Działania Unii Europejskiej przeciwdziałające cyfrowemu wykluczeniu na przy-kładzie wymagań odnośnie dostępności

ISSN: 1896-382X | www.wnus.edu.pl/pl/edu/ DOI: 10.18276/epu.2016.122-06 | strony: 61-71

JOANNA KOS-à$%ĉ'2:,&=

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach1

'=,$á$1,$8NII EUROPEJSKIEJ 35=(&,:'=,$á$-ą&(&<FROWEMU WYKLUCZENIU 1$35=<.á$'=,(:<0$*$Ĕ2'12Ğ1,('267Ċ312Ğ&,

Streszczenie

Unia Europejska od lat w ramach swojej strategii budowania HXURSHMVNLHJRVSRáe-F]HĔVWZD LQIRUPDF\MQHJR ]ZUDFD V]F]HJyOQą XZDJĊ QD SUREOHP F\IURZHJR Z\NOXF]e-QLD]ZáDV]F]D ZRGQLHVLHQLX GRRVyEQLHSHáQRVSUDZQ\FK -HGQ\P]G]LDáDĔGąĪąF\FK GR]PQLHMV]HQLDU\]\NDZ\VWąSLHQLDZ\NOXF]HQLDF\IURZHJRZHZVSRPniDQHM]DJURĪo-QHM JUXSLH MHVW RERZLą]HN GRVWRVRZDQLD VWURQ LQVW\WXFML Sublicznych do standardów WAI (ang. Web Accessibility Initiative &HOHP DUW\NXáX jest zaprezentowanie podsta-ZRZ\FK ]DáRĪHĔ L VWDQGDUGyZ SROLW\NL 8QLL (XURSHMVNLHM Z ]DNUHVLH SU]HFLZG]LDáDQLD wykluczeniu cyfrowemu oraz Z UDPDFK V]F]HJyáRZ\FK G]LDáDĔ sprawdzenie stopnia GRVWRVRZDQLD GR VWDQGDUGX VWURQ\ 3DĔVWZRZHJR )XQGXV]X 5HKDELOLWDFML 2VyE 1LHSHá nosprawnych (PFRON).

6áRZDNOXF]RZH wykluczenie cyfrowe, Unia Europejska, standardy WAI.

Wprowadzenie

Rozwój technologii komunikacyjno-LQIRUPDF\MQ\FK,&7RUD]SRZV]HFKQRĞü LFKZ\NRU]\VWDQLDZUyĪQ\FKVferDFKĪ\FLD]PLHQLDZDUXQNLIXQNFMRQRZDQLDMHGQo-VWHN L SRGPLRWyZ JRVSRGDUF]\FK 1RZH PRĪOLZRĞFL NWyUH SRMDZLDMą VLĊ G]LĊNL rozwojowi technologii, PDMą potencjalnie pozytywny ZSá\Z zarówno na wzrost HIHNW\ZQRĞFLLNRQNXUHQF\MQRĞFLJRVSRGDUNL, MDNLMDNRĞüĪ\FLDPLHV]NDĔFyZ1LH QDOHĪ\ MHGQDN ]DSRPLQDü LĪ SRVWĊSXMąF\ UR]ZyM QLHVLH ]H VREą UyZQLHĪ SHZQH ]DJURĪHQLD1LHZV]\VF\SRVLDGDMąRGSRZLHGQLHNRPSHWHncje,

VW\ZDüSRWHQFMDáZ\QLNDMąF\]XĪ\ZDQLD,&78QLD(XURSHMVNDZUDPDFKSU]\MĊWHM VWUDWHJLLEXGRZDQLDHXURSHMVNLHJRVSRáHF]HĔVWZDLQIRUPDF\MQHJR]ZUDFDV]F]HJyl-Qą XZDJĊ QD SUREOHP F\IURZHJR Z\NOXF]HQLD ]ZáDV]F]D Z RGQLHVLHQLX GR JUXS V]F]HJyOQLH ]DJURĪRQ\FK Z\NOXF]HQLHP WDNLFK MDN RVRE\ QLHSHáQRVSUDZQH -Hd- Q\P]G]LDáDĔGąĪąF\FKGR]PQLHMV]HQLDU\]\NDZ\VWąSLHQLDZ\NOXF]HQLDF\IURZe-JR ZH ZVSRPLQDQHM JUXSLH MHVW RERZLą]HN GRVWRVRZDQLD VWURQ LQVW\WXFML SXblicz-nych do standardów WAI (ang. Web Accessibility Initiative). &HOHP DUW\NXáX MHVW ]DSUH]HQWRZDQLH SRGVWDZRZ\FK ]DáRĪHĔ L VWDQGDUGyZ SROLW\NL 8QLL (XURSHMVNLHM Z ]DNUHVLH SU]HFLZG]LDáDQLD Z\NOXF]HQLX F\IURZHPX RUD] Z UDPDFK V]F]HJyáo-Z\FKG]LDáDĔVSUDZG]HQLHVWRSQLDGRVWRVRZDQLDGRVWDQGDUGXVWURQ\3DĔVWZRZHJR )XQGXV]X5HKDELOLWDFML2VyE1LHSHáQRVSUDZQ\FK3)521

1. Wykluczenie cyfrowe

:\NOXF]HQLH F\IURZH Z OLWHUDWXU]H SU]HGPLRWX QDMF]ĊĞFLHM RNUHĞODQH MHVW QD GZyFKSáDV]F]\]QDFKPDWHULDOQHMLQLHPDWHULDOQHM3áDV]F]\]QDPDWHULDlna dotyczy PRĪOLZRĞFLGRVWĊSXGRNRPSXWHUDL,QWHUQHWXSU]H]GDQąMHGQRVWNĊDSáDV]F]\]QD niematerialna – wiedzy, motywacji i potrzeb realizowanycK ]D SRPRFą GRVWĊSX (Bednarczyk 2014). %UDN UyZQRĞFL Z GRVWĊSLH GR WHFKQRORJLL F\IURZ\FK Z\QLND ]UyĪQLFZdystrybucji zasobów, zarówno materialnych, MDNLF]DVRZ\FKXP\Váo-Z\FK VSRáHF]Q\FK L NXOWXURZ\FK (Dijk 2010). Dijk (2010) SU]HGVWDZLá F]WHU\ Uo-G]DMHGRVWĊSXGRQRZ\FKPHGLyZVąWR

