Wygaśnięcie prawa prokuratora do wniesienia skargi

1. W świetle dyspozycji art. 17 § 1 pkt 7 KPK zasadnicze znaczenie – z punktu widzenia ujemnych przesłanek proceso-wych w postaci powagi rzeczy osądzonej i zawisłości sprawy – ma procesowe pojawienie się w postępowaniu osoby podej-rzanego w rozumieniu art. 71 § 1 KPK, i dopiero od tego mo-mentu powstaje również procesowa przeszkoda do wszczęcia i prowadzenia innego postępowania o ten sam czyn i przeciwko temu samemu oskarżonemu. Samo wszczęcie postępowania w sprawie, a następnie umorzenie go po przeprowadzeniu czynności niewykraczających poza fazę in rem, których wyni-ki nie stwarzały jeszcze przesłanek do postawienia zarzutów konkretnej osobie, nie powoduje stanu powagi rzeczy osądzo-nej. Postępowanie umorzone w tym stadium może bowiem zostać podjęte w każdym czasie, co wprost wynika z dyspozycji art. 327 § 1 KPK.

2. Norma ustawowa regulująca zasady powrotu do postę-powania prawomocnie umorzonego w fazie in rem jest bardzo wyraźna i nie pozostawia w tym względzie żadnych wątpli-wości. Jedyną przewidzianą przez ustawę formą ponownego otwarcia tak umorzonego procesu – jest wydanie postanowienia o podjęciu na nowo takiego postępowania przez prokuratora (art. 327 § 1 KPK).

3. Po prawomocnym umorzeniu postępowania przygoto-wawczego prokurator – bez zastosowania instytucji przewi-dzianych w art. 327 § 1 i 2 KPK oraz art. 328 KPK – nie dys-ponuje prawem do skargi publicznej i nie może go odzyskać w sposób dorozumiany w drodze kontynuowania czynności procesowych w ramach dotychczasowego postępowania lub ich przeprowadzenia w innym postępowaniu. W sytuacji, gdy brak jest decyzji procesowej stosownej do stadium, w którym wcześniej umorzono postępowanie, a przewidzianej w ww.

przepisach, wniesiony przez prokuratora akt oskarżenia trzeba traktować jako pochodzący od osoby, która skutecznie wyzbyła się swego uprawnienia. Prawo do skargi, z której oskarżyciel

przecież zrezygnował, nie zostało bowiem odzyskane w sposób przewidziany przez procedurę. Są zatem podstawy do przyjęcia, że brak tego rodzaju stanowi jedną z ujemnych przesłanek procesowych, np. wymienioną w art. 17 § 1 pkt 9 KPK.

Wyrok SN z 9.10.2008 r. V KK 252/08, OSNwSK 2008, Nr 1, poz. 1992

Sentencja

Sąd Najwyższy w sprawie S.M. oskarżonego z art. 286 § 1 KK po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie w dniu 9.10.2008 r.

kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na niekorzyść oskarżonego PR V 860–136/08 od wyroku Sądu Okręgowego w W. z 29.1.2008 r., sygn. akt IV Ka 805/07, zmieniającego wy-rok Sądu Rejonowego dla W. – Ś. z 18.1.2007 r., sygn. akt II K 964/03,

uchyla wyrok Sądu Okręgowego w W. z 29.1.2008 r., sygn.

akt IV Ka 805/07, w zaskarżonej części i sprawę w tym za-kresie przekazuje ww. Sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Z uzasadnienia faktycznego

Sąd Rejonowy dla W. wyrokiem z 18.1.2007 r., sygn. akt II K 964/03, uznał S.M. m.in. za winnego popełnienia czynów opi-sanych w punkcie IV i V części wstępnej wyroku, przyjmując, iż stanowią one ciąg przestępstw z art. 286 § 1 KK w zw. z art. 91

§ 1 KK.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego S.M., który zarzucił Sądowi I instancji m.in. obrazę przepisu prawa procesowego, tj. art. 17 § 1 pkt 7 KPK, stanowiącą bezwzględną przyczynę odwoławczą, wyrażającą się w prowadzeniu postępo-wania karnego i wydaniu wyroku co do czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku, mimo że postanowieniem Prokuratury Rejonowej dla W. z 29.6.2001 r., sygn. akt Ds. 1079/01, postę-powanie karne przeciwko S.M. o ten czyn zostało prawomocnie umorzone.

