – 3 28. Cecylia 2 1 3 29. Rozalia 2 – 2
30. Teofila 2 – 2 31. Aniela – 1 1 32. Eleonora – 1 1 33. Eufrazja 1 – 1 34. Franciszka – 1 1 35. Gabriela 1 – 1 36. Gertruda – 1 1 37. Jacenta 1 – 1 38. Joanna 1 – 1 39. Julia 1 – 1 40. Marta 1 – 1 41. Monika – 1 1 42. Petronela – 1 1 43. Róża 1 – 1
Wśród starszego pokolenia męskiego podwójne imiona posiadały 34 osoby (w tym dwóch mężczyzn było nosicielami zestawu imion:
Konstanty(n) Aleksander) oraz dwóch nosiło identyczne imiona: Sta-nisław Józef.
Były to następujące zestawienia imion męskich: 1. Baltazar Stanisław (Baltasar Stanislaus)
2. Bartłomiej Kazimierz (Bartholomeus Casimirus) 3. Benedykt Maciej (Benedictus Mathias)
4. Daniel Walter (Daniel(us) Valtherus), Walter 5. Filip Jakub (Philipus Jacobus)
6. Franciszek Jan (Franciscus Joannes) 7. Henryk Stefan (Henricus Stephanus), Stefan 8. Ignacy Jan (Ignatius Joannes)
9. Jan Augustyn (Joannes Augustinus) 10. Jan Józef (Joannes Josephus) 11. Jan Kazimierz (Joannes Casimirus) 12. Jan Krzysztof (Joannes Christophorus) 13. Joachim Błażej (Joachim(us) Blasy 14. Józef Bernard (Josephus Bernardus) 15. Józef Michał (Josephus Michael)
16. Konstanty(n) Aleksander (Constantinus Alexander) [2 razy] 17. Marcin Jan (Martinus Joannes)
18. Marcin Stanisław (Martinus Stanislaus) 19. Michał Kazimierz (Michael Casimirus) 20. Paweł Franciszek (Paulus Franciscus) 21. Piotr Antoni (Petrus Antonius) 22. Piotr Jan (Petrus Joannes)
23. Piotr Kazimierz (Petrus Casimirus) 24. Romuald Grzegorz (Romualdus Gregorius) 25. Romuald Stanisław (Romualdus Stanislaus) 26. Samuel Maciej (Samuel Mathias)
27. Sebastian Chryzostom (Sebastianus Chrysostomus) 28. Sebastian Melchior (Sebastianus Melchior)
29. Stanisław Józef (Stanislaus Josephus) [2 razy] 30. Stanisław Konrad (Stanislaus Conrad)
31. Tomasz Mateusz (Thomas Matheusz) 32. Walenty(n) Błażej (Valentinus Blasy)
Jako drugie pojawiły się tu następujące imiona (niektóre z nich po-wtarzały się nawet kilka razy): Aleksander [2], Antoni [1], Augustyn [1], Bernard [1], Błażej [2], Chryzostom [1], Franciszek [1], Grzegorz [1], Jakub [1], Jan [4], Józef [3], Kazimierz [4], Konrad [1], Krzysztof [1], Maciej [2], Mateusz [1], Melchior [1], Michał [1], Stanisław [3],
Stefan [1], Walter [1].
Wśród najczęściej nadawanych imion drugich znalazły się Jan i Stanisław, zajmujące również najwyższą (pierwszą i drugą) lokatę na liście imion pierwszych.
Imiona Konrad i Walter wystąpiły w tym pokoleniu wyłącznie jako drugie, a Konstanty(n) – tylko w zestawieniu (jako imię pierwsze).
Lista frekwencyjna imion męskich starszego pokolenia XVII w. uwzględnia imiona pierwsze i drugie (ułożona według zmniejszającej się częstości imion pierwszych).
