Wizyta prof. V. Paschkisa w Polsce

Kronika

429

gn ęli ani nowoczesnej w ie d zy o świecie, ami zdobyczy cyw ilizacji n au k o w o -te c h ­ nicznej.

Studia nad historią n au k i in d y jsk iej o b ejm u ją zatem szeroką gam ą fa k tó w k u l­ tu row y ch i w ią ż ą bezpośrednio d aw n ą przeszłość z teraźniejszością i przyszłością narodu, z p lan ow an iem ro z w o ju społecznego i ro z w o ju nauki. H isto ria n au k i jest w Indiach ogrom nym w arsztatem rozpoczętej dopiero pracy, lecz p racy nacechow an ej n iezw y k łą aktualnością k u lturaln ą i polityczną.

W d ysk u sji po referacie d ra R ah m ana in teresow ano się przede w szystk im zagad ­ nieniam i szczegółowym i, zw iązanym i z sytuacją różnych dyscyplin, kształceniem i b u d o w ą nowoczesnych w arsztató w badaw czych. Eeferetot p rzedstaw ił instytucjonal­ n ą w ięź n au ki in d y jsk iej z n au k ą św iatow ą, w k ła d uczonych in dyjsk ich do te j n au ki oraz ich troskę o kształtow anie i upowszechnianie p ostaw y pozna w czon au k o w e j w śró d najszerszych m as ludności Indii.

Zdzisław K ow a lew sk i

W I Z Y T A P R O F . V . P A S C H K I S A W P O L S C E

W d niach 20— 21 m arca 1969 r. p rze b y w a ł w Polsce jako gość Z a k ła d u H istorii N a u k i i Techniki P A N p rofeso r U n iw ersytetu C olu m bia w N o w y m Jorku V ic to r Paschkis (w r a z z m ałżonką),

w

P o d w u d n iow y m pobycie w W a rs z a w ie prof. Pasch kis u d ał się do Łodzi, gdzie w dniach 24r— 25 m arca n a zaproszenie Politechniki Ł ód zk iej i O ddziału N aczelnej O rgan izacji Tech nicznej w y gło sił d w a odczyty: jeden z zakresu term odynam iki, a drugi n a temat Technika i społeczeństw o w Stanach Zjednoczonych. T en d ru g i temat b y ł też przedm iotem w y k ła d u prof. Paschkisa, w ygłoszon ego na zebraniu n a u ­ k o w y m w Z a k ła d z ie H istorii N a u k i i Tech niki P A N d n ia 26 m arca. R eferen t zajął się przede w szystkim niebezpieczeństwam i zw iązanym i z coraz szybszym tem pem ro z w o ju w spółczesnej techniki i w y p ły w a ją c y m i zeń przem ianam i w łonie społeczeń­ s tw a oraz w środow isku, w którym ono żyje. Po łożył szczególny naciek na w y cze rp y ­ w a n ie się zasobów b o gactw naturalnych, n a n egatyw n e efekty up rzem y sło w ien ia (np. zanieczyszczanie atm osfery), n a niedostateczną efektyw ność (m.in. p ow a żn e stra­ ty czasu) w różnych dziedzinach ż y d a , n a coraz w iększe potencjalne m ożliw ości techniczne in gero w an ia przez p ań stw o w dom enę s p ra w p ryw atn yc h (a n a w e t n a rzu ­ cania p ew nych decyzji bez w iedzy społeczeństwa). W w y k ła d zie p ro f. Pasch k isa w ie le było n o w y ch i ciekaw ych ujęć, dotyczących ow ych znanych już z gru bsza p ro ble m ów współczesności i przyszłości. W a rto odnotować, że zdaniem jego, jedną z najw ażniejszych, w yróżn iających cech nauki (m.in. w p rzeciw staw ien iu do tech­ niki) jest jej jawność. N a zakończenie prelegent n aszk icow ał niezbędne choć trudne d o urzeczywistnienia środki, k tó re n ależałoby p od jąć jak najspieszniej, ab y nie dopuścić do w y m knięcia się techniki spod kontroli człowieka.

Tego sam ego d n ia prof. Paschkis złożył w izytę prezesow i P A N , prof. J. G r o s z - kow skiem u, a n azajutrz odleciał do Pragi.