(Gd-Er)NiIn: Dla tego zestawu ziem rzadkich nie wyst¦puje efekt anizotropowej rozszerzalno±ci komórki elementarnej. Dodatkowo pozycja 4h nie jest w peªni obsadzona przez atomy deuteru (tabela 25 - wyniki dla HoNiInD1.2). Poªowiczne obsadzenie pozy-cji 4h i 3f jest bardzo podobne do omawianych wcze±niej przypadków z rodziny RPdIn. Tego typu sytuacj¦, jak poprzednio, najlepiej opisuje reprezentacja τ2 dla pozycji 4h, w której wodór/deuter zajmuje statystycznie górn¡ lub doln¡ cz¦±¢ bi-piramidy oraz repre-zentacja τ1 dla pozycji 3f z mo»liwo±ci¡ obrotu bi-piramidy. Z powy»szych powodów dla tych próbek nale»y odrzuci¢ mo»liwo±¢ wyst¦powania niewielkich odlegªo±ci H-H/D-D, pozostawiaj¡c w mocy kryterium Switendick'a.
5.3 Wnioski
Dla rodziny RPdIn odrzucona musi zosta¢ hipoteza o ªamaniu kryterium Switen-dick'a, nawet pomimo wyst¡pienia anizotropowej rozszerzalno±ci komórki elementarnej przy wprowadzaniu deuteru dla R = Pr, Nd, Ho, Er. Wodór obsadza cz¦±ciowo pozycj¦ 4h zgodnie z reprezentacj¡ τ2, zajmuj¡c górn¡ lub doln¡ cz¦±¢ bi-piramidy oraz pozycj¦ 3g i dodatkowo nieznacznie pozycj¦ 3f. Dla rodziny RNiIn w dwóch przypadkach, mia-nowicie dla R = La, Nd kryterium 2Å jest ªamane, co potwierdza istnienie anizotropowej rozszerzalno±ci komórki elementarnej jak i peªne obsadzenie pozycji 4h w bi-piramidzie. Sytuacja ta jest w peªni opisywana przez reprezentacj¦ τ1 oraz τ2 dla pozycji obsadzanych przez atomy niklu. Dla pozostaªych zwi¡zków z tej rodziny, czyli R = Gd, Tb, Dy, Ho, Er, nie zaobserwowano wyst¡pienia anizotropowej rozszerzalno±ci komórki elementarnej, a wodór lokuje si¦ w pozycjach 4h i 3f obsadzaj¡c je w sposób statystyczny. Porz¡dko-wanie to mo»na opisa¢ stosuj¡c reprezentacj¦ τ2. Kryterium Switendick'a nie jest zatem ªamane w tych przypadkach. Dla obu rodzin stwierdzi¢ mo»na wyst¦powanie ogólnej re-guªy, która objawia si¦ jako obrót bi-piramidy R3T2 wraz z wprowadzaniem wodoru do struktury. Zachowanie to bardzo precyzyjnie przewiduj¡ wyniki AS w ramach reprezenta-cji τ1. Ogólnie mo»na stwierdzi¢, »e AS jest narz¦dziem, które w bardzo czytelny sposób poª¡czyªo mo»liwe obsadzenia bi-piramidy przez atomy wodoru ze zmianami komórki ele-mentarnej. Bezsprzecznie jest to metoda uªatwiaj¡ca i rozszerzaj¡ca spektrum mo»liwo±ci interpretacyjnych danych eksperymentalnych.
6 Podsumowanie
Dla zªo»onych borowodorków metali analiz¦ prowadzono w grupach zwi¡zków o okre-±lonej koordynacji metali wokóª tetraedrycznego klastra BH4, dla n=2 (Mg, Mn, Zn), n=3 (Ca), n=4 (Li) i n=6 (Na, K ,Cs, Rb), gdzie n jest liczb¡ jonów metali otaczaj¡cych kla-ster. Uzyskano nast¦puj¡ce rezultaty:
• Przy pomocy analizy symetrycznej stworzone zostaªy drzewa relacji grupowych dla ka»dego zwi¡zku.
• Zamodelowano struktury w grupach przestrzennych F ddd, F d¯3m, C2221, P 6122. Symulacje przy u»yciu metod DFT pokazaªy, »e struktury F ddd, F d¯3m, C2221 s¡ stabilne energetycznie, natomiast struktura P 6122 nie jest. Struktury z ukªadu regularnego maj¡ odniesienie do eksperymentów, chocia» zaproponowana struktura F ddd charakteryzuje si¦ komórk¡ elementarn¡ znacznie prostsz¡ ni» stwierdzona eksperymentalnie.