Lp. Imię 1. imię 2. imię Ogółem
1. Jan 640 4 644
3. Albert 418 – 418 4. Jakub 316 1 317 5. Marcin 250 – 250 6. Andrzej 236 – 236 7. Maciej 228 2 230 8. Szymon 192 – 192 9. Krzysztof 149 1 150 10. Tomasz 143 – 143 11. Walenty 138 – 138 12. Sebastian 138 – 138 13. Paweł 131 – 131 14. Piotr 131 – 131 15. Mikołaj 130 – 130 16. Grzegorz 116 1 117 17. Adam 116 – 116 18. Bartłomiej 116 – 116 19. Laurenty 87 – 87 20. Błażej 82 2 84 21. Kasper 75 – 75 22. Franciszek 62 1 63 23. Jerzy 61 – 61 24. Michał 60 1 61 25. Łukasz 44 – 44 26. Józef 33 3 36 27. Stefan 34 1 35 28. Kazimierz 26 4 30 29. Aleksander 26 2 28 30. Daniel 28 – 28 31. Melchior 25 1 26 32. Baltazar 26 – 26 33. Joachim 22 – 22 34. Adalbert 21 – 21 35. Więcesław 21 – 21
36. Jan Kanty 20 – 20 37. Gabriel 19 – 19 38. Hiacynt 15 – 15 39. Hieronim 15 – 15 40. Zygmunt 15 – 15 41. Benedykt 15 – 15 42. Samuel 15 – 15 43. Ambroży 14 – 14 44. Mateusz 13 1 14 45. Florian 13 – 13 46. Klemens 11 – 11 47. Wincenty 10 – 10 48. Augustyn 9 1 10 49. Antoni 8 1 9 50. Aleksy 8 – 8 51. Bernard 7 1 8 52. Ludwik 7 – 7 53. Seweryn 7 – 7 54. Dionizy 6 – 6 55. Fryderyk 6 – 6 56. Ignacy 6 – 6 57. Karol 6 – 6 58. Marek 6 – 6 59. Rafał 6 – 6 60. Walerian 6 – 6 61. Zachariasz 6 – 6 62. Adrian 5 – 5 63. Balcer 5 – 5 64. Dawid 5 – 5 65. Leonard 5 – 5 66. Wilhelm 5 – 5 67. Albin 5 – 5 68. Eliasz 4 – 4
69. Henryk 4 – 4 70. Pankracy 4 – 4 71. Abraham 3 – 3 72. Abram 3 – 3 73. Bonifacy 3 – 3 74. Chryzostom 2 1 3 75. Cyprian 3 – 3 76. Feliks 3 – 3 77. Filip 3 – 3 78. Romuald 3 – 3 79. Tobiasz 3 – 3 80. Urban 3 – 3 81. Bogusław 2 – 2 82. Bonawentura 2 – 2 83. Erazm 2 – 2 84. Izaak 2 – 2 85. Konstanty(n) 2 – 2 86. Norbert 2 – 2 87. Olbrycht 2 – 2 88. Prokop 2 – 2 89. Serafin 2 – 2 90. Władysław 2 – 2 91. Albrecht 1 – 1 92. Amiliano 1 – 1 93. Dominik 1 – 1 94. Frydrych 1 – 1 95. Flawiusz 1 – 1 96. Iwan 1 – 1 97. Gaudenty 1 – 1 98. Kilian 1 – 1 99. Konrad – 1 1 100. Korwin 1 – 1 101. Maksymilian 1 – 1
102. Marcelin 1 – 1 103. Marcjan 1 – 1 104. Marian 1 – 1 105. Rudolf 1 – 1 106. Sędziwój 1 – 1 107. Teodor 1 – 1 108. Teofil 1 – 1 109. Walter – 1 1 110. Wacław 1 – 1 111. Wespazjan 1 – 1 112. Wojciech 1 – 1 113. Wolfgang 1 – 1
W pokoleniu starszym wśród populacji żeńskiej notujemy znacz-nie mznacz-niej (w stosunku do mężczyzn) przykładów dwuimienności. Imiona podwójne nosi tu zaledwie 11 kobiet, przy czym dwukrotnie powtarzają się zestawienia: Barbara Rozalia i Marianna Teresa.
