W wyżej podanych ustępach zamieszczono szczegółowe wyniki badań mikroskopowych i chemicznych czywczyń- skich paleozoicznych łupków krystalicznych oraz młodszych od nich wylewnych i żyłowych skał niezmetamorlizowanych.
Skały te zajm ują w rejonie czywczyńskim około XU po
wierzchni zbadanego obszaru, którego ilustracją geologiczną jest załączona mapa. W ustępie końcowym podano prócz tego wyniki szczegółowej, mikroskopowej, jakościowej i ilościo
wej analizy elementów krystalicznych, występujących w kre
dowym zlepieńcu suligulskim.
W wymienionych badaniach użyto do analizy bogaty ma- terjał skalny, liczący około 3000 okazów. Analizę mikrosko
pową przeprowadzono na 1000 szlifach, chemicznemu zaś roz
biorowi poddano 36 okazów. Składniki zlepieńca suligul
skiego, różniące się od łupków krystalicznych występujących in situ, poddano szczegółowej analizie planimetrycznej.
Sądzimy, iż przedstawiony materjał jest w ystarczający do nakreślenia ogólnego obrazu rejonu Czywczyna, jako pro
wincji petrograficznej. Zanim podamy wygląd tego obrazu, przedstawimy pokrótce najważniejsze wyniki, osiągnięte wśród badań petrograficznych. Są one następujące:
1. Najstarszym i najważniejszym elementem składowym czywczyńskich łupków krystalicznych są gnejsy. Wśród ana
lizy tych skał nie pominięto dlatego żadnej odkrywki, w któ
rej ich obecność została stwierdzona. Dwanaście tych skał poddano szczegółowej analizie chemicznej.
Z badań terenowych, uzgodnionych z laboratoryjnemi, wynikło, iż gnejsy w ystępują tu stosunkowo rzadko. Punkty ich rozmieszczenia są ponadto w zbadanym obszarze dość rozproszone. Największy zwarty kompleks tych skał pokry
wa grzbiet Prełużnego, znacznie mniejszy występuje pod Ło- stuniem i na południe od tego szczytu, na granicy rumuńskiej.
Poza temi trzema punktami tworzą gnejsy małe wyse pki, najczęściej wśród łupków chlorytowo-serycytowych.
2. Badania mikroskopowe stwierdziły, iż wśród salicz- nych minerałów występuje w gnejsach najczęściej ortoklaz (mikroklin) oraz albit, bardzo rzadko oligoklaz. Kwarzec zjaw ia się w tych skałach stale w nadmiarze, femiczne zaś składniki zreguły w małej ilości. Wśród ostatnich główną rolę odgrywa biotyt. Stan zachowania składników gnejso
wych jest dobry; mało w nich znajdujem y produktów wtór
nych, metasomatycznych.
3. Szczegółowe badania struktury gnejsów wykazały obecność dobrze zachowanych reliktów. Stwierdzono na tej
Ch
tT)
K
§
T l »M
Ryc. 1. Gnejsyczywczyńskie orazzlepieńcasuligulskiego w wykresie norm. (Linjepełne — skały wrosłe, kropkowane — zl. suligulski).
podstawie, iż większość tych skał należała przed metamor
fozą do elementów wylewnych o strukturze porfirowej, a tek
sturze niejednokrotnie potokowej. W wielu szlifach zauwa
żono relikty typowych prakryształów kwarcu i skaleni, czę
stokroć magmowo zresorbowanych oraz sprotoklazowanych.
4. Metamorfoza dynamiczna nie zdołała zbytnio zatrzeć pierwotnego charakteru gnejsów jako skał magmowych. Je j napięcie nie było zatem zbyt wysokie, względnie strefa, w której ta metamorfoza się odbywała nie była zbyt głęboka.
Pierwotna natura magmowca mogła być dlatego w analizie mikroskopowej gnejsów przeważnie z łatwością odcyfro- wana.