Sąd Okręgowy w W. wyrokiem z 29.1.2008 r., sygn. akt IV Ka 805/07, m.in.: zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 414 § 1 KPK w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 KPK

umorzył postępowanie karne co do czynu opisanego w pkt IV części wstępnej zaskarżonego wyroku.

Prokurator Generalny wniósł kasację od tego wyroku, zaskar-żając go w części dotyczącej umorzenia na podstawie art. 414

§ 1 KPK w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 KPK postępowania karnego co do czynu oskarżonego S.M. opisanego w pkt IV części wstęp-nej wyroku Sądu Rejonowego, to jest czynu popełnionego na szkodę W.J.

Na zasadzie art. 523 § 1 KPK, art. 526 § 1 KPK oraz art. 537

§ 1 i 2 KPK Autor kasacji zarzucił wyrokowi Sądu odwoławczego rażące i mające wpływ na treść orzeczenia naruszenie art. 17 § 1 pkt 7 KPK, polegające na błędnym uznaniu, że w odniesieniu do czynu oskarżonego S.M. z art. 286 § 1 KK – opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku Sądu Rejonowego dla W., sygn. akt II K 964/03, popełnionego na szkodę W.J. – zaistniała określona w tym przepisie ujemna przesłanka procesowa, podczas gdy uprzednie umorzenie dochodzenia o ten czyn wobec niestwier-dzenia przestępstwa, w sprawie sygn. Ds. 1079/01 Prokuratury Rejonowej dla W., w której S.M. nie przedstawiono zarzutu jego popełnienia, ani nie przesłuchano go w charakterze podejrzane-go, nie spowodowało stanu powagi rzeczy osądzonej.

W konkluzji nadzwyczajnego środka zaskarżenia sformuło-wany został wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania w po-stępowaniu odwoławczym.

W motywach kasacji przytoczono ustalenia Sądu Okręgowe-go, z których wynikało, że w sprawie Ds. 1079/01 Prokuratury Rejonowej dla W. w dniu 3.2.2001 r. wpłynęło doniesienie W.J.

dotyczące popełnienia przez S.M. przestępstwa polegającego na niezrealizowaniu obietnicy sprzedaży lokalu mieszkalnego i przy-właszczenia kwoty 35 000 zł. W sprawie tej w dniu 19.3.2002 r.

wszczęte zostało dochodzenie o czyn z art. 286 § 1 KK. Posta-nowieniem z 29.6.2001 r. dochodzenie w sprawie wyłudzenia pieniędzy w okresie od 29.6 do 5.7.2000 r. przez S.M. na szkodę W.J. o łącznej wartości 35 000 zł, tj. o czyn z art. 286 § 1 KK, zo-stało umorzone wobec niestwierdzenia zaistnienia przestępstwa.

Decyzja ta uprawomocniła się w dniu 26.3.2002 r.

Z akt wymienionej sprawy wyłączono do odrębnego postę-powania materiały dotyczące wyłudzenia pieniędzy na szkodę K. i C.M. i dołączono je do dochodzenia sygn. Ds. 3910/01 pro-wadzonego przez Prokuraturę Rejonową dla W. przeciwko D.R., A.R. i S.M.

W trakcie dalszego postępowania w tej sprawie S.M. przed-stawiono m.in. zarzut doprowadzenia W.J. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 35 000 zł, pomimo tego, że prawomocnie umorzone dochodzenie w sprawie sygn.

Ds. 1079/01 Prokuratury Rejonowej dla W. nie zostało podjęte na nowo w oparciu o przepis art. 327 § 1 KPK.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż w tej sytuacji apelacja obrońcy oskarżonego słusznie zarzucała odnośnie czynu zarzucanego oskar-żonemu w pkt IV części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku, iż Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy art. 17 § 1 pkt 7 KPK, albowiem wydał wyrok skazujący, mimo iż postępowanie karne w tej sprawie zostało prawomocnie umorzone postanowieniem Prokuratury Re-jonowej dla W. z 29.6.2001 r., sygn. Ds. 1079/01, i w konsekwencji tego postępowanie karne co do tego czynu umorzył na podstawie art. 414 § 1 KPK w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 KPK.

Z uzasadnienia prawnego

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Zarzut obrazy art. 17 § 1 pkt 7 KPK podniesiony w kasacji Prokuratora Generalnego okazał się zasadny, a wniosek o uchy-lenie wyroku Sądu Okręgowego w W. z 29.1.2008 r., sygn. akt IV Ka 805/07 – w zaskarżonej części zasługiwał na uwzględnienie.