 GRVWĊSPRW\ZDF\MQ\– motywacja do korzystania z nowych mediów jako podstDZRZ\F]\QQLNZSá\ZDMąF\QDGHF\]MH]ZLą]DQH]Z\NRU]\VWDQLHP PRĪOLZRĞFL, MDNLHRIHUXMą,&7

 GRVWĊSPDWHULDOQ\– F]\OLSRVLDGDQLHPRĪOLZRĞci skorzystania z kompute- UDOXELQQHJRXU]ąG]HQLDXPRĪOLZLDMąFHJRGRVWĊSGR,QWHUQHWXLXVáXJLSo-áąF]HQLD],QWHUQHWHP,

 GRVWĊSNRPSHWHQF\MQ\– F]\OLXPLHMĊWQRĞüREVáXJLXU]ąG]HĔLRSURJUDPRZDnia,  GRVWĊSXĪ\WNRZ\– F]\OLF]ĊVWRWOLZRĞüNRU]\VWDQLD]NRPSXWHUDL,QWHUQHWX

RUD]UyĪQRURGQRĞüSRGHMPRZDQ\FKG]LDáDĔ]DLFKSRPRFą

: FHOX ]PQLHMV]HQLD ]DJURĪHQLD Z\NOXF]HQLHP F\frowym wymagane jest SRGMĊFLH G]LDáDĔ SR]ZDODMąF\FK QD VSHáQLHQLH NLONX ZDUXQNyZ SR]RVWDMąF\FK ZJHVWLL]DUyZQRMHGQRVWHN ]DJURĪRQ\FKZ\NOXF]HQLHP, jak i podmiotów admini-VWUDFMLSXEOLF]QHM6ąWR -DVWU]ĊEVNDL-DVWU]ĊEVND 2012):

 ]DSHZQLHQLHGRVWĊSXGRRGSRZLHGQLHMMDNRĞFLLQIUDVWUXNWXU\LMHMPRGHUQL]a-cja,

 ]PQLHMV]HQLH RJUDQLF]HĔ EXGĪHWRZ\FK XWUXGQLDMąF\FK OXE XQLHPRĪOLZLa-MąF\FKGRVWĊSGRQRZ\FKWHFKQRORJLLSRWHQFMDOQ\PRGELRUFRP

 zapewnienie/zdobycie kwaliILNDFMLSR]ZDODMąF\FKQDDNW\ZQe korzystanie z ICT,

 motywowanie potencjalnych odbiorców do korzystania z nowych techno-logii.

$GPLQLVWUDFMD SXEOLF]QD ZV]\VWNLFK V]F]HEOL SRGHMPXMH G]LDáDQLD PDMąFH SU]HFLZG]LDáDü Z\NOXF]HQLX F\IURZHPX : GDOV]HM F]ĊĞFL RSUDFRZDQLD ]RVWDQą przedstawione unijne zalecenia EĊGąFHSRGVWDZąG]LDáDĔSRGHMPRZDQ\FKQDV]F]e-blu krajowym i lokalnym przez podmioty administracji publicznej.

2. 3ROLW\NDXQLMQDSU]HFLZG]LDáDMąFDF\IURZHPXZ\NOXF]HQLX

,GHD WZRU]HQLD HXURSHMVNLHJR VSRáHF]HĔVWZD LQIRUPDF\MQHJR ]RVWDáD SU]\MĊWD w EurRSLH MDNR VSRVyE QD GRĞFLJQLĊFLH 6WDQyZ =MHGQRF]RQ\FK L -DSRQLL SRG Z]JOĊGHPZ]URVWXJRVSRGDUF]HJRLSRSUDZ\SR]\FMLNRQNXUHQF\MQHMLMHMSRF]ąWNL VLĊJDMąODWG]LHZLĊüG]LHVLąW\FK XELHJáHJRVWXOHFLDQDMZDĪQLHMV]HGRkumenty przed-stawiono w tabeli 1).

Tabela 1 5R]ZyMVSRáHF]HĔVWZDLQIRUPDF\MQHJRZ8(– QDMZDĪQLHMV]HGRNXPHQW\

Rok Dokument Wykluczenia cyfrowe

1993 %LDáD .VLĊJD R Ä5R]ZRMX .RQNXUHQF\MQRĞFL i Zatrudnienia”

1LHSRMDZLDVLĊEH]SRĞUHGQLR 1994 'RNXPHQW Ä(XURSD L VSRáHF]HĔVWZR JOREDOQHM

informacji. Zalecenia dla Rady Europejskiej” (tzw. Raport Bangemanna)

Wskazane MDNR]DJURĪHQLD

1996 =LHORQD NVLĊJD SW „Living & Working in the Information Society – People First”

Wskazanie NLHUXQNyZ G]LDáDĔ ]PQLHMV]DMąF\FK]DJURĪHQLH 1999 Inicjatywa „e-Europa – 6SRáHF]HĔVWZR

LQIRUPa-cyjne dla wszystkich”

Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH :UDPDFKUHDOL]DFMLFHOyZ6WUDWHJLL/L]ERĔVNLHMSRGMĊWRQDVWĊSXMąFHG]LDáDQLD 2000 3ODQG]LDáDQLD„e-Europe 2002 – An Information

Society for All”

Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH 2001 Plan „e-Europe+2003 – :VSyOQH G]LDáDQLD QD

U]HF] ZGURĪHQLD 6SRáHF]HĔVWZD ,QIRUPDF\MQHJR w Europie”

Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH

2002 3ODQ G]LDáDQLD „e-Europe 2005eEurope 2005 – An Information Society for All – Action Plan”

Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH :UDPDFKUHDOL]DFMLFHOyZW]Z2GQRZLRQHM6WUDWHJLL/L]ERĔVNLHM

2005 Inicjatywa „i2010 – (XURSHMVNLH 6SRáHF]HĔVWZR Informacyjne na rzecz wzrostu i zatrudnienia”

Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH W ramach realizacji celów Strategii Europa 2020

