Znaczenie GEOPORTALU dla spółek dystrybucji energii elektrycznej Z punktu widzenia przedsiębiorstw obsługujących różnego rodzaju sieci,

ze szczególnym uwzględnieniem spółek obsługujących dystrybucję energii elektrycznej, spodziewanymi korzyściami z GEOPORTALU będąm.in.:

usprawnienie procesów inwestycyjnych,

• udostępnianie z jednego miejsca wszelkich produktów geodezyjnych,

• poprawa oferty firm świadczących usługi oparte o publiczną informację przestrzenną,

• oszczędności dla przedsiębiorców korzystających z usług katastralnych i geodezyjnych.

Można z całą pewnością stwierdzić, że realizacja GEOPORTALU będzie miała duże znaczenie dla przedsiębiorstw „sieciowych” - eksploatujących różnego rodzaju sieci, przede wszystkim sieci podziemne. Większość informacji w takim przedsiębiorstwie ma ścisły związek z mapą - niezwykle istotna jest możliwość operowania informacją geograficzną. W spółkach dystrybucyjnych wdrażane są Systemy Informacji Geograficznej, stwarzające nowe możliwości prezentacji informacji i analiz. Systemy te, wyposażane w dziedzinowe moduły analityczne, współpracujące z systemami wspomagania zarządzania typu SAP R/3, nazywane są Systemami Informacji o Dystrybucji (SID). Na podkreślenie zasługuje fakt, że dla wielu analiz (opisywanych w wielu publikacjach, m.in. w [5,6]), nie jest wymagana centymetrowa dokładność. Istotna jest natomiast integracja SID z informatycznymi systemami eksploatowanymi w spółkach dystrybucyjnych - problemy związane z taką integracją prezentowane były m.in. w

[4]-Jednym z istotnych zagadnień jest współpraca przedsiębiorstw różnych branż eksploatujących urządzenia podziemne. Do efektywnej współpracy niezbędna jest oczywiście mapa cyfrowa z naniesioną siecią uzbrojenia terenu.

Możliwe stają się wówczas analizy kolizji urządzeń podziemnych, można również oczekiwać zwiększenia efektywności procesu uzgadniania tras linii podziemnych (kabli, rur itp.), przeprowadzanego obecnie (np. w Warszawie) w oparciu o mapy na tradycyjnych nośnikach (papier, kalka).

Kolejnym istotnym zagadnieniem związanym z możliwością operowania danymi geograficznymi jest niewątpliwie analizowanie nakładających się wieloboków - przykładem tutaj może być wyznaczanie pasa ograniczonego dostępu do linii kablowej, przebiegającej przez wiele działek różnych właścicieli czy też wybór lokalizacji (czy technologii realizacji) stacji transformatorowej z uwzględnieniem cen gruntu. Również ważna jest kwestia uporządkowania praw własności dotyczących gruntów, na których znajdują się urządzenia elektroenergetyczne czy choćby budynków, w których ulokowane są takie urządzenia (m.in. dotyczy to stacji transformatorowych) - to zagadnienie jednak bardziej wiąże się z systemem katastralnym.

Kolejnym zagadnieniem, dla którego duże znaczenie ma informacja geograficzna, jest przyłączanie nowego odbiorcy. Znając geograficzną lokalizację projektowanego punktu odbioru energii elektrycznej, można wyznaczać optymalne

192

punkty przyłączenia do sieci elektroenergetycznej. Również analiza technicznych możliwości przyłączenia (np. przepustowość elementów sieciowych, z których zasilany będzie nowy odbiorca) będzie zdecydowanie prostsza w realizacji.

Bardzo szerokim zagadnieniem, o istotnym znaczeniu dla działalności przedsiębiorstwa branży sieciowej, jest planowanie rozwoju sieci. Zadaniami gmin jest opracowywanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) oraz planu zaopatrzenia w energię elektryczną. Gmina przy sporządzaniu MPZP bierze pod uwagę m.in.:

• istniejącą sieć komunikacyjną, telekomunikacyjną, energetyczną, gazową, wodociągową,

• wielkość, intensywność i rodzaj zabudowy,

• analizy demograficzne, zatrudnienia, migracji itp.,

• dane dotyczące zagospodarowania terenu, nieruchomości, własności terenu, itp.

• dane dotyczące rolnictwa, leśnictwa i ochrony środowiska.

Na podstawie planów sporządzonych przez gminy, spółka dystrybucyjna opracowuje plany rozwoju sieci. Obowiązek sporządzania takich planów wynika z ustawy Prawo energetyczne. Ponieważ szacowanie przyszłych obciążeń stanowi podstawę do planowania rozwoju miejskich sieci elektroenergetycznych, ważną rolę odgrywają techniki prognostyczne. Można spodziewać się zdecydowanego podniesienia jakości prognoz, uwzględniając powiązania danych z geografią.

