Włodzimierz Mich
"Ludowcy w polskim życiu
politycznym w XX wieku. Sojusznicy
-przeciwnicy - wrogowie" :
[sprawozdanie z sesji naukowej]
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia 4, 202-203
1997
i kom unikatyw ny, um ożliw iający korzystanie z niej także przez tych, którzy nie są specjalistami w przedm iocie pracy. Jest to tym bardziej godne podkreślenia, iż problemy związane z istotą władzy państwowej nie należą do zbyt łatwych.
Zasadnicza teza pracy, sprow adzająca istotę władzy państwowej do społecznej akceptacji, je st całkowicie oryginalna. Na jej podstawie można budować i rozwijać różne koncepcje władzy państw ow ej. Z ostała ona przy tym w pełni udowodniona. Przy jej uzasadnieniu A utor wykorzy stał bogatą literaturę, głów nie okresu międzywojennego. Jest to całkowicie zrozum iałe, gdyż pra ca była pisana tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej. M ożliwe jednak było przy ponow nym w ydaniu pracy pewne uaktualnienie powołanej literatury. Dzięki tem u czytelnik pracy mógł by zapoznać się z aktualnymi pozycjami związanymi z problematyką istoty władzy państwowej.
Praca prof. G. L. Seidlera leży na pograniczu rozw ażań praw niczych, socjologicznych, filo zoficznych i politologicznych. Z pow odzeniem może być wykorzystana przez przedstawicieli róż nych dyscyplin naukow ych, przy prow adzeniu przez nich określonych badań. Ten interdyscypli narny charakter książki prof. G . L. Seidlera, połączony z bogactwem poruszonych w niej tema tów i ze śm iałością własnych konstrukcji A utora sprawia, że jej adresatem powinien być stosun kowo szeroki krąg odbiorców i to bynajmniej nie tylko specjalistów w zakresie funkcjonowania władzy państwow ej. W szczególności ta cenna książka powinna być wykorzystywana w toku pro cesu dydaktycznego na Uniw ersyteckich wydziałach praw a i politologii.
Zbigniew Szeliga
Ludowcy w polskim życiu politycznym w XX wieku. Sojusznicy - przeciwnicy -
wrogowie, Lublin 27-28 V I 1995. Sprawozdanie z sesji naukowej.
Stulecie ruchu ludow ego stało się inspiracją dla wielu przedsięw zięć naukowych. Jednym z nich była, przeprow adzona w dniach 2 7 -2 8 czerw ca 1995 r. w Lublinie, w budynku Wydziału Politologii U M C S, sesja naukowa nt. Ludowcy w polskim życiu politycznym w X X wieku. Sojusz
nicy - przeciw nicy - wrogowie. O rganizatoram i sesji byli: W ydział Politologii U M C S, Ludowe
T ow arzystw o N aukow o-K ulturalne i Zakład H istorii Ruchu Ludowego przy Naczelnym Komite cie W ykonawczym Polskiego Stronnictwa Ludowego.
O brady zainaugurow ało pow italne przem ówienie Dziekana W ydziału Politologii prof. dr. hab. Jana Jachym ka i oficjalne otw arcie sesji przez JM Rektora UM CS prof. dr. hab. Kazimierza Goebla. W trakcie obrad przedstawiono siedemnaście referatów zgrupowanych w trzy bloki te matyczne. Prace nad każdym z tych bloków kończyła dyskusja.
Pierw sza grupa referatów om aw iała stosunek ludowców do innych ugrupowań, w okresie od pow stania ruchu ludowego do stworzenia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego. Pierwszy referat, wygłoszony przez d r hab. A licję W ójcik, dotyczył przełom u XIX i XX w ., drugi - wy głoszony przez prof. dr. hab. Jana Jachym ka - II Rzeczypospolitej, trzeci - m gr. Zbigniewa A dam ow icza - II wojny światowej, a czw arty - doc. dr. hab. Antoniego M ieczkowskiego - lat 1944-1949.
D ruga grupa referatów , wygłoszona pierw szego dnia obrad po przerw ie, przedstaw iała sta nowisko zajm ow ane wobec ruchu ludowego przez inne ugrupowania w II Rzeczypospolitej. Dr Ewa M aj mów iła o stanow isku Związku Ludowo-Narodow ego, d r hab. W łodzimierz Mich - konserwatystów , d r Bogusław Pawłowski - Chrześcijańskiej D em okracji, m gr W aldem ar Paruch - obozu piłsudczykow skiego (w latach 1926-1939), d r Stanisław M ichałowski - Polskiej Partii Socjalistycznej, a dr K rystyna Trem bicka - Komunistycznej Partii Polski.