• Pokazano, »e analiza TMB jest prostym narz¦dziem, które mo»e stanowi¢ uzupeª-nienie istniej¡cych metod eksperymentalnych sªu»¡cych do badania reorientacji kla-strów w strukturach krystalicznych, gdy» pozwala precyzyjnie zidenty kowa¢ o±, wokóª której mo»e odbywa¢ si¦ obrót badanego klastra. Wykorzystano mo»liwo±ci analizy TMB do zbadania typu i wielko±¢ deformacji klastrów BH4.
• Badaj¡c wpªyw liczby najbli»szych s¡siadów i rodzaju koordynacji na mo»liwo±¢ ob-rotów klastrów BH4 stwierdzono, »e dla NM=2 i liniowej koordynacji, pojawiªa si¦ wyró»niona o± obrotu niemal»e pokrywaj¡ca si¦ z osi¡ pseudo-dwukrotn¡ z wyra¹n¡ zale»no±ci¡ z k¡tem M-B-M. Im warto±¢ tego k¡ta bli»sza jest 180◦ tym mniejszy jest k¡t mi¦dzy osi¡ pseudo-dwukrotn¡ a lini¡ M-M. Zale»no±¢ ta pozostaje praw-dziwa dla wyró»nionych osi w przypadku struktur proponowanych teoretycznie jak i eksperymentalnych optymalizowanych metodami DFT. Dla Ca(BH4)2, NM=3, gdzie bor znajduje si¦ w pªaszczy¹nie jonów metalu, nie stwierdzono wyst¦powania wy-ró»nionej osi wynikaj¡cej z deformacji osiowo-symetrycznej, jednak z przeprowadzo-nej analizy danych strukturalnych mo»na przypu±ci¢ mo»liwo±¢ obrotu klastra BH4 wokóª jednej z osi pseudo-dwukrotnych, prostopadªej do pªaszczyzny utworzonej z trzech jonów Ca. Dla LiBH4, NM=4, gdzie wyst¦puje tetraedryczna koordynacja klastra BH4 przez jony litu, pojawia si¦ o± wyró»niona pokrywaj¡ca si¦ z osi¡ trzy-krotn¡ tetraedru zarówno litowego jak i wodorowego. W przypadkach gdzie NM=6, klastry BH4 s¡ oktaedrycznie skoordynowane, co przeªo»yªo si¦ na wyst¡pienie osio-wej deformacji z wyró»nion¡ osi¡ równolegª¡ do osi czterokrotnej oktaedru.
Dla mi¦dzymetalicznych stopów RTIn otrzymano nast¦puj¡ce wyniki:
• W zwi¡zku z wery kacj¡ hipotezy o ªamaniu kryterium Switendick'a sprawdzano wszystkie mo»liwo±¢ lokowania si¦ wodoru w ró»nych poªo»eniach mi¦dzyw¦zªowych bi-piramidy RTIn i zwi¡zanych z konkretnym modelem uporz¡dkowania wodoru przesuni¦¢ atomów. Badania w oparciu o analiz¦ symetryczn¡ prowadzone byªy w celu wsparcia interpretacji wyników eksperymentu dyfrakcji neutronów prowadzo-nych dla dwóch rodzin zwi¡zków z T=NI oraz T=Pd.
• Dla obu rodzin stwierdzono wyst¦powanie ogólnej reguªy, która objawia si¦ jako obrót bi-piramidy R3T2 zwi¡zanej z odpowiednimi przesuni¦ciami atomów R wraz z wprowadzaniem wodoru do struktury. Przewidziane przez analiz¦ symetryczn¡ i
stwierdzone eksperymentalnie obsadzenia poªo»e« wodorów pozwoliªo ustali¢, »e dla rodziny RPdIn kryterium Switendick'a nie jest ªamane. Natomiast w rodzinie RNiIn, dla R=La, Nd, hipoteza o ªamaniu kryterium Switendick'a zostaªa potwierdzona.
Literatura
Literatura
[1] A. Züttel, A. Borgschulte, L. Schlapbach. Hydrogen as a Future Energy Carrier. Wiley-VCH, 2008.
[2] United States Department of Energy. Targets for onboard hydrogen storage sys-tems for light-duty vehicles. http://energy.gov/sites/prod/files/2014/03/ f11/targets_onboard_hydro_storage_explanation.pdf.
[3] M. Hirscher. Handbook of Hydrogen Storage. Wiley-VCH, 2010.
[4] D. J. Durbin, C. Malardier-Jugroot. Review of hydrogen storage techniques for on board vehicle applications. Int. J. Hydrogen Energy, 38:1459514617, 2013.
[5] Annemieke van den Berg, C. O. Areán. Materals for hydrogen storage: current research trends and perspectives. Chem. Commun., strony 668681, 2007.
[6] J. M. Pasini, C. Corgnale, B. A. van Hassel, T. Motyka, S. Kumar, K. L. Simmons. Metal hydride material requirements for automotive hydrogen strorage systems. Int. J. Hydrogen Energy, 38:97559765, 2013.
