Wybory rozpoczęły się o godzinie 6:00 i trwały do godz. 20:20. Pierwotnie, głosowanie, zarazem cisza wyborcza miały zakończyć się o 20:00. Jednak w jed-nej z obwodowych komisji wyborczych, w Pile, głosowanie rozpoczęło się z dwu-godzinnym opóźnieniem z powodu uszkodzenia pieczęci do stemplowania kart do głosowania. W związku z czym Państwowa Komisja Wyborcza podjęła decy-zję o przedłużeniu głosowania w tej komisji o 20 minut. Natomiast w Warszawie, Gdańsku i Poznaniu w kilku komisjach zabrakło kart do głosowania. Cisza wy-borcza została przedłużona do 21:00, a potem, do godziny 22.55.
83 W. Kochanowicz, W. Szacki, op. cit.
84 P. Pacewicz, Władza ucieka PiS-owi, „Gazeta Wyborcza”, 18 października 2007.
Piotr Borowiec
Tabela 4. Wyniki wyborów do Sejmu RP – 2007
Komitet
Wyborczy Głosy (zmiana do 2005)Punkty proc.
Mandaty (zmiana do 2005) % manda-tów Platforma Obywatelska RP 6 701 010 41,51% +17,37% 209 +76 45,43% Prawo i Sprawiedliwość 5 183 477 32,11% +5,12% 166 +11 36,09% Lewica i Demokraci 2 122 981 13,15% +1,84% 53 -2 11,52% Polskie Stronnictwo Ludowe 1 437 638 8,91% +1,95% 31 +6 6,74% Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 247 335 1,53% -9,86% - -56 -Liga Polskich Rodzin 209 171 1,30% -6,67% - -34 -Polska Partia Pracy 160 476 0,99% +0,22% - - -Partia Kobiet 45 121 0,28% - - - -Mniejszość Niemiecka 32 462 0,20% 0,07% 1 -1 0,2% Samoobrona Patriotyczna 2531 0,02% - - - -Razem 16 333 874 100,0% - 460 - 100,0%
Źródło: opracowane na podstawie danych PKW. Państwowa Komisja Wyborcza, www.wybo-ry2007.pkw.gov.pl
Uwarunkowania, przebieg i wyniki wyborów…
Rysunek 1. Rozkład mandatów w Sejmie
Tabela 5. Wyniki do Senatu RP
Komitet Wyborczy Mandaty (zmiana do 2005)
Platforma Obywatelska RP 60 +26
Prawo i Sprawiedliwość 39 -10
Cimoszewicz do Senatu 1
-Razem 100
-Frekwencja 53,88%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza, www.wybory2007.pkw.gov.pl
Wyniki wyborów zdecydowanie wskazują, że PO i PiS doprowadziły do po-działu polskiej sceny politycznej między siebie. Spowodowały też całkowite wy-eliminowanie dwóch populistycznych ugrupowań (LPR, Samoobrona) oraz osłabiły zdecydowanie środowiska lewicowe (LiD).
Zgodnie z ofi cjalnymi wynikami wyborów opublikowanymi przez Państwową Komisję Wyborczą frekwencja wyborcza wyniosła 53,88%, co było najwyższym wynikiem w polskich wyborach parlamentarnych po 1989 roku. W poprzednich wyborach parlamentarnych frekwencja była niższa o 13,13 punktów procentowych i wyniosła 40,57%. Frekwencja w miastach wyniosła 58,8%, a na wsi 45,3%. We wszystkich miastach powyżej 250 000 mieszkańców frekwencja przekroczyła 60%. Najwyższą frekwencję zanotowano w głosowaniu za granicą: 78,26%,a w Polsce – w gminie Michałowice 73,67%. Niewiele niższa była frekwencja w Warszawie: 73,44%. Najniższą frekwencję zanotowano w gminie Maszewo − 28,76%86.
Tak wysoka frekwencja wykazała, że Państwowa Komisja Wyborcza nie wszędzie umiała zapewnić bezproblemowe głosowanie. W kilku komisjach za-brakło kart do głosowania i wybory musiały zostać przedłużone o trzy godziny.
Piotr Borowiec
W wyborach 2007 roku wzięło udział o 3 mln 886 tysięcy więcej wybor-ców niż w roku 2005. Jest to liczba wyjątkowo duża, jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że część wyborców nie miała możliwości wzięcia udziału w głosowaniu, ze względu na pobyt zagranicą w celach zarobkowych, co tylko potwierdza, że wy-bory 2007 roku wywołały większą mobilizację wśród wyborców87.
PO zdecydowanie zwiększyła swój elektorat. Zdobyła o 7000 tysięcy głosów więcej niż PO i PIS w 2005 roku razem wzięte. „Ponad siedmiomilionowy elek-torat PO jest w co najmniej dwóch trzecich nowy”88. Żadna partia po 1989 roku nie była tak blisko samodzielnego rządzenia jak PO w 2007 roku.
