Zagadnienia zbiorników retencyjnych dla ścieków deszczowych w miejskich systemach kanalizacyjnych

Instytut Bada Systemowych PAN

Streszczenie

RangĊ zagadnieĔ modernizacji i rozbudowy sieci kanalizacyjnych, związanych z ogromnymi kosztami podnosi obecnie fakt pojawienia siĊ niespotykanych dotąd moĪ-liwoĞci realizacyjnych w związku z wejĞciem Polski do Unii Europejskiej. Miejska sieü kanalizacyjna jest elementem miejskiego systemu wodno-Ğciekowego i kompute-rowe zarządzanie takim systemem wymaga odpowiedniego stopnia informatyzacji równieĪ sieci kanalizacyjnej. Wyznacznikami tej informatyzacji jest implementacja mapy numerycznej sieci, wdroĪenie systemu monitoringu a takĪe opracowanie i kali-bracja modelu hydraulicznego. W artykule przedstawiono zagadnienia związane z modelowaniem odprowadzania Ğcieków deszczowych i ich retencjonowania w miej-skich systemach kanalizacyjnych. Omówiono zagadnienia obliczania natĊĪeĔ wód deszczowych oraz opisy matematyczne napełniania, opróĪniania i bilansu Ğcieków w zbiorniku.

Słowa kluczowe: natenie wód deszczowych, zbiornik retencyjny, modelowanie matematyczne 1.WstĊp

Problemy modernizacji i rozbudowy obecnie eksploatowanych systemów kanalizacyjnych działajcych w ramach istniejcej infrastruktury podziemnej s aktualnymi i szczególnie wanymi problemami naukowo badawczymi. Rang tych zagadnie podnosi fakt pojawienia si niespotyka-nych dotd moliwoci realizacyjniespotyka-nych w zwizku z wejciem Polski do Unii Europejskiej. Inwe-stycje kanalizacyjne s bardzo drogie i pochłaniaj co najmniej 45% wszystkich kosztów ponoszo-nych na budow sieci infrastruktury technicznej miast. Zasadnicz cz kosztów przeznacza si na budow sieci do odprowadzania cieków deszczowych ze wzgldu na konieczno transportowania duych objtoci przepływu. Krytyczne przepływy obliczeniowe cieków deszczowych trwaj bardzo krótko, rednio od 20 do 30 minut i do tego pojawiaj si sporadycznie, rednio raz na kilka lat i przekraczaj od 10 do 100-krotnie pozostałe iloci cieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych. Rozwizanie tego problemu sprowadza si najczciej do wyboru okrelonego sposobu transportu nadmiaru cieków lub czciej do stosowania retencjonowania cieków w zbiornikach. Rozwaaniom nad tym drugim przypadkiem powicona jest niniejsza praca.

2.Zbiorniki retencyjne

Wprowadzenie wód deszczowych do kanalizacji obcia kanały bardzo duymi przepływami, które wystpuj stosunkowo rzadko i trwaj krótko. Wymiarowanie kanałów i urzdze na te ekstremalne przepływy powoduje konieczno ponoszenia wysokich nakładów inwestycyjnych. Gospodark ciekami deszczowymi mona jednak znacznie usprawni przez zastosowanie rónego typu zbiorników do ich retencjonowania.

Zbiorniki retencyjne budowane s w celu zatrzymania i zgromadzenia czci cieków w okre-sie opadów i stopniowego odprowadzania retencjonowanych cieków do okre-sieci, oczyszczalni bd odbiornika. Zbiorniki mog pełni dodatkowo rol osadników do oczyszczania cieków deszczo-wych. Zbiorniki deszczowe mog by stosowane do nastpujcych celów: odcienie istniejcej sieci kanalizacyjnej, przyłczenie nowych zlewni do istniejcej sieci, ochrona wód odbiornika, odcienie oczyszczalni cieków przed pompowni wód deszczowych.

Podział zbiorników retencyjnych:

• zbiorniki odciajce – hydrauliczne odcienie sieci kanalizacyjnej bd odbiornika. Zbiorniki nie zmniejszaj ładunku zanieczyszcze w ciekach.

• zbiorniki akumulacyjne – słu do zgromadzenia pierwszej fali zanieczyszczonych cie-ków deszczowych. Zgromadzone cieki odprowadzane s ze zbiornika do oczyszczalni. Nie oczyszczaj cieków, lecz jedynie odciaj odbiornik.

