Jarosław Maciejewski
"Pisarze polscy: przewodnik
biograficzny i bibliograficzny"
Biuletyn Polonistyczny 20/3 (65), 75-77
75
gotow yw ania dw óch o s ta tn ic h z p lanow anych, a n a jw c z e ś n ie js z y c h c h ro n o lo g iczn ie s e r i i , a w ięc s . 1: " L ite r a tu r a p o lsk a w o k r e s ie k lasycyzm u i sentym entalizm u" (tomów 3) o ra z s . 11: " P o lsk a l i t e r a t u r a ro m a n ty c z na do 1830 r . i na W ielkiej E m ig ra c ji" (tomów 2), p rz y czym w p r z e k o n aniu re d a k c ji p ie rw s z a z n ic h je s t p iln ie js z a do z re a liz o w a n ia , głów nie ze w zględu na stosunkow o skrom ną l i t e r a t u r ę d o ty c z ą c ą p is a r z y i p r o b le mów tego o k r e s u .
M gr Iren a W yc z a ń s k a
„PISARZE POLSCY
PRZEWODNIK BIOGRAFICZNY I BIBLIOGRAFICZNY”
W ro k u 1975 D yrekcja Instytutu B adań L ite r a c k ic h PAN z a p ro p o n o w a ła zesp o ło w i osó b zw iązan y ch u p rz e d n io z ed y cją "Nowego K orbuta" i "S łow nika W sp ó łcze sn y c h P is a r z y P o lsk ic h " p o d ję c ie nowej im p rezy : p rzy g o to w an ie zm in iatu ry zo w an ej w e r s jj obu w ym ienionych w ydaw nictw , k tó ra pow inna s p e łn ia ć r o l ę p o d rę c z n e g o in fo rm a to ra b io g ra fic z n eg o i b i b lio g ra fic z n e g o o p r z e s z ło dw óch ty s ią c a c h p is a r z y d z ia ła ją c y c h w o k r e s ie od śre d n io w ie c z a po w sp ó łc z e s n o ś ć . T ytuł w ydaw nictw a b ęd zie b rz m ia ł: " P is a r z e p o ls c y . P rze w o d n ik b io g ra fic z n y i b ib lio g ra fic z n y " .
P o tr z e b a tego ro d z a ju w ydaw nictw a w ydaje s i ę o c z y w ista : ma być ono a d re so w a n e nie tylko do w ąsk ieg o k rę g u s p e c ja lis tó w , le c z słu ż y ć p rz e d e w szy stk im odbiorcom n ie p ro fe sjo n a ln y m , m ającym tru d n o ś c i p rz y k o r z y s ta niu z kompendiów zbyt sz c z eg ó ło w y c h , skom plikow anych w u k ład zie i w k o n w e n c ji o p isu , a nadto w ydanych w m ałych, tru d n o d o stęp n y ch n a k ła d a c h . W ydaw nictw o ta k ie p r z y n ie s ie nie tylko r z e te ln ą i w yw ażoną h i e r a r c h i c z n ie in fo rm a c ję o n a jw a ż n ie jsz y c h fa k tach z życia p is a r z y o ra z zestaw ty tułów n a p isa n y c h p r z e z n ic h u tw o ró w , uporządkow any w edług c h ro n o lo g ii p o w staw a n ia i z a o p a trz o n y w ad n o ta c je o n a jw a ż n ie jsz y c h p e ry p e tia c h te k sto w y c h i w ydaw niczych; b ęd zie ono ponadto sp e łn ia ć r o l ę p rz e w o d n ik a p o le c a ją c e g o rz e c z y is to tn e , s z c z e g ó ln ie w z a k r e s ie b ib lio g ra fii p rz e d m io to w e j. A u to rz y p r a c y pow inni zatem zrezy g n o w ać z kolekcjonow ania p e ł nej d okum entacji b ib lio g ra fic z n e j, a tylko w y rę c z y ć z a in te re so w a n y c h
76
p rz y dokonyw aniu w stęp n y ch s e le k c ji, k o n ieczn y ch dla doboru p o trz e b n e j l i t e r a t u r y na o k re ślo n y te m at.