5. Wyniki analiz chemicznych gnejsów w ypadły prze
ważnie zgodnie z analizami mikroskopowemi. Pierwotne mag- mowce czywczyńskie tego typu były zatem skałami w określe
niu według amerykańskiej petrografji, normatywnemi. Fakt ten ułatwił w znacznej mierze klasyfikację zanalizowanego materjału. W celu dokonania tej klasyfikacji użyto prostego sposobu wykresowego, przedstawionego w rys. 1. W tym wy
kresie przedstawiono zróżnicowanie elementów' gnejsowych według ilościowego stosunku najważniejszych minerałów sa- licznych (ortoklaz, albit, anortyt i kwarzec), obliczonych jako
„normy“ . Wnosząc odpowiednie liczby dla norm wymienio
nych minerałów, uporządkowano je według malejącego pro
centu ortoklazu. Z tak sporządzonego wykresu można bezpo
średnio odcyfrować istotne cechy danego gnejsu i na tej pod
stawie przydzielić go do odpowiedniej grupy systematycznej.
Sposób ten okazał się o tyle naturalny, iż wykres, sporzą
dzony w zasadzie na podstawie analiz chemicznych, daje w y
niki zgodne naogół z analizą mikroskopową skały. Można za
tem z załączonego wykresu odczytać, iż wśród 12 analizowa
nych gnejsów przew ażającą grupę tworzą skały ortoklazowe (mikroklinowe, sześć elementów). Jedna skała okazywała albit i ortoklaz w równowadze, jedna należała do gnejsów oligoklazowych, reszta zaś, t. j. cztery skały, były już wybit
nie albitowe. Kwarzec występuje prawie we wszystkich gnej
sach w dużej ilości, we większości mniejwięcej w tymsamym procencie. Obecność tego składnika gnejsów w nadmiarze może być wytłumaczona zjawiskami wtórnemi. Skały te, po
dobnie ja k inne krystalicznego trzonu Czywczyna, są zreguły
poprzerzynane żyłami kwarcowemi lub zaw ierają „pokła
dowe“, wtórne wkładki tego minerału, od których przy ana
lizie chemicznej okazów niepodobna ich było uwolnić. Anali
zowany materjał był zatem w znacznym stopniu zsylifiko- wany.
6. Na podstawie wyników analizy mikroskopowej i che
micznej można było stwierdzić, iż zbadane gnejsy należą wy
łącznie do typu o r t o g n e j s ó w ( G r u b e n m a n n ) . Ma
terjał wyjściowy, z którego powstały, odpowiada w przewa
żającej ilości elementom kwaśnym, r i j o l i t o m ; w mniej
szej ilości są tu reprezentowane pierwotne g r a n i t y obok a p 1 i t ó w.
D la uchwycenia prowincjonalnego charakteru omawia
nych gnejsów, użyjemy przedewszystkiem wykresowego spo
sobu B e c k e g o. Odpowiedni wykres przedstawia rys. 2.
Na rysunku tym w ystępują elementy gnejsowe prawie wszystkie w pobliżu wierzchołka Ao oraz linji Ao—Fo. W polu jakie tutaj zajm ują, w yłaniają się trzy grupy. Skały 7, 9, 11, 10, 17, 18, 22, 25 okazują się skrajnie alkalicznemi, przyczem odnośne punkty w projekcji obejm ują elementy zarówno so
dowe jak i potasowe. Do drugiej grupy należą skały 1, 19, 21.
Grupa ta, jako bardziej femiczna, jest przesunięta nieznacz
nie w kierunku wierzchołka Fo. Grupa trzecia, do której na
leży jedyna skała 14, w ypada już właściwie poza pole grani
towe.
Punkty odpowiadające procentowi mol. Si02 znalazły się w wymienionym rysunku, o ile idzie o część grupy pierwszej i elementy grupy drugiej, znacznie ponad linją normalnego przesycenia krzemionką. Zilustrowany w ten sposób nadmiar krzemionki w opisywanych skałach można odnieść, ja k to wyżej wspomnieliśmy, jedynie do czynników wtórnych, dzia
łających bądźto w okresie tworzenia się magmowców, bądźteż podczas metamorfozy.