W świetle okoliczności ustalonych w tej sprawie nie było podstaw do przyjęcia, że w odniesieniu do czynu popełnionego na szko-dę W.J., a opisanego w pkt IV wyroku Sądu I instancji, zachodzi którakolwiek z ujemnych przesłanek procesowych wymienionych w art. 17 § 1 pkt 7 KPK. Powołany przepis przewiduje dwie sytu-acje, w których prowadzenie postępowania jest niedopuszczalne:

pierwsza z nich związana jest z powagą rzeczy osądzonej, tj. ist-nieniem wcześniejszego prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie wszczęte o ten sam czyn i skierowanego przeciwko tej samej osobie (res iudicata), druga – wiąże się z wcześniejszym

wszczęciem przeciwko tej samej osobie innego postępowania o ten sam czyn, które to postępowanie nadal się toczy (zawisłość sprawy). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy w W. powołał się na przesłankę pierwszą, uznając, że prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania w sprawie Ds. 1079/01 Prokuratury Rejonowej W. o czyn popełniony na szkodę W.J. stworzyło stan rzeczy osądzonej przewidziany w art. 17 § 1 pkt 7 KPK. Jednak dla skutecznego powołania się na tę przeszkodę procesową niezbęd-ne jest prawidłowe wykazanie, że przedmiotowe postępowanie dotyczy tego samego czynu oraz jest skierowane przeciwko tej samej osobie, co do której wcześniej prowadzone postępowanie – zostało prawomocnie zakończone. Tymczasem istnienia tego drugiego elementu Sąd Okręgowy nie wykazał w swoim rozumo-waniu. Nie pozwalał na to zresztą obiektywny stan rzeczy, albo-wiem postępowanie w sprawie Prokuratury Rejonowej W., sygn.

akt Ds. 1079/01, nigdy nie weszło w fazę ad personam. Analiza akt tej sprawy wskazuje, że wprawdzie wszczynając postępowanie, wymieniono S.M. jako stronę transakcji, ale w tym postępowaniu nigdy nie postawiono zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 286

§ 1 KK ani nie przesłuchano S.M. w charakterze podejrzanego.

Co więcej, poza odebraniem zeznań od obu stron umowy, nie przeprowadzono takich czynności, które dawałyby podstawy do przyjęcia, że należało przedstawić S.M. zarzut popełnienia prze-stępstwa. Wręcz przeciwnie, ówczesny stan sprawy – w ocenie oskarżyciela publicznego – uzasadniał uznanie, że czynu zabro-nionego nie popełniono, czemu dał wyraz, umarzając postępo-wanie z tego właśnie powodu. Skoro zatem w świetle dyspozycji art. 17 § 1 pkt 7 KPK zasadnicze znaczenie – z punktu widze-nia ujemnych przesłanek procesowych w postaci powagi rzeczy osądzonej i zawisłości sprawy – ma procesowe pojawienie się w postępowaniu osoby podejrzanego w rozumieniu art. 71 § 1 KPK, to dopiero od tego momentu powstaje również procesowa przeszkoda do wszczęcia i prowadzenia innego postępowania o ten sam czyn i przeciwko temu samemu oskarżonemu. Samo wszczęcie postępowania w sprawie, a następnie umorzenie go po przeprowadzeniu czynności niewykraczających poza fazę in rem, których wyniki nie stwarzały jeszcze przesłanek do postawienia

zarzutów konkretnej osobie, nie powoduje stanu powagi rzeczy osądzonej. Postępowanie umorzone w tym stadium może bowiem zostać podjęte w każdym czasie, co wprost wynika z dyspozycji art. 327 § 1 KPK.

W przeciwieństwie do poglądu wyrażonego przez Prokura-tora Generalnego w pisemnych motywach skargi kasacyjnej – Sąd Najwyższy nie podziela natomiast przekonania, że w tej sprawie brak postanowienia prokuratora o podjęciu na nowo dochodzenia o sygnaturze Ds. 1079/01 Prokuratury Rejonowej W. umorzonego w fazie in rem – jest nieistotnym uchybieniem, które zostało konwalidowane w wyniku podjęcia – w toku innego przecież postępowania – czynności procesowych w stosunku do S.M., które zmieniły jego rolę procesową, nadając mu najpierw status podejrzanego, a następnie oskarżonego. Zupełnie nie do przyjęcia jest teza, że w istniejącej sytuacji procesowej o podjęciu na nowo umorzonego postępowania decyduje już sama intencja prokuratora, który dał jej wyraz, oskarżając S.M. o popełnienie czynu, co do którego postępowanie w sprawie zostało wcześniej prawomocnie umorzone. Wbrew przekonaniu skarżącego pod-jęcie postępowania przygotowawczego na nowo nie następuje ani w wyniku czynności przedstawienia podejrzanemu zarzutu i przesłuchania go w charakterze podejrzanego, ani w wyniku samych intencji prokuratora wyrażających się wniesieniem aktu oskarżenia. Jedyną przewidzianą przez ustawę formą ponownego otwarcia tak umorzonego procesu – jest wydanie postanowienia o podjęciu na nowo takiego postępowania przez prokuratora (art. 327 § 1 KPK).