2010 Europejska agenda cyfrowa Planowane pU]HFLZG]LDáDQLH

Jak wynika z zaprezentowanych w tabeli 1 informacji, Unia Europejska bar-G]R ZF]HĞQLH ]ZUyFLáD XZDJĊ QD SRWHQFMDOQH ]DJURĪHQLD ]ZLą]DQH ] UyĪQLFDPL ZGRVWĊSLHGR,&7LUR]ZDUVWZLHQLHPVLĊVSRáHF]HĔVWZD]HZ]JOĊGXQDNZDOLILNDFMH ]ZLą]DQH]PRĪOLZRĞFLąNRU]\VWDQLD] ,&73U]H]ODWDSRGHMPRZDQRZLele inicja-W\ZPDMąF\FKQDFHOX]DSHZQLHQLHGRVWĊSXGR,QWHUQHWXZV]NRáDFKQDXF]HOQLDFK Z\ĪV]\FKSRSU]H]WZRU]HQLH3XEOLF]Q\FK3XQNWyZ'RVWĊSXGR,QWHUQHWX– PIAPs), RGSRZLHGQLąMDNRĞüLQIUDVWUXNWXU\SRáąF]HQLDV]HURNRSDVPRZHRUD]NZDOLILNDFMH pozwalDMąFHQDVZRERGQHNRU]\VWDQLH],&7V]NROHQLDSURJUDP\/LIH/RQJ/HDr-ning – LLL, e-learpozwalDMąFHQDVZRERGQHNRU]\VWDQLH],&7V]NROHQLDSURJUDP\/LIH/RQJ/HDr-ning) – F]\OLG]LDáDQLDZSá\ZDMąFHQDPDWHULDOQ\LNRPSHWHQF\j-Q\DVSHNWZ\NOXF]HQLDF\IURZHJR1LH]DQLHGEDQRUyZQLHĪG]LDáDĔZSR]RVWDá\FK dwóch aspektach: motywacyjn\P L XĪ\WNRZ\P REHMPXMąF\FK JáyZQLH G]LDáDQLD ]]DNUHVXWZRU]HQLDĞURGRZLVNDVSU]\MDMąFHJRWZRU]HQLXQRZ\FKSURGXNWyZLXVáXJ (e-administracja, e-]GURZLHGRVWĊSGRWUHĞFLDSOLNDFMLSURJUDPyZRUD]VSU]\MDMą cych budowaniu zaufania do sieci (regulacje dRW\F]ąFH SRGSLVX HOHNWURQLF]QHJR SáDWQRĞFLHOHNWURQLF]Q\FKĞZLDGF]HQLDXVáXJRFKURQ\SUDZNRQVXPHQWD

Bardzo szybko zwrócono uwDJĊ na to, ĪHSHZQHJUXS\VąEDUG]LHM]DJURĪRQH Z\NOXF]HQLHPF\IURZ\PRGLQQ\FK'RJUXSV]F]HJyOQLH]DJURĪRQ\FKZ\NOXF]e-niHPF\IURZ\P]DOLF]DVLĊ RVRE\VWDUV]HHPHU\WyZLUHQFLVWyZRVRE\VáDERZy-NV]WDáFRQH EH]URERWQ\FK UROQLNyZ L PLHV]NDĔFyZ REV]DUyZ ZLHMVNLFK RVRE\ XERJLH L NRU]\VWDMąFH ] SRPRF\ VSRáHF]QHM QLHSHáQRVSUDZQ\FK =H Z]JOĊGX QD IDNWĪHNRPSXWHULGRVWĊSGR ,QWHUQHWXVąQDU]ĊG]LDPLNWyUH]ZáDV]F]DZSU]\SDd-ku osóEQLHSHáQRVSUDZQ\FKLVWDUV]\FK PRJą]ZLĊNV]\üLFKPRĪOLZRĞFLuczestnic-WZDZĪ\FLXVSRáHF]Q\P, G]LDáDQLDSRGHMPRZDQHQDV]F]HEOXXQLMQ\PRUD]]DOHFe-QLDZ]JOĊGHPG]LDáDĔSRGHMPRZDQ\FKQDV]F]HEOXNUDMRZ\PLORNDOQ\P]ZUDFDMą V]F]HJyOQąXZDJĊQDSRWU]HE\W\FKJUXS (Batorski i in. 2012). 'RWHJRW\SXG]LDáDĔ QDOHĪ\ ]DOLF]\ü ]DOHFHQLH VWRVRZDQLD QD VWURQDFK MHGQRVWHN LQVW\WXFML SXEOLF]Q\FK VWDQGDUGyZ:$,=DOHFHQLDRGQRĞFLHVWRVRZDQLDVWDQGDUGyZ:$,MDNR sposobu na ]ZLĊNV]HQLHZ\NRU]\VWDQLDSU]H]RVRE\QLHSHáQRVSUDZQHLVWDUV]H]DVREyZVLHFLo-Z\FK SR UD] SLHUZV]\ SRMDZLáy VLĊ Z SODQLH G]LDáDQLD H-Europa 2002 (Komisja Europejska 2000). $NWXDOQLH RERZLą]XMąFD (XURSHMVND $JHQda Cyfrowa zawiera podpunkt 2.6., ]DW\WXáRZDQ\ Ä=ZLĊNV]HQLH XPLHMĊWQRĞFL Z\NRU]\VW\ZDQLD WHFKQo-ORJLL F\IURZ\FK L ZáąF]HQLD VSRáHF]QHJR´ ]DZLHUDMąF\ V]HUHJ VXJHVWLL L G]LDáDĔ PDMąF\FK QD FHOX RJUDQLF]HQLH V]HURNR UR]XPLDQHJR Z\NOXF]HQLD F\IURZHJR SzczególQLH]ZUDFDXZDJĊSRGSXQNW Ä8VáXJLF\IURZHVSU]\MDMąFHZáąF]HQLX VSRáHF]QHPX´ ZVND]XMąF\ QD SRWU]HEĊ ]ZLĊNV]HQLD GRVWĊSX GR XVáXJ Z SRVWDFL elektronicznHM GOD RVyE QLHSHánosprawnych (Komisja Europejska 2010). 6ą WR ZVND]DQLD L VXJHVWLH QD V]F]HEOX XQLMQ\P NWyUH SRZLQQ\ E\ü UHDOL]owane przez SRV]F]HJyOQH SDĔVWZD F]áRQNRZVNLH QD V]F]HEOX NUDMRZ\P L ORNDOQ\P : 3ROVFH zgodnie z 5R]SRU]ąG]HQLHP 5DG\ 0LQLVWUyZ z 12 kwietnia 2012 r.: „w systemie WHOHLQIRUPDW\F]Q\P SRGPLRWX UHDOL]XMąFHJR ]DGDQLD SXEOLF]QH VáXĪąFH SUH]HQWDFML

zasobów infoUPDFML QDOHĪ\ ]DSHZQLü VSHáQLHQLH SU]H] WHQ V\VWHP Z\PDJDĔ :HE &RQWHQW$FFHVVLELOLW\*XLGHOLQHV:&$*]XZ]JOĊGQLHQLHPSR]LRPX$$´.