Oto wykaz używanych imion podwójnych: 1. Aleksandra Barbara (Alexandra Barbara) 2. Anna Konstancja (Anna Constantia) 3. Anna Marianna ( Anna Mariana)
4. Barbara Rozalia (Barbara Rosalia) [2 razy] 5. Honorata Teresa (Honorata Theresia)
6. Marianna Teresa (Marianna Theresia) [2 razy] 7. Rozalia Barbara (Rosalia Barbara)
8. Teresa Eleonora (Theresia Eleonora) 9. Teresa Maryna (Theresia Marina)
Jako imiona drugie wystąpiły: Eleonora, Konstancja, Marianna,
Maryna (z frekwencją 1), także Barbara i Rozalia (nadane
dwukrot-nie) oraz Teresa (trzy razy). Jako wyłącznie drugie pojawiło się imię
Przedstawiona niżej lista frekwencyjna imion żeńskich starszego pokolenia XVII w. uwzględnia imiona pierwsze i drugie (ułożona we-dług zmniejszającej się frekwencji imion pierwszych).
Lp. Imię 1. imię 2. imię Ogółem
1. Anna 564 – 564 2. Regina 553 – 553 3. Zofia 446 – 446 4. Katarzyna 351 – 351 5. Jadwiga 272 – 272 6. Agnieszka 244 – 244 7. Elżbieta 187 – 187 8. Dorota 135 – 135 9. Barbara 126 2 128 10. Ewa 80 – 80 11. Małgorzata 71 – 71 12. Maryna 70 1 71 13. Marianna 56 1 57 14. Krystyna 55 – 55 15. Teresa 53 1 54 16. Magdalena 51 – 51 17. Urszula 45 – 45 18. Łucja 37 – 37 19. Zuzanna 23 – 23 20. Rozalia 16 2 18 21. Justyna 17 – 17 22. Helena 13 – 13 23. Konstancja 8 1 9 24. Apolonia 7 – 7 25. Rozyna 7 – 7 26. Cecylia 6 – 6 27. Felicjana 5 – 5 28. Anastazja 4 – 4 29. Szczęsna 4 – 4
30. Wiktoria 4 – 4 31. Felicja 3 – 3 32. Felicyta 3 – 3 33. Greta 3 – 3 34. Izabela 3 – 3 35. Joanna 3 – 3 36. Judyta 3 – 3 37. Maria 3 – 3 38. Sabina 3 – 3 39. Walenta 3 – 3 40. Beata 2 – 2 41. Gertruda 2 – 2 42. Honorata 2 – 2 43. Marcjanna 2 – 2 44. Marta 2 – 2 45. Teofila 2 – 2 46. Aniela 1 – 1 47. Brygida 1 – 1 48. Agata 1 – 1 49. Eleonora – 1 1 50. Estera 1 – 1 51. Aleksandra 1 – 1 52. Julianna 1 – 1 53. Kazimiera 1 – 1 54. Klara 1 – 1 55. Ludmiła 1 – 1 56. Matylda 1 – 1 57. Salomea 1 – 1
Jak wynika z powyższych analiz, w XVII-wiecznym Krakowie od-notowano łącznie ok. 91 przykładów wieloimienności (w tym dwa przykłady trójimienności). Wieloimienność w populacji męskiej (54 nosicieli imion podwójnych i 2 z imionami potrójnymi) była zdecydo-wanie częstsza niż u kobiet (35 nosicielek imion podwójnych). Warto
zauważyć, że w pokoleniu starszym imiona podwójne posiadało 34 mężczyzn, a tylko 11 kobiet. Natomiast w pokoleniu młodszym pro-porcje te są niemal wyrównane: 24 imiona podwójne zostały nadane 24 osobom płci żeńskiej (dziewczynkom) i 20 osobom płci męskiej (dochodzą tu jeszcze dwa przypadki nadania imion potrójnych – ra-zem 22 chłopców).