• zbiorniki oczyszczajce – pełni rol zbiorników retencyjnych do regulacji odpływu cie-ków do oczyszczalni oraz jednoczenie osadnicie-ków.

• zbiorniki zespolone – składaj si z dwóch czci – jedna pełni rol zbiornika akumuluj-cego, druga oczyszczajcego.

3. Czynniki warunkujące infiltracjĊ wody opadowej

Nadmiar wód deszczowych spływajcych do kanalizacji zaley od iloci wód wsikajcych w gleb, czyli jest zwizana ze zjawiskiem infiltracji.

Ilo wód opadowych wsikajcych w gleb i grunty podcielajce zaley cile od właciwo-ci wodno-fizycznych gruntów warstw przypowierzchniowych. Cz wód infiltrujcych zostaje zretencjonowana przez orodek skalny, przez który przenika, cz natomiast dostaje si do wód podziemnych, wzbogacajc ich zasoby. T cz wód, która osiga poziom zwierciadła wód podziemnych nazywamy infiltracj efektywn. Przenikanie wody w głb zachodzi dopóty, dopóki nie natrafi na warstw nieprzepuszczaln.

Ilo wody infiltrujcej przez profil glebowy uwarunkowana jest szeregiem czynników, takich jak: ilo wody dostarczanej na powierzchni gruntu, stan nawilgotnienia, zdolno infiltracyjna wierzchniej warstwy gruntu, ogólna przepuszczalno głbszych poziomów glebowych, ilo wody, jak warstwy gruntu mog zatrzyma w warunkach pojemnoci polowej, sposób uytkowa-nia ziemi, typ pokrywy rolinnej, spadek powierzchni terenu i zamarzanie gruntów.

Na zmienno w czasie wskanika infiltracji danego punktu pomiarowego wpływaj przede wszystkim takie czynniki, jak zmiany uwilgotnienia gruntów.

Jeli gleba jest sucha, wsikajca w grunt woda jest zuywana na zwilanie gleby, pcznienie koloidów, czyli na uzupełnienie wilgoci glebowej do stanu wilgotnoci odpowiadajcej polowej pojemnoci wodnej. Po osigniciu tego stanu rozpoczyna si proces infiltracji, czyli proces

przesikania wody pionowo w dół do strefy saturacji. Infiltracja w górnej czci swej drogi jest hamowana przez parowanie, a głównie przez transpiracj, która siga do głbokoci najdłuszych korzeni.

Infiltracja zachodzi przede wszystkim w czasie deszczu i roztopów. Ilo wody infiltrujcej zaley głównie od przepuszczalnoci utworów powierzchniowych i intensywnoci opadów. Prze-puszczalno tworów powierzchniowych to zdolno przewodzenia wody (bardzo dobr przepusz-czalno maj wiry i piaski gruboziarniste). Opady ciekłe za infiltruj, gdy przepuszprzepusz-czalno gruntu jest wiksza od intensywnoci deszczu, w przeciwnym wypadku opad formuje spływ po-wierzchniowy.

Na wielko infiltracji wpływaj take inne czynniki klimatyczne, midzy innymi . temperatu-ra i wilgotno powietrza. Wysoka tempetemperatu-ratutemperatu-ra i niska wilgotno przyspieszaj parowanie, przez co ograniczaj infiltracj.

Ilociowo opisuje si proces infiltracji posługujc si pojciem współczynnika zdolnoci prze-sikania, definiowanego jako maksymalny współczynnik, przy którym przesikanie jest moliwe – innymi słowy okrelajcego zdolno wody do przesikania. Do opisu zdolnoci przesikania stosuje si równanie Richardsa, które dla przepływu pionowego ma posta

t

p

p

S

z

)

/

p

z

(

K

K

z

s r

∂

∂

∂

∂

Φ

=

»¼

º

«¬

ª

∂

γ

+

∂

∂

∂

(1) gdzie z – współrzdna pionowa

Ks –przewodno hydrauliczna nasycenia gleby (lub przepuszczalno)

Kr – przepuszczalno wzgldna

p – cinienie wody w glebie

γ

- ciar właciwy wody

Φ

- porowato gleby

S – stopie nasycenia (od 0 – zupełnie suchy, do 1 – nasycony)

Powysze równanie jest nieliniowe i wymaga zastosowania skomplikowanych metod rozwi-zania. Równanie pokazuje, e zdolno przesikania zaley od właciwoci gleby oraz od wilgot-noci gleby. W praktyce poleca si stosowanie prostszych modeli, a mianowicie modelu Greena i Ampla oraz modelu Hortona. Na Rys.1 przedstawiono ilustracj metody Greena i Ampla, która umoliwia okrelenie nadmiaru deszczu po uwzgldnieniu strat infiltracji.

