Tomasz Sawicki
Gniezno, woj. poznańskie, St. 15, AZP
50-34
Informator Archeologiczny : badania 24, 73-74
In formator Archeologiczny 1990 73 M aterial masowy stanow iła olbrzymia ilość ułamków naczyń i kości zwierzęcych. Wśród fragmentów naczyń wczesnośredniowiecznych dominowały ułam ki garnków typu drohiczyńs- kiego, Sporadycznie występowały relikty naczyń z cylindryczną szyjką. Późniejszą ceram ikę (garnki, dzbany) reprezentowały ułam ki naczyń wypalanych w atm osferze redukcyjnej i u tle niającej, zdobione często pasm am i wybłyszczania, czy też fragm enty naczyń pokryte z jednej lub obu stro n żółtaw ą i oliwkową polewą szklaną.
Chronologia odkrytych obiektów wczesnośredniowiecznych zam yka się w ram a ch XII-XHI w., n ato m ia st czas użytkow ania cm entarza przycerkiewnego należy zapewne odnieść do końca XVIII — 1 połowy XIX w.
M ateriały 1 dokum entacja znajdują się w PMA w Warszawie.
Przewiduje się kontynuow anie badań.
M uzeum Pierwszych Piastów n a Led- nicy
B adania prowadził mgr J a n u s z Górecki (autor spraw ozdania). F inanso wało Muzeum P.P. n a Lednlcy, Sezon badań. O sada otw arta, przyczółek mostowy z wczesnego średniowiecza.
B adania rozpoczęto w rejonie, gdzie zaistniaja możliwość uchw ycenia przyczółka m ostu w schodniego (tzw. gnieźnieńskiego), od strony lądu stałego, i ew entualnego przejścia tegoż przyczółka w drogę.
Wykop o wym. 11 x 2 m zlokalizowano więc w miejscu, gdzie drew niane konstrukcje w postaci główek pali były dobrze widoczne (nieco nad darnią). W wyeksplorowanych w arst w ach utw orzonych przez osady sedym entacji jeziornej (pisek, żwir) oraz organicznej (trzciny), a zw iązanych z kolejnym wznoszeniem i opadaniem wód jeziornych natrafiono n a resztki pali — konstrukcji nośnych przyczółka m ostu gnieźnieńskiego — lekko skośnie w bitych w podłoże oraz n a 2 dranice z jezdni przyczółka, z których Jedna dochodziła do ok. 3 m długości.
Obok 2 w arstw (I, II). w których zalegały rozpoznane elementy konstrukcyjne przyczółka udało się wyróżnić 3, niewielkiej od 1 do 10 cm miąższości, m lędzywarstwy wiórów (A-C) związane ze wznoszeniem 1 napraw am i m ostu oraz prawdopodobnie resztki wkopu ze s ta r szych b ad a ń (z la t 60). C eram ika (formy całkowicie oblaczane) pozwala n a datow anie odkry tych elem entów przyczółka na fazy D*E wczesnego średniowiecza. Material ruchom y obok ceram iki stanow iły także pojedyńcze kości zwierzęce, 2 nożyki oraz ośnik.
M ateriały i dokum entacja zn ajdują się w Muzeum n a Lednicy.
Badania będą kontynuowane.
I Elbląg S tare Miasto patrz późne średniowiecze
M uzeum Początków P a ń stw a Poł- sklego w Gnieźnie__________________ B adania prowadził m gr Tom asz Sawicki. Finansowało M.P.P.P. w Gnieź nie. Szósty sezon badań. Góra Lecha — grodzisko. O kres w czesnośre dniowieczny, późnośredniowieczny i nowożytny.
B adania nawiązywały do prac w ykonanych w latach 1988-1989 w wykopie zlokalizowanym n a placu po zachodniej stronie kościoła św. Jerzego, w obrębie aru 24. Odkryto wówczas m .in. ceglany m ur oporowy fokr. nowożytny) i wczesnośredniowieczny wał obronny, w którym wyróż niono dw a stosy, w schodni i zachodni. W obecnym sezonie wyznaczono n a arze 23 nowy wykop 0 w ym iarach 8 x 8 m. sąsiadujący od zachodu z wykopem poprzednim.
