Wskazanie możliwości likwidacji i minimalizacji zagrożeń środowiska

Walory przyrodnicze obszaru opracowania, ze względu na ich atrakcyjność i wyjątkowość oraz ustanowione w jego obrębie powierzchniowe formy ochrony przyrody, zostały dobrze rozpoznane. Podobnie zidentyfikowano problemy ochrony przyrody i funkcjonowania środowiska w tym terenie, co pozwoliło na sprecyzowanie licznych zaleceń mających na celu minimalizację i/lub likwidację zagrożeń środowiska przyrodniczego. Wśród zaleceń, które mogłyby wpłynąć na utrzymanie kompleksu w należytym stanie ochrony jest przede wszystkim ograniczenie presji zabudowy i grodzenia posesji, modyfikacji stosunków wodnych, przesuszenia, a także ograniczenie sukcesji roślinnej i wprowadzenie zabiegów ochrony czynnej polegającej na okresowym wykaszaniu terenów niewykorzystywanych w celach rolniczych [11]. Wśród możliwości likwidacji i minimalizacji zagrożeń środowiska przyrodniczego obszaru wskazać należy również uregulowanie kwestii użytkowania obszaru, zwłaszcza powodujące rozjeżdżanie cennych zbiorowisk roślinnych i płoszenie zwierząt (quady, motocrossy, samochody terenowe) [11, 26, 62].

Działania mające na celu likwidację i/lub minimalizację zagrożeń środowiska przyrodniczego są w obszarze opracowania bardzo zróżnicowane – od ponadlokalnych np.:

związanych z zachowaniem powiązań ekologicznych z doliną Wisły, aż po mikroskalę – np.:

zabiegi dotyczące konkretnych płatów zbiorowisk, od organizacyjno-prawnych dotyczących zasad użytkowania terenu, po planowanie przestrzenne np.: w kwestii ochrony przed zabudową; w dużej mierze dotyczą działań pozaplanistycznych. W poniższej tabeli zestawiono najistotniejsze dla całego obszaru opracowania, a w szczególności dla terenów najcenniejszych przyrodniczo, zagrożenia środowiska oraz możliwości ich likwidacji i minimalizacji. Z uwagi na złożoność kompleksu siedlisk wybrane zagrożenia i ewentualne możliwości ich likwidacji i minimalizacji dotyczyć mogą wybranych części obszaru lub jego elementów.

Tab. 18 Wybrane możliwości likwidacji i minimalizacji najistotniejszych zagrożeń środowiska przyrodniczego w obszarze opracowania (z wykorzystaniem dostępnych opracowań: [3,11, 26, 62])

ZAGROŻENIE MOŻLIWOŚCI LIKWIDACJI I MINIMALIZACJI Zarastanie siedlisk łąkowych, sukcesja

w kierunku zadrzewień lub trzcinowisk:

 spadek różnorodności biotycznej roślin i związanych gatunków zwierząt – zmiana składu gatunkowego,

 utrata siedlisk chronionych gatunków motyli, co mogłoby prowadzić do wyginięcia ich populacji na analizowanym terenie,

Działania minimalizujące:

 koszenie siedlisk łąkowych –najwłaściwszym terminem jest druga połowa września i pierwsza połowa października, pozwala to występującym tu roślinom na zawiązanie owoców i rozsianie nasion, a gąsienicom modraszków na opuszczenie roślin wierzb: szarej i rokity oraz pojedynczych drzew lub grup drzew – brzóz, olch i osik. Zakres wycinki drzew i krzewów powinien być każdorazowo ustalany z ekspertem botanikiem, znającym specyfikę omawianego obszaru;

 ochrona obszaru przed obniżeniem poziomu wód gruntowych, poprzez powstrzymanie odpływu wód z obszaru, np. poprzez likwidację czynnych rowów melioracyjnych, osuszających przedmiotowy teren (budowa zastawek drewnianych, piętrzących wody gruntowe; zamulenie rowów).

 monitoring poziomu uwilgotnienia terenu (równocześnie z monitoringiem stanowisk chronionych gatunków roślin i motyli);

 należy zachować mozaikę siedlisk, zabezpieczyć łąki przed nadmiernym zarastaniem trzciną,

 poszerzenie obszaru chronionego (por. rozdz. 5.2) i wprowadzenie zabiegów ochrony czynnej;

MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO obszaru „OBSZAR ŁĄKOWY – REJON ULICY TYNIECKIEJ”

 utrata siedlisk chronionych gatunków.