Analiza prowincjonalnego charakteru gnejsów czyw- czyńskich, przeprowadzona sposobem B e c k e g o, stwierdza zatem, iż mamy tu reprezentowane typy o r t o g n e j s ó w , p o c h o d n y c h s k a ł g r u p y a l k a l i c z n e j
( a t l a n t y c k i e j ) .
Na rys. 3. przedstawiono w punktach w projekcji B e k - k e g o obok gnejsów czywczyńskich chemiczne rozbiory
A
Ryc. 3.
c
Gnejsy czywczyńskie i zlepieńca suligulskiego obok niektórych skał m ag
mowych Polski (kółka pełne) w projekcji Beckego.
(T. = Tatry, P. = porfir krakowski, W. = Wołyń, Tr. S. = tufy berestowieckie).
poznanych niektórych dotąd magmowców polskich. W szcze
gólności umieszczono w tej projekcji dla porównania średnią z granitów tatrzańskich, z porfirów okręgu krakowskiego, sześć zanalizowanych dotąd granitowych skał wołyńskich oraz niektóre elementy składowe tufów bazaltu berestowiec- kiego. Z porównania pozycyj odnośnych punktów wynika, iż skały czywczyńskie zajm ują w zasadzie odrębne pole w po
równaniu z resztą. N ajbardziej zbliża się do nich grupa gra
nitów i aplitów wołyńskich (granit korecki, ośnicki, aplit kle- sowski) oraz trzy elementy tufów berestowieckich. Z czyw- czyńskich skał wiążą się ściśle z ostatniemi np. gnejsy orto- klazowe Czolakinu, Łostunia oraz skała albitowa z Czymir- nego. Ostatnio wymienione skały w ykazują jednakże znacz
ny nadmiar krzemionki, której obecność została wyżej uza
sadniona.
Granit tatrzański oraz porfiry krakowskie znalazły się w projekcji daleko od skał czywczyńskich. Szczególnie ude
rzający jest w projekcji związek między skałami Czywczyna a elementami granitowemi masywu wołyńskiego.
W obrębie gnejsów czywczyńskich znaleziono elementy wybitnie potasowe obok wybitnie sodowych. Powstało zatem pytanie, czy niema tu reprezentowanych elementów prowin
cji sodowej (atlantyckiej) obok potasowej (śródziemnomor
skiej). Obecność trzech prowincyj magmowych została ostat
nio podkreślona przez N i g g 1 i’e g o 1), który dla udokumen
towania swej tezy opracował specjalny sposób projekcji.
Sprawę stosunku skał czywczyńskich do trzech szeregów magmowych rozważymy na tle odnośnych wykresów N i g- g 1 i’e g o. Podkreślamy w tem miejscu, iż sposób N i g g 1 i’e g o był dotąd używany w zasadzie do skał magmowych niezme- tamorfizowanych. Skały zmetamorfizowane odznaczają się zmienionym chemizmem w stosunku do wyjściowego mate- rjału. Jednakże zmiany nie są zazwyczaj tutaj zbyt daleko idące, zwłaszcza w głównych składnikach. Z drugiej strony przy użyciu projekcji zurychskiego uczonego może być uchwycony wyraźniej ogólny kierunek tych zmian.
Rys. 4 przedstawia rozmieszczenie punktów, odpowiada
jących wartościom projekcyjnym N i g g 1 i’e g o dla skał
*) P. N i g g 1 i, Gesteins — und Mineralprovinzen, 1923.
czywczyńskich, na tle ogólnego wykresu, przyjętego przez wymienionego autora dla magmowców typu alkaliczno-wa- piennego (pacyficznego). Z rozmieszczenia punktów skal salicznych, odpowiadających wartościom a Z, fm alk oraz c wynika, iż przebieg ich naogół nie jest zgodny z linjami wy
kresu ogólnego. Dla zilustrowania tego faktu wyznaczono ten przebieg zapomocą osobnych krzywych (kropkowanych), przyczem objęto temi linjami zarówno elementy in situ, jako też składniki zlepieńca suligulskiego, których charaktery
styka będzie podana poniżej. Z porównania przebiegu linij czywczyńskich oraz ogólnego wykresu wynika co następuje:
1. Lin je a l, alk oraz c w obu szeregach okazują analo
giczny przebieg. Natomiast linje fm, jakkolwiek m ają tensam charakter, leżą w znacznej od siebie odległości. Elementy czywczyńskie są znacznie bogatsze w składniki femiczne w porównaniu z analogicznemi magmowcami typu ogólnego.