3. Standardy WAI

World Wide Web Consortium :& WR RUJDQL]DFMD ]DMPXMąFD VLĊ WZRU]e-niem standardów tworzenia i SU]HV\áDQLD VWURQ LQWHUQHWRZ\FK QS +70/ &66 +773 L LQQH -HGQą ] LQLFMDW\Z :& MHst Web Accessibility Initiative (WAI), NWyUHM ]DGDQLHP MHVW SURPRZDQLH V]HURNR UR]XPLDQHM GRVWĊSQRĞFL VWURQ LQWHUQHWo-Z\FK ]DUyZQR ] SXQNWX ZLG]HQLD UyĪQ\FK JUXS XĪ\WNRwników (takich jak osoby QLHSHáQRVSUDZQH, MDN L Z\NRU]\VW\ZDQ\FK XU]ąG]HĔ GRVWĊSRZ\FK QS SDOPWRS\ smartfony) (W3C 2015):UDPDFK:$,RSUDFRZDQRGZDGRNXPHQW\]DZLHUDMąFH Z\W\F]QH GRW\F]ąFH GRVWĊSQRĞFL WUHĞFL LQWHUQHWRZ\FK :HE &RQWHQW $FFHVVLELOLW\ Guidelines – :&$*3LHUZV]\:&$*SRZVWDá ZUDGUXJL:&$* SRZV]HFKQLHRERZLą]XMąF\, w 2008 r. Wersja 2.0 WCAG jest bardziej szcze-JyáRZD L ]DZLHUD VSLV UHNRPHQGDFML SRG]LHORQ\ QD F]WHU\ JUXS\ ]DVDG\ DOH ]a-chowuje ustalony w poprzedniej ZHUVML V\VWHP JUDGDFML GRVWĊSQRĞFL VWURQ ]DVDG\ Z\PDJDQLDRUD]SR]LRPGRVWĊSQRĞFL]RVWDá\SU]HGVWDZLRQHZWDEHOL). Oryginalne SULRU\WHW\]:$&*RNUHĞODá\ZDJĊSRV]F]HJyOQ\FKZ\PDJDĔ (W3C 1999):

 priorytet pierwszy – NOXF]RZH LFK QLHVSHáQLHQLH XQLHPRĪOLZLD FR QDj-PQLHMMHGQHMJUXSLHQLHSHáQRVSUDZQ\FKGRVWĊSGRVWURQ\LQWHUQHWRZHM$  priorytet drugi – ZVND]DQHLFKQLHVSHáQLHQLH]QDF]ąFRXWUXGQLDGRVWĊSFR

najmniej jednej grupie (AA),

 priorytet trzeci – VXJHURZDQHLFKVSHáQLHQLHXáDWZLFRQDMPQLej jednej z JUXSQLHSHáQRVSUDZQ\FKGRVWĊSGRVWURQ\$$$

2FHQD SRV]F]HJyOQ\FK Z\PDJDĔ $ $$ $$$ ]RVWDáD ]DFKRZDQD Z :&$* 2.0.

SDĨG]LHUQLNDURNXZ\W\F]QH:&$*]\VNDá\VWDWXVPLĊG]\QDUo-dowej normy ISO/IEC 40500:2012 (ISO, 2012). W Polsce SURPRFMą VWDQGDUGX :&$*]DMPXMąVLĊPLQ)XQGDFMD:LG]LDOQLRUJ6WURQ\LQWHUQHWRZHEH]EDULHU i Polskie Towarzystwo Informatyczne (PTI).

Tabela 2 =DVDG\RUD]Z\PDJDQLDNWyUHSRZLQQ\]RVWDüVSHáQLRQHZV\VWHPLHWHOHLQIRUPDW\F]Q\P

VáXĪąF\PGRUHDOL]DFML]DGDĔSXEOLF]Q\FK

Zasada Wymaganie

1. Percepcja – informacje oraz komponenty interfejsu XĪ\WNRZQLND PXV]ą E\ü SU]HGVWDZLRQH Z GRVWĊSQ\ sposób.

1.1. Tekst alternatywny – zapewnij tekst alternatywny dla NDĪGHMLQIRUPDFMLQLHWHNVWRZHM, DE\SU]\Mąá IRUPĊ]UR]XPLDáą QD SU]\NáDG ZLĊNV]D F]FLRQND DOIDEHW %UDLOOe’a, mowa, sym-EROHOXEMĊ]\NSURVW\GR]UR]XPLHQLD

1.2. 0HGLD ]DOHĪQH RG F]DVX – ]DSHZQLM DOWHUQDW\ZĊ GOD Pe-GLyZ]DOHĪQ\FKRGF]DVX

1.3. 0RĪOLZRĞüDGDSWDFML – WZyU]WUHĞFL NWyUH PRJąE\üSUe-]HQWRZDQH QD UyĪQH VSRVRE\ QS XSURV]F]RQ\ XNáDG EH] utraty informacji czy struktury.

1.4. 7UHĞü UR]UyĪQLDOQD – XáDWZ XĪ\WNRZQLNRP RJOąGDQLH LVáXFKDQLHWUHĞFLZUD]]VHSDUDFMąSLHUZV]HJRSODQXLWáD 2. )XQNFMRQDOQRĞü –

kom-ponenty LQWHUIHMVX XĪ\t-kownika oraz nawigacja PXV]ą E\ü IXQNFMRQDOQH SRZLQQ\ SR]ZDODü QD LQWHUDNFMĊ

2.1. 'RVWĊSQRĞüSU]\SRPRF\NODZLDWXU\ – ]DSHZQLME\FDáD IXQNFMRQDOQRĞüE\áDGRVWĊSQD]DSRPRFąNODZLDWXU\

2.2. :\VWDUF]DMąFD LORĞü F]DVX – zapewnij XĪ\WNRZQLNRP Z\VWDUF]DMąFąLORĞüF]DVXDE\PRJOLSU]HF]\WDüLSU]HWZRU]\ü WUHĞü

2.3. Ataki padaczki – QLH SURMHNWXM WUHĞFL Z IRUPLH NWyUD PRJáDE\VSRZRGRZDüDWDNSDGDF]NL

2.4. Nawigacja – ]DSHZQLMQDU]ĊG]LDNWyUHSRPRJąXĪ\WNRw-nikowi w nawigacji, ]QDOH]LHQLX WUHĞFL L RNUHĞOHQLX JG]LH VLĊ aktualnie znajduje.