[7] T. I. Khan, M. Monde. Characteristics of CFRP hydrogen storage vessel on rising temprerature in the lling process. Procedia Engineering, 56:719724, 2013.
[8] R. K. Ahluwalia, T. Q. Hua, J. K. Peng, S. Lasher, K. McKenney, J. Sinha, M. Gar-diner. Technical assessment of cryo-compressed hydrogen storage tank systems for automotive applications. Int. J. Hydrogen Energy, 35:41714184, 2010.
[9] M. J. Beneyto, F. S. Garcia, D. L. Castello, D. C. Amoros, A. L. Solano. Hydrogen storage on chemically activated carbons and carbon nanomaterials at high pressures. Carbon, 45:293303, 2007.
[10] Hermann Weyl. Symetria. Prószy«ski i S-ka, 1997.
[11] W. Sikora, L. Pytlik. Group Theory: Classes, Representation and Connections, and Applications. Nova Science Publishers, Inc., 2010.
[12] Y. A. Izyumov, V. N. Syromyatnikov. Phase Transitions and Crystal Symmetry. Kluwer Academic Publishers, 1990.
[13] W. Grochala, P. P. Edwards. Thermal Decomposition of the Non-Interstitial Hy-drides for the Storage and Production of Hydrogen. Chem. Rev., 104:12831315, 2004.
[14] A. J. Du, S. C. Smith, G. Q. Lu. Role of charge in destabilizing AlH4 and BH4 complex anions for hydrogen storage applications: Ab initio density functional cal-culations. Phys. Rev. B., 74:193405, 2006.
[15] E.Pidcock, W. D. S. Motherwell. A novel description of the crystal packing of molecules. Crystal Growth & Design, 4:611620, 2004.
[16] P. W. Atkins. Chemia Fizyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
[17] M. B. Kozin, D. I. Svergun. Automated matching of high- and low-resolution struc-tural models. J. Appl. Cryst., 34:3341, 2001.
Literatura
[18] J. A. Chisholm, S. Motherwell. COMPACK: a program for identifying crystal struc-ture similarity using distances. J. Appl. Cryst., 38:228231, 2005.
[19] A. Collins, R. I. Cooper, D. J. Watkin. Structure matching: measures of similarity and pseudosymmetry. J. Appl. Cryst., 39:842849, 2006.
[20] R. Hundt, J. C. Sch'on, S. Neelamraju, J. Zagorac, M. Jansen. CCL: an algorithm for the e cient comparison of clusters. J. Appl. Cryst., 46:587593, 2013.
[21] H.W. Li, K. Kikuchi, Y. Nakamori, K. Miwa, S. Towata, S. Orimo. Eects of ball milling and additives on dehydriding behaviours of well-crystallized Mg(BH4)2. Scripta Materialia, 57:679682, 2007.
[22] P. Hohenberg, W. Kohn. Inhomogeneous Electron Gas. Phys. Rev., 136:B864, 1964. [23] W. Kohn, L. J. Sham. Self-Consistent Equations Including Exchange and
Correla-tion Eects. Phys. Rev., 140:A1133, 1965.
[24] E. Wiberg, R. Bauer. Magnesium borohydride, Mg(BH4)2. Z. Naturforsch., 5b:397, 1950.
[25] V.N. Konoplev, V.M. Bakulina. Some properties of magnesium borohydride. Rus-sian Chemical Bulletin, 20:136, 1971.
[26] Jae-Hyuk Her, P. Stephens, Yan Gao, G. Soloveichik, J. Rijssenbeek, M. Andrus, Ji-Cheng Zhao. Structure of unsolvated magnesium borohydride Mg(BH4)2. Acta Crystallographica B, B63:561, 2007.
[27] R. Cerny, Y. Filinchuk, H. Hagemann, K. Yvon. Magnesium borohydride: Synthesis and crystal structure. Angew. Chem. Int. Ed., 46:5765, 2007.
[28] L. George, V. Drozd, K. Surendra Saxena, E. Gil Bardaji, M. Fichtner. Structural phase transition of Mg(BH4)2 under pressure. J. Phys. Chem. C, 113:486, 2009. [29] Y. Filinchuk, R. Cerny, H. Hagemann. Insight into Mg(BH4)2 with synchrotron
X-ray Diraction: Structure revision, crystal chemistry, and anomalous thermal expan-sion. Chem. Mater., 21:925, 2009.
[30] Bing Dai, D. S. Scholl, J.K. Johnson. First-principles study of experimental and hypothetical Mg(BH4)2 crystal structures. J. Phys. Chem., 112:4391, 2008.
[31] R. Caputo, A. Kupczak, W. Sikora, A. Tekin. Ab initio crystal structure prediction by combining symmetry analysis representations and total energy calculations. An insight into the structure of Mg(BH4)2. Phys. Chem. Chem. Phys., 15:14711480, 2013.