6. Podsumowanie

Realizacja projektu GEOPORTAL będzie z pewnością miała duże znaczenie dla spółek dystrybucyjnych. GEOPORTAL ma w założeniu zapewnić szybki dostęp do różnorodnej informacji geograficznej. Efekty użytkowe dla spółek mogą być znaczne. Natomiast GEOPORTAL jest tylko metodą udostępniania informacji, niejako przy okazji musi być przeprowadzony proces tworzenia map numerycznych pokrywających swoich zasięgiem cały kraj. Mamy do czynienia również z brakami właściwych regulacji prawnych - np. nie został określony ustawowo sposób aktualizacji mapy topograficznej, na której znajdują się wszystkie obiekty naziemne. Nie są ustalone jednolite zasady, obowiązujące geodezję i właścicieli sieci w zakresie przekazywania informacji geograficznej o sieci.

Istotnego znaczenia nabiera przygotowanie map cyfrowych zawierających aktualne dane o urządzenia podziemnych - proces wymagający współudziału odpowiednich branż (właścicieli sieci podziemnych). Warto dążyć do współpracy między branżami i służbami geodezyjnymi ze względu na zmniejszenie kosztu pozyskania danych. Tylko zaangażowanie zarówno organów rządowych, centralnych i lokalnych służb geodezyjnych przy jednoczesnym zdyscyplinowaniu i zaangażowaniu wszystkich potencjalnych użytkowników zasobów cyfrowych daje szanse na sukces.

193

Również ważnym zagadnieniem będzie określenie metod dostępu do informacji geograficznej, w tym zapowiadanej konieczności opłat za dostęp do danych, mającej pokrywać koszty udostępniania danych.

W każdym systemie informatycznym., a w szczególności w systemach GIS eksploatowanych w spółkach dystrybucyjnych, podstawą jest model danych.

Model numeryczny sieci jest tworzony z reguły na podstawie wymagań użytkowników, biorąc również pod uwagę wymagania przyszłych systemów analitycznych, nie implementowanych w momencie wdrażania systemu GIS.

Instrukcja Techniczna G-7 czyli Geodezyjna Ewidencja Systemu Uzbrojenia Terenu (GESUT) specyfikuje listę obiektów sieci będących elementami mapy numerycznej i parametry tych obiektów. Najczęściej lista ta jest niezgodna z modelem sieci zbudowanym dla przedsiębiorstwa sieciowego w ramach Systemu Informacji o Dystrybucji, co wymaga budowania specyficznych interfejsów, na razie jednokierunkowych (z zasobów geodezyjnych do systemów SID).

Zdefiniowany jest również standard wymiany danych geograficznych SWING, który praktycznie nie jest wykorzystywany w systemach SID eksploatowanych w spółkach dystrybucji energii elektrycznej.

Można stwierdzić, że do pełnej zakładanej funkcjonalności GEOPORTALU jeszcze daleka droga. Wydaje się, że projekt należy budować od podstaw, porządkując problemy prawne i tworząc numeryczne zasoby mające być udostępniane prze GOEOPORTAL. Niemniej jednak jest to krok we właściwym kierunku, dobrze wpisujący się w określenie społeczeństwa informacyjnego.

Ważne jest, by wszyscy przyszli użytkownicy udostępnianych zasobów geograficznych brali udział w prowadzonych pracach, choćby przez wyrażanie swoich opinii.

Literatura

[1] Analiza opisu zamówienia związanego z konwersją 183 baz danych do systemu IPE - www.gispol.org.pl/zsk/analiza.pdf

[2] Downar Renata: „Systemy Informacji Przestrzennej - Zastosowanie w działalności samorządów teiytorialnych”, www.e-marketing.pl/artyk/artyk38.php [3] Dygaszewicz Janusz: „Informatyzacja PZGiK warunkiem rozwoju

gospodarczego państwa”, VIII Konferencja „ODGIK a Projekty Unijne”, Elbląg 20 - 21 kwietnia 2006

[4] Helt Piotr: Koncepcja współdziałania systemów informatycznych w spółce dystrybucyjnej”, w książce „Systemy informatyczne - Zastosowania i wdrożenia 2003”, Tom III, cz. 1, Wydawnictwo Naukowo - Techniczne, Warszawa - Szczyrk 2003,

[5] Helt Piotr, Baczyński Dariusz: Funkcje systemu GIS w zakładach

energetycznych, IX Międzynarodowa Konferencja Naukowa APE’99 “Aktualne Problemy w Energetyce”, Jurata 1999.

[6] Helt Piotr, Piotrowski Paweł: „ Analiza przestrzenna zapotrzebowania mocy przy wykorzystaniu narzędzi GIS na podstawie wydanych warunków przyłączania

194

z prognozą sieciami neuronowymi wspomagającymi planowanie rozwoju sieci”, XI Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. “Aktualne problemy w

Elektroenergetyce” (APE’03), Jurata, 11-13 czerwiec 2003r.

Strony internetowe:

www.geo-portal.pl

www.gugik.gov.pl - materiały Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii www.gispol.org.pl

195

ROZDZIAŁ XVII

W Y K O R Z Y STA N IE M O BILN Y CH A G EN TÓ W