Do głębokości ok. 3 m zalegały w arstw y niwelacyjne o dużej miąższości i rozległe jam y śm letniskowe. Uzyskany z naw arstw ień niw elacyjnym m aterial datow any je s t ogólnie n a XI — pocz. XIX w. Zdecydowanie przeważa je d n a k ceram ika now ożytna XVI-XVIII w. Pod profilem północnym odsłonięto dalszy — zachodni odcinek m u ru oporowego. W części środkow o w schodniej wykopu, n a głęb. 1,80 — 3.14 m odsłonięto pozostałości dom ostwa, położonego n a osi NW-SE, zachow anego w raz z częścią ściany północnej, fundam entam i i fragm entem p o sadzki ceglanej. Posadzkę zarejestrowano n a głęb. 2,85 m. W stępne datow anie obiektu okreś lono n a XVI-XVII w.
W części w schodniej wykopu na głęb. 2.0 — 2,8 m zalegały resztki czarn o b ru n atn ej w a r s t w wczesnośredniowiecznej zawierającej ceram ikę datow aną n a około pol. XI-X1! w. (faza Ei-z) i liczne kości zwierzęce. W warstwie tej natrafiono również n a ozdobną skuw kę, okucie 1 fr. grzebienia z poroża, fr. witraża, płozę kościaną, przęślik kam ienny 1 in. Bezpośrednio pod omówioną w arstw ą wystąpił nasyp wału obronnego. W związku z tym pod profilem w schodnim w ykopu założono sondaż o w ym iarach 2.5 x 3 m. który doprowadzono do glęb. 5 m. Umożliwiło to odsłonięcie zachodniego lica ją d ra wału (stos zachodni) składającego się z poziomo ułożo nych w arstw belek (oś N-S) w spartych w ystającym i poza obrys lica belkami poprzecznymi.
G n ie z n o , w oj. p o z n a ń s k ie
S t. 15 AZP 5 0 - 3 4 /—_________ D ziek an ow ice, gm. Łubowo w o j. p o z n a ń s k ie S t. 2 2
74 W czesne średniowiecze W m iejscu przełożenia belek zarejestrowano również pozostałości słu p a drewnianego. Kon stru k cje wypełnia! gliniasty piasek. Drewno było źle zachowane — najczęściej w postaci sm u żek 1 negatywów. Podstawy w ału nie zdołano osiągnąć. W obrębie n asy p u i konstrukcji w alu znaleziono kilkadziesiąt fragmentów ceramiki z faz С — D l kości zwierzęce.
Badania zakończono.
G n ie z n o , w oj. p o z n a ń s k ie S t. 15d (ni. K olegiaty 4 /4 a ) AZP 5 0 - 3 4 /—________________
M uzeum Początków P ań stw a Pol- sklego w Gnieźnie________________ B adania prowadził m gr Tomasz Sawicki. Finansow ało M.P.P.P. w Gnieź nie. Drugi sezon badań. Góra Lecha — grodzisko (część północno- w schodnia). O kres wczesnośredniowieczny, późnośredniow ieczny i n o wożytny.
