Cecylia Gajkowska
Kontakty radziecko-polskie w
dziedzinie działalności wydawniczej
i bibliotekoznawstwa
Biuletyn Polonistyczny 21/4 (70), 18-20
18
KONTAKTY RADZIECKO-POLSKIE
W DZIEDZINIE DZIAŁALNOŚCI WYDAWNICZEJ I BIBLIOTEKOZNAWSTWA
W dniach Ą-6 kwietnia 1978 r . odbyło się w Warszawie seminarium poświęcone kontaktom radziecko-polskim w Zakresie działaln ości wydawni czej i bibliotekoznawstwa, zorganizowane p rzez Bibliotekę Narodową w Warszawie i Państwową Bibliotekę ZSRR im. W .l. Lenina w Moskwie. W seminarium wzięli udział bibliotekarze, h istorycy książki oraz p rzed staw iciele środow isk naukowych in teresu jący się tą problem atyką. Spotkanie miało ch arakter roboczy i było wynikiem kilkuletniej w spółpracy obydwu bibliotek. Stronę radziecką reprezentow ali badacze i historycy k się g a r stw a, m .in. E . L . Niemirowski, Z. A. Pokrow ska, N .P . C zerk aszin a. Wygłoszono i poddano dyskusji 12 referatów (w tym 6 - g o śc ie ), w któ rych podejmowano zarówno problemy związane z działaln ością wydawni c z ą , bibliotekoznawstwem, jak z h istorią książki polskiej i ro sy jsk ie j, badając ich związki w różnych okresach historycznych, począw szy od XV w. - aż po czasy w spółczesne. P rzy czym mówiąc o k siążce miano na uwadze te pola badaw cze, które dotyczą jej produkcji, rozpow szech niania i konsumpcji. Problematyka podejmowana w referatach oraz p rz e krojow e, historyczne ujęcie zagadnienia, przeprowadzane z różnych punk tów widzenia, hyły interesujące również dla historyków literatu ry.
Seminarium zapoczątkował re fe ra t historyka i teoretyka księgoznaw- stwa Jew gienija L . N i e m i r o w s k i e g o z Moskwy pt. "Zagadnienia
ogólnej teorii księgoznaw stwa w pracach uczonych radzieckich i polskich", prezentujący poglądy uczonych polskich i radzieckich na temat koncepcji i rozwoju teorii nauki o k sią ż c e , bibliologii i bib liografii. Tematyka związana z dawną k siążką polską i ro sy jsk ą znalazła wyraz w referatach : N . P . C z e r k a s z i n y ("Wydawnictwa krakowskie pierw szej połowy
XVI w. w zbiorach Państwowej Biblioteki ZSRR im. W .l. Lenina") , Ju rija A. L a b y n c e w a ("P ie rw szy słow iańsko-polski ^Lexykon<? i jego w znow ienia"), E . L . N i e m i r o w s k i e g o ("Wydawnictwa pierw szej typo- g rafii polskiej w Państwowej Bibliotece ZSRR im. W .l. Lenina") oraz Henryka B u ł h a k a i M acieja D ą b r o w s k i e g o ("K sią ż k a ro sy jsk a , ukraińska i białoruska do końca XIX w. w kręgu zainteresow ań badaw
czych polskich księgoznawców. P rzegląd problem atyki"). Ostatni re fe ra t zakończony został wnioskami, z których wynika, że księgoznawstwo pol skie w swym rozwoju dziejowym stosunkowo mało m iejsca poświęciło k siążce cyrylickiej i w ogóle książce obcojęzycznej oraz że w Związku Radzieckim daje się obecnie zaobserwować w zrastające zainteresowanie k siążką polską i jej powiązaniami kulturalnymi z książką ro sy jsk ą i r a dziecką.
Dzieje i znaczenie k siążki w o kresie Oświecenia były tematem re fe ra tu Pauliny B u c h w a ld - P e 1 c o we j "K siążk a we wczesnym Oświeceniu polskim i rosyjskim . P aralele i zw iązki".