6 5 4 3 nadmiar deszczu 2 W s p ó łc z y n n ik o p a d u i i n fi lt ra c ji (c m /h ) 1 straty infiltracji 10 20 30 40 50 60 czas Rys.1. Przykład modelu Greena i Ampla

4. Intercepcja

Proces zatrzymywania wody opadowej przez szat rolinn lub inne obiekty takie jak dachy budynków czy drogi nazywamy intercepcj. Im wicej rolinnoci i im wicej piter rolinnoci, tym wicej wody jest zatrzymywane. Zjawisko intercepcji zmniejsza dopływ wody do ziemi i zwiksza czas tego dopływu.

Za pomoc metod empirycznych opracowano zalenoci estymujce straty intercepcji. Horton (1919)podał nastpujc zaleno:

n T i

a

bP

L

=

+

(2) gdzie Li – intercepcja w calach

PT – całkowita głboko opadu w calach

A, b, n - stałe empiryczne.

Zaleno ta została poprawiona przez Arona (1992) i opublikowana jako m

T i

cP

gdzie c i m s parametrami dopasowujcymi.

5. Obliczanie natĊĪeĔ dopływów wód deszczowych

Dopływy wód deszczowych do kanałów mog by zadawane bezporednio wg okrelonych na podstawie bada terenowych funkcji I(t) i q(t) lub porednio poprzez funkcje opisujce deszcz i zlewni.

Przepływ cieków opadowych mona oblicza według nastpujcego wzoru:

ϕ

⋅

⋅

ψ

⋅

=

q

F

Q

_{d d} (4) w którym:

Qd - spływ cieków deszczowych ze skanalizowanego terenu, [dm3l/s],

F - powierzchnia zlewni, powierzchnia terenu skanalizowanego tzn. powierzchnia, z której cieki spływaj do okrelonego odcinka kanału, [ha],

Ψ

- współczynnik spływu powierzchniowego, wyraajcy stosunek iloci cieków desz-czowych, które spłynły do kanalizacji, do iloci cieków deszdesz-czowych, które spadły na dany teren,

ϕ

- współczynnik opónienia d

q

- natenie deszczu w [dm3/s ha], wyraajc objto deszczu w dm3, która spadła na powierzchni 1 ha w czasie 1 s

Dysponujc planem sieci kanalizacji deszczowej naley ustali powierzchni zlewni z uwzgldnie-niem ukształtowania terenu, aby zostały zachowane naturalne kierunki spływu cieków opadowych do kanałów. Nastpnie dla poszczególnych terenów naley dobra warto współczynnika spły-wu

Ψ

. Wartoci współczynnika spływu naley przyjmowa zalenie od gstoci zabudowy lub szczelnoci pokrycia powierzchni zlewni. Przedziały wartoci dla poszczególnych rodzajów terenu podano w tabeli 1.

Tabela 1. Przedziały wartoĞci współczynnika spływu dla poszczególnych rodzajów terenu

Rodzaj terenu _{Współczynnik spływu}

_Ψ

Dachy kryte pap lub blach 0,90 ÷ 0,95

Teren utwardzony 0,90

Kostka 0,80 ÷ 0,85

Asfalt 0,80 ÷ 0,90

Kamie 0,75 ÷ 0,85

wir, drogi wirowe 0,15 ÷ 0,30

Zabudowa miejska gsta 0,70 ÷ 0,80

Zabudowa zwarta 0,50 ÷ 0,70

Zabudowa luna 0,30 ÷ 0, 50

Zabudowa jednorodzinna, willowa 0,25 ÷ 0,30

Teren niezabudowany 0,1 ÷ 0,25

Parki, łki, tereny rekreacyjne 0,00 ÷ 0,15

Tereny zielone 0,00 ÷ 0,1

Natenie deszczu miarodajnego obliczane jest na podstawie parametrów, okrelanych na podsta-wie podsta-wieloletnich obserwacji meteorologicznych.

