Zakończenie stosunku umownego

cywilnej będzie prowadził swoją działalność w formie spółki partnerskiej), mających wpływ na sposób realizacji umowy, jest on zobowiązany do pisemnego poinformowa-nia o tym zamiarze dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ, nie później niż 30 dni przed ich dokonaniem23. Po przeprowadzonej zmianie, świadczeniodawca w terminie 7 dni powinien przedłożyć do NFZ dokumenty potwierdza-jące rzeczywisty stan rzeczy. Natomiast o zamiarze roz-wiązania, likwidacji lub zaprzestania działalności świad-czeniodawca ma obowiązek poinformowania oddziału wojewódzkiego Funduszu niezwłocznie.

4. Zakończenie stosunku umownego

Ustawodawca przewidział kilka możliwości zakończe-nia stosunku umownego. Należą do nich możliwość wy-powiedzenia umowy, jej rozwiązania bez wywy-powiedzenia lub wygaśnięcia. Najostrzejszym środkiem jest możliwość rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, które może być dokonane zarówno przez świadczeniodawcę, jak i przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Świadczeniodawca może rozwiązać umowę bez wypo-wiedzenia w przypadku niedokonania przez oddział

23 Na temat zasad wykonywania zawodu lekarza oraz prowadzenia poszczególnych praktyk zob. Ustawa o zawodach lekarza i lekarza

dentysty. Komentarz pod red. E. Zielińskiej, Warszawa 2008, s. 429

Prawo medyczne w działalności podmiotów leczniczych…

50

wódzki Funduszu płatności za co najmniej za dwa kolejne okresy sprawozdawcze udzielania świadczeń. Natomiast dyrektor oddziału wojewódzkiego NFZ ma tych możliwości znaczenie więcej. Może rozwiązać konkretną umowę w części albo w całości bez zachowania okresu wypowie-dzenia w kilku enumeratywnie wyliczonych przypadkach: 1) utraty przez świadczeniodawcę uprawnień koniecz-nych do udzielania świadczeń;

2) rażącego naruszenia warunków wykonywania kon-traktu w poprzez udzielanie świadczeń u innego podmiotu w czasie przewidzianym w harmonogramie pracy lub odmowie wykonania niezbędnych badań (w tym diagno-stycznych lub laboratoryjnych);

3) udzielania świadczeń przez osoby nieuprawnione lub nieposiadające kwalifikacji i uprawnień do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny;

4) udzielania świadczeń w sposób i w warunkach istotnie nieodpowiadających wymogom określonym w obo-wiązujących przepisach prawa lub umowie;

5) przerwy w udzielaniu świadczeń lub ograniczenia ich dostępności uniemożliwiających Funduszowi wywią-zanie się z terminowego i pełnego wykonania zobowiązań wobec świadczeniobiorców;

6) jeżeli umowa została zawarta z lekarzem, pielę-gniarką, położną, inną osobą wykonującą zawód medycz-ny lub psychologiem, jeżeli udzielają oni świadczeń opieki

Udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej…

51 zdrowotnej u świadczeniodawcy, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z Funduszem24.

Rozwiązanie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej wymaga uprzedniego wezwania świadczenio-dawcy do usunięcia uchybień w terminie 14 dni lub dłuższym, jeżeli strony tak ustalą w konkretnym kon-trakcie. Na wezwanie do usunięcia uchybień świadcze-niodawca może jednak wnieść zażalenie do Prezesa NFZ, które zawiesza bieg terminu rozwiązania umowy. Jeżeli jednak uchybienia są na tyle istotne, że wystąpi zagroże-nie zdrowia lub życia świadczeniobiorców rozwiązazagroże-nie umowy nie wymaga uprzedniego wezwania świadczenio-dawcy do ich usunięcia.

Rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym może ponadto nastąpić w razie wielokrotnego przedstawiania przez świadczeniodawcę nieprawdziwych lub niezgodnych ze stanem faktycznym danych lub informacji, będących podstawą ustalenia kwoty należności lub mających istot-ny wpływ na zawarcie umowy. Analogiczna sankcja może spotkać podmiot, który udaremnienia przeprowadzenie kontroli przez Fundusz lub nie wykonuje zaleceń pokon-trolnych, z przyczyn leżących po jego stronie, o ile w tym przypadku wcześniej nie nałożono kary umownej z tego tytułu. Uprawnienie to przysługuje dyrektorowi NFZ także w przypadku omówionej wcześniej sytuacji zaistnienia okoliczności stanowiących przeszkodę w wykonaniu kon-traktu oraz jej nieusunięcia w wyznaczonym terminie.

24 Czyli nastąpiło naruszenie przepisu art. 132 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków pu-blicznych.

Prawo medyczne w działalności podmiotów leczniczych…

52

Każda ze stron może natomiast w uzasadnionych wy-padkach wnioskować o zmianę zawartej umowy. Zarówno wniosek, jak i sama zmiana postanowień umowy wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności. Czynności zmierzające do ustalenia nowych warunków kontraktu powinny być podjęte nie później niż w terminie 30 dni, chyba że kontrahent nie wyrazi zgody na wpro-wadzenie jakichkolwiek zmian i uzasadni swoje stanowi-sko na piśmie. Umowa o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie może być później wypowiedziana z powodu braku zgody jednej ze stron na zmianę treści umowy. Nie jest to jed-nak sytuacja „bezpieczna” dla świadczeniodawcy. Jeżeli zmiana jest bowiem niezbędna ze względu na zmiany stanu prawnego, konkretny kontrakt ulega rozwiązaniu za wypowiedzeniem, przy czym okres wypowiedzenia niezależnie od przyjętego w umowie terminu może zostać skrócony do miesiąca.

Możliwość wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu została przewidziana także w sytu-acji, gdy świadczeniodawca rażąco narusza obowiązek realizacji umowy zgodnie z planem rzeczowo-finansowym. W takim przypadku dyrektor oddziału wojewódzkiego Funduszu może zaproponować nowe warunki realizacji kontraktu, odpowiadające sytuacji faktycznej. Świadcze-niodawca może jednak nie przyjąć zmienionych warun-ków. Wówczas umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie 60 dni od wypowiedzenia.

Ogólne warunki umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej dają ponadto możliwość wygaśnięcia umowy

Udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej…

w przypadku zaistnienia okoliczności, za które strona nie ponosi odpowiedzialności, a które uniemożliwiają wykonanie umowy. Analogiczny skutek wystąpi w razie ustania bytu prawnego świadczeniodawcy (np. zakończe-nie prowadzenia działalności leczniczej czy likwidacji placówki).

Biorąc pod uwagę wiele możliwości powstawania kon-fliktów w związku z realizacją lub wygaśnięciem umowy, ustawodawca przewidział, że wszystkie spory pomiędzy stronami powinny być rozstrzygane polubownie z zacho-waniem zasady działania w dobrej wierze i z poszanowa-niem interesu stron. Trudno wskazać, na ile ta deklaracja znajduje pokrycie w rzeczywistym stanie rzeczy.

Postępowanie w sprawie zawarcia umów…

55

III. Postępowanie w sprawie zawarcia