W zestawieniach imion podwójnych i potrójnych wystąpiły prze-ważnie kombinacje znanych już imion nadawanych jako pierwsze (wy-jątek stanowią nieliczne: Eleonora, Monika, Petronela, Franciszka czy
Walter, Konrad, Justyn), występujące wyłącznie jako drugie. W obu
po-koleniach męskich jako imiona drugie najczęściej pojawiają się Jan
i Sta-nisław (najczęstsze również wśród imion pierwszych), podobnie Antoni, Jakub, Józef i inne, mające także dość wysoką frekwencję wśród imion
pierwszych. Wystąpiły tu również imiona bardzo rzadkie, wręcz efeme-rydy; w pokoleniu młodszym są to m.in.: Bonawentura, Justyn, Mikołaj,
Wincenty, a w starszym: Walter, Chryzostom, Bernard, Konrad.
Wśród imion żeńskich zestaw najczęstszych imion drugich po-krywa się na ogół z zestawem imion pierwszych. Można zauważyć, że w pokoleniu młodszym (jako drugie) były używane, oprócz popular-nych (Anna, Elżbieta, Barbara, Magdalena i in.), także imiona rzadkie, bardziej oryginalne, jak np. Gertruda, Petronela, Aniela, Cecylia, zaś w pokoleniu starszym były to imiona przeważnie znane, popularne (np. Teresa, Barbara, Rozalia).
W XVIII wieku moda na wieloimienność coraz bardziej się roz-szerza i ogarnia szersze kręgi mieszkańców Krakowa, przy czym są to z reguły osoby stanu szlacheckiego, zamożnych rodów i znaczniejsi mieszczanie, rzadziej inni. Często wieloimienność spotyka się u no-sicieli nazwisk obcych, zwłaszcza niemieckich. Porównajmy dla przy-kładu niektóre zapisy ilustrujące to zjawisko:
[…] bap. Andream Joannem Joannis Sznayder et Annae C.L. […]
(1792); bap. Joannem Boguslaum Joannis Christiani Klug et Con -stantiae Turnerowna C. L. PP. Joannes Henricus Klug et Maria
Christina Fonesco assisten[st]es Joannes Gottfridus Fuchs et
Frideri-ca Henigowaomne aFrideri-catholici (1752); bap. […] Valentinum Joannem
Cantium Cajetanum Gnosi martini et Josephi Szpakowski Causarum
Sebastianum Stanisłaum Severinum Nblium Tokarski et Catharinae
C.L. […] (1725); […] bap. Catharinam Reginam Labor. Adalberti et Hedwigis Sękora C. L. PP. Labor. Mikołajczyk et H. Regina Zarębska
(1772); R. Blasius Kruzel Vic. et Plenitt. bapt. Agnetem Theclam Labo -riosi Andreae Woytowicz et Apoloniae C.L. PP. Labo-riosi Christopho-rus Bułka et Francisca Racheńska (1759).
W XVIII stuleciu w Krakowie wśród populacji męskiej pokolenia młodszego obserwujemy już bardzo liczne przykłady wieloimienno-ści. Po dwa imiona (i więcej) otrzymała już niemal połowa [47,7%] wszystkich dzieci płci męskiej (na 566 dzieci – 230 otrzymało imiona podwójne, 34 – potrójne i 6 – poczwórne).
Przytoczona niżej lista alfabetyczna obejmuje 192 różne zestawienia męskich imion podwójnych (w tym niektóre pary imion się powtarza-ją – odnoszą się do dwóch i więcej osób, co daje w sumie 230 nosicieli imion podwójnych). Są to imiona nadawane dzieciom (chłopcom) na chrzcie oraz imiona dzieci zmarłych2.