Stosunkowo dużo m iejsca poświęcono na seminarium k siążce XlX-w ie- cznej i wzajemnym powiązaniom działaln ości k się g arsk ie j polskiej i ro sy jsk ie j. Andrzej K ł o s s o w s k i przedstaw ił re fe ra t "Bolesław Maurycy Wolff, k się g arz i typograf w P etersburgu - wydawca dzieł Adama M ickie w icza", w którym odtworzył genezę i przebieg p rac wydawniczych Wolffa oraz scharakteryzow ał finalny efekt podejmowania przez niego nakładów M ickiewiczowskich. Z Mickiewiczem związany był też re fe ra t I .S . Z i lb e r - s z t e j n "K siążk i ofiarowane pisarzom rosyjskim p rzez Adama Mickiewi c z a " , omawiający zachowane w bibliotekach i archiwach literackich M os kwy i Leningradu tomiki poezji M ickiewicza dedykowane przyjaciołom , wśród których nie zabrakło A. Puszkina, W. Żukowskiego czy M. P ole woja.
Zagadnienia recep cji książki i literatu ry ro sy jsk ie j w Wilnie w okre sie międzypowstaniowym (1831-1863) opracow ała i zaprezentow ała Mał gorzata S t o l z m a n , p o d k reślając, że Wilno lat 1830-1863 było silnym ośrodkiem intelektualnym, pozostającym pod wpływami liczniejszych i dłuższych niż w Królestwie bezpośrednich kontaktów z kulturą ro sy jsk ą .
Omówienie rosyjsko-polskich związków rewolucyjnych znalazło się w re feracie Zoi A P o k r o w s k i e j zatytułowanym "Wolna p rac a ro sy jsk a w latach 50-ych - 80-ych XIX wieku a rew olucjoniści p o lsc y ".
O różnorodności i bogactwie problematyki poruszanej podczas trwania seminarium mówią też dwa ostatnie re fe ra ty : Jana F r a n k e g o "R o sy jscy teoretycy bibliotekoznawstwa w polskim piśmiennictwie bibliotekoznawczym w latach 1918-1939" i Anny P o d k o w i a k "P o lsk ie przekłady klasyków
-20
-literatury ro sy jsk ie j w latach 1945-1977". P ierw szy prezentuje obraz w spółczesnego bibliotekarstw a radzieckiego i omawia stosunek bibliote karstw a polskiego do radzieckiego w latach 1918-1939. Drugi - ch arak teryzuje politykę wydawniczą w zak resie upowszechniania przekładów na język polski klasycznej literatu ry ro sy jsk ie j w ostatnich 32 latach.
Referatom tow arzyszyła przez cały c z a s obrad ożywiona i konstruk tywna d ysk usja.
Dr C ecylia Gajkowska
„PRACE HISTORYCZNOLITERACKIE"
WYŻSZEJ SZKOŁY PEDAGOGICZNEJ W KRAKOW'IE
(omówienie zawartości)
Wyższa Szkoła Pedagogiczna itm. Komisji Edukacji Narodowej w K ra kowie wydaje od 1954 r . "Roczniki Naukowo-Dydaktyczne", tematycznie w iążące się z problemami dydaktycznymi i dyscyplinami naukowymi po dejmowanym oraz uprawianymi p rzez pracowników uczelni.
S e rię zeszytów o profilu historycznoliterackim zapoczątkował w
r . 196l tom "R ocznika" z podtytułem "F ilo lo g ia p olsk a. P race H istorycz n oliterackie" . ( Ten sam podtytuł nosi również tom 1 7 .) Następne zeszyty mają podtytuł "P ra c e H istoryczn oliterackie". Do r . 1977 wydano - w latach 1 9 6 l, 1963, 1966, 1968, 1970, 1975 - 6 zeszytów , oznaczonych osobną num eracją (I-V 1).
Redaktorem z. 1-V "P r a c H istorycznoliterackich" był p ro f. dr Jan Nowakowski, z. VI przygotowali do druku doc. dr Józef Zbigniew Białek o raz doc. dr Antoni Jopek. Zeszyt ten został zadedykowany p fo f. drowi Janowi Nowakowskiemu w czterdziestolecie działalności p isa rsk ie j oraz naukowej i dw udziestopięciolecie pracy dydaktycznej w krakow skiej W SP.
W 9 tomie "Rocznika” S . Sierotw iński ogłosił pracę "Słownik termi nów literack ich . T eoria i nauki pomocnicze literatu ry" (1 9 6 0 ). Publika c ja ta, z uwagi na brak tego rodzaju opracowań w polskiej literaturze naukowej, spotkała się wówczas z żywym zainteresowaniem studentów