Parametrami charakteryzujcymi deszcze, s:

czas trwania, t [min], wysoko opadu, H [mm], nateniem, I = H/t, [mm/min], zasig, F [ha], prawdopodobiestwem pojawiania si P(%) lub czstotliwoci wystpowania C = 100/P, w latach.

Istnieje szereg zalenoci okrelajcych zwizek pomidzy nateniem, czasem trwania i prawdo-podobiestwem wystpowania deszczu.

Wród najczciej stosowanych w projektowaniu kanałów jest metoda granicznych nate stosu-jca wzór Błaszczyka na natenie spływu jednostkowego deszczu miarodajnego w postaci

t

0d,67 3 2 d

c

H

63

,

6

q

=

(5)

w którym H - redni opad roczny, [mm].

Przy H = 600 [mm] (dla całej Polski z wyjtkiem okolic podgórskich) wzór ten jest nastpujcy:

6667

,

0

d

3

d

t

c

470

q

=

_[dm3 /h] (6) gdzie: qd - natenie deszczu (dm 3 / h) c – czstotliwo wystpo deszczu (lata)

td – czas trwania deszczu (min)

p – czstotliwoc pojawienia si deszczu (%), p=100/c

Czas trwania deszczu miarodajnego td mona obliczy z nastpujcego wzoru:

k N 1 i v L 50 1 k p d

1

,

2

t

t

t

t

i i

₊

=

+

⋅

=

¦

¦

= (7)

W zmodyfikowanej metodzie granicznych nate do wzoru () dodaje si człon uwzgldniajcy dodatkowo retencj sieci i terenu zlewni powyej obliczanego przekroju

¦

= + α

=

N 1 i Q F V L A 60 w di i i i i

t

(8) p

t

- czas przepływu przez poszczególne odcinki kanału od górnego koca sieci do punk-tu dla którego wykonywane s obliczenia, [min],

Li – długo i-tego odcinka kanału

vi – rednia prdko przepływu w i-tym odcinku

tk – czas koncentracji terenowej

Ai – pole powierzchni przekroju poprzecznego kanału

Fi – pole powierzchni zlewni bezporedniej i-tego odcinka łcznie z kanałami bocznymi

dochodzcymi do tego odcinka

Vi – wskanik objtoci kanałów bocznych i retencji terenowej na i-tym odcinku

przemysłowych i cieków deszczowych. Do tego natenia dodawany jest ewentualny odpływ z przelewów burzowych, umiejscowionych na odcinkach sieci powyej rozpatrywanego odcinka sieci. Czas trwania deszczu miarodajnego obliczany jest z uwzgldnieniem sieci powyej odcinka.

Drugim sposobem wyznaczania natenia deszczu miarodajnego jest metoda stałych nate, w której przyjmuje si czas trwania deszczu td = 10 min i czstotliwo c=2. Współczynnik

opó-nienia

ϕ

, zaleny od powierzchni zlewni oraz jej spadku i kształtu okrelony jest wzorem Bur-kliego-Zieglera:

m

_F

1

=

ϕ

(9)

Współczynnik

ϕ

moe przyjmowa wartoci od 2 do 8 (wiksze dla zlewni zwartych i o du-ych spadkach).

Niecała ilo wody od razu spływa do kanału, lecz odbywa si to stopniowo z coraz bardziej odległych fragmentów zlewni. Zjawisko to uwzgldnia czas retencji terenowej, który moe by przyjmowany według. tabel lub na podstawie takich czynników, jak kształt zlewni, połoenie kanału, spadek terenu itp. Zjawisko to mona równie uwzgldni przez zastosowanie współczyn-nika f(t) zalenego od czasu.

0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5t f(t) t_r t_{d t} k

Rys. 2. Wykres zaleĪnoĞci współczynnika dopływu f(t) od czasu t gdzie:

tR – czas retencji terenowej

td – czas trwania deszczu

tk – całkowity czas trwania spływu wód deszczowych do kanału

Dopływ do kanału Qd(t) okrela zaleno:

)

t

(

f

F

q

)

t

(

Q

_d

=

_d

⋅

ψ

⋅

⋅

[dm3/s] (10) gdzie F – pole powierzchni zlewni.