1. Adalbert Kanty (Adalbertum Cantium) 2. Adalbert Józef (Adalbertus Josephum)
3. Adam Stefan (Adamum Stephani) [2 razy] 4. Albert Sebastian (Albertum Sebastianum)
5. Albert Stanisław (Albertum Stanislaum) 6. Andrzej Jan (Andream Joannem)
7. Andrzej Jan Kanty (Andream Joannem Cantium)
8. Andrzej Józef (Andream Josephum) [2 razy] 9. Andrzej Laurenty (Laurencjusz) (Andream Laurentium) 10. Andrzej Ludwik (Andream Ludovicum)
11. Andrzej Tadeusz (Andream Thadeum) 12. Andrzej Aleksander (Andreas Alexandrum)
13. Antoni Kanty (Antonium Cantium) [2 razy] 14. Antoni Padewski Mikołaj (Antonium de Padwa Nicolaum) 15. Antoni Padewski Onufry (Antonium de Padwa Onuphrium)
2 Wymienione tu (i dalej) zestawienia imion zostały wynotowane z Libri Baptisa-torum i Libri Mortuorum. Imiona zapisano w polskiej wersji językowej według pisowni współczesnej (w formach podstawowych). W nawiasie podano formy łacińskie (prawidłowe bądź nieprawidłowe) oraz inne, zgodnie ze źródłem.
16. Antoni Jan (Antonium Joannem) [3 razy] 17. Antoni Jan Kanty (Antonium Joannem Cantium)
18. Antoni Józef (Antonium Josephum) [2 razy] 19. Antoni Onufry (Antonium Onuphrium)
20. Antoni Sebastian (Antonium Sebastianum) 21. Antoni Szymon (Antonium Simonis)
22. Augustyn Bartłomiej (Augustinum Bartholomeum) 23. Bartłomiej Józef (Bartholomaeum Josephum) 24. Bernard Hiacynt (Bernardum Hiacinthum) 25. Błażej Antoni (Blasium Antonium) 26. Błażej Walenty(n) (Blasium Valentinum) 27. Bonawentura Jakub (Bonaventuram Jacobum) 28. Kanty Antoni (Cantium Antonium)
29. Kanty Sebastian (Cantium Sebastianum) 30. Kanty Szymon (Cantium Simonem) 31. Karol Bartłomiej (Carolum Bartholomeum)
32. Karol Boromeusz Marcin (Carolum Boromaeum Martinum) 33. Karol Boromeusz Adalbert (Carolum Boromeum Adalbertum) 34. Karol Marcin (Carolum Martinum)
35. Kazimierz Józef (Casimirum Josephum, Casimirus Josephus)
[2 razy]
36. Kazimierz Maciej (Casimirum Matthiam) 37. Dionizy Kanty (Dionisium Cantium) 38. Dominik Kajetan (Dominicum Cajetanum)
39. Dominik Laurenty (Dominicum Laurentium) [2 razy] 40. Feliks Klemens (Felicae Clementem)
41. Feliks Wincenty (Felicis Vincenty)
42. Feliks Jan Nepomucen (Felicem Joannem Nepomucenum) 43. Ferdynand Sebastian (Ferdinandum Sebastianum) 44. Filip Jakub (Philippum Jacobum) [4 razy]
45. Filip Laurencjusz (Laurenty) (Philippum Laurentium) 46. Franciszek Antoni (Franciscum Antonium)
47. Franciszek Kasper (Franciscum Gasparum) 48. Franciszek Ignacy (Franciscum Ignatium)
49. Franciszek Jan Kanty (Franciscum Joannem Cantium) [2 razy] 50. Franciszek Józef (Franciscum Josephum) [2 razy]
52. Franciszek Borgiasz Jan Kanty (Franciscum Borgiam Joannem
Cantium) [2 razy]
53. Franciszek Salezy Ignacy (Franciscum Salesium Ignatium) 54. Franciszek Salezy Sebastian (Franciscum Salesium Sebastianum) 55. Franciszek Więcesław (Franciscum Venceslaum)