D rugiego dnia obrad wygłoszono siedem referatów dotyczących relacji między ludowcami a innymi rucham i politycznym i w czasie II w ojny światowej i w okresie powojennym. Prof. dr hab. Edw ard O lszew ski przedstaw ił stosunek ruchów politycznych do ruchu ludowego w okresie
II wojny światowej. D r Stefan Stępień mówił o stanowisku ruchu robotniczego wobec ludowców w latach 1944-1949. D r Tadeusz D oroszuk om aw iał stosunek Zjednoczonego Stronnictwa Ludo wego do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Stronnictwa D em okratycznego. D r Danuta W iniarska-Tw oróg mów iła o stanowisku demokratów wobec ruchu ludowego. M gr Zenon Tymo- szuk przedstawi! stosunek ludowców do innych ruchów politycznych w dobie transform acji ustro jow ej, zaś dr M aria M arczew ska-Rytko omówiła stanowisko innych ruchów wobec ruchu ludo wego w tym okresie. Ostatni referat, wygłoszony przez dr. Janusza Gmitruka dotyczył stosunku PSL na uchodźstwie do innych opcji politycznych.
D orobkiem sesji je st po raz pierw szy dokonane całościow o, choć z konieczności bardzo syntetyczne, opracow anie relacji między ruchem ludowym a innymi ruchami politycznym i. O pra cowanie to ma szanse na trw ałe wejście do obiegu naukowego, jak o że materiały z sesji zostaną wydane w formie książki przez W ydawnictwo UM CS.
Włodzimierz M ich
Marek Chmaj, Marek Żmigrodzki, Wojciech Sokół, Teoria partii politycznych,
Wydawnictwo: Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Lublin 1995, s. 175.
Partie polityczne odgryw ają coraz w iększą rolę we współczesnych dem okratycznych pań stwach i są ich istotnym składnikiem.
„Partia polityczna jest to wyspecjalizowana organizacja polityczna posiadająca określony program , który je st podstaw ą do uzyskania szerszego poparcia społecznego i tą drogą do zdoby cia władzy oraz m aksymalizacji pozycji w systemie politycznym ” - taką definicję proponują au torzy w swoim najnowszym podręczniku poświęconym partiom i systemom partyjnym . Celem pracy je st próba przedstaw ienia podstawowych założeń teorii partii politycznych.
Na treść recenzowanej publikacji składa się łącznie siedem rozdziałów poprzedzonych wstę pem i podsumowanych zakończeniem.
Rozdział pierw szy, zatytułowany Pojęcie i geneza partii politycznych, został poświęcony próbie w yjaśnienia term inu partia. A utorzy przedstaw iają w łasną koncepcję genezy partii polity cznych wyszczególniając cztery (a nie jak dotychczas trzy) etapy rozwojowe. Interesująco om ó wiona została geneza partii politycznych w naszym kraju. Pierwsze ugrupowania przypom inające dzisiejsze partie powstawały w okresie rzeczpospolitej szlacheckiej.
Treścią rozdziału drugiego są klasyfikacje partii politycznych. Partie zostały podzielone ze względu na kryteria organizacyjne, ideologiczne i program ow e. A utorzy podjęli próbę podziału partii na lew icowe i praw icow e, przedstaw iając opinie zachodnich ekspertów . Przedstaw iono tak że sposoby przestrzennej lokalizacji partii na osi lew ica-praw ica.
Rozdział trzeci pośw ięcony je st omówieniu podstawow ych funkcji partii politycznych w znacznym stopniu determ inujących ich działalność oraz ich formy organizacyjne i programy działania. A utorzy szczegółowo om aw iają takie funkcje partii, jak: funkcja artykulacji i agregacji potrzeb i interesów społecznych, funkcję w yborczą, na którą składają się selekcja kandydatów oraz program oraz funkcja rządzenia.
Bardzo interesujący je s t rozdział czwarty zatytułowany Instytucjonalizacja partii politycz
nych. Główny nacisk położono w nim na przedstawienie ewolucji prawnej instytucjonalizacji par
tii. Na ziem iach polskich początki prawnej instytucjonalizacji partii politycznych przypadają na drugą połowę XIX w ieku. W tedy to w trzech zaborach zaczęły pojawiać się pierw sze regulacje odnoszące się do stowarzyszeń, związków zawodowych i partii. Autorzy przedstaw ili regulacje praw ne dotyczące funkcjonowania partii politycznych w A ustrii, Bułgarii, Finlandii, Hiszpanii i Niemczech. W skazane zostały przede wszystkim różnice, jakie występują przy rejestracji partii,