[32] A. Bil, B. Kolb, R. Atkinson, D.G. Pettifor, T. Thonhauser, A.N. Kolmogorov. van der Waals interactions in the ground state of Mg(BH4)2 from density functional theory. Phys. Rev. B., 83:224103, 2011.
[33] Y. Nakamori, K. Miwa, A. Ninomiya, Haiwen Li, N. Ohba, S.-I. Towata, A. Züttel, S.-I. Orimo. Correlation between thermodynamical stability of metal borohydrides and cation electronegativity: First-principles calculations and experiments. Phys. Rev. B., 74:045126, 2006.
Literatura
[34] J. Voss, J.S. Hummelshøj, Z. Lodziana, T. Vegge. Structural stability and decom-positions of Mg(BH4)2 isomorphs- an ab initio free energy study. J.Phys. Condens. Matter, 21:012203, 2009.
[35] V. Ozolins, E.H. Majzoub, C. Wolverton. First-principles prediction of a ground state crystal structure of magnesium borohydride. Phys. Rev. Lett., 100:135501, 2008.
[36] R. Caputo, A. Tekin, W. Sikora, A. Züttel. First-principles determination of the ground-state structure of Mg(BH4)2. Chem. Phys. Lett., 480:203, 2009.
[37] X Zhou, Q. Qian, J. Zhou, B. Xu, Y. Tian, H. Wang. Crystal structure and stability of magnesium borohydride from rst principles. Phys. Rev. B., 79:212102, 2009. [38] M.P. Pitt, C.J. Webb, M. Paskevicius, D. Sheptyakov, C.E. Buckley, E.M. Gray.
In situ neutron diraction study of the deuteration of isotopic Mg11B2. J. Phys. Chem., 115:22669, 2011.
[39] Y. Filinchuk, B. Richter, T. R. Jensen, V. Dmitriev, D. Chernyshov, H. Hagemann. Porous and Dense Magnesium Borohydride Frameworks: Synthesis, Stability, and Reversible Absorption of Guest Species. Angew. Chem. Int. Ed., 50:"1116211166", 2011.
[40] X. Zhou, A. R. Oganov, G. Qian, Q. Zhu. First-Principles Determination of the Structure of Magnesium Borohydride. prl, 109:245503, 2012.
[41] W. Sikora, F. Biaªas, L. Pytlik. MODY: a program for calculation of symmetry-adapted functions for ordered structures in crystals. J. Appl. Cryst., 37:1015, 2004. [42] U. Müller. Symmetry Relationships between Crystal Structures. Oxford University
Press, 2013.
[43] O.V. Kovalev. Representations of the Crystallographic Space Groups. Gordon and Breach, London, 1993.
[44] A. Kupczak, L. Pytlik, W. Sikora. Principal axes for clusters in crystals investigated by the tensor of inertia: a case study with BH4 in Mg(BH4)2. J. Appl. Cryst., 47:16661675, 2014.
[45] A. V. Skripov, A. V. Soloninin, O. A. Babanova, H. Hagemann, Y. Filinchuk. Nuc-lear Magnetic Resonance Study of Reorientational Motion in α-Mg(BH4)2. J. Phys. Chem., 114:1237012374, 2010.
[46] A.V. Skripov, A.V. Soloninin, O.A. Babanova. Nuclear magnetic resonance studies of atomic motion in borohydrides. J. Alloys Compd., 509S:S535S539, 2011.
[47] D. Blanchard, J.B. Maronsson, M.D. Riktor, J. Kheres, D. Sveinbj'ornsson, E. G. Bardaji, A. Léon, F. Juranyi, J. Wuttke, K. Lefmann, B.C. Hauback, M. Fichtner, T. Vegge. Hindered Rotational Energy Barriers of BH4 Tetrahedra in β-Mg(BH4)2 from Quasielastic Neutron Scattering and DFT Calculations. J. Phys. Chem. C, 116:20132023, 2012.
Literatura
[48] A. V. Soloninin, O. A. Babanova, A. V. Skripov, H. Hagemann, B. Richter, T. R. Jensen, Y. Filinchuk. NMR Study of Reorientational Motion in Alkaline-Earth Borohydrides: β and γ Phases of Mg(BH4)2 and α and β Phases of Ca(BH4)2. J. Phys. Chem. C, 116:49134920, 2012.
[49] E. Jeon, Y. Cho. Mechanochemical synthesis and thermal decomposition of zinc borohydride. J. Alloys Compd., 422:273275, 2006.
[50] S. Srinivasan, D. Escobar, M. Jurczyk, Y. Goswami, E. Stefanakos. Nanocatalyst doping of Zn(BH4)2 for on-board hydrogen storage. J. Alloys Compd., 462:294302, 2008.
[51] P. Choudhury, V. R. Bhethanabotla, E. Stefanakos. Identi cation of a stable phase for the high-capacity hydrogen-storage material Zn(BH4)2 from density functional theory and lattice dynamics. Phys. Rev. B., 77:134302, 2008.