56. Franciszek Wincenty (Franciscum Vincentium)
57. Franciszek Ksawery Mikołaj (Franciscum Xaverium Nicolaum) 58. Franciszek Ksawery Adalbert (Franciscus Xavery Adalbertum) 59. Gabriel Józef (Gabrielem Josephum)
60. Kasper Andrzej (Gasparum Andream) 61. Grzegorz Jan (Gregorii Joannem) 62. Grzegorz Józef (Gregorium Josephum) 63. Grzegorz Piotr (Gregorium Petrum)
64. Hieronim Franciszek (Hieronimum Franciscum)
65. Hiacynt Józef (Hiacinthum Josephum, Hyacinthi Josephi)
[2 razy]
66. Hiacynt Joachim (Hyacinthi Joachim) 67. Hiacynt Augustyn (Hyacinthum Augustinum) 68. Hiacynt Bartłomiej (Hyacinthum Bartholomeum) 69. Hiacynt Marcin (Hyacinthum Martinum) 70. Ignacy Dominik (Ignatium Dominicum) 71. Jakub Krzysztof (Jacobum Christophorum) 72. Jakub Franciszek (Jacobum Franciscum) 73. Jakub Ignacy (Jacobum Ignatium) 74. Jakub Józef (Jacobum Josephum) 75. Jakub Filip (Jacobum Philippum) 76. Jakub Wincenty (Jacobum Vincentium) 77. Joachim Adam (Joachimum Adamum) 78. Jan Adalbert (Joannem Adalbertum) 79. Jan Adam (Joannem Adamum)
80. Jan Antoni (Joannem Antonii) [3 razy] 81. Jan Bogusław (Joannem Boguslaum)
82. Jan Krzysztof (Joannem Christophorum) 83. Jan Daniel (Joannem Danielem)
84. Jan Ignacy (Joannem Ignacum) 85. Jan Joachim (Joannem Joachimum) 86. Jan Józef (Joannem Josephum)
87. Jan Piotr (Joannem Petrum)
88. Jan Chryzostom Błażej (Joannem Chrisostomum Blasium) 89. Jan Ewangelista Franciszek (Joannem Evangelistam Franciscum) 90. Jan Kadłubek Piotr (Joannem Kadłubek Petrum)
91. Jan z Dukli (Duklan) Bonawentura (Joannem de Dukla
Bonaven-turam)
92. Jan Kanty Albert (Joannem Cantium Albertum) 93. Jan Kanty Andrzej (Joannem Cantium Andream) 94. Jan Kanty Jakub (Joannem Cantium Jacobum) 95. Jan Kanty Łukasz (Joannem Cantium Luca) 96. Jan Kanty Marcin (Joannem Cantium Martinum) 97. Jan Kanty Mikołaj (Joannem Cantium Nicolai) 98. Jan Kanty Szymon (Joannem Cantium Simonem)
99. Jan Nepomucen Feliks (Joannem Nepomucenum Felicem) 100. Jan Nepomucen Piotr (Joannem Nepomucenum Petrum) 101. Jan Nepomucen Stanisław (Joannem Nepomucenum Stanislaum) 102. Józef Benedykt (Josephum Benedictum)
103. Józef Bonawentura (Josephum Bonaventura) 104. Józef Kanty (Josephum Cantium)
105. Józef Kazimierz (Josephum Casimirum) [2 razy] 106. Józef Franciszek (Josephum Franciscum)
107. Józef Gabriel (Josephum Gabrielem) 108. Józef Jerzy (Josephum Georgium) 109. Józef Ignacy (Josephum Ignatium) 110. Józef Joachim (Josephum Joachim) 111. Józef Mateusz (Josephum Matheum) 112. Józef Stanisław (Josephum Stanislaum) 113. Józef Wincenty (Josephum Vincenti)
114. Józef Jan Kanty (Josephus Joannes Cantium) [3 razy] 115. Laurencjusz (Laurenty) Kajetan (Laurentium Cajetanum) 116. Laurencjusz (Laurenty) Kanty (Laurentium Cantium) 117. Laurencjusz (Laurenty) Kazimierz (Laurentium Casimirum) 118. Laurencjusz (Laurenty) Hiacynt (Laurentium Hyacinthum) 119. Lurencjusz (Laurenty) Justynian (Laurentium Justinianus) 120. Łukasz Kanty (Lucam Cantium)