Przypomnieć w tym momencie należy, że zgodnie z poglą-dami wyrażonymi w orzecznictwie, umorzenie postępowania w sprawie z oskarżenia publicznego powoduje określony skutek procesowy w postaci wygaśnięcia skargi publicznej. Dochodzi do niej w wyniku prawomocnego umorzenia dochodzenia lub śledztwa, co oznacza, że po takim umorzeniu oskarżyciel publicz-ny nie może skutecznie wnieść skargi (aktu oskarżenia), utracił bowiem przez swą wcześniejszą decyzję owo uprawnienie (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 26.9.2002 r., I KZP 23/02, OSNKW 2002, Nr 11–12, poz. 98).

W świetle powyższego zapatrywania stwierdzić trzeba, że po prawomocnym umorzeniu postępowania w fazie in rem akcja publiczna może odżyć w sposób procesowo poprawny i skutecz-ny jedynie przy zachowaniu warunków i wymagań określoskutecz-nych w ustawie. Przepis art. 327 § 1 KPK jednoznacznie stwierdza, że przy spełnieniu przewidzianych tam przesłanek podjęcie po-stępowania na nowo następuje „na mocy postanowienia pro-kuratora”. Wyraźnie został zatem wskazany organ uprawniony do wydania takiej decyzji procesowej, jak również określono jej treść i formę.

Nie ma dostatecznych argumentów do przyjęcia, że skarga publiczna może odżyć bez zachowania tych reguł, bądź też w ja-kiś inny, mniej lub bardziej dorozumiany sposób. Takie podejście prowadziłoby bowiem wprost do zanegowania procesowego znaczenia postanowienia o umorzeniu postępowania w fazie in rem, z czym zgodzić się niepodobna.

Aprobatę dla takiego stanowiska wyrażono także w piśmienni-ctwie, stwierdzając, że postanowienie o umorzeniu postępowania przygotowawczego powoduje wygaśnięcie prawa oskarżyciela publicznego do oskarżania, czyli „tzw. konsumpcję przez niego skargi publicznej, której odzyskanie jest możliwe jedynie poprzez instytucje wskazane w art. 327 § 1 i 2 KPK oraz art. 328 KPK”

(por. T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 715).

Zatem w sytuacji, gdy prawomocne umorzenie postępowania przygotowawczego znajdującego się w fazie in rem doprowadziło do wygaśnięcia skargi publicznej, a nie zastosowano instytu-cji procesowych pozwalających na jej odzyskanie, prokurator nie dysponuje prawem do oskarżania. Wprawdzie w sprawach z oskarżenia publicznego jest on z mocy prawa uprawniony do wnoszenia i popierania skargi, ale właśnie prawomocne umo-rzenie postępowania było wyrazem rezygnacji z tego uprawnie-nia. Innymi słowy, po prawomocnym umorzeniu postępowania przygotowawczego prokurator – bez zastosowania instytucji przewidzianych w art. 327 § 1 i 2 KPK oraz art. 328 KPK – nie dysponuje prawem do skargi publicznej i nie może go odzyskać w sposób dorozumiany w drodze kontynuowania czynności

pro-cesowych w ramach dotychczasowego postępowania lub ich przeprowadzenia w innym postępowaniu. Są zatem podstawy do przyjęcia, że brak tego rodzaju stanowi jedną z ujemnych przesłanek procesowych (chociaż inną, niż przyjął w tej sprawie sąd odwoławczy), np. wymienioną w art. 17 § 1 pkt 9 KPK.

Można także rozważać, czy brak postanowienia o jego podję-ciu na nowo nie stanowi innej okoliczności wyłączającej ściganie – art. 17 § 1 pkt 11 KPK. W istocie bowiem dochodzi do sytuacji, gdy mimo braku podważenia w sposób prawem przewidziany prawomocnej decyzji kończącej postępowanie karne jest ono kontynuowane, choć ustawa wymaga wcześniejszego wzruszenia takiego orzeczenia w przewidzianej formie.