2. W wykresie ogólnym linje al oraz alk biegną wyraźnie zbieżnie, w skałach czywczyńskich linje te prawie od po
czątku przyjm ują względem siebie położenie równoległe.
3. I z o f a l j a (punkt przecięcia się linij al i fm) jest prze
sunięta dla skał czywczyńskich nieznacznie w kierunku w yż
szych wartości Si (około 250).
4. Gdyby nie uwzględnić elementów zlepieńca suligul
skiego, przebieg linij czywczyńskich dla skał in situ byłby nieco odmienny. A lkalja oraz al okazywałyby przeciętnie niż
sze wartości. Linja fm przebiegałaby wyżej, linja c niżej — słowem wykres bardziejby odbiegał od ogólnego. Elementy zlepieńca suligulskiego zbliżają się, poza wartościami fm, znacznie do skał pacyficznych.
Wartości projekcyjne N i g g 1 i’e g o tego samego zespołu skał czywczyńskich, rzucone na tło ogólnego wykresu tego autora dla skał sodowych (atlantyckich), d ają charaktery
styczny obraz (rys. 5). Uderza tu przedewszystkiem wysunię
cie badanych skał poza obręb ogólnego schematu w kierunku wartości si wyższej od 400. Fakt ten możnaby wytłumaczyć wielokrotnie już podnoszonym zjawiskiem sylifikacji skał salicznych na Czywczynie. Uwzględniając powyższe, należa
łoby wykres czywczyński przesunąć mniejwięcej o 100 jed
nostek si na lewo. Przebieg linij czywczyńskich przed owem przesunięciem oraz po jego wykonaniu jest bardziej
niezgod-Ryc. 4.
Skały czywczyńskie na tle projekcji ogólnej szeregu pacyficznego według Niggli’ego.
1 (Zn. czerw. = zl. suligulski).
Niggli’ego.
(Zn. czerw. = zl. suligulski).
ny z linjami wykresu ogólnego w porównaniu z ogólnym wy
kresem pacyficznym. Zwłaszcza uderzającą jest tu równo
ległość linij czywczyńskich dla fm i c przy zbieżności analo
gicznych linij ogólnego wykresu w kierunku wzrostu wartości si. Linje al oraz alk ogólnego wykresu przebiegają blisko sie
bie, krzyżując się w pobliżu wartości 310 dla si. Analogiczne linje czywczyńskie biegną prawie równoległe względem sie
bie, jednakże w znacznych odległościach. Wyeliminowanie elementów zlepieńca suligulskiego z powyższego wykresu dałoby obraz skał czywczyńskich również znacznie odbiega
jący od ogólnego wykresu skał atlantyckich.
Na rysunku 6. sporządzono analogiczny wykres skał czywczyńskich na tle szeregu potasowego, wyróżnionego przez N i g g 1 i’e g o. Tutaj uderza również wysunięcie skał czywczyńskich poza wykres, z powodu nadmiaru SiC>2, jed
nakże przebieg wszystkich linij tej prowincji petrograficz
nej w zasadzie jest bardzo zbliżony do linij wykresu ogól
nego. Gdybyśmy przesunęli, odliczając nadmiar krzemionki o 100 jednostek Si, liczby czywczyńskie na lewo, oba wykresy okazałyby znaczną zgodność w przebiegu linij. Zgodność ta byłaby tutaj największą wśród wszystkich dokonanych po
równań, będąc szczególnie podkreślona równoległością wszystkich linij w wykresie czywczyńskim oraz ogólnym.