Moe on by stosowany w modelu jako dopływ punktowy w wle sieci, ale bardziej korzystne jest zadawanie go jako dopływu na jednostk długoci kanału:

L ) t ( Q_d

)

t

(

q

=

(11)

Zadanie dopływów w postaci funkcji Qd(t) (trapezowej, Pearson`a III itp.) powoduje

powsta-nie w kanałach fal. Zmienny czas przepływu przez róne odcinki wynikajcy z prdkoci przesu-wania si fali ( róne spadki, chropowatoci, kształty i wielkoci przekrojów kanałów, napełnienia) powoduje róne nakładanie si fal przy połczeniach kanałów.

Dziki symulacji mona ujawni najbardziej niekorzystne przypadki tzn. takie, gdzie spotyka-j si maksymalne przepływy. Przepełnienia mog wystpowa nie tylko w miejscach połcze odcinków, ale równie w dowolnym przekroju kanału.

6. Klasyczne zbiorniki retencyjne

Jednokomorowy zbiornik retencyjny słuy do retencjonowania cieków. Dopływ cieków do zbiornika odbywa si poprzez otwór dopływowy zlokalizowany najczciej w górnej czci ciany w pocztkowej czci zbiornika. Zbiornik ten moe pełni rol osadnika oczyszczajcego cieki poprzez proces sedymentacji zawiesin stałych lub urednianie składu cieków.

Sposób okrelania wymaganej objtoci zbiornika zaley od jego funkcji w systemie kanaliza-cji. W przypadku zbiorników do odcienia hydraulicznego sieci kanalizacyjnej niezbdna obj-to retencyjna determinowana jest stopniem redukcji przepływu cieków oraz cechami sieci kanalizacyjnej.

Objto zbiorników stosowanych do oczyszczania cieków jest uzaleniona od czasu prze-trzymywania cieków w zbiorniku i stopnia ich oczyszczania. Na objto wpływ ma take stenie zanieczyszcze doprowadzanych do zbiornika oraz przebieg zmian tego stenia w czasie.

Hydrogram odpływu cieków ze zbiornika, przy załoeniu trapezowego kształtu dopływu cieków deszczowych (przy czasie trwania deszczów dłuszych od czasu dopływu tych cieków) przedstawiono na Rysunku 1. 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 0 1 2 3 4 5 6 czas t7 n a tĊ Ī e n ie p rz e p ły w ó w Q A , Q O napełnianie zbiornika oprónianie zbiornika QA QO

Model działania zbiornika opisuje cig kolejno wystpujcych faz napełniania i opróniania zbiornika.

Proces napełniania zbiornika

1. działanie zbiornika w okresach bezdeszczowych

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

D

h

0

aw

=

=

≥

≤

≤

gdzie:

h – poziom napełnienia zbiornika D – wysoko wyloru

2. napełnianie komory retencyjnej przy kanale odpływowym działajcym jako przewód o przepływie grawitacyjnym

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

D

h

0

aw

=

>

>

≤

≤

3. napełnianie komory retencyjnej przy kanale odpływowym działajcym jako przewód o przepływie cinieniowym

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

h

h

D

aw max

=

>

>

≤

<

4. pełna akumulacja cieków w zbiorniku

0

Q

,

QO

QA

h

h

aw max

=

=

=

5. zrzut cieków przez przelew awaryjny

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

h

h

h

aw aw max

≥

>

≥

≤

<

Proces opróniania zbiornika

1. oprónianie przy działaniu przelewu awaryjnego

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

h

h

h

aw aw max

≥

≤

≥

≤

<

2. oprónianie zbiornika przy kanale odpływowym działajcym jako przewód o przepływie cinieniowym

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

h

h

D

aw max

=

≤

>

≤

<

3. oprónianie zbiornika przy kanale odpływowym działajcym jako przewód o przepływie grawitacyjnym

0

Q

,

QO

QA

,

0

QA

D

h

0

aw

=

≤

>

≤

≤

7.Współdziałanie zbiorników retencyjnych z siecią kanalizacyjną

Zbiornik retencyjny moe pracowa w sieci kanalizacyjnej jako przepływowy lub w lokalizacji bocznej. Rys. 4. przedstawia sposoby działania zbiornika w sieci.

a) zbiornik zlokalizowany w osi kanału

b) zbiornik zlokalizowany w obejciu bocznym

Rys.4. Schematy działania zbiornika w sieci

Sposób współdziałania zbiornika z sieci ma wpływ na wyznaczanie bilansu cieków w zbior-niku i objtoci uytkowej zbiornika.