3. =UR]XPLDáRĞü – WUHĞü RUD] REVáXJD LQWHUIHMVX XĪ\WNRZQLND PXV]ą E\ü ]UR]XPLDáe.

3.1. &]\WHOQRĞü – WZyU]WUHĞFLF]\WHOQHLáDWZHGR]UR]XPLHQLD 3.2. 3U]HZLG\ZDOQRĞü – twórz strony internetowe tak, aby RWZLHUDá\VLĊLG]LDáDá\ZVSRVyESU]HZLG\ZDOQ\

3.3. Pomoc przy wprowadzaniu danych – SRPDJDMXĪ\WNRw-QLNRPXQLNDüEáĊGyZLMHNRU\JRZDü

4. 5]HWHOQRĞü – WUHĞü PXVL E\ü Z\VWDUF]DMąFR U]HWHOQD DE\ PRJáD E\ü SRSUDZQLH interpretowana przez wielu UyĪQ\FK NOLHQWyZ XĪ\WNRw-QLND ZáąF]DMąF WHFKQRORJLH DV\VWXMąFH

4.1. .RPSDW\ELOQRĞü – ]PDNV\PDOL]XM NRPSDW\ELOQRĞü ] DNWXDOQ\PL L SU]\V]á\PL NOLHQWDPL XĪ\WNRZQLND ZáąF]DMąF WHFKQRORJLHDV\VWXMąFH

ħUyGáR na podstawie: RozpoU]ąG]HQLH 5DG\ 0LQLVWUyZ ] GQLD  NZLHWQLD  r. oraz (Fundacja Widzialni 2015).

4. Dostosowanie polskich stron instytucji publicznych do standardów WAI

=H Z]JOĊGX QD RJUDQLF]HQLD REMĊWRĞFLRZH GR DQDOL]\ GRVWĊSQRĞFL Z\EUDQR VWURQĊ 3DĔVWZRZHJR )XQGXV]X 5HKDELOLWDFML 2VyE 1LHSHáQRVSUDZQ\FK 3)521 NWyUD MDNR VNLHURZDQD ZGXĪHM PLHU]H GR EHQHILFMHQWyZ IXQGXV]XD ]DWHP JUXS\ V]F]HJyOQLH]DJURĪRQHMZ\NOXF]HQLHPF\IURZ\PSRZLQQDVSHáQLDüZ\VRNLHRF]e-NLZDQLDRGQRĞQLHMHMGRVWĊSQRĞFL (PFRON 2015).

=HZ]JOĊGXQDEUDNRGSRZLHGQLFKQDU]ĊG]LDQDOLW\F]Q\FK2

do analizy wyko- U]\VWDQRPHWRGĊDQDOL]\HNVSHUFNLHMRSUDFRZDQąSU]H])XQGDFMĊ:LG]LDOQLVNáDGa-MąFąVLĊ]WU]HFKQDVWĊSXMąF\ch etapów (Mrochen i in. 2013):

 VSUDZG]DQLH]JRGQRĞFL]:&  sprawdzanie zgRGQRĞFL]:&&66,

 VSUDZG]DQLH]JRGQRĞFL]:&$*– metoda problemowa.

$QDOL]LHSRGGDQRJáywQąVWURQĊSRUWDOX3LHUZV]HGZD kroki SROHJDMąQDZy-NRU]\VWDQLXGDUPRZ\FKQDU]ĊG]LXGRVWĊSQLDQ\FKSU]H]:&

 W3C Markup Validation Service (W3C, 2013) pozwala na sprawdzenie ]JRGQRĞci dokumentu HTML ze standardami HTML lub XHTML,

 CSS Validation Service (W3C, 2009) XPRĪOLZLDVSUDZG]HQLHSRSUDZQo-ĞFL.DVNDGRZ\FK$UNXV]\6W\OyZ&66

:\NRU]\VWDQLH Z\PLHQLRQ\FK QDU]ĊG]L SR]ZDOD QD VWZLHUG]HQLH ]JRGQRĞFL JáyZQHMVWURQ\3)521]HVWDQGDUGHP+70/QDOHĪ\QDGPLHQLüLĪGRĞüDUFKDLFz-Q\PRUD]&66ZW\PSU]\SDGNXQDMDNWXDOQLHMV]ąZHUVMą2VWDWQLDZ\NRU]\VWDQD PHWRGDRSLHUDVLĊQDF]WHUHFK]DVDGDFK:&$*RUD]RGSRZLDGDMąF\FKLPZy-W\F]Q\FK :\QLNL DQDOL]\ PHWRGą SUREOHPRZą ]JRGQRĞFL VWURQ\ JáyZQHM 3)521 z WCAG 2.0 przedstawiono w tabeli 3.