Uwzględniając ten . fakt oraz stwierdzoną uprzednio prze
wagę skał ortoklazowych wśród opisywanych elementów, występujących zarówno in situ, jakoteż w składnikach salicz
nych zlepieńca suligulskiego, ponadto zgodność charakteru chemicznego skał czywczyńskich z grupą monzonitowej serji wołyńskiej, uważamy za udowodnione o b e c n o ś ć w b a d a n y m o b s z a r z e s e r j i p o t a s o w e j ( ś r ó d z i e m n o m o r s k i e j ) . Ser ja ta jest tu reprezentowana przez przeważającą ilość gnejsów ortoklazowych (mikroklino- wych), stwierdzonych zarówno w skałach salicznych in situ, jakoteż w elementach zlepieńca suligulskiego. Z wykresów N i g g 1 i’e g o, podanych dla skał czywczyńskich, wynika ponadto, iż metamorfoza dynamiczna nie zdołała zatrzeć pier
wotnego chemizmu magmowców, które uległy przeobrażeniu.
Odnosi się to do wszystkich składników z wjątkiem Si02, którego nadmiar został wyjaśniony. Nie da się jednak za
przeczyć, że w grupie elementów al, alk oraz c nastąpiły
pewne przesunięcia, wywołane metamorfozą. W porównaniu z szeregami N i g g 1 i’e g o zaznacza się np. wyraźny spa
dek c, zwyżka fm oraz al. Wykazywano już niejednokrotnie, iż metamorfoza dynamiczna odbywa się wśród dyfuzji skład
ników chemicznych skały, która wywołuje bądźto ubytek pewnych elementów, bądź też przybytek w materjale ulega
jącym przeobrażeniu. B e c k e 1) zaznacza wyraźnie, iż meta
morfoza dąży do wyrównania chemizmu skał ulegających przeobrażeniu w stosunku do otoczenia. Gnejsom czywczyń- skim towarzyszą osłony złożone, poza nielicznemi wyjątkami, ze skał z nadmiarem SiC)2 oraz z niedomiarem CaO (łupki kwarcytowe, serycytowe i inne). Wyrównywanie wspomnia
nego chemizmu spowodowało dyfuzję CaO z gnejsów do osłony oraz wędrówkę krzemionki w kierunku przeciwnym.
Mimo takiej dyfuzji, jak to wyżej zaznaczono, nie zostały pierwotne stosunki chemiczne wśród gnejsów zbytnio zmie
nione.
Należy wkońcu zaznaczyć, iż niektóre ogniwa szeregu czywczyńskiego znajdują swoje odpowiedniki w wykazie magm, podanych przez N i g g 1 i’e g o (1. c.). Tak np. skała 7 odpowiada w przybliżeniu magmie t r o n d h j e m i t o w e j , w ykazując jednak wyższą wartość si. Ta sama skała może odpowiadać również magmie alkalicznych granitów, ma jed
nak większe od niej c, mniejsze alk. Ogólne cechy chemiczne tej skały zbliżają ją również do magmy rapakiwitowej. Po
dobnie skała czywczyńska 10 odpowiadałaby magmie alka
licznych granitów, skała 11 magmie sodowo-sijenitowe j, 14 normalno-granitowej, 18 alkaliczno-granitowej, 19 magmie grano-dijorytowej, a 25 magmie yosemitowej i t. p.
Wśród elementów krystalicznych zlepieńca suligulskiego nie odgrywają gnejsy, ilościowo biorąc, wybitniejszej roli, niemniej są one tutaj składnikami bardzo charakterystycz
nemu. Stosunek tych skał do gnejsów czywczyńskich został uwypuklony wyraźnie w rys. 1. Jak to wyżej zaznaczono, rysunek ten sporządzono przez wniesienie „norm“ obliczo
nych ze składu chemicznego skał według modły amerykań
skiej. W wymienionym wykresie użyto również norm dla gnejsów zlepieńca suligulskiego, które obliczono z analiz
pla-1) F. B e c k e, Stoffwanderung bei der Metamorphose, Tschermaks Mitt.
Ryc. 6.
Skały czywczyńskie na tle projekcji ogólnej szeregu śródziemnomorskiego według Niggli’ego.