B adania stanow iły kontynuację prac wykopaliskowych przeprow adzonych w 1984 r. w wy kopie budow lanym n a ul. Kolegiaty n r 4, Wówczas, pod profilem północnym , odkryto część łukow ato ułożonej podwaliny kam iennej obiektu architektonicznego (baszty?). Istnienie tegoż fun d am en tu , w formie bardziej rozleglej, potwierdziły również: relacje robotników budujących w la tac h siedem dziesiątych sąsiedni dom n a ul. Kolegiaty 4a; w iercenia geologiczne (1983 r.) i b ad a n ia s tr u k tu r podpowierzchniowych SIR-8 (1984 г.). Obecny wykop założono n a osi E-W w przesm yku między wyżej wymienionymi domami (ar 97). Długość wykopu: 7 m. szer. 2-4 m. Na głębokości 0,5-1,6 m natrafiono n a interesujący n a s fundam ent zachowany w raz z lekko łukow atą kraw ędzią w schodnią. Krawędzi zachodniej nie osiągnięto — w ykraczała poza obręb w ykopu. Do budowy fundam entu użyto średniej wielkości kam ieni polnych i w tórnie użytych kostek rom ańskich ułożonych bez użycia zaprawy. Kamienie pokrywała p rzem ieszana ziemia z fragm entam i cegieł gotyckich i m aterialem z XI — XV/XVI w. [przeważa XV/XVI w.). Stopę fu n d am en tu uchwycono n a głębokości 1.7—2,05 m. Posadowiono Ją n a podsypce z drobnych okrzesków kam iennych 1 grudek zaprawy wykorzystanych w tórnie z zalegającej w części w schodnie) wykopu wczesnośredniowiecznej (ок. XII w.) w arstwy rum oszu. Pod rum o szem, tj. n a głębokości ok. 1,6 — 2 ,2 m zarejestrowano warstw ę kulturow ą silnie nasyconą szczątkam i organicznym i (całkowicie zbutw iałe drewno) i ceram iką z fazy Ei-a. W arstwa ta pokryw ała strop nasypu wału obronnego charakteryzujący się występowaniem gliniastego p ia sk u , słabo wypalonej polepy i drobnych kam ieni polnych ułożonych n a wzór bruku.
Z przyczyn technicznych eksplorację zakończono n a głębokości ok. 2.4 m.
Zgodnie z w stępnym i ustaleniam i, opisany powyżej fundam ent m ożna łączyć z reliktam i XIII wiecznej arc h itek tu ry obronnej (pozostałości zam ku księcia W ładysława Odonica?).
Badania będą kontynuowane.
Gronowo, gm . Lubicz woj. t o ru ń sk ie S t. 1 i 2 AZP 38- 4 S /8 6 ,—____________________
U niw ersytet Mikołaja K opernika In sty tu t Archeologii i Etnografii Z a k ła d A rc h e o lo g ii Ś re d n io w ie c z a 1 Czasów Nowożytnych w T oruniu B adania prowadził m gr Wojciech Chudziak (autor spraw ozdania) przy w spółudziale m gr mgr Małgorzaly Grupy. Pawła G urtowskiego oraz D ariusza Polińskiego, pod kierownictwem naukowym doc. d r Jerzego Olczaka. Czwarty sezon badań. Prace finansow ane z program u b adan podstawowych (RPBP 11,8, „Grunwald"). Grodzisko wczesno- i późno średniow ieczne (VII/VIII-VIII. XI. XIII-XV wiek) oraz osada podgrodowa (VII-X1 wiek).
Celem b a d a ń była przede w szystkim eksploracja południowo-zachodniej części grodziska oraz u sta le n ie zasięgu osady podgrodowej.
Stanow isko 1 — grodzisko. Założono trzy wykopy badawcze o łącznej powierzchni około 45 m 2. Wykopy 8 /9 0 oraz 1 0 /9 0 usytuow ano w południowo-zachodniej części grodziska, n a styku w ału 1 m ajdanu; nato m iast wykop 9 /9 0 założono po stronie w schodniej obiektu, bezpośrednio na w schód od wykopu 7 /8 9 z poprzedniego sezonu badań. W wykopach 9 /9 0 oraz 1 0 /9 0 stw ierdzono złożony u kład naw arstw ień kulturow ych o miąższości około 4 m , n a które sk ła d a ły się m .in. w arstw y dem olacyjno-rumowiskowe — pozostałości w ału obronnego z XI wieku oraz — relatyw nie sta rsze od nich — warstwy niwelacyjne związane z osadnictw em w cześniej szym. Bezpośrednio na ich stropie odsłonięto w arstw ę spalenizny, n a podstaw ie której w yzna czono poziom osadniczy z okresu późnego średniowiecza, W wykopie 9 /9 0 stw ierdzono n a to m iast piaszczysty nasyp w alu XI-wiecznego oraz zalegającą bezpośrednio pod nim w arstw ę osadniczą z VU/VUI-VI1Î wieku.
Odkryto k ilk aset fragm entów ceram iki naczyniowej, głównie z okresu w czesnośrednio wiecznego oraz kilkadziesiąt kości zwierzęcych.