Działania minimalizujące:

 konieczne jest powstrzymanie jej dalszego rozprzestrzeniania i usunięcie z zajętych już siedlisk,

 użytkowanie ekstensywne – koszenie łąk,

 utrzymanie użytkowania terenów rolniczych,

 ograniczenie możliwości nadsypywania terenu na całym obszarze opracowania – miejsca takie są szczególnie podatne na rozprzestrzenianie gatunków inwazyjnych, w szczególności nawłoci.

Niekorzystne zmiany stosunków wodnych, przesuszenie terenu:

 presja zabudowy,

 utrata siedlisk uzależnionych od wysokiego stanu wody (utrzymującego się przynajmniej okresowo);

 utrata siedlisk chronionych gatunków (w tym motyli);

 znaczące zmniejszenie różnorodności gatunkowej

 obniżenie walorów przyrodniczych

Działania minimalizujące:

 niedopuszczanie do realizacji przedsięwzięć mogących skutkować pogorszeniem stosunków wodnych w obszarze, w szczególności dotyczy to urządzeń melioracyjnych oraz zabudowy w obrębie lub bezpośrednim sąsiedztwie siedlisk

hydrogenicznych (głębokie wykopy, drenaż terenu, studnie chłonne)

 ochrona przed zabudową w obrębie obszaru opracowania, a także poza jego granicami,

 ochrona przed zasypywaniem zbiorników wodnych i nadsypywaniem terenu,

 utrata siedlisk przyrodniczych, w tym rzadkich gatunków chronionych,

 zmiana stosunków wodnych

 izolacja terenu, ograniczenie dróg migracji gatunków, niekorzystne

 ochrona przed zabudową – dotyczy niemal całego obszaru opracowania i jego otoczenia, zarówno ze względu na występowanie cennych siedlisk roślinnych i miejsc bytowania licznych gatunków chronionych, jak i obszarów objętych ochroną.

Mieści w sobie zarówno ochronę siedlisk jak i korytarzy ekologicznych, a także pośrednio stosunków wodnych – ogranicza się potencjalnie znaczące zmiany,

 przeznaczenie w miejscowym planie

zagospodarowania przestrzennego odpowiednie do pożądanego stanu środowiska,

 niezbędne jest utrzymanie łączności we wszystkich kierunkach, w tym z doliną Wisły i ograniczenie możliwości zabudowy i szczelnego grodzenia posesji zwłaszcza w rejonie ul. Tynieckiej

 w celu utrzymania powiazań ekologicznych obszaru łąk z terenami sąsiednimi, ograniczeniu możliwości izolacji najcenniejszych obiektów, konieczne jest uwzględnienie w planach miejscowych (na obszarze opracowania i w jego otoczeniu) korytarzy

ekologicznych, poprzez przeznaczenie pod tereny zieleni, a także odpowiednie ustalenia w zakresie możliwości i sposobu lokalizacji ogrodzeń (uchwała krajobrazowa),

ZAGROŻENIE MOŻLIWOŚCI LIKWIDACJI I MINIMALIZACJI Nadmierna penetracja terenu

chronionego przez ludzi i psy:

 płoszenie zwierząt przez wolno biegające psy, hałas, puszczanie urządzeń zdalnie sterowanych,

 ograniczenie gniazdowania i zagrożenie utratą lęgów,

 eliminacja wrażliwych gatunków,

 zniszczenia części roślin pokarmowych motyli.

Rozjeżdzanie eutroficznej młaki niskoturzycowej u podnóża Górki Pychowickiej

 dewastacja pokrywy roślinnej i wierzchnich warstw torfu,

 niszczenie stanowisk chronionych gatunków roślin

Działania minimalizujące:

 wydzielenie stref o ograniczonym dostępie,

 trzymanie psów na smyczy,

 zakaz puszczania sterowanych droga radiową urządzeń latających,

 oznaczenia informujące o zakazie schodzenia ze ścieżki,

 kontrola Straży Miejskiej.

Wypalanie traw:

 niszczenie zimujących w ziemi motyli i ich roślin pokarmowych,