Przy pracy zbiornika w układzie przepływowym natenie dopływu do zbiornika QA jest to-same z nateniem przepływu w sieci QD. Natenie odpływu okrela zalenoc:

QO=β QA

Dla zbiornika działajcego w układzie z obejciem bocznym odpowiednie natenia okrelone s nastpujcymi zalenociami: QD=QA QO=β QA zbiornik QD QKR=QD - QA QA Zbiornik QO=β QA P

QA= QD - QKR

QO=β (QD - QKR)

gdzie:

QA – natenie dopływu do zbiornika QD - natenie przepływu kanałem QO- natenie odpływu ze zbiornika

QKR - natenie przepływu odprowadzanych przez przelew z ominiciem zbiornika

β - współczynnik redukcji natenia przepływu w zbiorniku 8.Bilans Ğcieków w zbiorniku

Równanie bilansu cieków w zbiorniku oparte jest na równaniu zachowania masy i ma posta:

j kp F ) t ( QO F ) t ( QA dt dh

₌

₋

(12) gdzie:

h – wysoko napełnienia zbiornika

FKP - powierzchnia pozioma komory przepływowej

Fj - powierzchnia pozioma zbiornika

Natenie odpływu cieków ze zbiornika wyraa si zalenoci:

h

F

g

2

QO

=

µ

_{0 0} (13) gdzie:

F0 – powierzchnia przekroju poprzecznego przewodu odpływowego

g - przypieszenie ziemskie

µ0 – współczynnik wydatku otworu wypływowego wyznaczanego ze wzoru

1 1 0 2 H D c gl 8 0 + ¦ ζ + = µ ⋅ (14) gdzie:

l – długo przewodu odpływowego cH – wsp. Cezy

D0 – rednica przewodu odpływowego

¦ξ - suma strat na przepływie przewodem odpływowym 9. ZakoĔczenie

Kanalizacyjne zbiorniki retencyjne cieków deszczowych stanowi z pewnoci interesujce rozwizanie słuce do kontrolowania wielkoci odpływu i iloci zanieczyszcze zawartych w ciekach deszczowych. Wdaje si, e ze wzgldu na wiele korzystnych cech zbiorników retencyj-nych cieków deszczowych powinny one by stosowane w przypadkach przecienia przepływu cieków deszczowych w sieciach kanalizacyjnych. Wydaje si, e w praktyce zbyt mało miejsca powica si zagadnieniom regulowania spływu cieków deszczowych w kanalizacji zbiornikami retencyjnymi, chocia czsto jest to taszy sposób odprowadzania tych cieków.

Bibliografia

1. J.Chudzicki, S.Sosnowski: Instalacje kanalizacyjne. Wydawnictwo „Seidel-Przywecki” Sp. Z o.o, Warszawa 2004

2. J.Dziopak, D. Sły: Modelowanie zbiorników klasycznych i grawitacyjni-pompowych w kanalizacji. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2007.

3. P.Mizgalewicz, K.Knapik, A.Wieczysty: Analiza pracy sieci kanalizacyjnych przy zastosowaniu EMC. Ochrona rodowiska nr 434/3-4 (20-21), 1984.

4. A. Osman Akan, R.J. Houghtalen: Urban Hydrology, Hydraulics and Stormwater Quality. Engineering Applications and Computer Modelling. John Wiley & Sons. Hoboken, New Jersey, 2003.

5. J.Wartalski: Komputerowe metody projektowania i analizy hydraulicznej sieciowych układów kanalizacyjnych. Ochrona rodowiska, nr 434/3-4 (20-21), 1984

6. M.Serek: Zastosowanie mikrokomputerów do obliczania sieci kanalizacji deszczowej. Ochrona rodowiska, nr 488/1-2 (27-28), 1986.

PROBLEMS OF DETENTION BASINS FOR THE RAINFALL SEWAGE

Summary

The problems of modernization and building of sewage nets, connected with huge costs are now very hot because of the fact that Poland became a member of EU. It is connected with increasing realization possibilities of such kind of invest-ments. The problems of rainfall excess calculation and stormwater runoff are pre-sented in the paper as well as mathematical description of detention basis work. Keywords: rainfall excess, mathematical modeling of sewerage systems, detention basin

Lucyna Bogdan Grayna Petriczek

Instytut Bada Systemowych PAN 01-447 Warszawa, Newelska 6 e-mail: bogdan@ibspan.waw.pl