121. Łukasz Dionizy (Lucam Dyonysium) 122. Makary Rafał (Macarium Raphaelem)
123. Marek Kanty (Marcum Cantium) 124. Marcin Antoni (Martinum Antonium) 125. Marcin Błażej (Martinum Blasium)
126. Marcin Jan Kanty (Martinum Joannem Cantium) 127. Marcin Stanisław (Martinum Stanislaum)
128. Marcin Stanisław Kostka (Martinum Stanislaum Kostka) [3 razy] 129. Mateusz Kazimierz (Mathaeum Casimirum)
130. Mateusz Michał (Mathaeum Michaelem) [3 razy] 131. Maciej Adam (Mathiam Adamum) [2 razy] 132. Maciej Kanty (Mathiam Cantium)
133. Maciej Jakub (Mathiam Jacobum) 134. Maciej Józef (Mathiam Josephum) 135. Maciej Wincenty (Mathiam Vincentium) 136. Maciej Kazimierz (Matthiam Casimirum)
137. Michał Franciszek (Michaelem Franciscum) [2 razy] 138. Michał Hieronim (Michaelem Hieronimum)
139. Michał Jan Kanty (Michaelem Joannem Cantium) 140. Michał Stanisław (Michaelem Stanislaum) 141. Mikołaj Kazimierz (Nicolaum Casimirum)
142. Mikołaj Hiacynt (Nicolaum Hyacinthum) [2 razy] 143. Norbert Kanty (Norbertus Cantius)
144. Paweł Antoni (Paulum Antonium) 145. Paweł Kanty (Paulum Cantium) 146. Paweł Józef (Paulum Josephum)
147. Piotr Krzysztof (Petrum Christophorum) 148. Piotr Daniel (Petrum Daniel)
149. Piotr Franciszek (Petrum Franciscum) 150. Piotr Hiacynt (Petrum Hiacynthi) 151. Piotr Jakub (Petrum Jacobum)
152. Piotr Paweł (Petrum Paulum) [2 razy] 153. Romuald Ignacy (Romualdum Ignatium)
154. Sebastian Antoni (Sebastianum Antonium) 155. Sebastian Benedykt (Sebastianum Benedictum)
156. Sebastian Kanty (Sebastianum Cantium) [2 razy] 157. Sebastian Fabian (Sebastianum Fabianum) [2 razy] 158. Sebastian Józef (Sebastianum Josephum)
160. Szymon Jan Kanty (Simone Joanne Cantium) [2 razy] 161. Szymon Karol (Simonem Carolum)
162. Szymon Krzysztof (Simonem Christophorum)
163. Szymon Jan (Simonem Joannem) [2 razy] 164. Szymon Jan Kanty (Simonem Joannem Cantium)
165. Szymon Juda (Judasz) (Simonem Judam)
166. Szymon Tadeusz (Simonem Thadaeum) [2 razy] 167. Stanisław Andrzej (Stanislaum Andream)
168. Stanisław Jan (Stanislaum Joannem)
169. Stanisław Józef (Stanislaum Josephum) [2 razy] 170. Stanisław Michał (Stanislaum Michaelem)
171. Stanisław Filip (Stanislaum Philippum)
172. Stanisław Kostka Andrzej (Stanislai Kostka Andreae) 173. Stanisław Kostka Jakub (Stanislaum Kostka Jacobum)
174. Stanisław Kostka Jan Kanty (Stanislaum Kostka Joannem Cantium) 175. Stanisław Kostka Mikołaj (Stanislaum Kostka Nicolaum) 176. Stefan Adalbert (Stephanum Adalbertum)
177. Stefan Jan (Stephanum Joannem)
178. Stefan Wincenty (Stephanum Vincentium) 179. Tadeusz Jan (Thaddaeum Joanne)