Tabela 3 2FHQD]JRGQRĞFLVWURQ\JáyZQHM3)521]:&$*– Z\QLNLDQDOL]\PHWRGąSUREOHPRZą

1* 2* Pozycja w WCGA 2.0

1. 1.1. 1.1.1. Elementy graficzne (typu <img>) SRVLDGDMąWHNVWDOWHUQDW\w-Q\]JRGQLH]Z\PDJDQLDPLLVSHáQLDQąUROą 6SHáQLD 1.2. 1.2.1. N/D – EUDNQDJUDĔDXGLR N/D 1.2.2. N/D – EUDNQDJUDĔDXGLR N/D 1.2.3. N/D – EUDNQDJUDĔDXGLR N/D 1.3. 7UHĞüVWURQ\MHVWSRXNáDGDQD]JRGQLH]wymaganiami doty- F]ąF\PLKLHUDUFKLLQDJáyZNLGUXJLHJRSR]LRPXK!VąZSUDw-G]LH XĪ\WH MDNR ]DNáDGNL OHF] QLH ]PQLHMV]D WR GRVWĊSQRĞFL WUHĞFL GODF]\WQLNyZXĪ\FLHHOHPHQWyZVW\OH!PRĪH]DFLHPQLDüREUD] OHF]QLHVWDQRZLSRZDĪQHJRSU]HZLQLHQLD 6SHáQLD 6WURQDZ\NRQDQDMHVWZXNáDG]LHWUyMNROXPQRZ\PUR]NáDG WUHĞFLZUDPDFKSRV]F]HJyOQ\FKNROXPQMHVW]UR]XPLDá\] Z\Mąt-NLHPNROXPQ\ĞURGNRZHMQLRVąFHMJáyZQąWUHĞü– zrozumienie jej G]LDáDQLDZ\PDJDSRĞZLĊFHQLDZLĊNV]HMXZDJL 6SHáQLD z zastrze-ĪHQiami =UR]XPLDáRĞüNRPSRQHQWyZQLHMHVW]DOHĪQDRGLFKORNDOL]a-FMLDQLNV]WDáWX 6SHáQLD 1.4. 6WURQDMHVWZL]XDOQLHSURVWDDNRORUVáXĪ\JáyZQLHZSURZa-dzaniu kontrastu 6SHáQLD 2 _{1DU]ĊG]LDGRVWĊSQHGRDQDOL]\]JRGQRĞFL]:&$*LVWQLHMąOHF]QLHVąGRVWRVRZDQH} do archaicznego kodu strony (XHTML 1.0 Transitional).

6WURQDQLHNRU]\VWD]GĨZLĊNX 6SHáQLD 1.4.3. Kontrast jest zachowany dla tekstu strony; zastosowane PLHMVFDPL UR]ZLą]DQLH XĪ\FLH HOHPHQWyZ VW\OH! QLH MHVW UHNo-PHQGRZDQHPLPRMHJR]DVWRVRZDQLDVWURQDVSHáQLDZ\PyJ

6SHáQLD  3RZLĊNV]HQLH GR  SRZRGXMH ]QLHNV]WDáFHQLH XNáDGX

strony, prowDG]ąF GR SRZDĪQHJR SU]HPLHV]F]HQLD HOHPHQWyZ VWURQDQLHXGRVWĊSQLDĪDGQHJRRF]\ZLVWHJRVSRVREXSRZLĊNV]DQLD elementów

Nie speá nia

1.4.5. Nie zachodzi – HOHPHQW\ JUDILF]QH Vą ORJRW\SDPL L GHNRUa-cjami

6SHáQLD 2. 2.1.  6WURQD MHVW GRVWĊSQD SU]\ XĪ\FLX NODZLDWXU\ FKRü QLHNWyUH

HOHPHQW\RSDUWHVąQDPHFKDQL]PDFKZ\PDJDMąF\FKXĪ\FLDP\V]\ (atrybut onclick i podobne); istnieje dodatkowe, ukryte menu dla XĪ\WNRZQLNyZ NODZLDWXU\ XMDZQLDMąFH VLĊ SU]\ SUyELH QDZLJDFML SU]\MHMXĪ\FLXUR]ZLą]DQLHWRQLe jest szczególnie intuicyjne

6SHáQLD z zastrze-ĪHQLDPL  =MDZLVNR WDNLH QLH Z\VWĊSXMH QLH VWZLHUG]RQR HOHPHQWyZ EORNXMąF\FK 6SHáQLD 2.2. ,VWQLHMHHOHPHQW]DZLHUDMąF\F]DVRZą]PLDQĊWUHĞFLQDVWĊSu-MąFąFRNLONDVHNXQGOHF]]DZLHUDRQRSFMĊSDX]\GRVWĊSQąWDNĪH] klawiatury) 6SHáQLD

2.2.2. Strona nie zawiera elementów o takim charakterze 6SHáQLD 2.3.  6WURQD QLH ]DZLHUD HOHPHQWyZ PRJąF\FK Z\ZRáDü WDNą

UHDNFMĊ 6SHáQLD

2.4. 6WURQD]DZLHUDOLQNLGRVWURQ\JáyZQHMRUD]JáyZQ\FKG]La-áyZZPHQXQDZLJDF\MQ\PVąRQHGRVWĊSQHL]UR]XPLDáH

6SHáQLD 3RGVWURQ\PDMąLQG\ZLGXDOQHW\WXá\RSLVXMąFHLFKWUHĞü 6SHáQLD  =H Z]JOĊGX QD WUyMNROXPQRZą VWUXNWXUĊ VWURQ\

przemiesz-F]DQLHVLĊQLHMHVWGRNRĔFDLQWXLF\MQHZUDPDFKNDĪGHM]NROXPQ NU\WHULXPWRMHVWVSHáQLRQH

6SHáQLD z zastrze-ĪHQLDPL  7UHĞü OLQNyZ MHVW RSLVRZD GXĪD F]ĊĞü ] QLFK MHVW EDUG]R

GáXJD 6SHáQLD

2.4.5. Obok standardowej nawigacji istnieje wyszukiwarka i mapa serwisu

6SHáQLD  1DJáyZNL VSHáQLDMą Z\PLHQLRQH NU\WHULD IRUPXODU]H

SRVLa-GDMąHW\NLHW\

6SHáQLD  $NWXDOQLH Z\EUDQ\ HOHPHQW MHVW SUDZLGáRZR L NRQWUDVWRZR

Z\UyĪQLRQ\

6SHáQLD 3. 3.1. (OHPHQWZ\VWĊSXMH]DUyZQRZSRVWDFLxml:lang, jak i lang 6SHáQLD

6WURQDQLHPDZHUVMLMĊ]\NRZ\FKLQQ\FKQLĪSROVND N/D 3.2.  )RNXV QLH ]QLHNV]WDáFD NRQWHNVWX VWURQ\ SR]D RSLVDQ\PL ZF]HĞQLHMSU]HVXZDMąF\PLVLĊHOHPHQWDPLLQIRUPDF\MQ\PLZ\No- QDQ\PL]JRGQLH]HVWDQGDUGDPLWUHĞüVWURQ\]PLHQLDVLĊZ\áąFz-QLHZNRQVHNZHQFMLDNFMLXĪ\WNRZQLND 6SHáQLD

