Michał Gawlikowski,Maria
Krogulska,Grzegorz
Majcherek,Marek Barański,Joanna
Groszkowska,Stanisław
Kowalski,Paweł Odrobiński
Palmyra
Informator Archeologiczny : badania 22, 167
Informator Archeologiczny 1988
16 7
SYRIA
PALMYRA______________________ P o lsk a S ta c ja A rcheologii Ś rń d z le m -n o m o rsk ie j w K airze________________ B a d a n ia były p ro w ad zo n e przez m isję w sk ła d z ie : prof, d r h a b . M ichał G aw likow ski - k iero w n ik , d r M arla K rogulska, m gr G rzegorz M ejcherck -arch eo lo g o w ie, m g r Inż. a rc h . M arek B a ra ń s k i - a r c h ite k t o ra z s tu d e n c i p. p. J o a n n a G ro szk o w sk a, S ta n is ła w K ow alski I P aw eł O d ro b lń sk l. 3 0 se z o n b a d a ń od 3 0 ,0 7 do 2 6 .0 9 ,1 9 8 8 ro k u .
W o p isy w a n y m sezo n ie e k sp e d y c ja ro zp o częła b a d a n ia w ykopaliskow e n a te re n ie now ej k o n ccsjl, k tó r a o b ejm u je trz y bloki z a b u d o w y m ieszk aln ej leżące n a p ùlnoc od W ielkiej K olu m n a d y n a o d c in k u m iędzy T e tra p y to n e m a Ś w ią ty n ią G robow ą.
B a d a n ia k o n c e n tro w a ły się w se k to rz e w sch o d n im . O d sło n ięto p ó łn o cn e 1 z a c h o d n ie sk rz y dło d u ż e j bud o w li m ieszk aln ej, k ażd e z p o rty k ie m o głęb o k o ści 4 m . S o n d a ż , w y k o n an y w je d - n y tn z pom ieszczeń , w ykazał, żc fu n d a m e n ty tej budow li u sta w io n o w p ro s t n a litej sk a le , a m a te ria ł z tego s o n d a ż u pozw ala d a to w a ć jej p o w sta n ie n a ok. 150 r. n .e. W n ie k tó ry c h p o m ie sz c z e n ia c h stw ierd zo n o rów nież o b e c n o ść w a rstw y w czesn o Islam s klej. d a to w a n e j kufle- k im graffiti n a je d n e j z podłóg n a ok, VIII w, n .e. W ty m okresie d o k o n an o w opisyw anej budow li w iele przeróbek: m. Inn. d u że pom ieszczenia podzielono n a m niejsze z a ś c a ły dom n a kilka n ieza leżn y ch m ie sz k a ń . Z tego o k re s u p o ch o d zą liczne frag m en ty sllu k o w e j d e k o ra c ji ś c ia n i su fitó w , z n a jd y w a n e w z aw alisk u .
W se k to rz e c e n tra ln y m , gdzie u k sz ta łto w a n ie te r e n u (w zgórek ru in o w ys. 5 m .) z a p o w iad ało o b e c n o ść d u ż e j budow li, w y k o n an o tylko d w a s o n d a ż e . D zięki n im stw ie rd z o n o , że s ą to r u in y dużej bu d o w li a p sy d la ln e j ty p u bazyliki. Z o sta ła o n a w y b u d o w a n a w o k re s ie A n to n i n ó w a w ep o ce c h rz e ś c ija ń sk ie j słu ż y ła Jak o kościół.
W obozie D io k lecjan a pro w ad zo n o tylko p ra c e k o n se rw a to rsk ie I zabezp ieczające. B a d a n ia b ę d ą k o n ty n u o w a n e .
PALMYRA O b A ^ D I o k lę c J in ·
B a d a n ia były p ro w ad zo n e przez m isję w sk ład zie: ргоГ. d r h a b . M ichał G aw likow ski (kierow nik), d r M arla K rogulska, m g r G rzegorz M ajch erek - arch eo lo d zy , m g r lnż. a rc h . M arek B a ra ń s k i - a r c h ite k t. 2 9 sezo n b a d a ń od 0 6 .0 8 . do 2 8 .0 9 .1987r.
B a d a n ia m iały n a ce lu p rze śle d z e n ie p rzeb ieg u a k w e d u k tu p rzech o d ząceg o pod O bozem D io k lecjan a. Z o s ta ł o n j u ż w cześniej o d sło n ię ty w tra k c ie w y k o p alisk p o lsk ich w p rin c ip ia c h O bozu D io k lecjan a o raz przez A .B ounnlego 1 N .Sallbiego pod W ielką K o lum nad ą, O tw orzono w ykop w p ó łnocnej części K o lu m n ad y P oprzecznej, w rejo n ie gdzie sk le p y d o c h o d z ą do m u ró w obozu.
O d sło n ię to p o m ieszczen ie o sta tn ie g o s k le p u (k w a d ra t o b o k u ok. 5 m z d rzw iam i o tw ie ra ją cym i się w s tr o n ę św ią ty n i A llât)oraz k o lejn ą b ra m ę do O bozu D io k lecjan a. M iała o n a zaledw ie 1,9 m sz ero k o ści I zn a jd o w a ła się w n a ro ż n ik u , u tw o rzo n y m przez w zm ia n k o w a n y wyżej sk le p i św ią ty n ię g ro b o w ą bez n u m e ru . Na s a m y m d n ie w yk o p u zn alezio n o p o zo stało ści k a m ie n n e j r u r y k an alizacy jn ej, p rz ech o d zącej p od n le z a c h o w a n u m p rogiem b ram y . R u ra ta z o sta ła u sz k o d z o n a Jeszcze w sta ro ż y tn o ś c i 1 z o sta ła n a p ra w io n a przy pom ocy r u r c e ra m ic z n y c h . N ach y len ie z n ale zio n y ch r u r w sk a z u je n a przepływ w ody od w n ę trz a te r e n u k u m ia s tu . B ezp o śred n io n a d tą k o n s tru k c ją z o sta ły zn alezio n e k o lejn e dw a ciąg i r u r c e ra m ic z n y c h , u ło żo n e Jed en n a d d ru g im w odległości ok, 2 0 cm . W o k re s ie późniejszym b ra m a nie słu ży ła Już do o d d z ie la n ia o b o zu od m ia s ta , o czym św iad czy o b e c n o ść o tw arteg o k a n a łu (zachow ały się k a m ie n n e o b m u ro w a n ia w ysokości 5 0 cm), prow adzącego w s tro n ę p ó łn lcn ej d z ie ln ic y m ia s ta . D zięki m o n ecie z n ale zio n ej w w y p o ełn lsk u tego k a n a łu m o żn a go d a to w a ć n a VIII w. n .e.
U z u p ełn io n y z o sta ł p la n O bozu D io k lecjan a - p rz e b a d a n o s o n d a ż a m i dziedziniec przy b u d y n k u h o rr e u m o ra z b u d y n e k koszarow y, p rz y ty k a ją c y do a k w e d u k tu .
P race w yko p alisk o w e n a te re n ie O bozu D io k lecjan a z o sta ły w z a sa d z ie z a k o ń czo n e. Od przyszłego s e z o n u ek sp e d y c ja p ro w ad zić będzie b a d a n ia n a now ym te re n ie , o b e jm u ją c y m trzy k w a rta ły d zieln icy m ieszk aln ej n a półn o c od W ielkiej K olum nady.
P olska S ta c ja A rcheologii Ś ró d z ie m n o m o rsk iej w K airze