Pomimo, iż PiS nie uzyskał złego wyniku, a nawet zwiększył swój elektorat o 2 miliony wyborców – wybory 2007 roku zdecydowanie przegrał. Przegrana była tym bardziej bolesna, że PiS miał wyjątkowo sprzyjające okoliczności do odniesienia zwycięstwa. Posiadał do pełnej dyspozycji cały aparat państwa, pań-stwową telewizję, prezydenta „Wydawało się, że konkurentów mieli na deskach. Platformę Obywatelską bili na każdym polu: w reklamie, działalności programo-wej i cechach przywódców”89, a jednak to nie wystarczyło do zwycięstwa.
Podsumowanie
Dwuletnie rządy koalicji pod przewodnictwem Prawa i Sprawiedliwości były okresem niezwykle intensywnego konfl iktu i napięcia w Polsce, najwięk-szego, począwszy od 1989 roku. Wśród wielu sporów i podziałów, najgłębszy wydaje się ten, który wytworzył się między PiS i jego zwolennikami, a prze-ważającą częścią polskich inteligenckich elit. Konfl ikt ten od samego początku był wyjątkowo brutalny. Obie strony nie przebierały w złośliwych określeniach. IV RP była z gruntu antyelitarna, a historia jej istnienia to przede wszystkim konfl ikt między większością społeczeństwa, masami a elitami. Adam Michnik w czasie kampanii wyborczej tak pisał o rządzie PiS: „Dla partii J. Kaczyńskiego rządzenie stało się codzienną wojną: z prawnikami i lekarzami, z pielęgniarkami i nauczycielami, z wykształciuchami i łże-elitami, z Niemcami i gejami, z Rosją i liberałami”90.
Jarosławowi Kaczyńskiemu przypisywano opinię „sprawnego polityka”, cza-sami wręcz – wizjonera. Ten mit sprawności upadł wraz z wyborczą porażką PiS. Lider PiS ze względu na swoje konfl iktowe podejście skazał PiS na utratę
popar-87 P. Pacewicz, Skąd aż tylu wyborców?, „Gazeta Wyborcza” z 24 października 2007.
88 Ibidem.
89 M. Czech, Poparcie dla PO to zobowiązanie, „Gazeta Wyborcza” z 22 października 2007.
Uwarunkowania, przebieg i wyniki wyborów…
cia wielu grup społecznych, głównie inteligencji i mediów, a tym samym na osa-motnienie w czasie wyborów 2007 roku. Okazało się, że przeciwstawianie oszu-kanych mas społecznych elitom nie zakończyło się sukcesem, choć rzadko, tak wytworzony podział kończy się dla mas porażką. Zatem oparcie się wyłącznie na masach nie zapewniło PiS zwycięstwa w czasie wyborów 2007 roku. Stworzony spór spowodował, że ludzie zaradni, młodzi i nowocześni, tacy, którzy radzili so-bie bez „pomocy” po 1989 roku, znaleźli się także po stronie „wyklętych” elit.
Z drugiej strony J. Kaczyńskiemu udało się „wyeliminować” ze sceny poli-tycznej Samoobronę i LPR, partie populistyczne, reprezentujące ludzi wyklu-czonych w Polsce po 1989 roku. Fakt ten przyczynił się do tego, że PiS został po części zmuszony przejść na pozycje pozostawione przez te dwa ugrupowania, zajęła ich miejsce.
Działalność PiS w okresie 2005–2007 polegała zatem nie tylko na odrzuca-niu pewnych grup społecznych, ale jak wskazuje ostatni przykład na poszerza-niu swojego elektoratu.
Projekt IV RP został zablokowany politycznie, a potem odrzucony w wy-borach 2007 roku, które miały cechy plebiscytu. Projekt ten odrzuciły głównie takie grupy społeczne jak: klasa średnia, inteligencja i młodzież. Najbardziej niespodziewaną grupą, którą odrzuciła ten projekt jest prawie milionowa zbio-rowość młodych ludzi. Wśród wielu przyczyn, które legły u podstaw takiej de-cyzji młodych ludzi znajduje się głównie aspekt „estetyczny” uprawiania polityki przez rząd Jarosława Kaczyńskiego. Młodzi ludzie odrzucili sposób uprawiania polityki, oparty na nieustającym konfl ikcie.
Okres 2005-2007 zakończony niespodziewanym zwycięstwem PO otwo-rzył przed tą partią nowe możliwości działania, przedstawiane dość szczegóło-wo w analizowanej kampanii wyborczej. Platforma Obywatelska obiecywała po-wrót do normalnych zasad uprawiania polityki oraz spokoju społecznego. Jacek Rostowski pisał: „Najważniejszym zadaniem nowego rządu jest dokonanie ta-kich zmian, które sprawią, że nawet gdyby PiS ponownie doszedł do władzy, to nie mógłby zagrozić demokracji poprzez upolitycznienie prokuratury, TVP i służb specjalnych”91.
Rząd Platformy Obywatelskiej będzie zmuszony w ciągu najbliższych mie-sięcy wiele dokonać, aby móc zrealizować zapowiadaną wielką wizję naprawy kraju.