Podkreślić jednak należy, że między skutkami wynikającymi z przesłanki powagi rzeczy osądzonej, na którą powołał się sąd odwoławczy w tej sprawie, a przesłankami sformułowanymi w art. 17 § 1 pkt 9 KPK oraz ewentualnie art. 17 § 1 pkt 11 KPK w zw. z art. 327 § 1 KPK istnieje zasadnicza różnica. Ujemna przesłanka procesowa określona w art. 17 § 1 pkt 7 KPK ma charakter trwały i jej rzeczywiste wystąpienie w sprawie sku-tecznie blokuje dalsze działania procesowe. Natomiast pozostałe wskazane wyżej przesłanki nie muszą mieć takiego charakteru.

Skoro procedura, m.in. w art. 327 § 1 KPK, przewiduje drogę odzyskania prawa do skargi przez oskarżyciela publicznego, to oznacza, że traktuje to jako brak usuwalny, zwłaszcza że po-stępowanie umorzone w sprawie może być podjęte w każdym czasie do momentu, dopóki nie upłynął termin przedawnienia karalności, a decyzja ta leży zawsze w gestii prokuratora¹⁴³. 1. W jakich sytuacjach można przywołać ujemne przesłanki

procesowe określone w przepisie art. 17 § 1 pkt 7 KPK?

2. Czy w realiach omawianej sprawy uprzednie umorzenie postępowania przez prokuratora aktualizowało występo-wanie ujemnej przesłanki procesowej określonej w art. 17

§ 1 pkt 7 KPK?

143 Porównaj: T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 716; podobnie: P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego.

Komentarz, Warszawa 2004, t. I, s. 146.

3. Czy brak decyzji prokuratora o podjęciu postępowania w sprawie, w której wydano prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania, może być konwalidowany przez podjęcie czynności procesowych wobec podmiotu odpowie-dzialności karnej?

Ad 1. Zgodnie z treścią art. 17 § 1 pkt 7 KPK nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomoc-nie zakończone albo wcześprawomoc-niej wszczęte toczy się. Wymieniony przepis obejmuje dwie przesłanki o charakterze procesowym uniemożliwiające wszczęcie, względnie kontynuowanie postę-powania: powagę rzeczy osądzonej (res iudicata) oraz zawisłość sprawy (lis pendens).

Stan rzeczy osądzonej ma miejsce wtedy, gdy uprzednio w tej samej sprawie zapadło prawomocne rozstrzygnięcie kończące postępowanie. Warunkiem powołania się na stan rzeczy osą-dzonej jest okoliczność, by postępowanie uprzednio zakończone dotyczyło tej samej osoby (zgodność podmiotowa) i prowadzo-ne było o ten sam czyn (zgodność przedmiotowa). Punktem odniesienia dla oceny tożsamości postępowania jest to samo zdarzenie traktowane jako czyn wyczerpujący znamiona prze-stępstwa. Ewentualna odmienna ocena prawna wyrażająca się w zmienionej kwalifikacji prawnej tego samego czynu nie otwiera drogi do zainicjowania ponownego postępowania.

Stan rzeczy osądzonej zachodzi również, gdy przedmiot postępowania jest częścią przedmiotu osądzonego w sprawie uprzednio zakończonej¹⁴⁴.

Mimo oczywistości funkcjonowania tej ujemnej przesłanki procesowej jej aksjologicznego uzasadnienia upatruje się w po-trzebie zapewnienia stabilności prawa¹⁴⁵.

Zawisłość sprawy oznacza sytuację procesową, w której występuje zakaz wszczynania oraz nakaz umorzenia

postępo-144 Porównaj: wyr. SN z 4.2.2002 r., II KKN 221/01, Prok. i Pr. – wkł. 2002, Nr 10, poz. 5;

wyr. SN z 5.1.2001 r., V KKN 504/00, OSNKW 2001, Nr 7–8, poz. 57.

145 T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003, komentarz do art. 17 KPK.

wania wobec toczenia się postępowania wcześniej wszczętego co do tego samego czynu tej samej osoby. Analogicznie jak w przypadku stanu rzeczy osądzonej warunkiem wystąpienia omawianej przesłanki jest łączność podmiotowo-przedmiotowa postępowania.