3.2.2. Mechanizmów takich nie stwierdzono 6SHáQLD 1DZLJDFMDVWURQ\MHVWZGXĪHMPLHU]HQLH]PLHQQDQLHOLF]QH

HOHPHQW\G\QDPLF]QHQLHEXU]ąSRU]ąGNXLVWQLHMąF\FKNRPSRQHn-tów

6SHáQLD

3.2.4. Strona, jako prosta wizualnie, prezentuje dane w sposób jednolity

6SHáQLD 3.3. 3.3.1. )RUPXODU]H]DZLHUDMąF]\WHOQ\PHFKDQL]PUDSRUWRZDQLDEáĊGyZ 6SHáQLD

 3ROD IRUPXODU]\ ]DZLHUDMą RSLV\ L LQVWUXNFMH QLH ]DZLHUDMą SU]\NáDGyZ 6SHáQLD 3.3.3. 6XJHVWLH Vą SU]HGVWDZLDQH Z VWRSQLXRJUDQLF]RQ\P QS QLH MHVWSU]HGVWDZLRQ\SUDZLGáRZ\IRUPDWDGUHVXH-mail w formularzu rejestracyjnym) 6SHáQLD z zastrze-ĪHQLDPL 3.3.4. Brak mechanizmów o takim charakterze – w celu wykonania

F]\QQRĞFLSUDZQ\FK XĪ\WNRZQLNPXVLXGDüVLĊQDLQQHSRUWDOHOXE GRXU]ĊGX

N/D

4. 4.1.  =ZHU\ILNRZDQR NRG ]D SRPRFą ]DOHFDQ\FK QDU]ĊG]L PLPR DUFKDLF]QRĞFL ]DVWRVRZDQ\FK UR]ZLą]DĔ XĪ\WR GRFW\SH ;7+0/  7UDQVLWLRQDO VWURQD MHVW ]JRGQD ] ]DáRĪRQ\P IRUPDWHP NRG CSS jest zgodny ze standardem w najnowszej wersji

6SHáQLD

 .RPSRQHQW\ Vą QDMF]ĊĞFLHM XGRVWĊSQLDQH Z SRVWDFL OLQNyZ do plików, o czytelnie oznaczonym charakterze; nie stwierdzono WUHĞFLRVDG]RQ\FK

6SHáQLD

ZDUWRĞFLZNROXPQLHLRGQRV]ąVLĊRGSRZLHGQLR GR]DVDGLZ\PDJDĔ, o tych samych nume-rach, zaprezentowanych w tabeli 2

ħUyGáR RSUDFRZDQLH ZáDVQH QD SRGVWDZLH (Mrochen i in. 2013) oraz http://www. pfron.org.pl/ >GRVWĊS–7.07.2015).

:\QLNL DQDOL]\ PHWRGą SUREOHPRZą SR]ZDODMą QD VWZLHUG]HQLH ĪH VWURQD JáyZQD3)521]QLHZLHONLPL]DVWU]HĪHQLDPLVSHáQLDZ\PRJLGRVWĊSQRĞFL:&$*  SU]\ F]\P QDOHĪ\ SRGNUHĞOLü LĪ ]DVWU]HĪHQLD WH Vą JáyZQLH QDWXU\ IRUPDOQHM LZĪDGHQVSRVyEQLHXWUXGQLDMąNRU]\VWDQLD]HVWURQ\7ZyUF\VWURQ\VąĞZLDGRPL SRWU]HE RVyE QDOHĪąF\FK GR JUXS V]F]HJyOQLH ]DJURĪRQ\FK Z\NOXF]HQLHP F\IUo-Z\PLVWDUDMąVLĊ]DSHZQLüMDNQDMZLĊNV]ąGRVWĊSQRĞüVWURQ\ (PFRON 2015). Nie-VWHW\ SU]HDQDOL]RZDQD VWURQD ]QDMGXMH VLĊ ZĞUyG zdecydRZDQHM PQLHMV]RĞFL VWURQ XZ]JOĊGQLDMąF\FKVWDQGDUG\GRVWĊSQRĞFL– ZHGáXJUDSRUWX )XQGDFMLWidzialni ak-tualnie tylko 12,8 VWURQ LQWHUQHWRZ\FK LQVW\WXFML SXEOLF]Q\FK VSHáQLD PLQLPDOQH Z\PDJDQLD GRVWĊSQRĞFL GOD RVyE R VSHFMDOQ\FK SRWU]HEDFK FR MHVW ]GHF\GRZDQą SRSUDZąZ]JOĊGHP]URNX 0DUFLQNRZVNLL/XERĔ 2015).

Podsumowanie

3UREOHPZ\NOXF]HQLDF\IURZHJRMHVWRW\OHLVWRWQ\ĪHNRPSXWHU\LNRPXQLNa-cja internetowa moJą E\ü F]\QQLNLHP XáDWZLDMąF\P QDZLą]\ZDQLH QRZ\FK L SRd- WU]\P\ZDQLHLVWQLHMąF\FKUHODFMLXáDWZLDMąF\P]GRE\ZDQLHZ\NV]WDáFHQLDSR]Za-ODMąF\PQD]GDOQąSUDFĊLZLHOHLQQ\FKXGRJRGQLHĔSR]ZDODMąF\FKRVRERPQLHSHá QRVSUDZQ\PQDSHáQLHMV]\XG]LDáZĪ\FLXVSRáHF]Q\P']LDáDQLDSRGHMPRZDQHQD ZV]\VWNLFK V]F]HEODFK PDMą QD FHOX QLH W\ONR ]DSHZQLHQLH IL]\F]QHJR GRVWĊSXGR ,QWHUQHWX L NZDOLILNDFML SR]ZDODMąF\FK QD MHJR Z\NRU]\VWDQLH DOH UyZQLHĪ SRV]e-U]HQLH JDP\ F]\QQRĞFL GRVWĊSQ\FK GOD XĪ\WNRZQLND QS H-administracja, e-zdrowie). Dostosowanie stron internetowych instytucji publicznych do