[52] T. D. Huan, M. Amsler, V. N. Tuoc, A. Willand, S. Goedecker. Low-energy struc-tures of zinc borohydride Zn(BH4)2. Phys. Rev. B., 86:224110, 2012.
[53] R. Cerny, N. Penin, H. Hagemann, Y. Filinchuk. The First Crystallographic and Spectroscopic Characterization of a 3d-Metal Borohydride: Mn(BH4)2. J. Phys. Chem. C, 113:90039007, 2009.
[54] P. Choudhury, V. R. Bhethanabotla, E. Stefanakos. Manganese Borohydride As a Hydrogen-Storage Candidate: First-Principles Crystal Structure and Thermodyna-mic Properties. J. Phys. Chem. C, 113:1341613424, 2009.
[55] F. Buchter, Z. odziana, A. Remhof, O. Friedrichs, A. Borgschulte, Ph. Mau-ron, A. Züttel. Structure of the orthorhombic γ-Phase and Phase Transitions of Ca(BD4)2. J. Phys. Chem., 113:1722317230, 2009.
[56] Y. Filinchuk, E. Rönnebro, D. Chandra. Crystal structures and phase transforma-tions in Ca(BH4)2. Acta Materialia, 57:732738, 2009.
[57] E. H. Majzoub, E. Rönnebro. Crystal Structures of Calcium Borohydride: Theory and Experiment. J. Phys. Chem., 113:33523358, 2009.
[58] K. Miwa, M. Aoki, T. Noritake, N. Ohba, Y. Nakamori, S. Towata, A. Züttel. Ther-modynamical stability of calcium borohydride Ca(BH4)2. Phys. Rev. B., 74:155122, 2006.
[59] F. Buchter, Z. odziana, A. Remhof, O. Friedrichs, A. Borgschulte, Ph. Mauron, A. Züttel, D. Sheptyakov, G. Barkhordarian, R. Bormann, K. Chªopek, M. Fichtner, M. Sorby, M. Riktor, B. Hauback, S. Orimo. Structure of Ca(BH4)2 β - phase from combined neutron and synchrotron X-ray powder diraction data and density functional calculations. J. Phys. Chem., 112:80428048, 2008.
[60] P. Vajeeston, P. Ravindran, H. Fjellvåg. A new series of high hydrogen content hydrogen-storage materials - a theoretical prediction. J. Alloys Compd., 446-447:44 47, 2007.
[61] Y. Lee, Y. Kim, Y. W. Cho. Crystal structure and phonon instability of high-temperature β − Ca(BH4)2. Phys. Rev. B., 79:104107, 2009.
Literatura
[62] L. George, V. Drozd, S. K. Saxena. High-Pressure Investigation on Calcium Boro-hydride. J. Phys. Chem., 113:1508715090, 2009.
[63] M. D. Riktor, M. H. Sorby, K. Chªopek, M. Fichtner, F. Buchter, A. Züttel, B. C. Hauback. In situ synchrotron diraction studies of phase transitions and thermal decomposition of Mg(BH4)2 and Ca(BH4)2. J. Mater. Chem., 17:49394942, 2007. [64] M. Fichtner, K. Chlopek, M. Longhini, H. Hagemann. Vibrational spectra of
Ca(BH4)2. J. Phys. Chem. C, 112:1157511579, 2008.
[65] D. Blanchard, M. D. Riktor, J. B. Maronsson, H. S. Jacobsen, J. Kehres, D. Svein-bjornsson, E. Gil Bardaji, A. Leon, F. Juranyi, J. Wuttke, B. C. Hauback, M. Ficht-ner, T. Vegge. Hydrogen Rotational and Translational Diusion in Calcium Borohy-dride from Quasielastic Neutron Scattering and DFT Calculations. J. Phys. Chem. C, 114:2024920257, 2010.
[66] A. Borgschulte, R. Gremaud, A. Züttel, P. Martelli, A. Remhof, A. J. Ramirez-Cuesta, K. Refson, E. G. Bardaji, W. Lohstroh, M. Fichtner, H. Hagemann, M. Ernst. Experimental evidence of librational vibrations determining the stability of calcium borohydride. Phys. Rev. B., 83:024102, 2011.
[67] J-Ph. Soulie, G. Renaudin, R. Cerny, K. Yvon. Lithium boro-hydride LiBH4 I. Crystal structure. J. Alloys Compd., 346:200205, 2002.
[68] A. Züttel, P. Wenger, S. Rentsch, P. Sudan, Ph. Mauron, Ch. Emmenegger. LiBH4 a new hydrogen storage material. J. Power Sources, 118:17, 2003.