W stępną gotow ość w ydania tak ieg o d z ie ła z g ło sił P aństw ow y In sty tu t W ydaw niczy. P u b lik a c ja c a ło ś c i planow ana je s t na ro k 1981 lu b 1982 i ma obejm ow ać tr z y tom y, o b ję to śc i 1 8 0 -1 9 0 a rk u s z y k a żd y , w k tó ry c h h a sła osobow e p is a r z y ułożone z o sta n ą w jednym ciąg u alfabetycznym n a z w isk
- tom I: A - J , t om U: K - P ; tom III: R - Ż + ta b e la c h ro n o lo g ic z n a . D y rek cja IBL pow ołała Komitet R edakcyjny w ydaw nictw a w s k ła d z ie : E lż b ie ta A lek san d ro w sk a,. Jadw iga C zach o w sk a, Ja ro sła w M a c ie je w sk i
( re d a k to r n a c z e ln y ), Anna P o lak o w sk a ( s e k r e ta r z w ydaw nictw a), T a d e u sz W itczak . Z esp ó ł a u to r s k i sk ła d a s i ę głów nie z osób zw iązanych z p r a cow niam i "Nowego K o rb u ta" i "S łow nika W sp ó łczesn y ch P is a r z y P o ls k ic h " - p o sz c z e g ó ln e h a sła p o d p isan e będą kryptonim am i osó b o p ra c o w u ją c y ch .
K om itet zakończył ju ż w stę p n e p r a c e o rg a n iz a c y jn e , a z e sp ó ł r o z p o c z ą ł k o n stru o w a n ie h a s e ł do I tom u. Na l i s t ę p r z e s z ło 2 ty s ię c y h a s e ł złożyły s ię : o k . 300 h a s e ł s ta ro p o ls k ic h (odp. r e d . nau k . — T . W itczak ), ok. 250 h a s e ł p is a r z y O św iecen ia (odp. r e d . nau k . - E . A le k sa n d ro w s k a ), o k . 250 h a s e ł p is a r z y rom antyzm u (odp. r e d . nau k . - J. M a c ie je w sk i), o k. 370 h a s e ł p is a r z y pozytyw izm u i M łodej P o ls k i (odp. r e d . n au k . - J. M a c ie je w sk i), ok. 850 h a s e ł p is a r z y z o k re s u X X -lecia m ięd zy w ojennego i w sp ó łc z e sn y c h (odp. r e d . nau k . - J. C z ach o w sk a). L ite r a tu r a p rz e d ro z b io ro w a stan o w i zatem 28% c a ło ś c i, l i t e r a t u r a o k re s u ro z b io ró w
- 32%, l i t e r a t u r a w ieku XX - 4-0%. P o d staw ą sk o n stru o w a n ia tak ieg o z e staw u były lis ty h a s e ł w "NK" i "S W P P " . W ybrano z n ic h 60% h a s e ł s ta r o p o ls k ic h , 50% h a s e ł o św iecen io w y ch , 65% h a s e ł ro m an ty c zn y c h , 80% h a s e ł p o z y ty w isty czn o -m ło d o p o lsk ich , 70% h a s e ł w sp ó łc z e sn y c h - te o s t a t nie uzu p ełn io n o nazw iskam i p is a r z y n ajm ło d sz y ch , n ie ob jęty ch lis tą
" S W P P " . ^
T e k s ty p o sz c z e g ó ln y c h h a s e ł zachow ują podstaw ow y sch em at "K o rb u - tow y": ż y c io ry s , tw ó rc z o ś ć , o p ra c o w a n ia . U trzym uje s i ę w z a sa d z ie c h ro n o lo g ic zn y p o rz ą d e k w uk ład zie b ib lio g ra fii podm iotowej i p rz e d m io tow ej. Ż y c io ry sy poddane będą pewnemu sp ro b lem aty zo w an iu i syntetycznym sk ró to m . W b ib lio g ra fii podm iotow ej zabiegow i s e le k c ji u le g a ją głów nie in fo rm acje d o ty c ząc e n ie k tó ry c h m niej w ażnych w ydań u tw o ró w , z a w a rto ś c i