(Zn. czerw. = zl. suligulski).
nimetrycznych, przeliczonych na skład chemiczny. Odnośne analizy zaznaczono w wykresie liczbami rzymskiemi. W ry
sunku tym linja ortoklazu, nakreślona według zm niejszają
cego się procentu tego składnika, jest wspólna dla skał czyw- czyńskich i suligulskich, przyczem elementy pierwszego ro
dzaju są zaznaczone linjami pełnemi, drugiego zaś kropkowa- nemi. Cechy charakterystyczne grupy gnejsów czywczyń- skich, występujące w tym wykresie, zostały podkreślone wy
żej. Odnośnie do zlepieńca suligulskiego stwierdzamy co na
stępuje:
1. Ortoklaz jest w zlepieńcu składnikiem głównym, wy
stępującym we wszystkich skałach. Z jego spadkiem rośnie ilość albitu, który zjaw ia się tutaj zawsze w większej ilości niż w skałach in situ.
2. Anortyt występuje w zlepieńcu w małych ilościach, zjaw iając się jednakże w każdej skale. Jest go przeciętnie więcej niż w skałach czywczyńskich. Wynika stąd, iż pan ują
cym plagjoklazem w gnejsach zlepieńca jest kwaśny oligo- klaz, gdy tymczasem w skałach in situ panującym elementem jest albit (za wyjątkiem skały 14).
3. Kwarzec występuje w zlepieńcu w mniejszej ilości niż to miało miejsce w skałach in situ. Fakt ten świadczy o więk
szej „magmowej czystości“ gnejsów suligulskich.
Skały te, jak to podano w ich opisie, tworzą dwie grupy strukturalne. Przew arzającą grupą są granity 0 strukturze krystalicznej, dynamicznie niezmetamorfizowane lub nie
znacznie tylko przeobrażone. Z niemi łączą się bezpośrednio żyłowe aplity. Grupę drugą tworzą gnejsy wyraźnie łupko- wane, jednakże również słabo zmetamorfizowane.
Z wyników wszystkich badań elementów salicznych zle
pieńca suligulskiego można wysnuć wniosek, iż obok analo
gicznych lub nawet identycznych skał z gnejsami czywczyń- skiemi zawiera zlepieniec odpowiedniki serji skalnej niere- prezentowane dziś w profilach skał in situ. Elementy te są prawdopodobnie starsze, jakkolwiek ogólnym charakterem nie odbiegają zbytnio od poznanych gnejsów czywczyńskich.
Przejdźmy zkolei do omówienia wyników badań innych skał paleozoicznych.
Jako łupki serycytowe wydzielono tutaj te skały, które swój wyraz petrograficzny zawdzięczają obecności serycytu
Skały te, zreguły drobnoziarniste, występują w rejonie Czyw- czyna w dwóch formach, wyróżniających się wielkością ziarna. Do pierwszej kategorji zaliczono skały o przeważa
jącym składzie: kwarzec + serycyt. Minerały te są tu rozwi
nięte w ziarnach wyraźnie zindywidualizowanych. Grupę drugą tworzą skały o teksturze pilśniowej; ich poszczególne składniki nie są do odróżnienia. W grupie pierwszej zasługują na szczególną uwagę odmiany o kwarcach ostrokrawędzi- stych, jako materjały, które prawie były niedotknięte meta
morfozą.
Analiza chemiczna trzech próbek tych skał w ykazała obecność niedużej ilości krzemionki, dużej zaś glinki. Nie ulega wątpliwości, iż łupki serycytowe wywodzą się z mate- rjału piasczysto-ilastego.
Odnośnie do łupków chlorytowych przeprowadzono se
lekcję petrograficzną, odróżniając wśród tych skał w rejonie czywczyńskim elementy chlorytowe sensu stricto od skał po
krewnych. Pierwszy rodzaj, zwany w niniejszej pracy rów
nież w ł a ś c i w e m i ł u p k a m i c h l o r y t o w e m i , wywodzi się z zasadowych skał magmowych, obfitujących w femiczne składniki. Analiza chemiczna dwóch próbek wła
ściwych łupków chlorytowych, przeliczona na wartości pro
jekcyjne B e c k e g o, potwierdziła ten pogląd. Łupki chlory
towe znalazły się w odnośnym wykresie w pobliżu skał tera- litowych. W wykresie N i g g 1 i’e g o zaznaczyło się to samo ich stanowisko. Powyższe skały zajm ują tu pozycję zbliżoną do punktów charakteryzujących gabra teralitowe i esseksy- towe.