[69] M. R. Hartman, J. J. Rusha, T. J. Udovic, R. C. Bowman Jr., S. Hwang. Structure and vibrational dynamics of isotopically labeled lithium borohydride using neutron diraction and spectroscopy. J. Solid State Chem., 180:12981305, 2007.
[70] Y. Filinchuk, D. Chernyshov, R. Cerny. Lightest Borohydride Probed by Synchro-tron X-ray Diraction: Experiment Calls for a New Theoretical Revision. J. Phys. Chem. C, 112:1057910584, 2008.
[71] K. Miwa, N. Ohba, S. Towata. First-principles study on lithium borohydride LiBH4. Phys. Rev. B., 69:245120, 2004.
[72] Z. odziana, T. Vegge. Structural Stability of Complex Hydrides: LiBH4 Revisited. Phys. Rev. Lett., 93:145501, 2004.
[73] J. K. Kang, S. Y. Kim, Y. S. Han, R. P. Muller, W. A. Goddard. A candidate LiBH4 for hydrogen storage: Crystal structures and reaction mechanisms of intermediate phases. Appl. Phys. Lett., 87:111904, 2005.
[74] P. Vajeeston, P. Ravindran, A. Kjekshus, H. Fjellvåg. Structural stability of alkali boron tetrahydrides ABH4 (A = Li, Na, K, Rb, Cs) from rst principle calculation. J. Alloys Compd., 387:97104, 2005.
[75] T. J. Frankcombe, G. Kroes, A. Züttel. Theoretical calculation of the energy of formation of LiBH4. Chem. Phys. Lett., 405:7378, 2005.
[76] S. A. Shevlin, C. Cazorla, Z. X. Guo. Structure and Defect Chemistry of Low- and High-Temperature Phases of LiBH4. J. Phys. Chem. C, 116:1348813496, 2012.
Literatura
[77] A. Tekin, R. Caputo, A. Züttel. First-Principles Determination of the Ground-State Structure of LiBH4. Phys. Rev. Lett., 104:215501, 2010.
[78] N. A. Zarkevich, D. D. Johnson. Predicting Enthalpies of Molecular Substances: Application to LiBH4. Appl. Phys. Lett., 87:111904, 2005.
[79] P. C. Aeberhard, K. Refson, W. I. F. David. Molecular dynamics investigation of the disordered crystal structure of hexagonal LiBH4. Phys. Chem. Chem. Phys., 15:80818087, 2013.
[80] A.V. Talyzin, O. Andersson, B. Sundqvist, A. Kurnosov, L. Dubrovinsky. High-pressure phase transition in LiBH4. J. Solid State Chem., 180:510517, 2007. [81] V. Dmitriev, Y. Filinchuk, D. Chernyshov. Pressure-temperature phase diagram of
LiBH4: Synchrotron x-ray diraction experiments and theoretical analysis. Phys. Rev. B., 77:174112, 2008.
[82] Y. Filinchuk, D. Chernyshov, A. Nevidomskyy, V. Dmitriev. High-Pressure Poly-morphism as a Step towards Destabilization of LiBH4. Angew. Chem. Int. Ed., 47:529532, 2008.
[83] D. M. Hatch, H. T. Stokes. INVARIANTS: Program for Obtaining a List of Inva-riant Polynomials of the Order Parameter Components Associated with Irreducible Representations of a Space Group. J. Appl. Cryst., 36:951952, 2003.
[84] S. Gomes, H. Hagemann, K. Yvon. Lithium boro-hydride LiBH4 II. Raman spec-troscopy. J. Alloys Compd., 346:206210, 2002.
[85] H. Hagemann, S. Gomes, G. Renaudin, K. Yvon. Raman studies of reorientation motions of [BH4] anions in alkali borohydrides. J. Alloys Compd., 363:126129, 2004.
[86] H. Hagemann, Y. Filinchuk, D. Chernyshov, W. van Beek. Lattice anharmonicity and structural evolution of LiBH4: an insight from Raman and X-ray diraction experiments. Phase Transitions, 82:344355, 2009.
[87] F. Buchter, Z. odziana, Ph. Mauron, A. Remhof, O. Friedrichs, A. Borgschulte, A. Züttel, D. Sheptyakov, Th. Strassle, A. J. Ramirez-Cuesta. Dynamical properties and temperature induced molecular disordering of LiBH4 and LiBD4. Phys. Rev. B., 78:094302, 2008.
[88] A. Remhof, Z. odziana, P. Martelli, O. Friedrichs, A. Züttel, A. V. Skripov J. P. Embs, T. Strassle. Rotational motion of BH4 units in MBH4 (M=Li,Na,K) from quasielastic neutron scattering and density functional calculations. Phys. Rev. B., 81:214304, 2010.
[89] N. Verdal, T. J. Udovic, J. J. Rush. The Nature of BH4 Reorientations in Hexagonal LiBH4. J. Phys. Chem. C, 116:16141618, 2012.