77
zbiorów i w ydań z b io ro w y ch , s p is y c z a so p ism , p rz e k k id ó w , k o re sp o n d e n c ji. U tw ory p is a r z y nie zw iązane z lit e r a t u r ą lub m ające c h a r a k te r s e ry jn y czy m asow y (drobne w ie rs z y k i dla d z ie c i, li t e r a t u r a dew ocyjna itp . ) omawia s i ę z b io rc z o lu b w ogóle pom ija. N ajw ięk szej s e le k c ji do konuje s i ę w b ib lio g ra fii p rz e d m io to w e j, z k tó re j wyelim inow ane będą mało w ażne r e c e n z je , p rz y c z y n k i sp ra w o z d a w c z e , w zm ianki w p r a s ie co d zien n ej itp . , a uw zględnione głów nie o p rac o w an ia n ajnow sze i n a j b a rd z ie j kom petentne.
W sto su n k u do danych w "NK" i "S W P P " w prow adzone z o sta n ą u z u p e łn ie n ia i - w r a z ie p o trz e b y - p o p raw k i do b io g ra fii i tw ó rc z o ś c i, a do o p ra c o w a ń — now e, w a ż n ie jsz e p o zy cje opublikow ane po w ydaniu tomów "NK" i "S W P P " lu b te , k tó re u k ażą s i ę do końca ro k u 1978.
P r o f , d r Ja ro sła w M aciejew sk i
„SŁOWNIK PSEUDONIMÓW PISARZY POLSKICH”
W In sty tu cie B adań L ite ra c k ic h PAN p o w staje "S łow nik pseudonim ów p is a r z y p o lsk ic h " pod n a c z e ln ą r e d a k c ją p ro f, d ra h ab. Edmunda Jankow s k ie g o . O p iek ę nad p o szczeg ó ln y m i d ziałam i s p ra w u ją : d r hab. T a d e u sz W itczak (o k re s s ta ro p o ls k i), d r h ab . E lż b ie ta A lek san d ro w sk a (O św iece n ie ), d r C e c y lia G ajkow ska (Rom antyzm ), d r Jan Jó zef L ip sk i (P o z y ty w izm , M łoda P o ls k a ) o r a z d r Jadw iga C zachow ska (w sp ó łc z e sn o ść ).
P om ysł o p rac o w an ia nowego słow nika pseudonim ów p is a r z y p o lsk ic h n a r o d z ił s i ę w P ra c o w n i D okum entacji i E d y to rstw a XIX w ieku Instytutu B adań L ite r a c k ic h PAN d o ść w c z e ś n ie : p r z y b ib lio g rafo w an iu z a w a rto ś c i l ite r a c k ie j c z a so p ism XIX i XX w . p row adzono ró w n o c z e śn ie p o sz u k iw a n ia ro z w ią z a ń pseudonim ów . Były to jed n ak p r a c e w yryw kow e, niekom p le tn e . K onkretna r e a liz a c ja tego z a m ie rz e n ia ro z p o c z ę ła s i ę w r . 1968, p o czątk o w o w b a rd z o skrom nym z a k r e s ie , a na s z e r s z ą s k a lę — po s f o r m ułow aniu p r z e z re d a k to r a n a c z e ln e g o , p r o f . Edmunda Jankow skiego, głów nych z a s a d i k o n c ep cji naukow ej słow nika w r e f e r a c ie p t. "S łow nik pseudonim ów , c z y li la r v a d etracta""^ .