180. Tomasz Adam (Thoma Adamum) [2 razy] 181. Tomasz Antoni (Thomam Antonium)
182. Tomasz Szymon (Thomam Simonem) 183. Tomasz Wincenty (Thomam Vincentium)
184. Walenty(n) Jan Kanty (Valentinum Joannem Cantium) 185. Walenty(n) Stanisław (Valentinum Stanislaum) 186. Wilhelm Więcesław (Wilhelmum Venceslaum)
187. Wincenty Albert (Vincentium Albertum) [2 razy] 188. Wincenty Andrzej (Vincentium Andreae)
189. Wincenty Kanty (Vincentium Cantium) [2 razy] 190. Wincenty Franciszek (Vincentium Franciscum)
191. Wincenty Jan (Vincentium Joannem) [2 razy] 192. Wincenty Paweł (Vincentium Paulum)
Wśród męskiego pokolenia młodszego odnotowano także 34 przy-kłady nadania imion potrójnych. Są to następujące zestawienia:
1. Adalbert Andrzej Mateusz (Adalbertum Andream Mateum) 2. Adalbert Jan Kanty Wincenty (Adalbertus Joannes Cantius
Vincencius)
3. Ambroży Wincenty Mikołaj (Ambrosium Vincentium
Nicolaum)
4. Andrzej Wincenty Józef (Andream Vincentium Josephum) 5. Bartłomiej Jan Nepomucen Franciszek (Bartholomaeum
Joannem Nepomucenum Franciscum)
6. Bogumił Stefan Jan Ewangelista (Bogumilum Stephanum
Joannem Evangelistam)
7. Bonawentura Ignacy Józef (Bonaventuram Ignatium Josephum) 8. Bonifacy Onufry Antoni (Bonifacium Onufrium Antonium) 9. Feliks Adam Jan (Felicem Adamum Joannem)
10. Filip Jakub Andrzej (Philippum Jacobum Andream)
11. Hiacynt Bartłomiej Kanty (Hiacinthus Bartholomeum Cantium) 12. Hiacynt Karol Jan Kanty (Hyacinthum Carolum Joannem
Cantium)
13. Jakub Jan Antoni (Jacobum Joannem Antonium) 14. Józef Ignacy Jan (Josephum Ignatium Joannem)
15. Józef Paweł Tymoteusz (Josephum Paulum Timotheum) 16. Józef Tadeusz Wincenty (Josephum Thadaeum Vincentium) 17. Józef Ksawery Kanty (Josephum Xaverium Cantium)
18. Karol Szymon Jan Kanty (Carolum Simone Joannem Cantium) 19. Kasper Melchior Baltazar (Gasparum Melchiorem Baltasarum) 20. Konrad Michał Karol (Conradum Michaelem Carolum) 21. Laurenty (Laurencjusz) Hiacynt Bartłomiej (Laurentium
Hyacinthum Bartholomeum)
22. Marcin Karol Ambroży (Martinum Carolus Ambrosium) 23. Marcin Stanisław Karol (Martinum Stanislaum Carolum) 24. Marcin Stanisław Kostka Ignacy (Martinum Stanislaum Kostka
Ignatium)
25. Maciej Antoni Szymon (Mathiam Antonium Simonem) 26. Maciej Kazimierz Józef (Mathiam Casimirum Josephum) 27. Maciej Józef Andrzej (Mathiam Josephus Andream) 28. Piotr Paweł Jan (Petrum Paulum Joannem)
29. Stanislaw Jan Nepomucen Erazm (Stanislaum Joannem
30. Stanisław Jan Filip (Stanislaum Joannem Philippum)
31. Stanislaw Więcesław Michał (Stanislaum Venceslaum Michaele) 32. Szymon Franciszek Grzegorz (Simonem Franciscam Gregory) 33. Tomasz Józef Jan (Thomam Josephum Joannem)
34. Walenty(n) Jan Kanty Kajetan (Valentinum Joannem Cantium
Cajetanum)
Sześciu osobom nadano cztery imiona (były to cztery różne kombi-nacje imion, w tym dwie się powtarzały):