[90] A. Remhof, A. Züttel T. (A.J.) Ramirez-Cuesta, V. G. Sakai, B. Frick. Hydrogen dynamics in the low temperature phase of LiBH4 probed by quasielastic neutron scattering. Chem. Phys., 427:1821, 2013.
Literatura
[91] A. Remhof, P. Mauron, A. Züttel, J. P. Embs, Z. odziana, A. J. Ramirez-Cuesta, P. Ngene, P. de Jongh. Hydrogen Dynamics in Nanocon ned Lithiumborohydride. J. Phys. Chem. C, 117:37893798, 2013.
[92] T. J. Udovic, N. Verdal, J. J. Rush, D. J. De Vries, M. R. Hartman, J. J. Vajo, A. F. Gross, A. V. Skripov. Mapping trends in the reorientational mobilities of te-trahydroborate anions via neutron-scattering xed-window scans. J. Alloys Compd., 580:S47S50, 2013.
[93] A. V. Skripov, A. V. Soloninin, Y. Filinchuk, D. Chernyshov. Nuclear Magnetic Resonance Study of the Rotational Motion and the Phase Transition in LiBH4. J. Phys. Chem. C, 112:1870118705, 2008.
[94] K. Jimura, S. Hayashi. Reorientational Motion of BH4 Ions in Alkali Borohydri-des MBH4 (M = Li, Na, K) as Studied by Solid-State NMR. J. Phys. Chem. C, 116:48834891, 2012.
[95] R. L. Luck, E. J. Schelter. Potassium borohydride. Acta Cryst. C, 55:IUC9900151, 1999.
[96] P. Fisher, A. Züttel. Order-Disorder Phase Transition in NaBD4. Mater. Sci. Forum, 443-444:287290, 2004.
[97] G. Renaudin, S. Gomesa, H. Hagemann, L. Keller, K. Yvon. Structural and spec-troscopic studies on the alkali borohydrides MBH4 (M = Na, K, Rb, Cs). J. Alloys Compd., 375:98106, 2004.
[98] R. S. Kumar, A. L. Cornelius. Structural transitions in NaBH4 under pressure. Appl. Phys. Lett., 87:261916, 2005.
[99] O. A. Babanova, A. V. Soloninin, A. P. Stepanov, A. V. Skripov, Y. Filinchuk. Structural and Dynamical Properties of NaBH4 and KBH4: NMR and Synchrotron X-ray Diraction Studies. J. Phys. Chem. C, 114:37123718, 2010.
[100] E. Kim, R. Kumar, P. F. Weck, A. L. Cornelius, M. Nicol, S. C. Vogel, J. Zhang, M. Hartl, A. C. Stowe, L. Daemen, Y. Zhao. Pressure-Driven Phase Transitions in NaBH4: Theory and Experiments. J. Phys. Chem. B, 111:1387313876, 2007. [101] W. H. Stockmayer, C. C. Stephenson. The Nature of the Gradual Transition in
Sodium Borohydride. J. Chem. Phys., 21:1311, 1953.
[102] C. C. Stephenson, D. W. Rice, W. H. Stockmayer. OrderDisorder Transitions in the Alkali Borohydrides. J. Chem. Phys., 23:1960, 1955.
[103] R. Caputo, A. Tekin. Ab-initio crystalstructureprediction.Acasestudy:NaBH4. J. Solid State Chem., 184:16221630, 2011.
[104] C. M. Araujo, R. Ahuja, A. V. Talyzin, B. Sundqvist. Pressure-induced structural phase transition in NaBH4. Phys. Rev. B., 72:054125, 2005.
[105] F. Yu, J. Sun, R. Tian, G. Ji, W. Zhu. Structural transition of NaBH4 under high pressure: Ab initio calculations. Chem. Phys., 362:135139, 2009.
[106] B. Sundqvist, O. Andersson. Low-temperature phase transformation in NaBH4 under pressure. Phys. Rev. B., 73:092102, 2006.
Literatura
[107] Y. Filinchuk, A. V. Talyzin, D. Chernyshov, V. Dmitriev. High-pressure phase of NaBH4: Crystal structure from synchrotron powder diraction data. Phys. Rev. B., 76:092104, 2007.
[108] A. Remhof, Z. odziana, F. Buchter, P. Martelli, F. Pendolino, O. Friedrichs, A. Züt-tel, J. P. Embs. Rotational Diusion in NaBH4. J. Phys. Chem. C, 113:1683416837, 2009.
[109] N. Verdal, M. R. Hartman, T. Jenkins, D. J. DeVries, J. J. Rush, T. J. Udovic. Reorientational Dynamics of NaBH4 and KBH4. J. Phys. Chem. C, 114:10027 10033, 2010.