Zawisłość sprawy mimo podobieństwa do stanu rzeczy osą-dzonej jako przesłanka umorzenia postępowania, względnie odmowy jego wszczęcia, posiada odmienne uzasadnienie jej wprowadzenia. Mianowicie oskarżyciel dysponuje możliwością wniesienia do sądu jedynie jeden raz skargi o ten sam czyn wobec tej samej osoby. W związku z tym może zainicjować tylko jedno postępowanie, które wyczerpuje jego prawo do wniesienia oskarżenia. W konsekwencji kłóciłoby się z zasadami ekonomi-ki procesowej, a także względami racjonalnego postępowania inicjowanie więcej niż jednego postępowania w sprawie o ten sam czyn tej samej osoby¹⁴⁶.

Ujemne przesłanki procesowe w postaci stanu rzeczy osą-dzonej, a także zawisłości sprawy mogą wystąpić, jak również ujawnić się na różnych etapach postępowania, także w postę-powaniu sądowym na jego etapie odwoławczym.

Ujawnienie tych ujemnych przesłanek procesowych na etapie postępowania odwoławczego wywołuje zróżnicowane konse-kwencje. Uchybienie przesłance – rzeczy osądzonej – stanowi bez-względną przyczynę odwoławczą określoną w przepisie art. 439

§ 1 pkt 8 KPK. Odmienny skutek wywołuje natomiast naruszenie przesłanki – zawisłości sprawy – które stanowi względny po-wód odwoławczy mieszczący się w katalogu naruszeń zawartych w przepisie art. 438 pkt 2 KPK. Należy zauważyć, że w poprzed-nio obowiązującym Kodeksie postępowania karnego z 1969 r.

zarówno zawisłość sprawy, jak i stan rzeczy osądzonej stanowiły bezwzględną podstawę odwoławczą – art. 388 pkt 4.

Wystąpienie ujemnej przesłanki w postaci rzeczy osądzonej jest możliwe wyłącznie w przypadku wszczęcia i prowadzenia innego postępowania o ten sam czyn, i to przeciwko tej samej osobie. Przez ten sam czyn należy rozumieć to samo zdarzenie

146 J. Grajewski [w:] J. Grajewski (red.), J.K. Paprzycki, S. Steinborn, Komentarz aktualizo-wany…, op. cit., LEX 2012, komentarz aktualizowany do art. 17 KPK.

faktyczne, które było uprzednio przedmiotem osądu, bez względu na jego kwalifikację prawną. Przyjęcie odmiennej kwalifikacji prawnej tego samego czynu w żadnym razie nie otwiera drogi do ponownego prowadzenia postępowania przeciwko tej samej osobie. Dla przyjęcia tożsamości czynu obojętne są różnice w jego opisie, jeżeli konkretne okoliczności dotyczące identyczności przedmiotu przestępstwa, przedmiotu czynności wykonawczej, a także dodatkowo miejsca, czasu i okoliczności jego popełnienia wskazują na zachowanie tej tożsamości.

Ad 2. Ocena słuszności rozstrzygnięcia sądu, który umorzył postępowanie na podstawie art. 414 § 1 w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 KPK, wymaga ustalenia zakresu, podmiotu, a także sposo-bu zakończenia postępowania uprzednio prowadzonego przez prokuratora.

Okolicznością bezsporną było to, że prokurator zakończył postępowanie wydaniem postanowienia o umorzeniu postępo-wania, nie przedstawiając w jego toku żadnej osobie zarzutu popełnienia przestępstwa.

Postępowanie zostało umorzone na podstawie przepisu art. 17 § 1 pkt 1 KPK, a jako przyczynę tej decyzji wskazano, że

„czynu nie popełniono”.

Osoba, która w postępowaniu umorzonym przez sąd posia-dała status oskarżonego, w postępowaniu umorzonym przez prokuratora występowała w charakterze świadka.

Postępowanie umorzone przez prokuratora nigdy nie weszło w fazę in personam.

Występowanie ewentualnej przesłanki umorzenia postępo-wania wymaga ustalenia łączności podmiotowo-przedmiotowej postępowania prokuratorskiego i sądowego. Niewątpliwie zakres podmiotowy postępowania pokrywał się, jednak zauważyć

Występowanie ewentualnej przesłanki umorzenia postępo-wania wymaga ustalenia łączności podmiotowo-przedmiotowej postępowania prokuratorskiego i sądowego. Niewątpliwie zakres podmiotowy postępowania pokrywał się, jednak zauważyć