standar- GyZ:&$*PDVáXĪ\üXáDWZLHQLXZSR]\VNLZDQLXSU]H]RVRE\QLHSHáQRVSUDw-QH SRWU]HEQ\FK LP LQIRUPDFML RUD] Z\NRQ\ZDQLX F]\QQRĞFL EH] NRQLHF]QRĞFL Rd-wiedzaQLD GDQHJR XU]ĊGX 3U]HDQDOL]RZDQD Z DUW\NXOH VWURQD 3)521 VNLHURZDQD do grupy docelowej szczegyOQLH ]DJURĪRQHM Z\NOXF]HQLHP VSHáQLD VWDQGDUG\ Go-VWĊSQRĞFL :&$*  QDOHĪ\ MHGQDN GR PQLHMV]RĞFL VWURQ LQVW\WXFML SXEOLF]Q\FK GRVWRVRZDQ\FKGRW\FKZ\PDJDĔ5DSRUW'RVWĊSQRĞFLZVND]XMHQDQLHGRVWDt-ki w kwestii dostosowania stron polsGRVWRVRZDQ\FKGRW\FKZ\PDJDĔ5DSRUW'RVWĊSQRĞFLZVND]XMHQDQLHGRVWDt-kich instytucji SXEOLF]Q\FKGRREZLą]XMąF\FK wymogów, jednak, FRPRĪHQDSDZDüRSW\PL]PHP, wskD]XMHQD]QDF]ąFąSRSUDZĊ w FLąJu ostatnich dwóch lat. Niemniej LVWRWQHMHVWSRGHMPRZDQLHG]LDáDĔSURPXMą F\FKVWRVRZDQLHVWDQGDUGyZ:&$*ZFHOXXáDWZLHQLDGRVWĊSXGODJUXS]DJro-ĪRQ\FKZ\NOXF]HQLHPF\IURZ\P

Literatura

1. %DWRUVNL'3áRV]DM$-DVLHZLF]-&]HUQLDZVND'3HV]DW.Diagnoza LUHNRPHQGDFMHZREV]DU]HNRPSHWHQFMLF\IURZ\FKVSRáHF]HĔVWZDLSU]HFLZG]LDáa-QLD Z\NOXF]HQLX F\IURZHPX Z NRQWHNĞFLH zaprogramowania wsparcia w latach 2014–2020, Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

2. Bednarczyk D. (2014), 3U]HFLZG]LDáDQLH F\IURZHPX Z\NOXF]HQLX H-integracja) w Polsce, Biuletyn EBIB, Gromadzenie i zabezpieczanie danych cyfrowych, nr 9/2014 (154).

3. Dijk J. van (2010), 6SRáHF]QHDVSHNW\QRZ\FKPHGLyZ, Warszawa: PWN.

4. Fundacja Widzialni (2015), =DSR]QDM VLĊ ]  ]DVDGDPL GRVWĊSQRĞFL, http://wcag20.widzialni.org/index.php >GRVWĊS26.06.2015].

5. ISO (2012), ISO/IEC 40500:2012 Information technology – W3C Web Content Accessibility Guidelines (WCAG) 2.0, http://www.iso.org/iso/iso_catalogue/cata logue_tc/catalogue_detail.htm?csnumber=58625 >GRVWĊS26.06.2015].

6. -DVWU]ĊEVND$-DVWU]ĊEVND:), Wykluczenie cyfrowe – SU]\F]\Q\]DJURĪe-nia i bariery jego pokonaSU]\F]\Q\]DJURĪe-nia. Studium przypadku, w: 1LHUyZQRĞFL VSRáHF]QH DZ]URVWJRVSRGDUF]\0RGHUQL]DFMDGODVSyMQRĞFLVSRáHF]QR-ekonomicznej w cza-sach kryzysu, Zeszyt 25, Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski.

7. Komisja Europejska (2000), eEurope 2002 – an Information Society for all, Action Plan, http://www.umic.pt/images/stories/publicacoes2/actionplan_en.pdf >GRVWĊS

22.06.2015].

8. Komisja Europejska (2010), Europejska agenda cyfrowa, COM(2010) 245 kRĔFo-wy, Bruksela, 19 maja 2010, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri= CELEX:52010DC0245 >GRVWĊS22.06.2015].

9. 0DUFLQNRZVNL3/XERĔ05DSRUW'RVWĊSQRĞFL. Wybrane podmioty UHDOL]XMąFH ]DGDQLD SXEOLF]QH, Fundacja Widzialni, http://www.widzialni.org/ raport-dostepnosci-2015,m,mg,5,96 >GRVWĊS8.07.2015].

10. Mrochen I 0DUFLQNRZVNL 3 /XERĔ 0 0DUFLQNRZVNL $  Metodologia EDGDQLDGRVWĊSQRĞFLVWURQ\ZZZGODRVyEQLHSHáQRVSUDZQ\FKVWDUV]\FKLLQQ\FK QDUDĪRQ\FKQDZ\NOXF]HQLHF\IURZHZRSDUFLXR:&$*&]ĊVWRFKRZD)XQGa-cja Widzialni, http://www.widzialni.org/metodologia-badania-dostepnosci-stron-internetowych,m,mg,5,49 >GRVWĊS5.07.2015].

11. PFRON (2015), 'RVWĊSQRĞüVHUZLVXZZZ, http://www.pfron.org.pl/pl/dostepnosc-serwisu-www/2777,dok.html >GRVWĊS8.07.2015].

12. 8U]ąG .RPLWHWX ,QWHJUDFML (XURSHMVNLHM , 6SRáHF]HĔVWZR ,QIRUPDF\MQH, http://archiwum-ukie.polskawue.gov.pl/www/serce.nsf/0/158BA3649A27C993C 1256F6A0038135E?Open >GRVWĊS9.06.2015]. 13. W3C (1999), http://www.w3.org/TR/WCAG10/ >GRVWĊS26.06.2015]. 14. W3C (2009), http://jigsaw.w3.org/css-validator/ [dostĊS3.07.2015]. 15. W3C (2013), http://validator.w3.org/ >GRVWĊS3.07.2015]. 16. W3C (2015), http://www.w3.org/WAI/ >GRVWĊS26.06.2015]. 17. http://pti.org.pl/wcag >GRVWĊS26.06.2015]. 18. http://www.pfron.org.pl/ >GRVWĊS3–7.07.2015].

EUROPEAN UNION ACTIONS AGAINST DIGITAL EXCLUSION. CASE OF WEB ACCESSIBILITY

Summary

European Union has been paying attention to the issue of digital exclusion for years; that attention is noticeable in strategies of building an European information society. Special care was taken in regard to disabled people. One of the activities with intent of reduction digital exclusion in aforementioned group is a requirement for public institution WWW sited to be adapted to WAI (Web Accessibility Initiative) standards. 7KH JRDO RI WKLV SDSHU LV WR YHULI\ WKH GHJUHH LQ ZKLFK ZHEVLWH RI 3ROLVK 3DĔVWZRZ\ )XQGXV]5HKDELOLWDFML2VyE1LHSHáQRVSUDZQ\FK3)521LVDGDSWHGWR:$,VWDQGDUGV

Keywords: digital exclusion, European Union, WAI standards.