W składzie mineralnym tych skał powtarza się kombi nacja główna chloryt + albit + kalcyt. Chloryt powstał praw dopodobnie z przeobrażenia biotytu oraz amfibolu. Reliktowe struktury biotytu są w pseudomorfozach chlorytowych je szcze dziś widoczne. Należy nakoniec zauważyć, iż łupki chlorytowe w szerszem znaczeniu w ystępują w znacznej czę
ści krystalicznego obszaru nad Czeremoszem, natomiast wła
ściwe łupki tego rodzaju są w występowaniu ograniczone.
Stwierdzono obecność licznych przejść właściwych łupków chlorytowych do skał innego rodzaju, przedewszystkiem typu serycytowego. Te skały — ł u p k i c h 1 o r y t o w o-s e r y- c y t o w e — przew ażają w terenie. Genetycznie biorąc mamy
do czynienia bądźto z elementami pierwotnie osadowemi, bądźteż z mieszaniną magmowców i osadowców, przeobrażo
nych dynamicznie. W rozpoznawaniu megaskopowem i od
różnianiu właściwych łupków chlorytowych (pochodnych magmowców) od innych zielonych skał nastręczają się trud
ności, wywołane w znacznej mierze obecnością w tych ska
łach również zielonego serycytu.
Łupki epidotowe w ystępują w rejonie Czywczyna w nie
licznych punktach. Tworzą one elementy zbite, barwy ciem- no-zielonej. W ich składzie mineralnym głównym, często przeważającym składnikiem, jest epidot (pistacyt), który obok chlorytu i albitu tworzy tło skalne.
Analiza chemiczna dwóch okazów tych skał w ykazała ich pokrewieństwo z magmowcami typu gabra. Znajdujemy potwierdzenie tego poglądu w obrazie pozycji tych skał w projekcji B e c k e g o. T utaj znalazły się te elementy obok bądźto cieszynitów i skał monzonitowych wołyńskich, bądź
też obok mocno przeobrażonych amfibolitów. W stosunku do szeregów skał wyróżnionych przez N i g g 1 i’e g o, zbliżają się te elementy do magmowej grupy alkaliczno-wapiennej.
Amfibolity czywczyńskie przedstaw iają grupę skał rzad
ko występujących w badanym obszarze. Znaleziono je za
ledwie w trzech punktach, jako wtrącenia magmowego po
chodzenia, wśród innych łupków krystalicznych. Odpowia
d ają one prawdopodobnie intruzjom skał gabro-norytowym.
Zarówno w projekcji B e c k e g o, jakoteż w liczbach N i g- g 1 i’e g o znajdujem y dowody na ten pogląd. Istnieją według S m u l i k o w s k i e g o niewątpliwie znaczne analogje mię
dzy temi skałami a amfibolitami krystalicznego trzonu ta
trzańskiego, zbadanemi dokładnie przez P a w l i c ę i J a s k ó l s k i e g o . Skały te z obu krystalicznych trzonów da
dzą się chemicznie wywieść z magmy gabro - norytowej, przyczem materjał z obszaru nad Czeremoszem był nieco bo
gatszy w cząsteczki anortytowe. Jego plagjoklaz był zatem bardziej zasadowy. Uwidacznia to między innemi poniższe zestawienie parametrów magmowych:
C z y w c z y n .
Prełuki (75) II (III). 5. 4. 4. (An. 30.3) Albin (76 a) III. 5. 4. 4. ( „ 32.2) Albin (76 b) II. 5. (3) 4.4 ( „ 30.0)
T a t r y .
Stare Czuby III. 5. 3. 4.(5) (An. 21.7) Stare Roboty III. 5. 3. 4.(5) ( „ 21.7) Wołowiec (II) III. 5. 3. 4. ( 21.7)
Stare Czuby III. 5. 3. 4.(5) (An. 21.7) Stare Roboty III. 5. 3. 4.(5) ( „ 21.7) Wołowiec (II) III. 5. 3. 4. ( 21.7)