[110] O. A. Babanova, A. V. Soloninin, A. V. Skripov, D. B. Ravnsbek, T. R. Jensen, Y. Filinchuk. Reorientational Motion in Alkali-Metal Borohydrides: NMR Data for RbBH4 and CsBH4 and Systematics of the Activation Energy Variations. J. Phys. Chem. C, 115:1030510309, 2011.
[111] A. C. Switendick. Band structure calculations for metal hydrogen systems. Z. Phys. Chem., 117:89112, 1979.
[112] P. Ravindran, P. Vajeeston, R. Vidya, A. Kjekshus, H. Fjellvåg. Violation of the minimum H-H separation rule for metal hydrides. Phys. Rev. Lett., 89:106403, 2002.
[113] K. Shashikala, A. Sathyamoorthy, P. Raj, S.K. Dhar, S.K. Malik. Hydrogen-induced localization of ce-4f electrons in mixed-valent ceniin: Observation of heavy-fermion and magnetically ordered states. J. Alloys Compd., 437:711, 2007.
[114] M. Sato, R.V. Denys, A.B. Riabov, V.A. Yartys. Thermodynamic properties of the reniin hydrides with re= la, pr and nd. J. Alloys Compd., 379:99103, 2005. [115] P. Vajeeston, P. Ravindran, R. Vidya, A. Kjekshus, H. Fjellvåg. Site preference of
hydrogen in metal, alloy and intermetallic frameworks. Europhys. Lett., 72:569575, 2005.
[116] I. I. Bulyk, V. A. Yartys, R. V. Denys, Ya. M. Kalychak, I. R. Harris. Hydrides of the rniin (r=la, ce, nd) intermetallic compounds: crystallographic characterisation and thermal stability. J. Alloys Compd., 284:256261, 1999.
[117] V. A. Yartys, R. V. Denys, B. C. Hauback, H. Fjellvåg, I. I. Bulyk, A. B. Riabov, Ya. M. Kalychak. Short hydrogen-hydrogen separations in novel intermetallic hy-drides, RE3N i3In3D4 (RE=La, Ce and Nd). J. Alloys Compd., 330-332:132140, 2002.
[118] P. Vajeeston, P. Ravindran, R. Vidya, A. Kjekshus, H. Fjellvåg, V. A. Yartys. Short hydrogen-hydrogen separation in RNiInH1.333 (R=La, Ce, Nd). Phys. Rev. B., 67:014101, 2003.
[119] P. Vajeeston, P. Ravindran, H. Fjellvåg, A. Kjekshus. Search for metal hydrides with short hydrogen-hydrogen separation: Ab initio calculations. Phys. Rev. B., 70:014107, 2004.
[120] . Gondek, S. Baran, A. Szytuªa, D. Kaczorowski, J. Hernandez-Velasco. Crystal and magnetic structures of RPdIn (R=Nd, Ho, Er) compounds. J.Magn. Magn. Mater., 285:272278, 2005.
Literatura
[121] . Gondek, K. Ko¹lak, J. Czub, D. Rusinek, A. Szytuªa, A. Hoser. On the verge of short D-D distances in RNiIn deuterides. Intermetallics, 34:2328, 2013.
[122] . Gondek, K. Ko¹lak, J. Czub, J. Przewo¹nik, A. Kupczak, W. Sikora, A. Hoser, O. Prokhnenko, N. Tsapatsaris. Do the RPdIn (R = rare earth) deuterides break the Switendick rule? Acta Materialia, 81:161172, 2014.
WYSTPIENIA KONFERENCYJNE AUTORA
[1k] A. Kupczak, W. Sikora, R. Caputo, A. Tekin. Zastosowanie analizy symetrycznej i symulacji ab-initio do poszukiwania mo»liwych struktur borowodorku magnezu. 54 Kon-wersatorium Krystalogra czne, Wrocªaw 2012. Abstrakt s. 272-273.
[2k] A. Kupczak, W. Sikora, R. Caputo, A. Tekin. Ab-initio crystal structure prediction by combining symmetry analysis representations and total energy calculations : an insight into the structure of Mg(BH4)2. C-MAC Days, Kraków 2012. Proceedings, Wydawnictwo Naukowe AKAPIT, 2012. s. 26.
[3k] A. Kupczak. Symmetry relations between dierent structural representations of ma-gnesium borohydride. Proceedings of the ISD workshops, Szczyrk 2013. FPACS AGH UST, 2013. s. 227229.
[4k] A. Kupczak, W. Sikora, R. Caputo, A. Tekin. Ab-initio crystal structure prediction by combining symmetry analysis representations and total energy calculations : a case study Mg(BH4)2. MH2012 : international symposium on Metal-Hydrogen systems fun-damentals and applications, Japonia, Kyoto 2012. Abstrakt s. 82.
[5k] A. Kupczak, W. Sikora, L. Pytlik. Tensor momentu bezwªadno±ci jako narz¦dzie do poszukiwania preferowanych osi obrotu klastrów w krysztaªach. 55 Konwersatorium